Rozwijanie sprawności motorycznej u dzieci

Dlaczego i w jakim wieku warto rozwijać sprawność motoryczną rąk? Motoryka mała, czyli inaczej precyzyjne ruchy rąk należą do najbardziej skomplikowanych ruchów możliwych do wykonania przez człowieka. Ich rozwój przekłada się na umiejętność samoobsługi, rysowania, pisania, a także szeroko pojętej komunikacji. Ręka jest odpowiedzialna za wiele funkcji np. popychanie, podnoszenie ciężarów, szycie, pisanie, itd. Szeroka specjalizacja naszych kończyn decyduje o poziomie funkcjonowania każdego człowieka. Stąd już od najmłodszych lat warto rozwijać ich sprawność. Przedstawione w poniższej prezentacji porady i ćwiczenia można stosować u dzieci od 5-6 roku życia.

O czym trzeba pamiętać, pracując z dzieckiem? Deficyty w zakresie funkcjonowania rąk są bardzo zróżnicowane: od całkowitej niezdolności kontrolowania ich ruchów do drobnych trudności grafomotorycznych. Na każdym z tych etapów warto proponować dziecku odpowiednie oddziaływania, tak aby wypracować z nim możliwie najlepszą sprawność, co jednocześnie przekłada się na jakość jego życia. Wszystkie proponowane zabawy powinny mieć odpowiednią kolejność i nie mogą być wprowadzane w sposób przypadkowy!!! Pracę z dzieckiem rozpoczynamy od ćwiczeń fizycznych tzw. rozmachowych przechodząc do bardziej precyzyjnych ruchów, a kończąc na ćwiczeniach graficznych.

O czym trzeba pamiętać, pracując z dzieckiem? Należy pamiętać również, że proponowane ćwiczenia muszą być odpowiednio dobrane nie tylko do poziomu manualnego dziecka lecz także poziomu jego funkcjonowania poznawczego. Należy unikać wywoływania poczucia u dziecka, że dane zadanie jest dla niego zbyt infantylne, nudne lub jest przymuszane do jego wykonania, gdyż może to zniechęcić dziecko do dalszej współpracy. Pamiętajmy, by zaczynać od najłatwiejszych ćwiczeń do wykonania przez samo dziecko, by stopniowo zachęcać je zabawa i współdziałaniem do trudniejszych.

Jak dbać o prawidłowe ułożenie ciała podczas pisania? krzesło (siedzisko) powinno mieć podparcie z tyłu, aby podtrzymywać cały odcinek lędźwiowy głębokość części siedzącej powinna być krótsza od długości uda o 2 palce, a wysokość równa długości podudzi stopy muszą przylegać całą powierzchnią do podłoża stół powinien być duży i płaski, przysunięty blisko dziecka stół powinien znajdować się na wysokości wyrostka mieczykowatego mostka stół musi być na tyle szeroki, aby oba ramiona znalazły się na stole

Jak dbać o prawidłowe ułożenie ciała podczas pisania? biodra powinny być zgięte tak, aby dziecko siedziało dokładnie na pośladkach z miednicą ustawioną w pozycji pośredniej oraz z wyprostowanym odcinkiem lędźwiowych kręgosłupa głowa powinna być ustawiona symetrycznie w przedłużeniu tułowia, a barki obniżone zeszyt/kartka powinien być ustawiony na linii środkowej ciała z lekkim pochyleniem dla praworęcznych w lewo, dla leworęcznych w prawo aby ułatwić dziecku prawidłowe trzymanie narzędzia pisarskiego można długopisy i ołówki na odpowiedniej wielkości kolorową folią samoprzylepną

Jak dbać o prawidłowe ułożenie ciała podczas pisania? prawidłowa odległość od czubków palców trzymających długopis/ołówek do kartki powinna wynosić ok. 2 cm - koniec długopisu powinien być skierowany ku prawemu ramieniu, a dokładnej znajdować się między przedramieniem i łokciem - przedramię powinno być ustawione mniej więcej prostopadle do liniatury zeszytu - brzeg dłoni nadgarstka i ramię opierają się cały czas o stół i zeszyt i przesuwają podczas pisania - światło powinno padać od lewej strony (dla dziecka praworęcznego) lub z prawej (dla leworęcznego)

Propozycje ćwiczeń, które można wykonywać w domu z dzieckiem obręcz barkowa Krążenie ramionami z boku i przodu (wykonywanie kółek małych, średnich i dużych ) – ok. 20 kółek każdego rodzaju Pływanie „na sucho” -symulowanie ruchów, jakie wykonuje się przy pływaniu crowlem na zmianę ze stylem grzbietowym Pajacyki Rzuty piłką znad głowy „Taczka” – dziecko chodzi na rękach, druga osoba podtrzymuje je pod kolanami Odbijanie balonika ramieniem „Koci grzbiet”

Propozycje ćwiczeń, które można wykonywać w domu z dzieckiem staw łokciowy Pompki w pozycji stojącej – opadanie rękoma na ścianę Przeciąganie liny Zabawa w ”wkręcanie żarówek” dłońmi Zabawy z pacynkami

Propozycje ćwiczeń, które można wykonywać w domu z dzieckiem przedramiona i nadgarstek Przykręcanie i odkręcanie śrubek Nawijanie sznurka w pionie Zakręcanie słoików Łowienie dłonią, np. fasoli z kisielu

Propozycje ćwiczeń, które można wykonywać w domu z dzieckiem rotacja ręki Przekładanie jabłek/kamyków z jednej strony na drugą Gra w kręgle Rysowanie obrazków na dłoni i oglądanie ich Budowanie z klocków, woreczków Taniec z chustami/ wstążkami

Propozycje ćwiczeń, które można wykonywać w domu z dzieckiem dłoń Zabawy z modeliną/ plastopianką Nawlekanie koralików Dotykanie dłonią różnych faktur – kaszy, ryżu, grochu Zabawy paluszkowe np. spacery palcami po stole, zabawa pacynkami założonymi na palce Przypinanie i zdejmowanie spinaczy do bielizny z przeciwstawnością kciuka wobec wskazującego i środkowego Przesuwanie gumowych piłeczek strumieniem powietrza ze ściskanej gumowej gruszki

Propozycje ćwiczeń, które można wykonywać w domu z dzieckiem dłoń Robienie stempelków (gotowych lub z ziemniaka) Mocne zaciskanie i rozluźnianie dłoni (10 razy) Ugniatanie małych, gumowych piłeczek Formowanie kulek z gazet, bibułki Układanie puzzli Ćwiczenia graficzne - kolorowanie płaszczyzn w książeczkach z obrazkami, kalkowanie, pisanie po śladzie, pisanie ciągu liter bez odrywania ręki, rysowanie ósemki w poziomie ∞

Propozycje książkowe Dzieci młodsze (przedszkole) M. Bogdanowicz, Przygotowanie do nauki pisania, Wyd. Harmonia, Gdańsk M. Frostig, D. Horne, Wzory i obrazki, Wyd. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa H. Tymichova, Ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową ręki i koordynację wzrokowo – ruchową, Wyd. Glottispol, Gdańsk K. Vopel, Od stóp do głów. Gry i zabawy ruchowe dla dzieci. Wyd. Jedność, Kielce K. Vopel, Witajcie ręce. Gry i zabawy ruchowe dla dzieci. Wyd. Jedność, Kielce R. Sobolewska, Od pętelki do literki, Wyd. Seventh Sea, Warszawa Dzieci starsze (szkołą podstawowa) M. Kraszewska, Małymi kroczkami. Kaligrafia, Wyd. WiR, Kraków R. Hływa, Cyfry i szlaczki, Wyd. Harmonia, Gdańsk M. Bogdanowicz, M. Rożyńska, Lewa ręka rysuje i pisze, Wyd. Operon, Gdynia M. Bogdanowicz, M. Rożyńska, Od dysgrafii do kaligrafii, Wyd. Operon, Gdynia J. Furmański, Wzory dyktand graficznych, Wyd. Harmonia, Gdańsk A. Szczepańska, Zwierzaki-figuraki. Zadania grafomotoryczne, Wyd. Harmonia, Gdańsk Propozycje książkowe

Dziękuję za uwagę ☺ Zebrała i przygotowała mgr Nina Majewska-Krzyżewska terapeuta pedagogiczny