Wstęp do prawoznawstwa ćwiczenia 1 Martyna Stępień Katedra Teorii i Filozofii Prawa

Funkcje wypowiedzi Opisowa; Ekspresywna; Sugestywna; Performatywna.

1. Funkcja opisowa (deskryptywna, poznawcza) Pełnią ją zdania w sensie gramatycznym (wartość logiczna: prawda/fałsz); Opis rzeczywistości; Przekaz informacji.

2. Funkcja ekspresywna (ekspresyjna, emotywna) Wyrażanie przeżyć, emocji, uczuć, przypuszczeń; Wypowiedzi ekspresyjne wyrażają postawę autora komunikatu, nie mają wartości logicznej; Funkcja najbardziej widoczna w przypadku ocen.

Ocena wypowiedź zawierająca sąd o charakterze aksjologicznym. Rodzaje ocen: Zasadnicza; Zrelatywizowana systemowo; Zrelatywizowana kontekstowo; Zrelatywizowana instrumentalnie.

Ocena zasadnicza (absolutna, bezwzględna) Brak uzasadnienia; Schemat: X ma wartość W

Ocena zrelatywizowana systemowo Uzasadnienie w oparciu o określony system wartości; Schemat: X ma wartość W w systemie wartości S

Ocena zrelatywizowana kontekstowo Wartość wyrażana przez ocenę jest zależna od sytuacji;

Ocena zrelatywizowana instrumentalnie Wartość rzeczy lub zachowania uzależniona od ich przydatności jako narzędzia realizacji określonego celu Schemat: X ma wartość W jako środek do celu C *Optatywa = ocena + życzenie

3. Funkcja sugestywna (wpływająca) Język jako narzędzie kształtowania (modyfikowania lub podtrzymywania) zachowań człowieka (czynności konwencjonalnych i psychofizycznych); Zachowanie logicznie pierwotne względem wypowiedzi; Normy postępowania jako najdogodniejsza i najskuteczniejsza forma realizacji tej funkcji.

Norma – wypowiedź dyrektywalna, bezwarunkowa. Dyrektywa techniczna (celowościowa) – zależna od naszej woli.

Dyrektywa techniczna (celowościowa) zwrot wyrażający w sposób warunkowy powinność zachowania się określonego adresata. Schemat: Jeżeli chcesz osiągnąć stan rzeczy S, to powinieneś zachować się w sposób Z. Odwrócenie proste dyrektywy technicznej – ZDANIE ANANKASTYCZNE.

4. Funkcja performatywna (dokonawcza) Kształtująca, kreatywna postać języka; Wypowiedzi w określonych okolicznościach poprzez reguły sensu tworzą nową rzeczywistość, zmieniają ją. * Czynność konwencjonalna – świadome i celowe zachowanie się człowieka wymagające wcześniejszego istnienia stosownych reguł- konwencji (stanowionych, zwyczajowych, kulturowych), posiadające na gruncie pewnego porządku normatywnego (języka, obyczajów, prawa) określoną doniosłość.

Norma prawna a funkcje wypowiedzi 1. Normy nie pełnią funkcji opisowej (normy traktowane jako zdania w sensie logicznym byłyby fałszywe – wszystkie). 2. Pośrednio – poprzez normę prawną prawodawca prezentuje swój afirmatywny bądź krytyczny stosunek do określonych zachowań (funkcja ekspresyjna). 3. Podstawową funkcją norm prawnych jest funkcja sugestywna. Celem norm jest skłonienie określonych osób do określonego zachowania się. 4. Normy prawne określają reguły przeprowadzania czynności performatywnych i reguły ich interpretacji, ale same nie są performatywami.