Możliwości i zagrożenia swobodnego dostępu dzieci i młodzieży INTERNET Możliwości i zagrożenia swobodnego dostępu dzieci i młodzieży

Internet to: możliwość poznawania ludzi i komunikowania się z nimi kopalnia wiedzy plac zabaw strony www poczta elektroniczna komunikatory chat roomy grupy dyskusyjne

Szkodliwe treści Pornografia Przemoc Wulgarność Używki Hazard Broń Sekty Rasizm i ksenofobia Są ogólnodostępne Nie są zabezpieczone przed dziećmi Dzieci nie muszą ich szukać Ich udostępnianie nie jest ścigane

JAK CHRONIĆ DZIECI W INTERNECIE Wbrew pozorom, aby skutecznie chronić dzieci przed zagrożeniami płynącymi z Internetu, nie trzeba wcale być programistą czy komputerowcem, choć taka wiedza na pewno będzie pomocna. Najważniejsze jest jednak to, by towarzyszyć dziecku w jego wirtualnych wędrówkach, interesować się tym, co ono robi, i rozmawiać z nim. Rozmawiać, rozmawiać i jeszcze raz rozmawiać.

10 rzeczy, których można nauczyć dziecko, aby było bezpieczniejsze w Internecie Internet może być dla dzieci doskonałym miejscem do nauki, rozrywki, rozmów z przyjaciółmi ze szkoły oraz odpoczynku i rozwijania zainteresowań. Jednak podobnie jak w prawdziwym świecie, również w Internecie na dzieci mogą czyhać różne zagrożenia. Zanim pozwolisz dziecku korzystać z Internetu bez nadzoru, uzgodnij z nim zestaw zasad, których powinno przestrzegać.

Zachęcaj dzieci do opowiadania o swoich doświadczeniach związanych z korzystaniem z Internetu. Korzystaj z Internetu razem z dziećmi. Naucz dzieci ufać swojej intuicji. Jeśli w Internecie jest coś, co wywołuje ich niepokój, powinny Ci o tym powiedzieć.

Jeśli dzieci odwiedzają pokoje rozmów, korzystają z komunikatorów do przesyłania wiadomości błyskawicznych, gier internetowych lub wykonują w Internecie inne czynności wymagające zalogowania się w celu identyfikacji użytkownika, pomóż im wybrać odpowiednią nazwę i dopilnuj, aby nie zdradzała ona żadnych informacji osobistych o dziecku.

Wyraźnie podkreśl, że dzieciom nigdy nie wolno podawać adresu, numeru telefonu ani innych informacji osobistych, takich jak nazwa szkoły czy miejsce zabaw.

Naucz dzieci, że różnica między dobrem a złem jest taka sama w Internecie, jak w prawdziwym świecie. Pokaż dzieciom, jak okazywać szacunek innym internautom. Dopilnuj, aby dzieci przestrzegały zasad dobrego wychowania korzystając z komputera.

Wymagaj, aby dzieci przestrzegały praw własności innych internautów Wymagaj, aby dzieci przestrzegały praw własności innych internautów. Wyjaśnij, że nielegalne kopiowanie efektów pracy innych ludzi — muzyki, gier wideo i innych programów — to kradzież. Powiedz dzieciom, że nie należy spotykać się z osobami poznanymi w Internecie. Wyjaśnij, że internetowi przyjaciele nie zawsze są tymi, za których się podają.

Naucz dzieci, że nie wszystko, co przeczytają lub zobaczą w Internecie, jest prawdą. Zachęcaj je do zadawania pytań, jeśli nie są czegoś pewne. Korzystaj z nowoczesnego oprogramowania do kontrolowania aktywności dziecka w Internecie. Funkcja kontroli rodzicielskiej pozwala zablokować dostęp do nieodpowiednich witryn, monitorować odwiedzane przez dzieci witryny i sprawdzać, co dzieci tam robią.

ZŁOTE ZASADY Naucz dziecko, by nie podawało danych osobowych i nie opowiadało o rodzinie Ustal, że nie wolno umawiać się z osobami poznanymi w sieci bez Twojej wiedzy Nie krytykuj, nie obwiniaj, jeśli coś się stanie Jeśli coś budzi Twoje wątpliwości, czegoś nie wiesz, poradź się specjalistów Rozmawiaj z dzieckiem, rozmawiaj i jeszcze raz rozmawiaj Niech komputer stoi we wspólnym miejscu Interesuj się tym, co robi Twoje dziecko w sieci Rozmawiaj z nim o wszystkim Nie bój się przyznać do niewiedzy Naucz dziecko, że osoba poznana w sieci nie musi być tym, za kogo się podaje

Niech komputer stoi we wspólnym miejscu Ustaw komputer w domu w miejscu, w którym wszyscy domownicy będą mieli do niego bezpośredni dostęp. Pozwoli Ci to co jakiś czas w naturalny sposób zorientować się, co robi Twoje dziecko, unikając jednocześnie wchodzenia co chwilę do jego zamkniętego pokoju.

Interesuj się swoim dzieckiem Nie stosuj zasady: „Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal”. To metoda dobra dla strusia, a nie dla rodzica. Nie krępuj się zapytać dziecko o to, co robi w Internecie.

Rozmawiaj z nim o wszystkim My, dorośli, na ogół słabo radzimy sobie w rozmowach z dziećmi. Rozmawiaj ze swoim dzieckiem o Internecie, nie bój się określać granic. Wskaż, co mu wolno, a czego nie. Masz do tego prawo. Jednocześnie naucz dziecko, że zawsze może przyjść do Ciebie, jeśli coś je zaniepokoi lub wzbudzi w nim skrępowanie lub zawstydzi.

Nie bój się przyznać do niewiedzy To żaden wstyd przyznać się do niewiedzy. „Wiem, że nic nie wiem” – powiedział kiedyś Sokrates. Jeśli czegoś nie wiesz, nie umiesz, nie bój się przyznać do tego. Twój autorytet na tym nie ucierpi. Twoje dziecko chętnie podzieli się z Tobą swoją wiedzą i nauczy Cię. A może surfowanie i Tobie się spodoba?

Naucz dziecko pracy w sieci Dzieci na ogół nie zdają sobie sprawy z tego, że ich rozmówca może być kimś innym niż ten, za kogo się podaje. Nie zmienia tego nawet to, że dzieci same chętnie tworzą sobie „wirtualne tożsamości”. Uświadom swoje dziecko, że miły chłopiec w ich wieku może okazać się bardzo niemiłym dorosłym człowiekiem.

Nie podawaj danych Wprowadź jako niepodważalną zasadę to, że dziecku nie wolno – w Internecie – podawać swoich danych osobowych (imię, nazwisko, numer telefonu, adres, adres szkoły itp.) ani opowiadać o rodzinie.

Nie umawiaj się z nieznajomymi! Przez Internet nikt dziecka nie pobije, nie zgwałci ani nie zabije. Jeśli dziecko chce spotkać się realnie z kimś poznanym w sieci, to tylko za Twoją wiedzą i zgodą. Dopilnuj, by na spotkanie umówiło się w miejscu publicznym, w którym może podejść do osoby lub wezwać pomoc, gdyby działo się coś podejrzanego.

Nie krytykuj! Jeśli dziecko przychodzi do Ciebie i mówi, że coś je zaniepokoiło, zawstydziło, wywołało poczucie zażenowania czy skrępowania, to wbrew pozorom jest to sygnał bardzo pozytywny. Nie zawiedź zaufania swojego dziecka. Ono oczekuje od Ciebie zrozumienia i pomocy. Jeśli zaczniesz je krytykować, obwiniać, lekceważyć czy karać, to następnym razem dziecko do Ciebie po prostu nie przyjdzie.

Poradź się specjalistów Nie każdy jest komputerowcem, nie każdy jest psychologiem i pedagogiem. Czasem czujemy, że z naszym dzieckiem dzieje się coś złego. Może ma to jakiś związek z Internetem? Jeśli coś wzbudziło Twoje wątpliwości, czegoś nie wiesz, poproś o pomoc specjalistę. Nie krępuj się odwiedzić psychologa czy pedagoga, to żaden wstyd.

Rozmawiaj z dzieckiem! Rozmawianie z dzieckiem to trudna sztuka. Jednak to właśnie tu tkwi klucz do bezpieczeństwa Twojego dziecka. Żaden program komputerowy, żadna fundacja, żaden policjant nie zastąpi Twojej troski, miłości i opieki. Zaufanie zdobywa się powoli. I Ty, i Twoje dziecko potrzebujecie czasu, by się tego nauczyć.

INTERNETOWE ZAGROŻENIA DLA DZIECI INTERNET JAKO NARZĘDZIE WYWIADU DLA PRZESTĘPCY OSZUSTWA I WYŁUDZENIA WŁAMANIA KOMPUTEROWE OBRÓT DANYMI OSOBOWYMI GROŹBY KARALNE, NĘKANIE DOSTĘP DO PORNOGRAFII INNE SZKODLIWE TREŚCI

INTERNET JAKO NARZĘDZIE WYWIADU DLA PRZESTĘPCY Dzieci z natury są ufne. Chętnie opowiadają o sobie, o swoim domu, rodzinie. Dziennikarze telewizji TVN przeprowadzili eksperyment na chat roomie. Rozmawiali z 13-letnią dziewczynką, podając się za 14- letniego chłopca. W ciągu 15 minut dziewczynka opowiedziała im, jak ma na imię, ile ma lat, kim są z zawodu jej rodzice. Wysłała swoje zdjęcie, podała adres poczty elektronicznej i numer telefonu. Gdyby na ich miejscu był włamywacz, informacje te pozwoliłyby mu zaplanować włamanie.

OSZUSTWA I WYŁUDZENIA Internet to miejsce handlu. Dzieci lubią np. buszować po serwisach aukcyjnych i robić tam zakupy. Najczęstsze oszustwo polega na tym, że kupujemy okazyjnie, bo za bardzo atrakcyjną cenę np. telefon komórkowy. Zamawiamy, otrzymujemy pocztą przesyłkę, płacimy przy odbiorze listonoszowi. Po jego wyjściu otwieramy pudełko, a w środku zamiast telefonu znajdujemy cegłę.

WŁAMANIA KOMPUTEROWE W Internecie na ogół spotkamy ludzi miłych i uczynnych. Niestety, są w nim również przestępcy. Poważną grupę stanowią tzw. crackerzy, czyli ludzie, którzy włamują się do cudzych komputerów, wyrządzając szkodę innym użytkownikom sieci. Mogą oni wykraść lub zniszczyć dane Twoje lub Twojej firmy, włamać się do Twojej poczty elektronicznej, konta bankowego, dokonywać zakupów na Twoje konto.

GROŹBY KARALNE Wiele osób myśli, że Internet zapewnia im anonimowość, czują się przez to bezkarni i pozwalają sobie na zachowania, na które być może nie odważyliby się w codziennym życiu. Stają się wulgarni, grożą innym, próbują nękać. Warto pamiętać, iż groźby karalne są przestępstwem.

OBRÓT DANYMI OSOBOWYMI Dzieci to bardzo atrakcyjna grupa klientów. Mają ogromny wpływ na wiele innych decyzji o zakupach podejmowanych przez dorosłych. Specjaliści od marketingu chętnie więc kierują w Internecie reklamy do dzieci. Ich dane osobowe są niezwykle atrakcyjne. Aby założyć darmowe konto poczty elektronicznej, często trzeba wypełnić szczegółową ankietę, zawierającą pytania o dochód w rodzinie, o zainteresowania, a nawet nawyki konsumenckie.

DOSTĘP DO PORNOGRAFII Strony www z pornografią nie są w żaden sposób zabezpieczone przed dziećmi. Autorzy stron pornograficznych często rejestrują dla nich adresy łudząco podobne do adresów popularnych witryn, ale zawierające np. błąd ortograficzny. Warto pamiętać, iż zgodnie z polskim prawem cała odpowiedzialność za skuteczne zabezpieczenie pornografii przed dostępem dzieci spoczywa na tym, kto takie materiały rozpowszechnia.

„Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.”

INNE SZKODLIWE TREŚCI Choć tylko udostępnianie pornografii małoletnim jest karalne, to dzieci mogą w Internecie trafić również na inne szkodliwe dla nich treści – na strony epatujące wulgarnością i przemocą, promujące hazard, używki, broń, propagujące rasizm itp. Internet jest też chętnie wykorzystywany przez sekty, które w sieci propagują swoje idee i szukają nowych wyznawców.

Pedofile w Internecie Wymieniają się materiałami, kontaktami i doświadczeniami. Szukają ofiar (czaty, komunikatory, blogi, strony prowadzone przez dzieci). Często udają dzieci. Dążą do spotkania lub cyberseksu. Potrafią manipulować. Pedofilem może być każdy!

Filtry rodzinne filtrowanie treści – narzędzie wspomagające opiekunów filtrują część szkodliwych treści, ale często blokują też te dopuszczalne w w w . x – g u a r d . p l program rekomendowany przez Kidprotect.pl

Literatura Przewodnik internetowy – poznaj, korzystaj, twórz. Autorzy : Paulina Haratyk, Anna Obem, Kasia Sawko, Klara Sielicka, Kamil Śliwowski, Katarzyna Werner, Michał , ,,rysiek” Woźniak, Wydawnictwo: CENTRUM CYFROWE projekt: Polska.

GDZIE SZUKAĆ WIEDZY I POMOCY Zachęcamy do odwiedzenia strony Fundacji Kidprotect – www.kidprotect.pl. Informacje o tym, jak chronić dzieci przed szkodliwymi treściami, znajdują się również na stronie www.x-guard.pl. Polecamy też serwis stworzony przez Fundację Turleja www.bezpieczny.kei.pl. Pomocy w sprawach związanych z bezpieczeństwem komputera można szukać na www.pogotovie.pl.

Wnioski Zbyt mała kontrola rodzicielska; Łatwy dostęp do różnych stron w Internecie; Istnieje możliwość ominięcia zabezpieczeń;

Bibliografia Frankowski Paweł, 111 porad. Komputerowi detektywi, wyd. MIKOM Warszawa 2005 Goban Tomasz-Klas, Media i komunikowanie masowe, wyd. PWN Warszawa 2005 Kaczor Paweł, Hacking, cracking, phreacking – ochrona przed cyberoszustami, wyd. MIKOM Warszawa 2004 Marszałek-Kawa J. (red.) Współczesne oblicza mediów Rash M., Orebaugh A. (tłumaczenie Szalbot Zbigniew), IPS. Zapobieganie i aktywne przeciwdziałanie intruzom, wyd. MIKOM Warszawa 2005 Strebe Matthew (tłumaczenie Maciej Baranowski), Bezpieczeństwo sieci, wyd. MIKOM Warszawa 2005 Skowroński Dariusz, Jak oceniać wiarygodność zeznania dziecka – ofiary przemocy seksualnej Śpiewak Jakub, Kto może czaić się w sieci (w:) Komputer świat 12/2005 Śpiewak Jakub, Jak działają sieciowi pedofile (w:) Komputer świat 20/2005 Śpiewak Jakub, Złote rady dla rodziców (w:) Komputer świat 25/2005 Weber Michael (tłumaczenie Maciej Baranowski), naruszenie prywatności, wyd. MIKOM Warszawa 2004 Wojciechowski Adam, Usługi w sieciach informatycznych, wyd. MIKOM Warszawa 2004

ŹRÓDŁA www.chrondziecko.pl www.opiekun.pl www.zyjbezpiecznie.policja.pl www.netakademia.pl www.sildeshare.pl www.interia.pl www.teleshow.pl www.edukacja.pl www.zlydotyk.pl www.helpline.org.pl www.youtube.com

Projekt wykonały: Emilia Ćwik, Anna Kubaś, Klaudia Poprawska, Karolina Małycha, Dominika Krajewska. Opiekun: P. Eleonora Fleiszerowicz

Propozycje Filmowe Sieciaki 1 Sieciaki 2 Bezpieczny Internet