WSTRZĄS Jest to zachwianie równowagi miedzy zapotrzebowaniem, a zaopatrzeniem w tlen poszczególnych narządów na skutek ostrej niewydolności krążenia. Inaczej nazywane szokiem. Wstrząs powstaje wskutek: utraty krwi - krwotok zewnętrzny lub wewnętrzny (powy-żej 25% krwi krążącej w organizmie), utrata osocza - z po-wodu działania wysokiej temperatury, utrata wody lub soli – wymioty lub biegunka o dużym nasileniu - wstrząs hipowo-lemiczny zmniejszenie wydolności serca - zawał serca lub zator płuc-ny - wstrząs kardiogenny powiększenie pojemności układu naczyniowego przy nie-zmienionej objętości masy krwi krążącej - wstrząs przy-współczulno-naczyniowy zachwianie pracy układu nerwowego - przerażenie, ból, bo-dźce termiczne (gorąco lub zimno) – wstrząs neurogenny zatrucie – wstrząs septyczny lub toksyczny reakcję uczuleniową – wstrząs anafilaktyczny

WSTRZĄS Objawy (bardzo zależą do przyczyny wstrząsu) bladość i chłód skóry wargi przybierają kolor bladosiny, bledną łożyska paznokci, po ich uciśnięciu bardzo powoli różowieją, niepokój chorego - drżenie, lęk bardzo wysokie tętno (180-200 uderzeń na minutę), dreszcze, tzw. zimny pot, niska produkcja moczu pragnienie i suchość w ustach, zmęczenie, wymioty, biegunki utrudniony kontakt z chorym W późniejszym stadium: twarz przybiera kolor żółtoszary chory obojętnieje czasami występują zaburzenia świadomości tętno staje się szybsze i jednocześnie słabiej wyczuwalne oddech staje się płytki, nierównomierny i szybki

WSTRZĄS Pierwsza pomoc UWAGA zatamować krwawienie ułożyć w pozycji przeciw wstrząsowej - krótkotrwałe uniesienie nóg około 30 cm. powyżej poziomu głowy zabezpieczyć przed utratą ciepła ( przykrycie kocem) zapewnić spokój i bezpieczeństwo sprawdzać tętno i oddech nie podawać leków, jedzenia, alkoholu i zabronić palenia papier-osów (Jedynie we wstrząsie anafilaktycznym można samodzielnie podać choremu adrenalinę -alergicy, którzy doświadczyli raz w życiu wstrząsu anafilaktycznego z reguły noszą lek przy sobie w gotowej do użycia strzykawce), przy wstrząsie powypadkowym nie należy chorego przewozić przygodnym środkiem transportu UWAGA Nie należy podnosić nóg przy urazach kręgosłupa, miednicy, brzucha, klatki piersiowej oraz czaszki.

WSTRZĄS

CIAŁO OBCE W TCHAWICY Stan, w którym ciało obce przedostanie się zamiast do przełyku - do krtani lub tchawicy określany jest jako zachłyśnięcie. Ciałem obcym może być również płyn. Po zaaspirowaniu ciała obcego, poszkodowany gwałtownie próbuje wciągnąć powietrze uruchamiając wszystkie mięśnie oddechowe i ma uczucie duszenia się. Skóra twarzy sinieje, poszkodowany jest niespokojny, przerażony, pokrywa się potem, akcja serca przyspiesza się, a przy całkowitym zatkaniu dróg oddechowych dochodzi do bezdechu, zatrzymania akcji serca i zgonu. Jak z tego wynika, szybka pomoc jest w tym wypadku ratowaniem życia. Wniknięcie ciała obcego zwykle wyzwala odruch kaszlu, który z kolei często umożliwia wykrztuszenie ciała obcego z dróg oddechowych.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY Ciała obce w jamie ustnej mogą w dwojaki sposób za-grozić życiu człowieka. Pierwszy sposób to, gdy trafią do dróg oddechowych drugi, gdy utkwią w przewodzie pokarmowym. Najbardziej niebezpieczne dla człowieka jest, gdy ciało obce dostanie się do dróg oddechowych. Przeważnie dzieci biorą do ust różne przedmioty, jak monety, guziki, groch, itp. U dorosłych może zdarzyć to się podczas nieostrożnego mówienia podczas jedzenia, kęs pokarmowy lub małe cząsteczki pokarmowe mogą przedostać się do krtani lub głębiej wówczas powstaje odruchowy kaszel, krztu-szenie się, niepokój, duszność, sinica twarzy, daremne oddechy, jeśli ciało obce zatyka całkowicie światło dróg oddechowych. Całkowita niedrożność oddechowa może w ciągu kilku minut doprowadzić do śmierci.

Schemat postępowania w przypadku zadławienia CIAŁO OBCE W TCHAWICY Schemat postępowania w przypadku zadławienia

CIAŁO OBCE W TCHAWICY Jeżeli ciało obce dostanie się do tchawicy (np. zachłyśnięcie się przy jedzeniu) - należy wywołać kaszel silnymi uderzeniami w plecy ratowanego między łopatkami. Ratowanego najlepiej pochylić lub ułożyć tak by głowa i tułów zwisały ku dołowi. (np. przełożenie przez kolano). Małe dzieci można uchwycić za biodra oraz pośladki i unieść do góry głową w dół. Poszkodowanego przełożyć przez kolano, stół, oparcie krzesła tak, aby głowa i tu-łów zwisały luźno, twarzą w dół, a dłonią wykonać kolejno uderzenia w plecy na wysokości międzyłopat-kowej. Celem powinna być próba usunięcia ciała obce-go przy każdym kolejnym uderzeniu, a nie wykona-nie pełnej sekwencji pięciu uderzeń.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY Gdy u dziecka ciało obce utkwi w drogach oddecho-wych jego głos staje się nienaturalny (mechaniczny). Co robić? Jeżeli ciało obce utkwiło w gardle, wywołując atak kaszlu i głośny oddech, istnieje szansa, że dziecku uda się je wydalić podczas kolejnego silnego wydechu w czasie kaszlu. Uważnie obserwować zachowywanie dziecka i zachować spokój. Nie przeszkadzać dziecku w kaszlu (nie uderzać go w plecy, nie uciskać klatki piersiowej. Nie wkładać palców do ust dziecka. Prawdopodobnie nie uda się usunąć tym sposobem ciała obcego, istnieje natomiast niebezpieczeństwo, że ciało obce zostanie wepchnięte dalej. Jeżeli dziecko nie pozbyło się ciała obcego, trzeba od-wieźć je do szpitala, uspokajać je i zachować spokój.

Jeżeli wymienione próby zawiodły należy zastosować ucisk Heimlicha CIAŁO OBCE W TCHAWICY Jeżeli wymienione próby zawiodły należy zastosować ucisk Heimlicha Ratujący staje z tyłu za poszkodowanym  o-bejmuje go oburącz za brzuch w okolicy mię-dzy pępkiem i wyrost-kiem mieczykowatym nagłym, mocnym ru-chem przyciska posz-kodowanego do siebie, powodując gwałtowne uciśnięcie przepony  dodatkowo umieszcza w czasie uścisku włas-ne, zwinięte pięści w dołku podsercowym.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY Ucisk Heimlicha Takie postępowanie powoduje gwałtowny, krótkotrwały, bie-rny wydech, podczas którego ciało obce może być wyciśnięte z tchawicy. Gdy poszkodowa-ny traci przytomność i prze-wraca się należy mocno, rów-nież gwałtownie, uciskać jego brzuch w kierunku klatki piersiowej. Przy zastosowaniu tej metody istnieje jednak ry-zyko uszkodzenia narządów wewnętrznych, jeżeli ucisk był wykonany nieprawidłowo lub z zbyt dużą siłą.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

CIAŁO OBCE W TCHAWICY u dzieci: Nasilona duszność, sinica warg i skóry wokół ust, dławienie się nakazuje natychmiast wykonać Manewr Heimlicha: u dzieci: 1. Jeżeli dziecko nie może oddychać i dławi się, stanąć za nim, objąć rękami powyżej pępka, ale poniżej żeber i mostka. Jedna dłoń ściśnięta w pięść z kciukiem do wewnątrz, dotykać brzucha dziecka. 2. Wolną dłonią chwycić pięść i docisnąć mocno 4 razy ku górze, w stronę klatki piersiowej. 3. Nie ściskać bocznych części klatki piersiowej dziecka, ucisk powinien być wykonany na gór-ną część brzucha za pomocą pięści. Manewr można powtórzyć od 6 – 10 razy.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY u niemowląt: 1. Ułożyć dziecko na swojej dłoni głową w dół, podtrzymując je poprzez uchwycenie żuchwy. 2. Dłoń, na której leży dziecko należy oprzeć na swoim udzie. Wewnętrzną stroną nadgarstka wykonać 4 zdecydowane uderzenia w okolicę międzyłopatkową. 3. Jeżeli to nie przyniosło oczekiwanego skutku, przewrócić dziecko na plecy i 4 razy ucisnąć klatkę piersiową za pomocą dwóch palców, u-mieszczonych około 1,5cm poniżej linii łączącej sutki. Nacisk skierowany do przodu i ku doło-wi, siła mniejsza niż w przypadku osób doros-łych. 4. Jeżeli to konieczne można powtórzyć zabiegi.

Ciała obce w tchawicy grożą uduszeniem. Działać natychmiast! CIAŁO OBCE W TCHAWICY Jeżeli w/w metody nie dadzą rezultatu należy natychmiast wezwać pogotowie. Czekając na pomoc w przypadku bezdechu należy rozpocząć sztuczne oddychanie. Ciała obce w tchawicy grożą uduszeniem. Działać natychmiast!

CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU Ciało obce w ranie - nie usuwać żadnych ciał niezależnie od wielkości; założyć opa-trunek i zadbać o fachową pomoc. Gdy do rany dostanie się i utkwi w niej duże ciało obce, zasadniczo powinien usunąć je lekarz. Ponieważ z zewnątrz nie da się ocenić głębokości i stopnia uszkodzenia, nie wolno własnoręcznie usuwać ciał obcych. Istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia naczyń krwionośnych, nerwów, a nawet narządów. Po usunięciu ciała obcego rany wewnętrzne muszą być natychmiast opatrzone przez lekarza. Jeżeli ciało obce wystaje z rany trzeba przed transportem rannego umocować je i owinąć.

CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU Ciało obce w oku - drobne ciała obce, rzęsy można usuwać samemu, np. rogiem chusteczki w kierunku od zewnętrznego do wewnętrznego kąta oka, można przedtem wywinąć powiekę palcem lub za pomocą szklanej pałeczki. W przypadku obecności odprysków szkła, metalu, drewna, itd. nie próbować usuwać ich samemu, Jeżeli ciała obce, np. opiłki metalu, utkwiły w gałce ocznej, należy opatrzyć dwoje oczu – również to niezranione. Natychmiast udać się do okulisty! W żadnym przypadku nie próbować samodzielnie wydobyć przedmiotu z oka. Unikać manipulowania przy oku, czyli nie wycierać, nie trzeć, jedynie założyć suchy opatrunek na oko.

CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU Ciało obce w nosie - niektóre można samemu usunąć za-tykając zdrową dziurkę od nosa, a zatkaną wydmuchu-jąc ciało obce. Nie należy próbować przepychać ich pal-cem, pincetą lub ostrymi narzędziami, bo grozi to po-pchnięciem do dalszych odcinków lub uszkodzeniem ja-my nosowej. Większość przedmiotów musi być usunięta przez specjalistę laryngologa. Ciało obce w jamie ustnej i gardle - grozi zadławieniem. Należy ciało obce wygarnąć palcem owiniętym gazą czy chusteczką do nosa; lepiej poszkodowanego ułożyć z gło-wą nieco w dół i na boku, aby się nie zachłysnął. Ciała o-bce wbite w tkankę, np. ość w migdałku, lepiej niech wy-jmie specjalista laryngolog. Jeżeli przedmiot został poł-knięty w całości, kontrolować, czy wydostanie się drogą naturalną.

Nie próbować nic wyciągać samodzielnie!!!! CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU Ciało obce w uchu powinno być usunięte przez specja-listę laryngologa. Próba samodzielnego usunięcia gro-zi wepchnięciem ciała obcego głębiej, a nawet zranie-niem przewodu słuchowego zewnętrznego lub błony bębenkowej. U dzieci są to zazwyczaj kawałki gąbki, ale także zwit-ki papieru, bateryjki, małe kamyki, a nawet sztuczne paznokcie, fragment gałązki świerkowej, wciśnięty zgodnie z układem igieł i w związku z tym zaklino-wany nieodwracalnie w jamie nosowej!!!! Można sprowokować dziecko do silnego wydmucha-nia nosa, zatykając drożną dziurkę, jeżeli próba się nie powiedzie musisz iść z nim do lekarza laryngologa. Nie próbować nic wyciągać samodzielnie!!!!