Oskarżyciel a obrońca w świetle modelowych zmian procesu karnego Oskarżyciel a obrońca w świetle modelowych zmian procesu karnego. Przeciwnicy procesowi czy partnerzy negocjacji? mgr Agnieszka Orfin Zakład Postępowania Karnego Wydział Prawa i Administracji UAM Poznań

„Status obrońcy i oskarżyciela w procesie karnym w zasadniczym stopniu uzależniony jest od przyjmowanego w danym systemie prawnym modelu procesu karnego” P. Kardas, Obrońca i oskarżyciel w procesie karnym – granice kontradyktoryjności a możliwość współpracy, [w:] Współczesna adwokatura wobec innych zawodów prawniczych, pod. red. J. Giezka, Warszawa 2011, s. 29.

Status procesowy oskarżyciela i obrońcy Rozszerzenie konsensualizmu procesowego Status procesowy oskarżyciela i obrońcy Modelowe zmiany procedury karnej Wzmocnienie kontradyktoryjności

Rola oskarżyciela i obrońcy w procesie karnym Negocjacje Spór

Ustawa z dnia 27 września 2013 r Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw Główne założenia: przemodelowanie postępowania jurysdykcyjnego w kierunku większej kontradyktoryjności, rozszerzenie konsensualizmu procesowego

Przyczyny zmian: nieefektywność i przewlekłość prowadzonych postępowań, przeobrażenia polityczne i społeczne, zwiększenie sprawności postępowań i przyspieszenie ich rozpoznawania

Dwoistość procesu karnego a rola oskarżyciela i obrońcy

„(…) nie ma konieczności prowadzenia procesu w sytuacji kiedy wszyscy akceptują jego wynik. Dzisiaj mamy przekroczone 50 % spraw załatwianych w tzw. szybkich trybach, zakładamy, że po nowelizacji osiągniemy 80 %” Prof. P. Hofmański

Oskarżyciel i obrońca w świetle obowiązującego k.p.k. Bierni obserwatorzy, Ograniczone możliwości do podejmowania działań obrońcy w postępowaniu przygotowawczym, Zakończenie działań prokuratora na etapie przed sądem.

Aktywność i zaangażowanie się w spór stron procesowych. Spór dwóch równouprawnionych stron przed biernym i bezstronnym arbitrem. Ciężar przeprowadzenia dowodów będzie spoczywał na stronach, a w konsekwencji to one będą ponosiły odpowiedzialność za wynik procesu. Aktywność i zaangażowanie się w spór stron procesowych. Zaangażowanie i aktywność w zakresie czynienia wzajemnych ustępstw, Gotowość do współpracy, a także lojalność i dążenie do wypracowania zgodnego stanowiska Rzetelne negocjacje obrońca przed dopuszczeniem do negocjacji, powinien posiadać sprawdzoną i pewną wiedzę odnośnie tego, czy oskarżony jest winny i czy organy ścigania zgromadziły wystarczający materiał dowodowy do przekonania sądu do sprawstwa jego klienta Kontradyktoryjna rozprawa główna Konsensualizm procesowy

rozszerzone możliwości prowadzenia mediacji oraz wykorzystanie nowej instytucji procesowej, uregulowanej w przepisie art. 59a kodeksu karnego  

Profesjonalizm, fachowość, lojalność, przestrzeganie zasad rzetelnego procesu oraz etyki zawodowej, uczciwość.  

Obrońca – doniosły element struktury wymiaru sprawiedliwości Obrońca działający nie tylko na rzecz swojego mandanta, ale również w interesie publicznym, Obrońca realizując prawo oskarżonego do obrony i stojąc na straży przestrzegania jego praw i gwarancji procesowych, dąży również do realizacji fundamentalnego celu postępowania i przestrzegania zasad „rzetelnego procesu” Funkcja publiczna obrońcy, za priorytetowy cel stawia dążenie – wspólnie z oskarżycielem – do realizacji sprawiedliwości proceduralnej, Zachowanie fachowości w ramach toczonego sporu stanowi istotną podstawę do wydania sprawiedliwego wyroku przez bezstronny sąd, Jednym z zadań obrońcy jest kontrolowanie ich działań i czuwanie nad przestrzeganiem przepisów prawa, Obrońca jako czynnik mobilizujący i dyscyplinujący organ rozstrzygający do sprawnego i rzetelnego działania

Czy odmienne pozycje i zadania obrońcy i oskarżyciela mogą wzajemnie się uzupełniać?

„(…) postrzeganie kontradyktoryjnego procesu karnego jako sporu dwóch przeciwstawnych stron, zakładającego kolizyjność interesów, nie udaremnia ich współpracy, a wręcz, w pewnych okolicznościach, a w szczególności w ramach konsensualnych sposobów zakończenia sporu, czyni ją konieczną.” P. Kardas, Obrońca i oskarżyciel w procesie karnym – granice kontradyktoryjności a możliwość współpracy, [w:] Współczesna adwokatura wobec innych zawodów prawniczych, pod. red. J. Giezka, Warszawa 2011, s. 36.

Możliwość wspierania prokuratorów działających przed sądem - adwokatami i radcami prawnymi jako pełnomocnikami w sprawach z oskarżenia publicznego? K. Zamorowska, Czy adwokaci wspomogą prokuraturę?, Prawo Europejskie w praktyce, Nr 1 (115), s. 13-14. Rozmowa z prof. S. Waltosiem.

Dziękuję za uwagę.