Czy usunie Europę dwóch prędkości w gazie? Wojciech Jakóbik Trójmorze Czy usunie Europę dwóch prędkości w gazie? Wojciech Jakóbik

Polityka 25 sierpnia 2016 – Deklaracja z Dubrownika Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Rumunia, Słowacja i Słowenia Brak Ukrainy „Nieformalna platforma służąca do pozyskiwania politycznego poparcia oraz organizowania zdecydowanych działań dotyczących określonych transgranicznych i makroregionalnych projektów, o strategicznym znaczeniu dla Państw zaangażowanych w sektory energii, transportu, komunikacji cyfrowej i gospodarki w Europie Środkowej i Wschodniej” Jak stwierdził Prezydent RP Andrzej Duda, w rozmowach grupy szczególną rolę odegrał temat „infrastruktury energetycznej, która umożliwia dywersyfikację dostaw”. Uczestnicy rozmów podkreślają, że integracja regionu była możliwa dzięki: „funduszowi wsparcia projektów infrastrukturalnych CEF (Connecting Europe Facility), Europejskim funduszom strukturalnym i inwestycyjnym (ESIF) oraz dzięki efektom synergii makroregionalnych strategii Unii Europejskiej. Nie chodzi o tworzenie alternatywy dla integracji europejskiej, ale o to, by dać polityczny sygnał, że te kraje chcą ze sobą współpracować na poziomie praktycznym w ramach i na rzecz większej spójności Europy.

Dywersyfikacja w regionie Trójmorza Parasol projektów PCI Fundament Korytarza Północ-Południe Źródła na południu: LNG, kaspijskie, śródziemnomorskie Źródła na północy: LNG i złoża norweskie Dywersyfikacja kontraktowa i pod względem szlaków to za mało. Potrzebna jest dywersyfikacja źródeł. Unia Europejska sprowadza ponad 30 procent rocznej konsumpcji gazu z Rosji. Wiele krajów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej jest zależna od jednego dostawcy – rosyjskiego. Gaz z Korytarza Południowego (10 mld m3 rocznie) będzie początkowo płynął od 2019-2020 roku. Biorąc pod uwagę potencjał dostaw z regionu kaspijskiego, Bliskiego Wschodu i obszaru śródziemnomorskiego, chociaż w przyszłości Unia Europejska celuje w 80-100 mld m3 rocznie. LNG do Europy jest narzędziem dywersyfikacji, które przyczynia się do wzrostu konkurencji na rynku gazu oraz do bezpieczeństwa dostaw. Większa część przepustowości znajduje się w Europie Zachodniej, a jej wykorzystanie na Wschodzie blokują tzw. wąskie gardła w infrastrukturze przesyłowej, więc uzasadniona jest budowa nowych mocy, np. w Polsce. Korytarz Południowy da na początku 10 mld m3 rocznie Bułgarii i Włochom w 2020 roku. Nie zostaje nic dla Trójmorza. Przy tym ceny LNG są zmienne.

The North-South Gas Corridor connects the LNG Terminal in Świnoujście with the Baltic Pipe, through central Poland, the Czech Republic, Slovakia and Hungary with the proposed Adria LNG terminal in Croatia 1. North - South gas interconnections in Central - Eastern Europe and South - Eastern Europe: Western line of the North - South corridor in Poland together with the Poland - Czech Republic interconnection; Eastern line of the North - South corridor in Poland together with the Poland - Slovakia interconnection. Poland – Ukraine interconnection is an option 2. The action plan involving Baltic Energy Market Interconnections Plan (BEMIP) for gas: Poland - Lithuania interconnection; Baltic Pipe pipeline; Extension of the LNG terminal in Świnoujście; Extension of entry points to the Yamal pipeline in Lwówek and Włocławek. Warunkiem jest jednak obopólny interes zainteresowanych stron, czego dowodzą problemy projektu Stork II, czyli drugiego połączenia gazowego Polska-Czechy. Chociaż teoretycznie gazowe PCI leżą w interesie wszystkich podmiotów w nie zaangażowanych, to partykularyzmy powodują, że Korytarz Północ-Południe nadal nie został ukończony.

Northern Gate consists of: LNG Terminal LNG in Świnoujście with capacity from existing 5 bcma up to 10 bcma Two Norwegian deliveries to date. LT contract PGNiG-Qatargas for 1,5 bcma for 20 years. Possibility of quick and cheap increase to 7,5 bcma with new Submerged Combustion Vaporizers. American supply is to hit 60 bcma with overcapacity in Asia. Norwegian Corridor with capacity up to 10 bcma Feasibility study ended in 2016. Commercial talks are going. Polish LT gas deal with Gazprom is for 10 bcma (of which 80 percent is TOP). Poland considers minimalizing these imports. Denmark with possibility of decreasing transit fees for 30 percent. Norway not participating in project costs. Interested in CEE expansion. Final Investment Decision in 2018.

Nord Stream 2 is a pipe for Visegrad Group Nord Stream 2 jest dedykowany Europie Środkowo-Wschodniej. In the annual PRISMA auctions on 6 March 2017, existing and new capacities were auctioned off at the market area transition points to the GASPOOL market area and from GASPOOL to the west and south. At the new Lubmin II network point, transport capacities of up to 55 billion cubic meters (approx. 73 GW) per year over the long term were purchased at auction. Natural gas should thus be received from the new Baltic Sea pipeline Nord Stream 2 and made available to the European market via the planned European Gas Pipeline Link (EUGAL) and the existing natural gas infrastructures directly connected to the EUGAL: the Northern European Gas Pipeline Link (NEL), the 306 gas pipeline (FGL 306) or the North German Natural Gas Transversal (NETRA) and the Yamal Gas Pipeline Link (JAGAL). However, on 9th of February 2017 n an interview for Natural Gas World GASCADE (BASF-Wintershall joint venture and EUGAL operator) admitted that 51 out of 55 bcma from EUGAL is destined to flow to Central and Eastern Europe. http://www.naturalgasworld.com/nearly-all-nord-stream-2-to-go-to-c-europe-35858 Nord Stream 2 is a pipe for Visegrad Group

Teoria: wspólna obrona zasad gry Krajom Trójmorza powinno zależeć na wspólnych zasadach gry dla wszystkich graczy na rynku gazu List premierów Czech, Chorwacji, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Rumunii i Słowacji  do Komisji Europejskiej ws. Nord Stream 2, marzec 2016 roku Potencjał wspólnego rzeźbienia mandatu do rozmów KE-Rosja Brak zaufania do KE i partnerów z Trójmorza podważa te wysiłki Dziewięć państw podpisało list w sprawie Nord Stream 2, który został skierowany do szefa KE Jean-Claude`a Junckera. W tym liście państwa Grupy Wyszehradzkiej (Polska, Węgry, Czechy i Słowacja), Łotwa, Litwa, Estonia oraz Rumunia i Chorwacja zaprotestowały przeciwko traktowaniu tej inwestycji poza standardami obowiązującymi w UE. KE zapowiedziała w marcu 2017 roku, że będzie chciała uzyskać od rządów unijnych krajów mandat do rozmów z Rosją, by wypracować porozumienie w sprawie stosowania podstawowych zasad prawa UE do morskiej części Nord Stream 2. KE uznała, że restrykcyjny, trzeci pakiet energetyczny obowiązuje tylko wobec lądowej części gazociągu. Casus OPAL i Nord Stream 2 jako czynnik ryzyka. – Nie bardzo rozumiem intencję. Komisja Europejska ma pełne uprawnienia do wdrażania prawa UE – powiedział 20 marca podsekretarz stanu ds. europejskich Konrad Szymański w rozmowie z gazetą Politiken. Komisja stwierdziła, że nie ma podstawy prawnej do zakazu Nord Stream 2. jednak zdaniem ministra Szymańskiego jest inaczej, a Komisja nie chce podjąć sprawy ze względu na jej wrażliwość polityczną.

Praktyka: Rozbijanie (?) Trójmorza Dyskusyjne memorandum Eustream-Gazprom o dostawach z użyciem przepustowości słowackiego GTS, 1 lipca 2016 Dementi Eustream na GAZTERM 2017. Kurs na stabilizowanie Ukrainy? Apologia NS2, Mirek Topolanek, prezes Eustream, 11 marca 2017 Kolejne informacje, np. w Lidove Noviny z października 2016, o grze Czechów na układ Słowacja Gazprom zapewnia, że utrzyma minimalny poziom dostaw przez ukraińskie gazociągi. Na dostawy przez Ukrainę liczą operatorzy jak słowacki Eustream i włoski Snam, które podpisały memorandum o porozumieniu z Naftogazem i Ukrtransgazem o magazynowaniu oraz transporcie gazu z użyciem infrastruktury na Ukrainie. Chociaż nie wiadomo, czy doszło do układu, nieoficjalnie można usłyszeć liczbę 15-40-50 mld m3 rocznie jako kompromisowe rozwiązanie możliwe do poparcia przez stronę słowacką. „Jestem przekonany, że co najmniej jedna nitka Nord Stream 2 powstanie pomimo oporu Polski i innych krajów i wobec oporu w regionie gaz będzie płynął nie do krajów Europy Środkowo-Wschodniej, ale do Włoch i Niemiec” – Mirek Topolanek, 11 maja 2017 roku, Europejski Kongres Gospodarczy w Katowicach. Czechy Całkowity wolumen gazu, który był przesyłany przez Czechy w 2015 roku wzrósł do 49,5 mld m3 „Niestety, jest możliwe, że tranzyt gazu przez terytorium Czech zostanie całkowicie wstrzymany, a w tym przypadku grozi to ogromnym wzrostem cen dla klientów – ostrzega rzecznik Urząd Regulacji Energetyki Vladimir Cerny. Dziennik zaznacza, że jeśli gaz z Nord Stream 2 nie będzie płynął przez Czechy, a Polacy i Słowacy wybudują własne połączenie gazowe, Praga może zostać osamotniona na regionalnym rynku gazu. Jeden z wariantów Nord Stream 2 zakłada, że surowiec przez Niemcy, Czechy, Słowację trafi do Austrii i stamtąd na południe Europy. „Na razie Trójmorze eksplorujemy w kierunku Ukrainy. W przyszłości pojawią się połączenia z Czechami i Słowacji i te rynki staną się dla nas dostępne. Niepokoi mnie, że przepustowości gazociągów na południe od Polski są bookowane głównie przez dostawcę rosyjskiego, bo to ogranicza myślenie o perspektywie dla tych rynków. Płynący w tamtym regionie rosyjski gaz w pewien sposób betonuje ten rynek”, Maciej Woźniak, 15 maja 2017, Międzyzdroje Konsekwencje Zgoda na ugruntowanie pozycji dominującej Gazpromu na rynku Europy Środkowo-Wschodniej możliwe dzięki projektowi Nord Stream 2 może w przyszłości oznaczać, że ta część rynku nie ulegnie dywersyfikacji, co pozwoli na dyktat cenowy rosyjskiej firmy we współpracy z pośrednikami europejskimi. Może także oznaczać utrzymanie wpływu politycznego na stolice, które pozostaną zależne od gazu z Rosji, bo nie uzyskają rentownej alternatywy jak Korytarz Norweski. Rentowność takich przedsięwzięć podkopie Nord Stream 2, który będzie rezerwował zapotrzebowanie w regionie.

Trójmorze: zrób to sam Kupno Net4Gas przez Polaków Przeciwko: obawy o repulsje ze strony rosyjskiej i pozostawienie magistrali bez gazu Za: Możliwość kreowania polityki gazowej w regionie. Hipoteza: Czy gdyby Polacy mieli kontrolę nad GTS Czech projekt Nord Stream 2+EUGAL byłby realizowany? Casus Możejek jako memento Kupno udziałów w Magistralne Gazowody Ukrainy Za: Wpływ na politykę gazową Ukrainy, dostęp do infrastruktury, rozwój dostaw na rynek ukraiński, możliwość tworzenia polityki soft power przy użyciu spółek gazowych Przeciw: Ryzyko polityczne, ryzyko związane z Nord Stream 2 Odpowiedź W obu przypadkach pomocą byłaby współpraca silnych graczy z UE i USA. W obliczu trwającej ofensywy dyplomatycznej administracji Donalda Trumpa wydaje się to prawdopodobne. Pozytywny przykład Ekspansja PKN Orlen w regionie. Orlen Lietuva na Litwie (uspokojenie sytuacji) i Unipetrol w Czechach (napięcie po wyborach). Rozważania na temat udziału w chorwackim sektorze naftowym i spółce INA (kontrolowana przez węgierski MOL, do oddania Chorwatom na nieustalonych warunkach).