Zadośćuczynienia z OC komunikacyjnego Przygotowała: Marta Żelazowska i Małgorzata Bociek

Definicja instytucji zadośćuczynienia Zgodnie z Rekomendacją Komisji Nadzoru Finansowego z czerwca 2016 roku. Zadośćuczynienie/ zadośćuczynienie za doznaną krzywdę – zadośćuczynienie pieniężne z tytułu poniesionej szkody niemajątkowej, dochodzone na podstawie art. 445 § 1, art. 446 § 4, art. 448 w związku z art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego.

Definicja instytucji zadośćuczynienia Rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego: dotyczą procesu ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zapewniają zgodność działalności zakładów ubezpieczeń z przepisami prawa, zapewniają przewidywalność w procesie ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej, mają za zadanie doprowadzenie do zwiększenia transparentności procesu ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej, wskazują oczekiwania nadzorcze dotyczące ostrożnego i stabilnego zarządzania procesem ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej, w tym także ryzykiem związanym z tym procesem, są skierowane do krajowych zakładów ubezpieczeń w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej

Definicja instytucji zadośćuczynienia Proces ustalenia i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych to jeden z trudniejszych obszarów działalności ubezpieczeniowej. Dochodzenie zadośćuczynienia jest bezpośrednio związane z wystąpieniem szkody o charakterze niemajątkowym, którą ustawodawca określa mianem „krzywdy”. „Krzywda” – brak jest legalnej definicji. Przepisy precyzują tylko zdarzenia, w związku z którymi może powstać krzywda, tj.: uszkodzenie ciała, wywołanie rozstroju zdrowia, śmierć najbliższego członka rodziny, naruszenie dobra osobistego, przyznając osobom pokrzywdzonym możliwość domagania się stosownego zadośćuczynienia.

Definicja instytucji zadośćuczynienia Ustawodawca twierdzi, że za doznaną krzywdę może być przyznana „odpowiednia suma tytułem zadośćuczynienia”. Zatem zadośćuczynienie powinno odpowiadać wielkości ustalonej krzywdy. Pomocne w tym przypadku są wypowiedzi doktryny i judykatury. Jednak istnieje konieczność dokonywania indywidualnej oceny poszczególnych spraw oraz brania pod uwagę całokształtu poszczególnej sprawy.

Rodzaje zadośćuczynień z OC komunikacyjnego. 1) Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowanego w następstwie wypadku komunikacyjnego (Art. 444 par. 1 Kodeksu Cywilnego) 2) Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w przypadku śmierci osoby w następstwie wypadku komunikacyjnego (Art. 446 par. 4 Kodeksu Cywilnego) 3) Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w przypadku śmierci osoby w następstwie wypadku komunikacyjnego (Art. 448 Kodeksu Cywilnego)

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowanego w następstwie wypadku komunikacyjnego (Art. 444 par. 1 Kodeksu Cywilnego) Bardzo częstym następstwem wypadku komunikacyjnego jest uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia osoby, która uczestniczyła w tym wypadku. Art. 444 par. 1 Kodeksu cywilnego - „W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.” Art. 445 par. 1 Kodeksu cywilnego – „W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.” Co do zasady zobowiązanym do wyrównania szkody niemajątkowej jest sprawca szkody. Niemniej w sytuacji szkody powstałej w wypadku komunikacyjnym, gdy jej sprawca dysponuje umową ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, obowiązek ten przechodzi na zakład ubezpieczeń.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowanego w następstwie wypadku komunikacyjnego (Art. 444 par. 1 Kodeksu Cywilnego) Zakład ubezpieczeń jest więc zobowiązany, na podstawie Art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, do wypłaty świadczeń pokrywających szkodę, w tym szkodę niemajątkową, gdy posiadacz pojazdu lub jego kierowca ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez ruch pojazdu ubezpieczonego. Natomiast w sytuacji braku wypłaty zadośćuczynienia przez zakład ubezpieczeń lub gdy w ocenie poszkodowanego wypłacona przez zakład ubezpieczeń kwota nie kompensuje w pełni poniesionej szkody, roszczenie o wypłatę zadośćuczynienia kierowane jest na drogę sądową.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – krąg osób uprawnionych Dochodzone na podstawie Art. 445 par. 1 Kodeksu cywilnego zadośćuczynienie jest świadczeniem o charakterze osobistym – należnym wyłącznie poszkodowanemu. Jednak jest jeden wyjątek - Art. 445 par. 3 Kodeksu cywilnego „Roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.”

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia Uszkodzenie ciała w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego to takie oddziaływanie na ciało ludzkie, które pozostawia na nim wyraźny ślad będący wynikiem naruszenia tkanek organizmu, bez względu na to, czy chodzi o uszkodzenie jedynie powierzchowne, czy też uszkodzenie poważne, np. powiązane ze złamaniem kości, uszkodzeniem mięśni itp. Rozstrojem zdrowia natomiast w rozumieniu tych przepisów będzie takie oddziaływanie na organizm ludzki, które pociąga za sobą zakłócenie jego funkcji. Przepisy prawa nie wprowadzają wymogu, aby uszczerbek na zdrowiu miał charakter trwały, co oznacza, że również przejściowy charakter dolegliwości uprawnia poszkodowanego do dochodzenia zadośćuczynienia. Nie można też odmówić poszkodowanemu prawa do zadośćuczynienia jedynie z uwagi na fakt, że w chwili dochodzenia roszczenia poszkodowany nie odczuwa negatywnych skutków zdrowotnych wypadku.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – adekwatny związek przyczynowy Stosownie do Art. 361 par. 1 Kodeksu cywilnego adekwatne są „normalne” następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. Normalnymi następstwami zdarzenia, z którego wynikła szkoda, są takie następstwa, jakie tego rodzaju zdarzenie jest w ogóle w stanie wywołać i w zwyczajnym biegu rzeczy, a nie tylko na skutek szczególnego zbiegu okoliczności z reguły je wywołuje.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – bezprawność zachowania W związku z tym, że zadośćuczynienie jest instytucją związaną z problematyką odpowiedzialności odszkodowawczej powstałej na skutek czynu niedozwolonego, jego dochodzenie będzie możliwe, kiedy uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia będą wynikiem zdarzenia o charakterze bezprawnym Bezprawność to okoliczność polegająca na zachowaniu sprzecznym z obowiązującymi zasadami porządku prawnego, naruszająca reguły postępowania wyznaczone przez nakazy i zakazy wynikające z norm prawnych oraz zasad współżycia społecznego.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – krzywda i jej rozmiar Krzywda stanowi niemajątkowy skutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, których poszkodowany doznaje, na gruncie rozważanego tematu, w związku z wypadkiem komunikacyjnym. Krzywda związana jest z fizycznymi dolegliwościami i psychicznym cierpieniem, bezpośrednio wynikającymi ze stanu zdrowia, ale też z jego dalszych następstw w postaci odczuwanego dyskomfortu w wyglądzie, mobilności, poczuciu osamotnienia, nieprzydatności społecznej bądź nawet wykluczenia. Nie można domagać się więcej niż jednego zadośćuczynienia za tę samą krzywdę, chociażby jej postać ulegała zmianom. Zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę jest bowiem świadczeniem przyznawanym jednorazowo. Nie należy dopatrywać się jakiejś odrębnej krzywdy wtedy, gdy w rzeczywistości ujawniona zostaje tylko nowa okoliczność powodująca jedynie rozrastanie się istniejącej już dawniej i znanej krzywdy.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w przypadku śmierci osoby w następstwie wypadku komunikacyjnego – zróżnicowany okres obowiązywania przepisów W stosunku do wypadków komunikacyjnych i ich następstw w postaci śmierci osoby bliskiej, które miały miejsce po 3 sierpnia 2008 r., wybór podstawy prawnej dochodzonego roszczenia pozostaje w gestii osoby uprawnionej, która może oprzeć swoje roszczenie zarówno na Art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego, jak i na Art. 448. W odniesieniu do wypadków komunikacyjnych i ich następstw w postaci śmierci osoby bliskiej, jakie miały miejsce od 28 grudnia 1996 r do 3 sierpnia 2008 r., oparcie przedmiotowego roszczenia jest możliwe wyłącznie na Art. 448 Kodeksu cywilnego

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w przypadku śmierci osoby w następstwie wypadku komunikacyjnego Art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego – „Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.” Art. 448 Kodeksu cywilnego „W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.” Art. 24 Kodeksu cywilnego par. 1. „Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. „

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – krąg osób uprawnionych. Zgodnie z Art. 446 par. 4 może zostać przyznane „najbliższym członkom rodziny” przyjmuje się, że „najbliższymi członkami rodziny” są osoby związane co do zasady relacjami prawnymi z osobą zmarłą (m.in.: relacja małżeńska, pokrewieństwo, powinowactwo) przy jednoczesnym istnieniu między nimi ścisłych i faktycznych więzi emocjonalnych charakteryzujących się bliskością (m.in.: rodzice, dzieci, wnuki, współmałżonkowie, wychowankowie rodzin zastępczych). sytuacja życiowa osób uprawnionych charakteryzuje się rodzajem pewnej zależności od zmarłego, którego przejawami mogą być m.in.: okoliczność wspólnego zamieszkiwania, wnoszenia składników majątkowych do wspólnego gospodarstwa domowego czy udzielania sobie wzajemnej pomocy w życiu zawodowym i prywatnym.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – krąg osób uprawnionych W odróżnieniu od postanowień art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego, Art. 448 Kodeksu cywilnego nie zawęża kręgu osób uprawnionych do najbliższych członków rodziny, lecz pozwala na dochodzenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę każdej osobie, której dobro osobiste zostało naruszone przy zastrzeżeniu spełnienia przesłanek.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne - śmierć osoby bliskiej – bezpośrednio poszkodowanego. W myśl Art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego zadośćuczynienie za doznaną krzywdę stanowiącą uszczerbek niemajątkowy dotykający subiektywnej sfery osobowości człowieka, przejawiający się w szczególności: cierpieniem, bólem, poczuciem osamotnienia, powstałymi utrudnieniami życiowymi, koniecznością zasadniczo odmiennego i nowego urządzenia sobie życia, ograniczeniem sfery korzystania z przyjemności, osłabieniem aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności życia, przysługuje najbliższym członkom rodziny po nastąpieniu śmierci bezpośrednio poszkodowanego w następstwie wypadku komunikacyjnego

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne - śmierć osoby bliskiej – bezpośrednio poszkodowanego Należy wskazać, że w przypadku roszczeń związanych z wypadkami komunikacyjnymi, których następstwem była śmierć osoby bliskiej, która nastąpiła przed wejściem w życie Art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego, jedyną i właściwą podstawę prawną do dochodzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę stanowił i nadal stanowi Art. 448 Kodeksu cywilnego w związku z art. 24 par. 1 Kodeksu cywilnego

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – adekwatny związek przyczynowy Zgodnie z Art. 446 par. 4 nie jest koniecznym, by najbliższy członek rodziny dowodził istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy powstaniem jego krzywdy a wypadkiem komunikacyjnym, który ją pośrednio spowodował, lecz za wystarczające należy uznać wykazanie faktu, iż wypadek komunikacyjny spowodował śmierć osoby będącej osobą bliską. Według Art. 448 Kodeksu cywilnego w tym przypadku wymagane jest istnienie przedmiotowego związku pomiędzy krzywdą osoby uprawnionej wynikającą z naruszenia jej dobra osobistego a wypadkiem komunikacyjnym, który do niej doprowadził.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne – krzywda i jej rozmiar Należy przy tym zauważyć, że przedmiotowa krzywda wynika z faktu nagłej i niespodziewanej śmierci osoby bliskiej i stanowi jej następstwo przejawiające się w okoliczności, że śmierć osoby bliskiej jest źródłem udręczeń moralnych osoby uprawnionej. W świetle Art. 448 Kodeksu cywilnego należy pamiętać, że o naruszeniu dobra osobistego można mówić, jeżeli wyrządzona uprawnionemu, będącemu bezpośrednio poszkodowanym, krzywda nie ma charakteru małej wagi, lecz jest realna i istotna.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne (tylko Art Przesłanki uznania roszczenia za zasadne (tylko Art. 448) – Naruszenie dobra osobistego Należy mieć na uwadze, że dla uznania zasadności roszczenia o zadośćuczynienie konieczne jest wykazanie przez uprawnionego istnienia rzeczywistej, silnej, pozytywnej i intensywnej więzi, stanowiącej dobro osobiste podlegające ochronie prawnej, jak i faktu jego naruszenia, spowodowanego zerwaniem formalnej więzi rodzinnej oraz więzi emocjonalnej w wyniku śmierci osoby bliskiej w następstwie wypadku komunikacyjnego, co nie jest wymagane w przypadku roszczenia opartego na art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego.

Przesłanki uznania roszczenia za zasadne (tylko Art Przesłanki uznania roszczenia za zasadne (tylko Art. 448) – Bezprawność i zawiniony charakter zachowania Należy mieć na uwadze, że wskazane wyżej okoliczności faktyczne obejmujące bezprawność i zawiniony charakter zachowania wymagają udowodnienia, co nie jest wymagane w przypadku roszczenia opartego na Art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego

Rekomendacje knf dot. zadośćuczynienia Dlaczego powstały? Istnieją zbyt duże rozbieżności w zakresie przyznawanych kwot Z w podobnych sprawach Należy pamiętać, że rekomendacje nie stanowią powszechnie obowiązującego źródła prawa  zbiór dobrych praktyk Uwzględniają orzecznictwo SN i sądów powszechnych

Rekomendacje knf – sposób ustalania wysokości zadośćuczynienia Indywidualne rozważanie okoliczności wpływających na wysokość Z Rozważając całokształt okoliczności należy brać pod uwagę okoliczności istotne przy ocenie rozmiaru szkody niemajątkowej Indywidualne ocenianie więzi emocjonalnej uzasadniającej uzyskanie Z i jego wymiar Kwota Z może być pomniejszona o kwotę wynikającą z przyczynienia się poszkodowanego lub zmarłego do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiaru ZU powinien wypłacić odsetki za opóźnienie

ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA DOZNANĄ KRZYWDĘ Z TYT ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA DOZNANĄ KRZYWDĘ Z TYT. USZKODZENIA CIAŁA LUB WYWOŁANIA ROZSTROJU ZDROWIA POSZKODOWANEGO Z powinno odpowiadać wielkości krzywdy  niesprecyzowane zasady Z musi spełniać funkcję kompensacyjną Należy indywidualnie rozważać okoliczności i kryteria oceny Przyznana kwota Z nie powinna znacząco odbiegać od kwot Z przyznanych w analogicznych przypadkach, ALE porównanie do kwot przyznanych w innych przypadkach może stanowić jedynie wskazówkę - najważniejsze jest indywidualne rozpatrzenie sprawy Z nie może prowadzić do nieusprawiedliwionego wzbogacenia się poszkodowanego, poszkodowany nie może być w korzystniejszej sytuacji niż przed doznaniem krzywdy Status społeczny i materialny nie powinien mieć wpływu na wysokość Z

Okoliczności, które podlegają ocenie przy ustalaniu wysokości Z (zawarte w orzecznictwie sądowym): Czynniki obiektywne Czynniki subiektywne Rozmiar doznanych obrażeń Nieodwracalność skutków urazu Czas trwania oraz stopień intensywności cierpień fiz. i psych. Czas i uciążliwość procesu leczenia i rehabilitacji Długotrwałość i nasilenie dolegliwości bólowych Trwałość następstw (np. długa utrata zdolności do pracy) Wiek poszkodowanego Poczucie nieprzydatności społecznej Bezradność życiowa Pozbawienie poszkodowanego możliwości osobistego wychowywania dzieci, zajmowania się gospodarstwem domowym, konieczność korzystania z pomocy innych osób przy prostych czynnościach dnia codziennego

Wpływ okoliczności na ustalanie wysokości zadośćuczynienia Judykatura nie wypowiada się, w jaki konkretnie sposób okoliczności te wpływają na WYSOKOŚĆ należnego świadczenia (wiemy, że wpływają, ale nie wiemy w jakim stopniu, które okoliczności)

ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA DOZNANĄ KRZYWDĘ W PRZYPADKU ŚMIERCI OSOBY W NASTĘPSTWIE WYPADKU KOMUNIKACYJNEGO Przepisy prawa nie wskazują kryteriów, należy polegać na orzecznictwie sądowym Art. 446 KC dot. najbliższych członków rodziny Art. 448 KC dot. osoby bliskiej, nie musi to być najbliższy członek rodziny, ale należy udowodnić istnienie rzeczywistej, silnej, pozytywnej i intensywnej więzi

ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA DOZNANĄ KRZYWDĘ W PRZYPADKU ŚMIERCI OSOBY W NASTĘPSTWIE WYPADKU KOMUNIKACYJNEGO – art. 446 Sprawiedliwa kwota – adekwatna do doznanej krzywdy, respektująca równość wobec prawa, uwzględniająca wszystkie istotne kryteria doznanej krzywdy, np.: Wystąpienie wstrząsu psychicznego Cierpienia wywołane śmiercią bliskiej osoby Rodzaj więzi Wystąpienie zaburzeń psychicznych po śmierci osoby bliskiej (np. depresja, nerwica) Funkcja społeczna pełniona przez osobę zmarłą Czytelne, ujednolicone kryteria ustalania Z Indywidualizacja oceny powinna być ograniczona: w podobnych sprawach powinny być zasądzone podobne kwoty (zapobieganie dysproporcjom, równość wobec prawa)

Z powinno spełniać funkcję kompensacyjną ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA DOZNANĄ KRZYWDĘ W PRZYPADKU ŚMIERCI OSOBY W NASTĘPSTWIE WYPADKU KOMUNIKACYJNEGO – art. 446 Z powinno spełniać funkcję kompensacyjną Kwota Z nie powinna być uzależniona od miejsca zamieszkania i statusu społecznego lub materialnego Należy uwzględnić wszystkie istotne okoliczności danej sprawy mające wpływ na rozmiar krzywdy Z – świadczenie jednorazowe, przy ustalaniu wysokości Z muszą być brane pod uwagę zarówno te elementy krzywdy, które już przeminęły, jak i przyszłe Nasilenie negatywnych skutków w przyszłości nie stanowi podstawy do przyznania nowego Z!

Elementy typowe dla procesu opartego na art. 448: ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA DOZNANĄ KRZYWDĘ W PRZYPADKU ŚMIERCI OSOBY W NASTĘPSTWIE WYPADKU KOMUNIKACYJNEGO – art. 448 W stanowiskach sądów można odnaleźć wiele elementów wspólnych dot. ustalania wysokości Z opartego na art. 446, jak i 448 Elementy typowe dla procesu opartego na art. 448: Ustalona kwota powinna być adekwatna do rodzaju, wielkości i intensywności doznanej przez uprawnionego krzywdy, której ocena oparta na zobiektywizowanych kryteriach powinna wynikać z przeprowadzonej w sposób wnikliwy i szczegółowy analizy konkretnej sprawy (należy uwzględnić rolę osoby zmarłej w życiu uprawnionego do Z!) Kwota Z nie może mieć charakteru symbolicznego – musi wynagradzać całą krzywdę

Instytucja przyczynienia Art. 362 KC: Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega zmniejszeniu stosowanie do okoliczności, a zwłaszcza stopnia winy obu stron. Zastosowanie instytucji przyczynienia nie powinno skutkować całkowitym oddaleniem zgłoszonego przez osobę uprawnioną roszczenia – wpływa jedynie na kwotę Z

Miarkowanie kwoty zadośćuczynienia Jeśli ma miejsce przyczynienie, to konieczne jest dokonanie konkretnej i zindywidualizowanej oceny całokształtu stanu faktycznego danej sprawy Stwierdzenie istnienia przyczynienia nie oznacza obowiązku miarkowania należnego Z za doznaną krzywdę, lecz stwarza jedynie taką ewentualność Stwierdzenie przyczynienia jest warunkiem wstępnym i koniecznym dla możliwości rozważenia ograniczenia kwoty Z, lecz niewystarczającym do dokonania odpowiedniego miarkowania Miarkowanie nie powinno być rezultatem kalkulacji matematycznej, lecz opierać się na racjonalnej ocenie wynikającej z zasad doświadczenia życiowego

Kwoty przyznawanych zadośćuczynień w wypadkach komunikacyjnych – uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia Wnoszący roszczenie, zakres obrażeń % trwałego uszczerbku Kwota łączna Z w ostatniej instancji Kwota za 1% uszczerbku Młoda kobieta, doznała urazu kręgosłupa, 6 m-cy zwolnienia 10% 30 000 zł (ZU 6000 zł, roszczenie 40 000 zł) 3000 zł Mężczyzna wskutek wypadku porusza się na wózku inwalidzkim, jest niezdolny do pracy i samodzielnej egzystencji; zaburzenia funkcjonowania w sferze społecznej, towarzyskiej, rodzinnej, zawodowej 100% 350 000 zł (ZU 130 000 zł) 3500 zł Źródło: Kwiecień, Jędrzychowska, „Problematyka wyceny roszczeń – renty i zadośćuczynienia”, tab. 6.1.

Kwoty przyznawanych zadośćuczynień w wypadkach komunikacyjnych – śmierć osoby najbliższej Wnoszący roszczenie i relacja ze zmarłym Kwota łączna zadośćuczynienia Żona i małoletnie córki za śmierć męża/ojca Po 230 000 zł (ZU po 70 000 zł) Roszczenia po 230 000 zł Małżonek i nastoletnie dzieci za śmierć kobiety - żony i matki, lat 39 Po 100 000 zł (ZU – brak uznania roszczenia) Roszczenia po 150 000 zł Rodzice i rodzeństwo za śmierć dziewczynki – córki i siostry Po 40 000 zł dla rodziców, po 25 000 zł dla rodzeństwa zamieszkującego ze zmarłą, 15 000 zł dla siostry dorosłej w odrębnym gosp. dom. (UFG: 80% przyczynienia, dane kwoty stanowią więc jedynie 20% wartości uznanej przez UFG) Źródło: Kwiecień, Jędrzychowska, „Problematyka wyceny roszczeń – renty i zadośćuczynienia”, tab. 6.2.

Metody szacowania szkód w wybranych zagranicznych systemach prawnych Systemy kompensacji oparte na: Decyzjach sądów Tabelach rekompensat

Systemy kompensacji oparte na decyzjach sądów – austria: Pokrywa całą szkodę niemajątkową (brany pod uwagę jest również emocjonalny uszczerbek wynikający np. z niezdolności do uprawiania sportów wcześniej uprawianych lub kontynuowania hobby lub zawodu) Brak ustalonych ustawowych kwot „taryfy sądowe” – jedynie wskazówka, stosowane w przypadkach dot. mniej poważnych urazów (głównie urazów fizycznych); stawka dzienna: Ból nieznaczny: 100-150 euro Ból umiarkowany: 200-250 euro Ból silny: 300-360 euro Cięższe przypadki: taryfy sądowe nie są używane, najważniejsze jest porównanie danego przypadku z innymi podobnymi

Systemy kompensacji oparte na decyzjach sądów ANGLIA: Porównywanie podobnych przypadków Kwota zasądzona w najgorszym przypadku – punkt wyjścia do opracowania taryfy szkód STANY ZJEDNOCZONE: Odszkodowania również pełnią funkcję karną, przyznawane przez ławę przysięgłych Ława przysięgłych  niespójne działanie, nie porównują przypadków Poziom kompensacji bardzo wysoki, ale również nieprzewidywalny Koszty postępowania w całości ponoszą ofiary, więc znacznie mogą one obniżyć kwotę Z

Systemy kompensacji oparte na tabelach rekompensat FRANCJA: Brak rozwiązań ustawowych, ale do szacowania szkody służą tabele sądowe Tabele sądowe – ustanowione przez różne sądy okręgowe, zawierają metody szacowania i odpowiednie kwoty Upośledzenie funkcjonalne: Tymczasowe: 690 euro miesięcznie Trwałe: lekarz ocenia jaki jest stopień uszkodzenia PLUS odszkodowania za ból i cierpienie (od 1500 euro za ból bardzo łagodny do 35 000 euro i więcej za bardzo silny)

Systemy kompensacji oparte na tabelach rekompensat – francja: Poziom niepełnosprawności 0-10 lat 11-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat 1-5% 1500 1400 1300 1200 1100 6-10% 1700 1590 1480 1370 1250 11-15% 1900 1780 1660 1540 16-20% 2100 1970 1840 1710 1550 Przykład: 20-letnia kobieta, uszczerbek na zdrowiu = 9% 1 punkt niepełnosprawności = 1590 euro 1590 euro x 9 = 14 310 euro

Wykonała: Marta Żelazowska i Małgorzata Bociek Dziękuję za Uwagę! Wykonała: Marta Żelazowska i Małgorzata Bociek