Modelowanie obiektowe Diagramy UML – diagram przypadków użycia Karolina Muszyńska Na podst.: http://www.csun.edu/~dn58412/IS431/IS431_SP13.html G. Schneider , J.P. Winters „Stosowanie przypadków użycia” S. Wrycza, B. Marcinkowski, K. Wyrzykowski „Język UML 2.0 w modelowaniu SI”

Modelowanie obiektowe Modelowanie obiektowe jest techniką identyfikacji obiektów w środowisku systemu oraz zależności pomiędzy tymi obiektami. Techniki analizy obiektowej wykorzystywane są do: analizy istniejących obiektów pod względem możliwości ponownego ich wykorzystania lub dostosowania do nowych zastosowań, oraz zdefiniowania nowych lub zmodyfikowanych obiektów, które będą połączone z istniejącymi obiektami w użyteczną aplikację biznesową. Język UML (Unified Modeling Language) jest zestawem notacji stosowanym do określania lub opisu obiektów systemu informatycznego. No additional notes

Modelowanie obiektowe Korzyści - zalety: Podział skomplikowanych systemów na łatwiejsze do opanowania i zrozumienia komponenty Tworzenie komponentów, które mogą być wielokrotnie wykorzystane w innych systemach albo jako elementy wejściowe w innych projektach Myślenie „obiektowe” jest bliższe rzeczywistości No additional notes

Diagramy UML No additional notes

UML Diagrams Diagramy struktury.  Typ diagramów przedstawiających elementy specyfikacji, które są niezależne od aspektu czasu. Są to diagramy klas, obiektów, pakietów i struktur połączonych oraz diagramy wdrożeniowe: diagramy komponentów i rozlokowania. Diagramy dynamiki.  Typ diagramów przedstawiających cechy zachowania się systemu lub procesy biznesowe. Są to diagramy przypadków użycia, czynności i maszyny stanowej, jak również cztery diagramy interakcji, będące podzbiorem diagramów dynamiki podkreślającymi interakcje pomiędzy obiektami: diagramy sekwencji, komunikacji, harmonogramowania i sterowania interakcją. No additional notes

Najpowszechniej stosowane diagramy UML Do modelowania funkcji systemu – diagramy przypadków użycia Do modelowania obiektów, będących w zakresie działania systemu oraz relacji między nimi –diagram klas i diagram obiektów dla każdego przypadku użycia, oraz dla całego systemu. Do modelowania interakcji pomiędzy obiektami w celu realizacji funkcji/przypadku użycia – diagramy sekwencji i czynności dla każdego przypadku użycia Do modelowania zachowania/logiki obiektów - diagram maszyny stanowej dla każdej klasy

Diagramy UML - przykład Diagram maszyny stanowej dla obiektu “Zlecenie” Dodaj nowego klienta Utwórz nowe zlecenie :klient :zlecenie Utwórz zlecenie Dostarcz zlecenie ZLECENIE KLIENT DOSTAWA Diagram przypadków użycia Diagram klas dla przypadku użycia “Dodaj nowe zlecenie” Diagram sekwencji dla przypadku użycia “Dodaj nowe zlecenie” Pracownik :dostawa Utwórz dostawę

Modelowanie przypadków użycia Modelowanie przypadków użycia jest procesem modelowania funkcji systemu, ukazującym zdarzenia biznesowe, aktorów którzy te zdarzenia inicjują oraz to w jaki sposób system reaguje na te zdarzenia. Przypadek użycia jest sekwencją powiązanych akcji, zarówno zautomatyzowanych jak i ręcznych, prowadzących do realizacji funkcji biznesowej. Nazywa się go również scenariuszem realizacji funkcji. Aktor reprezentuje encję zewnętrzną, która wchodzi w interakcję z systemem w celu wymiany informacji. Aktorem jest użytkownik pełniący określoną rolę w systemie i może to być zarówno osoba jak i zewnętrzny system. W pewnego rodzaju zdarzeniach zwanych zdarzeniami czasowymi, które inicjowane są w określonym momencie czasu, aktorem jest czas.

Diagram przypadków użycia Diagram przypadków użycia jest opisem systemu z punktu widzenia jego funkcji – jakie funkcje oferuje system Diagram przypadków użycia nie przedstawia przepływów danych ani przepływów informacji w systemie (przepływy te są przedstawiane na diagramach interakcji)

Rozszerzające i zawierane przypadki użycia Rozszerzający przypadek użycia rozszerza funkcjonalność bazowego przypadku użycia o nowe zachowania lub akcje w stosunku do podstawowego przebiegu zdarzeń. Rozszerzający przypadek użycia może być wywołany jedynie przez przypadek użycia, który rozszerza. Zawierany przypadek użycia zawiera typowe kroki scenariusza, które są wspólne dla dwóch lub więcej bazowych przypadków użycia. Zawierany przypadek użycia redukuje redundancję i sprzyja ponownemu wykorzystaniu wspólnych elementów.

Rozszerzający przypadek użycia (relacja “extend”) Sprawdź listę dostępnych pokoi Przekaż rezerwację centrali “Sprawdź listę dostępnych pokoi” jest przypadkiem bazowym. W określonych sytuacjach (np. brak dostępnych pokoi do wynajęcia w danym obiekcie) wywołany zostanie przypadek “Przekaż rezerwację centrali”. Przypadki rozszerzające nie są wykonywane automatycznie, a zależność rozszerzania skierowana jest do przypadku bazowego.

Zawierane przypadki użycia (relacja “include”) Dokonaj rezerwacji Sprawdź listę dostępnych pokoi Przypadek bazowy „Dokonaj rezerwacji” każdorazowo wywołuje przypadek „Sprawdź listę dostępnych pokoi”. Zależność zawierania skierowana jest do przypadku zawieranego.

Dziedziczenie - uogólnienia w kontekście aktorów i przypadków użycia Złóż zamówienie Złóż zamówienie telefonicznie Złóż zamówienie przez stronę www Klient Przygotuj raport sprzedaży Przedstawiciel handlowy Przygotuj raport Przygotuj raport o reklamacjach Przypadki “Złóż zamówienie telefonicznie” i „Złóż zamówienie przez stronę www” są możliwymi odmianami przypadku bazowego „Złóż zamówienie”, natomiast „Przygotuj raport sprzedaży” i „Przygotuj raport o reklamacjach” to odmiany przypadku bazowego „Przygotuj raport”. Przedstawiciel handlowy może przyjmować rolę Klienta i inicjować te same przypadki użycia co Klient.

Przypadki użycia typu CRUD i elementarne przypadki użycia Utwórz zamówienie Klient Sprzedawca Sprawdź stan zamówienia Anuluj zamówienie Administrator bazy danych Zarządzaj stanem magazynu Przypadki użycia typu CRUD (Create, Read, Update, Delete) są wykorzystywane kiedy aplikacja służy do przechowywania danych i tylko jeden aktor wchodzi z nią w interakcję (np. zarządzanie bazą danych, zarządzanie zamówieniami, itp.).

Dokumentacja przypadków użycia Każdy przypadek użycia powinien zawierać dokumentację w formie scenariuszy. Scenariusz jest sekwencją akcji dokumentujących zachowanie użytkownika i systemu. Każdy przypadek użycia powinien mieć przynajmniej scenariusz główny ale wskazane jest, żeby wyróżnić także scenariusze alternatywne. Zarówno scenariusz główny jak i alternatywny szczegółowo opisują pełną funkcjonalność reprezentowaną przez przypadek użycia. Dodatkowe ważne elementy dokumentacji przypadków użycia to: warunki wstępne oraz warunki końcowe.

Proces tworzenia diagramu przypadków użycia Identyfikacja aktorów (poszukiwanie źródeł i celów głównych wejść i wyjść systemu). Identyfikacja przypadków użycia (główne funkcje systemu). Identyfikacja związków pomiędzy aktorami i przypadkami użycia (asocjacji) Identyfikacja dodatkowych relacji między przypadkami użycia (“extend”, “include”) Identyfikacja relacji uogólnienia pomiędzy przypadkami użycia i aktorami Udokumentowanie przypadków użycia