KLASYCYZM

Wyjaśnienie nazwy: Nazwa "klasycyzm" pochodzi od łacińskiego "classicus" - pierwszej klasy, wzorowy, doskonały. Została ona przyjęta z historii literatury i sztuki i oznacza nawiązanie do kultury antycznej i jej estetycznych ideałów (symetria, doskonałość proporcji itp.) Ramy czasowe: Różne źródła podają różne daty. Są to ok. 1750-1800 lub ok. 1750-1820 lub ok. 1760-1830 W Polsce wczesna faza przypada na czasy panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (czyli tzw. styl stanisławowski), późniejsza – na czasy porozbiorowe: Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. ośrodkiem klasycyzmu była Francja,

Pierwsze dziesięciolecia wieku XVIII to początek nowej ery w dziejach poglądów człowieka na rzeczywistość, na społeczeństwo, przyrodę. Zaczęto głosić przekonanie, że źródłem poznania świata i praw nim rządzących jest rozum; stąd nazwa prądu umysłowego – racjonalizm (od łac. ratio – rozum). Zaczęto poszukiwać dla architektury, malarstwa i rzeźby nowych form, które odpowiadałyby duchowi nowych czasów, czasów rozsądku i powagi. Znaleziono je w sztuce starożytnej (zwanej inaczej klasyczną), z której wzorów czerpano już w czasach Odrodzenia. Zainteresowanie antykiem wzrosło po odkryciu starożytnych miast, a zwłaszcza Pompei i Herkulanum zasypanych w 79r. lawą Wezuwiusza. Prowadzone tam przez kilka lat wykopaliska ujawniły wspaniałą sztukę starożytnego Rzymu.

Na podstawie już posiadanej wiedzy oraz nowo uzyskanych wiadomości dzięki wykopaliskom, sformułowano ogólne zasady sztuki, którą nazywamy dziś klasycystyczną: Spokój jest szlachetniejszy niż ruch (statyka ma przewagę nad dynamiką). Kształt w dziele (czyli rysunek) ma wyższość nad barwą, gdyż barwa jest wyrazem uczuć a kształt dziełem umysłu. Idealizm ma przewagę nad realizmem. W architekturze należy się wzorować na budowlach starożytnych.

RZEŹBA

Znaczenie rzeźby zmalało w porównaniu z poprzednią epoką Znaczenie rzeźby zmalało w porównaniu z poprzednią epoką. Rzeźbiono pomniki, figury do grobowców, portrety ludzi współczesnych, białe marmurowe posągi. Cechy: forma spokojna, zrównoważona, zamknięta, rzeźba pełna spokoju, dostojeństwa i powagi artyści dążyli do ukazywania ludzi pięknych i szlachetnych tematyka antyczna, gdy ukazywano człowieka współczesnego, strojono go w antyczne szaty lub obnażano rysy postaci (na wzór starogreckich) były regularne, piękne i nie wyrażały żadnych uczuć, linia płynna i miękka

Bertel Thorvaldsen (1770 - 1844), Duńczyk Trzy gracje

Bertel Thorvaldsen (1770 - 1844), Duńczyk Chrystus

Bertel Thorvaldsen (1770 - 1844), Duńczyk Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie przed Pałacem Prezydenckim

Bertel Thorvaldsen (1770 - 1844), Duńczyk Popiersie Walter Scott

Bertel Thorvaldsen (1770 - 1844), Duńczyk Pomnik Kopernika w Warszawie

Antonio Canova (ur. 1757, zm. 1822) - rzeźbiarz, malarz i architekt włoski Kupidyn i Psyche

Antonio Canova (ur. 1757, zm. 1822) - rzeźbiarz, malarz i architekt włoski) Trzy gracje

Jean François-Thérèse Chalgrin (ur. 1739 - zm. 1811), architekt francuski. Wysokość: 49,4 m Szerokość: 44,8 m Na łuku znajdują się 4 znaczne reliefy: Marsylianka,( François Rude 1833-1835) Triumf Napoleona (Jean-Pierre Cortot) Obrona Francji przed koalicją 1814 (Antoine Etex) Pokój (Antoine Etex) Przedstawiono także w mniejszej formie sceny z wielu znanych bitew. Pod Łukiem znajduje się grób nieznanego żołnierza, którego "wieczny płomień" jest symbolicznie rozpalany każdego wieczora oraz niewielkie muzeum poświęcone historii tego obiektu Łuk Triumfalny

Jean François-Thérèse Chalgrin (ur. 1739 - zm. 1811), architekt francuski. Łuk - Relief - Triumf Napoleona Łuk - Relief - Marsylianka

ARCHITEKTURA

Klasycyzm w Polsce to tzw Klasycyzm w Polsce to tzw. styl stanisławowski (od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego): wzorowanie się na starożytnych budowlach greckich i rzymskich oraz na niektórych budowlach Odrodzenia (kopiowanie elementów architektury starożytnej) budowle wznoszone na planie zwartym, koła lub prostokąta, kościoły – często na planie koła, przykryte kopułą stosowanie kolumnad i kolumnowych portyków ze zwieńczeniem w kształcie tympanonu, tympanon przeważnie dekorowany płaskorzeźbą, fasady o liniach prostych bez wygięć dążenie do uzyskania efektu harmonii, zrównoważonej kompozycji, stosowanie symetrii oszczędne stosowanie zdobnictwa: jeżeli się pojawiają, są to uskrzydlone postacie lwów z ludzkimi głowami, orły, wieńce, wazony, girlandy z róż, kokardy, hełmy, tarcze, rozwój budownictwa użyteczności publicznej, takiego jak: urzędy, teatry, szpitale, szkoły, zakładane wówczas muzea pałace – duże, niskie, wydłużone, na planie prostokąta, z wysuniętą częścią środkową ozdobioną portykiem, we wnętrzach wielkie, podłużne, jasne sale, chętnie malowane na biało, płaskie sufity, okna duże, kwadratowe

Antonio Corazzi (ur. 1792 - zm. 1877) - włoski architekt Teatr Wielki w Warszawie 1825-1833

Antonio Corazzi (ur. 1792 - zm. 1877) - włoski architekt Pałac Staszica Mury zrujnowanego klasztoru nabył w 1818 ksiądz Stanisław Staszic. Pałac został zbudowany w latach 1820-1823 w stylu klasycystycznym według projektu Antonio Corazziego dla Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Później w murach pałacu zostało umieszczone gimnazjum męskie zwane ruskim. W 1890 powzięto decyzję by wraz z internatem i gimnazjum męskiego umieścić w pałacu cerkiew św. Tatiany Rzymianki. Pałac został przebudowany w latach 1892-1893 przez architekta rosyjskiego Michaiła Pokrowskiego w stylu bizantyjsko-ruskim. Reklasycyzowano go w latach 1924-1926 według projekt Mariana Lalewicza.

Antonio Corazzi (ur. 1792 - zm. 1877) - włoski architekt Pałac Staszica w stylu Bizantyjskim

Pałac Belwederski - Jakub Kubicki, (ur.1758 w Warszawie, zm.1833) polski architekt okresu klasycyzmu, uczeń Merliniego,

Jakub Kubicki – Świątynia Sybilli w zespole pałacowo-parkowym w Puławach

Brama rzymska w zespole pałacowo-parkowym w Puławach

Łazienki Królewskie w Warszawie – to zespół pałacowo-parkowy w Warszawie z licznymi zabytkami klasycystycznymi, założony w XVIII wieku z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Całe założenie było zrealizowane przez architektów królewskich: Dominika Merliniego, Jana Chrystiana Kamsetzera Jana Chrystiana Szucha.

Dominik Merlini i Jan Chrystian Kamsetzer Łazienki Pałac na Wodzie

Łazienki w Warszawie

Teatr na Wyspie - Jan Chrystian Kamsetzer

Biały Domek w Łazienkach Królewskich

Panteon (fr. Panthéon), budowla w Dzielnicy Łacińskiej w Paryżu. Król Francji Ludwik XV poprzysiągł wznieść świątynię wartą patronki Paryża (świętej Genowefy) w miejsce zrujnowanego kościoła w zamian za przywrócenie zdrowia. Realizacja tego przedsięwzięcia spadła na markiza Marigny, który wybrał swojego znajomego Jacquesa Germaina Soufflota. Fundamenty pod tę monumentalną świątynię położono w roku 1758, ale ostateczne ukończenie zostało wykonane przez ucznia Soufflota, Jean-Baptiste'a Rondeleta w roku 1789. Panteon Paryski jest Klasycystyczną budowla na planie krzyża greckiego z kopułą centralną i 4 spłaszczonymi kopułami bocznymi oraz z kolumnowym portykiem wejściowym. Uważa się, że jest on wzorowany na Rzymskim. Od czasów Rewolucji (1791) Panteon jest miejscem spoczynku wielu sławnych Francuzów i Francuzek. W krypcie Panteonu znajdują się m.in. grobowce: Woltera, J. J. Rousseau, Honore Mirabeau, Victora Hugo, Emila Zoli, Jeana Jaurèsa, wynalazcy pisma dla niewidomych Louissa Braille'a, fizyków Paula Langevine'a, Piotra Curie, Marii Skłodowskiej-Curie, chemika Marcelina Berthelota, generała F. Marceau, przywódcy ruchu oporu z czasów II wojny światowej - Jeana Moulina. Dwukrotnie próbowano przywrócić funkcję religijną Panteonowi, lecz od roku 1885 ostatecznie przeznaczono go na mauzoleum.

Kościół Św. Genowefy w Paryżu - PANTEONEM Soufflota.

Carl Gotthard Langhans Brama Brandenburska w Berlinie

Źródło: www.pl.wikipedia.org Prezentację wykonała Krystyna Kaźmierczak Źródło: www.pl.wikipedia.org