Stanisław KOZIEJ WIELKIE MOCARSTWA WOBEC BLISKOWSCHODNIEGO KOMPLEKSU KRYZYSOWEGO 2008 www.koziej.pl
PROBLEM: Dlaczego BW przyciąga strategiczną uwagę mocarstw światowych i jakie są perspektywy ich globalnego zaangażowania w tym rejonie? 2008 www.koziej.pl
HIPOTEZA: Bliski Wschód jest odwiecznym generatorem i siedliskiem napięć, kryzysów i wojen. W czasach dzisiejszych, w środowisku GLOBIFO, ich treścią są przede wszystkim asymetryczne zagrożenia terrorystyczne i rakietowo-nuklearne o zasięgu globalnym. Konieczne zainteresowanie mocarstw tym regionem jest dodatkowo potęgowane obawą o światowy „zbiornik paliw”. 2008 www.koziej.pl
PROCEDURA WERYFIKACJI: Analiza kryzysów: izraelsko-palestyńskiego irackiego irańskiego afgańskiego 2008 www.koziej.pl
BLISKI WSCHÓD – OGNISKO WYZWAŃ I ZAGROŻEŃ GLOBALNYCH Strategiczne znaczenie Bliskiego Wschodu dla bezpieczeństwa globalnego i interesów mocarstw: Światowe zasoby surowców energetycznych Odwieczny obszar konfrontacji cywilizacyjnej (kulturowej, religijnej) Strategiczne źródło zagrożeń asymetrycznych: globalnej sieci terrorystycznej oraz proliferacji BMR do dysponentów asymetrycznych 2008 www.koziej.pl
ISTOTA BLISKOWSCHODNIEGO KOMPLEKSU KRYZYSOWEGO Historyczna kontynuacja odwiecznych sprzeczności narodowych: Żydzi – Arabowie; współcześnie dodatkowo globalizowany przez diasporę żydowską i emigrację arabską (islamską) Sprzeczności wewnątrzislamskie: szyici – sunici; współcześnie dodatkowo potęgowane przez stosunek do cywilizacji zachodniej Globalne konsekwencje erupcji terroryzmu bliskowschodniego i procesu nuklearyzacji regionu Problem kurdyjski: odżywa obecnie w ramach kryzysu irackiego; poprzez Turcję – staje się problemem dla NATO 2008 www.koziej.pl
KRYZYS IZRAELSKO-ARABSKI Geneza i historia Geneza historyczna Seria wojen izraelsko-arabskich: stanowisko mocarstw pochodną rywalizacji zimnowojennej Stan obecny Konflikt wewnątrzpalestyński (Hamas i Al-Fatah, Gaza i Zachodni Brzeg) Izrael - USA Perspektywa „Zimny pokój”, „gorący kryzys” lub wojna regionalna 2008 www.koziej.pl
IRAK - interwencja Rada Bezpieczeństwa ONZ bezradna: spór mocarstw(USA, WB – Rosja, Chiny, Francja) Motywy i uzasadnienie: iracka BMR – błędy wywiadu i dyplomacji publicznej USA Spór wewnątrzeuropejski 2008 www.koziej.pl
IRAK – przebieg kryzysu Szybkie zwycięstwo wojenne Warunki powojenne: szyici, sunici, Kurdowie, Al-Kaida, sąsiedzi Kłopoty pokonfliktowe: błędy koncepcyjne i realizacyjne USA Degradacja USA jako wiarygodnego mocarstwa; „cicha radość” innych mocarstw – efekt: „psucie się” międzynarodowego systemu bezpieczeństwa Zmiana podejścia mocarstw europejskich (Francja, Niemcy) 2008 www.koziej.pl
IRAK - perspektywy Scenariusz optymistyczny: Nowe otwarcie polityczno-strategiczne: „deamerykanizacja” obecności międzynarodowej i wieloletnie wsparcie międzynarodowe procesu stabilizacji Czy stać USA na „klęknięcie na jedno kolano”? Możliwe zachowanie się pozostałych mocarstw Scenariusz pesymistyczny: Kontynuacja dotychczasowej strategii: „wypchnięcie USA” - groźba wojny wewnętrznej i jej eskalacji w wojnę regionalną z użyciem BMR Konieczność „reinterwencji” wielkich mocarstw 2008 www.koziej.pl
IRAN - kryzys Aspiracje mocarstwowe Iranu: Antyamerykanizm, antyizraelskość – lider krucjaty przeciw cywilizacji zachodniej Mocarstwo szyickie, obawy arabskich państw sunickich Ambicje rakietowo-nuklearne mocarstwa naftowego Stosunki z Koreą Płn. Strategia „dwóch kroków” na drodze do mocarstwa nuklearnego Podejście Rosji 2008 www.koziej.pl
IRAN - perspektywy Iran nuklearny? Nuklearyzacja regionu BW Konsekwencje dla mocarstw – prewencja?, jaka? Zaangażowanie Iranu w wewnętrzne sprawy Iraku? Wojna regionalna 2008 www.koziej.pl
IRAN – tarcza antyrakietowa Iran - jednym z elementów globalnych asymetrycznych zagrożeń rakietowo-nuklearnych Pakistan, Al-Kaida – podobnie: BW centrum asymetrycznych zagrożeń rakietowo-nuklearnych Strategiczny sens i bezsens tarczy W relacjach symetrycznych – nie ma sensu strategicznego W relacjach asymetrycznych – może być istotnym czynnikiem strategicznym 2008 www.koziej.pl
2008 www.koziej.pl
2008 www.koziej.pl
AFGANISTAN - interwencja Zgodność mocarstw co do zasadności interwencji po 11.09 Współpraca USA-Rosja, szybkie wtargniecie, połowiczny sukces 2008 www.koziej.pl
AFGANISTAN - kryzys USA i NATO Kontekst Pakistanu Słabnące zainteresowanie USA; osiągnęły to, co można Przejęcie pełnej odpowiedzialności przez NATO: błąd strategiczny Kontekst Pakistanu Krucho stabilny Pakistan – kontynuacja pełzającego kryzysu w Afganistanie Destabilizacja Pakistanu – groźba kryzysu nuklearnego w regionie, także z u życiem broni nuklearnej w Afganistanie: mocarstwa wobec wyzwania interwencji 2008 www.koziej.pl
AFGANISTAN - perspektywy „Czarna dziura bezpieczeństwa światowego” Warianty: Opcja militarna: bezterminowa okupacja Afganistanu przez NATO? Opcja cywilna: nowa koalicja zadaniowa – uniwersalna, pod egidą ONZ, ze wsparciem wojskowym ze strony m.in. NATO, w postaci strategicznego kordonu bezpieczeństwa wokół Afganistanu 2008 www.koziej.pl
PODSUMOWANIE: Projekcja hipotezy Bliski Wschód pozostanie w nadchodzących dekadach światowym centrum wyzwań cywilizacyjnych i zagrożeń asymetrycznych, a tym samym strategicznego zainteresowania wielkich mocarstw w dziedzinie bezpieczeństwa globalnego 2008 www.koziej.pl