Rany skóry

Definicja Rany Rana – uszkodzenie ciągłości skóry, a często również głębszych tkanek lub narządów na skutek urazu mechanicznego. Istnieją rodzaje ran, które powstają w wyniku innych procesów chorobowych, np. owrzodzenie żylakowe, owrzodzenie troficzne (odleżyna), owrzodzenie neuropatyczne, czy też rana powstała w wyniku niedokrwienia lub zakażenia tkanek. Najczęściej rana powstaje w wyniku działania ostrego przedmiotu – noża, ostrza – wtedy rana ma równe brzegi. Tkanka podskórna może być również niekiedy przecięta. Czasami dochodzi do uszkodzenie głębiej położonych struktur. Jeżeli nie dojdzie do poważniejszej infekcji to powierzchowna rana cięta jest tym typem rany, który goi się najlepiej. Dzieje się tak dlatego, że tkanki sąsiadujące z raną nie są uszkodzone. Rana tłuczona powstaje w wyniku działania tępego przedmiotu. Oprócz przerwania ciągłości skóry dochodzi do zmiażdżenia tkanek przyległych do rany. Zmiażdżone tkanki ulegają martwicy, martwe tkanki muszą zostać wchłonięte i wypełnione tkanką bliznowatą. Proces gojenia takiej rany jest długi i zagrożony infekcją. Rany szarpane również goją się gorzej z podobnych powodów.

Podział Ran szarpana cięta kłuta d) ze względu na ilość ran :  - pojedyncze - mnogie - miksty(mieszane) a) ze względu na charakter otworów zewnętrznych: - o brzegach regularnych(gładkich): np. rąbana, cięta i kłuta - o brzegach nieregularnych : np. kąsana, szarpana, miażdżona - postrzałowa : * styczna e) ze względu na charakterystykę ran :  - otarcie - płatowe - cięta - kłuta - rąbana - gładka - miażdżona - tłuczona -zatruta -szarpana - kąsana ( może mieć charakter kłutej, szarpanej, miażdżonej) - postrzałowa b) ze względu na lokalizację anatomiczną człowieka, np. w brzuchu, głowie c) ze względu na ciężkość zranienia : - lekkie - średnio ciężkie - ciężkie - śmiertelne szarpana cięta kłuta

Opatrywanie ran Zakładanie opatrunku Jest kilka prostych zasad, które obowiązują przy opatrywaniu ran: 1.Należy przede wszystkim uchronić ranę przed zakażeniem! Trzeba uważać, aby nie dotknąć rany lub nie zanieczyścić jej w inny sposób. 2.Osoba udzielająca pomocy powinna przykryć ranę jałowym opatrunkiem, a następnie pozostawić ją w stanie, w jakim ją zastała. 3.Przed założeniem opatrunku należy odsunąć, rozciąć lub zdjąć odzież na tyle, by cała powierzchnia rany była widoczna i dostępna. 4.Podczas opatrywania poszkodowany powinien leżeć lub siedzieć – trzeba cały czas bacznie obserwować pacjenta i kontrolować jego stan. Nawet przy niewielkich ranach często zdarzają się omdlenia lub nudności. 5.W przypadku większych uszkodzeń ciała, najlepiej, jeśli osoba opatrująca ograniczy się jedynie do założenia jałowego opatrunku – nie powinno się udzielać pomocy tzw. środkami „domowymi”. Wyjątek stanowią rany oparzeniowe i powstałe wskutek działania substancji żrących. 6.Nie wolno usuwać ciał obcych z rany! Grozi to dodatkowymi uszkodzeniami i krwotokiem. Małe ciała obce zostawia się w ranie, gdyż najczęściej osoba udzielająca pomocy nie ma odpowiednich narzędzi i warunków na ich usunięcie. Duże ciała obce tkwiące w ranie pełnią funkcję tamponu i zapobiegają krwotokom. 7.Nie należy zakładać jakichkolwiek opasek uciskowych w okolicach zranienia. Zakładanie opatrunku Opatrunek musi być jałowy. Jego głównymi funkcjami jest zabezpieczenie rany przed zakażeniem, zatamowanie krwawienia i stabilizacja rany. Opatrunek zwykle składa się z obłożenia i zamocowania.  To, w jaki sposób zakłada się opatrunek, zależy od rodzaju i zasięgu uszkodzenia ciała oraz stanu poszkodowanego. Należy się skupić przede wszystkim na zabezpieczeniu rany przed dostępem drobnoustrojów i zatamowaniu krwawienia. Miejsce zranienia powinno się obłożyć jałową gazą (nie wolno do tego celu używać waty lub ligniny, gdyż materiały te mogą się przykleić do rany). Gdy rana jest niewielka, czasami wystarczy plaster z opatrunkiem; można go założyć po uprzednim przemyciu rany środkiem dezynfekującym, np. wodą utlenioną. Jeśli obficie krwawi, można docisnąć miejsce krwawienia ręką, a następnie dołożyć element dociskający (np. zwinięty bandaż) i całość zabandażować. Gdy bandaż zaczyna przeciekać, należy dołożyć następną warstwę opatrunku – nie wolno zdejmować już założonych materiałów opatrunkowych. Jeśli uszkodzenie dotyczy kończyny, należy ją unieruchomić, np. na temblaku z chusty trójkątnej.

Rany cięte Rana cięta jest to rana powstająca na skutek działania przedmiotów ostrych (najczęściej noży). Jest ona zadana poprzez przeciągnięcie ostrza po powierzchni skóry, nie wbicia. Rany cięte mogą być różnej szerokości i głębokości, czasami może dojść do przecięcia ścięgna. Wszystkie rany należy opatrzyć w celu zapobiegawczym. Najczęściej używane są środki takie jak woda utleniona, natomiast jodyna może służyć jedynie do posmarowania skóry wokół rany. Jeżeli rana jest poważna, a krwawienie bardzo obfite należy zastosować opatrunek uciskowy, oraz zgłosić się do lekarza. Rany cięte na ogół dają się bardzo dobrze opatrzyć. Często nie jest nawet potrzebne szycie, zamiast którego lekarze stosują specjalne klamry do połączenia brzegów rany.

Pierwsza pomoc 1. Unieś kończynę do góry. Doraźnie uciśnij dłonią miejsce, z którego wypływa krew do czasu przygotowania opatrunku. W miejscu wypływu krwi połóż gazę 2. Następnie dołóż element dociskający - wykorzystując np. bandaże (układając je w piramidę) bądź inny twardy element (np. kamień) - w miejscu wycieku krwi 3. Umocuj całość, dociskając (do ręki) bandażem 4. Wiązanie możesz zrobić w miejscu krwawienia 5. Rękę z założonym opatrunkiem należy unieruchomić, podwiązując ją na temblaku 6. Połóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej o ile nie ma przeciwwskazań, m.in. połamane kończyny dolne i miednica. Unieś nogi pod kątem ok. 30 stopni 7. Zabezpiecz poszkodowanego przed wychłodzeniem, nakrywając folią izotermiczną, kocem, kurtką. Kontroluj stan rannego 8. Obserwuj miejsce zranienia. Jeżeli opatrunek przecieka, dołóż następną warstwę i przymocuj do wcześniej założonego opatrunku 9. Jeżeli, mimo dokładania następnych warstw opatrunku, rana nadal przecieka - wtedy, w stanie wyższej konieczności, zastosuj opaskę uciskową. Załóż ją powyżej zgięcia łokciowego. Zapisz lub zapamiętaj godzinę założenia opatrunku.

Rany cięte płytkie i głębokie Rany cięte powstają zwykle przy pracach domowych na skutek nieostrożnego obchodzenia się z ostrymi przedmiotami, takimi jak nóż czy rozbite szkło. Dla ran ciętych typowe są: gładkie brzegi rany, silne krwawienie, brak uszkodzeń tkanek sąsiadujących z raną. Krwawienie w ranie ciętej jest dość silne, często wygląda niebezpiecznie, ale wypłukuje zarazki i brud. Drobne rany cięte normalnie goją się bez większych problemów. Bardziej poważne są przecięcia skóry nożem kuchennym, który zawiera dużo zarazków. Czasami dochodzi do głębokiego przecięcia palców – z uszkodzeniem naczyń krwionośnych, rozerwaniem ścięgien czy naruszeniem nerwów. Postępowanie w przypadku powierzchownych ran ciętych: umożliwić przez krótki czas krwawienie w celu wypłukania z rany brudu i zarazków, zdezynfekować ranę, najlepiej wodą utlenioną, zabezpieczyć ranę plastrem z opatrunkiem, silne krwawienie powstrzymać uciskiem z zewnątrz, np. przyłożyć do rany i docisnąć złożony kompres gazowy lub zwiniętą opaskę z gazy. Postępowanie w przypadku głębokich ran ciętych: docisnąć miejsce krwawienia ręką w celu zatamowania krwawienia, dołożyć element dociskający do rany, np. zwinięty bandaż, i całość zabandażować, gdy bandaż zaczyna przeciekać, dołożyć następną warstwę opatrunku (nie wolno zdejmować poprzednio założonych materiałów opatrunkowych), niezwłocznie przewieźć pacjenta do lekarza. Interwencji lekarza wymagają rany cięte palców z uczuciem odrętwienia i ograniczoną ruchomością. Pomoc lekarska jest potrzebna także wtedy, gdy rany cięte pochodzą od noża lub innych ostrych narzędzi, które przed zranieniem stykały się z surowym mięsem lub ziemią. Szczególnego traktowania wymagają rany cięte twarzy, ponieważ należy zadbać o powstanie jak najmniejszej blizny. Rany cięte na ogół dają się bardzo dobrze opatrzyć. Często nie jest nawet potrzebne szycie. Zamiast zakładania szwów czasami lekarze stosują specjalne klamry do połączenia brzegów rany.

Rana kłuta Rany kłute powstają wskutek działania ostro zakończonego przedmiotu. Pozostawiają niewielką powierzchnię widoczną na skórze, ale mogą powodować głębokie uszkodzenia. Krwawienie na zewnątrz jej zazwyczaj niewielkie, a rana ma gładkie brzegi. Jednak wewnątrz rany może utrzymywać się silne krwawienie nie widoczne na powierzchni skóry. Rana kłuta może stanowić miejsce wnikania drobnoustrojów do organizmu i może mieć poważne konsekwencje. Rany kłute mogą być niebezpieczne szczególnie w sytuacji, gdy dotyczą okolic jam ciała lub jam stawowych. Uszkodzenia przez nie spowodowane nie są widoczne na powierzchni skóry, ale mogą mieć bardzo poważne konsekwencje.

Pierwsza pomoc 1. Unieś kończynę do góry. Doraźnie uciśnij dłonią miejsce, z którego wypływa krew do czasu przygotowania opatrunku. W miejscu wypływu krwi połóż gazę 2. Następnie dołóż element dociskający - wykorzystując np. bandaże (układając je w piramidę) bądź inny twardy element (np. kamień) - w miejscu wycieku krwi 3. Umocuj całość, dociskając (do ręki) bandażem 4. Wiązanie możesz zrobić w miejscu krwawienia 5. Rękę z założonym opatrunkiem należy unieruchomić, podwiązując ją na temblaku 6. Połóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej o ile nie ma przeciwwskazań, m.in. połamane kończyny dolne i miednica. Unieś nogi pod kątem ok. 30 stopni 7. Zabezpiecz poszkodowanego przed wychłodzeniem, nakrywając folią izotermiczną, kocem, kurtką. Kontroluj stan rannego 8. Obserwuj miejsce zranienia. Jeżeli opatrunek przecieka, dołóż następną warstwę i przymocuj do wcześniej założonego opatrunku 9. Jeżeli, mimo dokładania następnych warstw opatrunku, rana nadal przecieka - wtedy, w stanie wyższej konieczności, zastosuj opaskę uciskową. Załóż ją powyżej zgięcia łokciowego. Zapisz lub zapamiętaj godzinę założenia opatrunku.

Rana szarpana Rany szarpane powstają kiedy na skórę oddziałują ostro zakończone narzędzia, jednak nie prostopadle, ale pod kątem. Rany takie mają nieregularne brzegi i często towarzyszą im dodatkowe uszkodzenia okolicznych tkanek. Rany szarpane mogą być niebezpieczne, głównie ze względu na fakt, że często są silnie zabrudzone. Uszkodzenia przez nie spowodowane trudno się goją, łatwo się zakażają i mogą mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia zranionej osoby.

Pierwsza pomoc 1. Unieś kończynę do góry. Doraźnie uciśnij dłonią miejsce, z którego wypływa krew do czasu przygotowania opatrunku. W miejscu wypływu krwi połóż gazę 2. Następnie dołóż element dociskający - wykorzystując np. bandaże (układając je w piramidę) bądź inny twardy element (np. kamień) - w miejscu wycieku krwi 3. Umocuj całość, dociskając (do ręki) bandażem 4. Wiązanie możesz zrobić w miejscu krwawienia 5. Rękę z założonym opatrunkiem należy unieruchomić, podwiązując ją na temblaku 6. Połóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej o ile nie ma przeciwwskazań, m.in. połamane kończyny dolne i miednica. Unieś nogi pod kątem ok. 30 stopni 7. Zabezpiecz poszkodowanego przed wychłodzeniem, nakrywając folią izotermiczną, kocem, kurtką. Kontroluj stan rannego 8. Obserwuj miejsce zranienia. Jeżeli opatrunek przecieka, dołóż następną warstwę i przymocuj do wcześniej założonego opatrunku 9. Jeżeli, mimo dokładania następnych warstw opatrunku, rana nadal przecieka - wtedy, w stanie wyższej konieczności, zastosuj opaskę uciskową. Załóż ją powyżej zgięcia łokciowego. Zapisz lub zapamiętaj godzinę założenia opatrunku.

Koniec