Programy wspierania rodziny E-seminarium realizowane w ramach projektu „Akademia Rodzica” współfinansowanego ze środków m.st Warszawa

Przez wiele lat polityka społeczna była zdeterminowana przez myślenie o tym, że aby pomóc dziecku trzeba je wyrwać ze środowiska, w którym żyje. Stosowano uniwersalne kryteria opisujące prawidłowe funkcjonowanie rodziny- zewnętrzne kryteria opisywania rodziny. Pod koniec lat 50. wzrosło znaczenie teorii systemów, zaczęto opisywać rodzinę w kategoriach systemowych, a dziecko otrzymało kontekst, w którym żyje. Ustalenia międzynarodowych konferencji dotyczące praw dziecka, zachowania jego godności sprawiły, że zaczęto postrzegać dziecko wraz z jego środowiskiem, nieoderwane od rodziny.

Zasady pracy, które ustanowiło International Initiative: praca z rodziną w środowisku lokalnym, a nie tylko z dzieckiem, aktywna rola rodziców i dzieci w ustalaniu planu interwencji, wspierająca rola profesjonalisty, pozytywne podejście, praca metodami akceptowanymi przez beneficjentów, odwołanie się do mocnych stron a nie deficytów, akceptacja odmienności.

Podejście skierowane na rodzinę Podejście to opiera się na założeniu, że istota ludzka może być zrozumiana i wspomagana jedynie w kontakcie bliskich i znaczących systemów ludzkich, których sama jest częścią, spośród których najważniejszym jest rodzina. Podejście to opiera się na 6 perspektywach:

perspektywa ekologiczna- akcentuje równowagę pomiędzy żywymi organizmami a środowiskiem. Dziecko żyje w obrębie mikrosystemów- najbliższego środowiska, spotyka się z mezosystemami czyli wzajemnymi relacjami różnych systemów (szkoła-dom), działa w ramach szerszych egzosystemów (społeczności lokalnej). W tej perspektywie liczy się interwencja wobec całej rodziny, uwzględniając przy tym mezosystemy i egzosystem, wskazując głównie jest mocne strony i motywując otoczenie do udzielania wsparcia, powstania wsparcia społecznego,

perspektywa kompetencji- stoi ona w opozycji do stwierdzania patologii i deficytów, a koncentruje się na wskazywaniu kompetencji interpersonalnych, intrapersonalnych i środowiskowych. Chodzi w tej perspektywie o to aby jednostka poprawiła swój stan wykorzystując zestaw kompetencji oraz adaptując się do środowiska. Sama interwencja powinna opierać się na aktywnym uczestnictwie dzieci i rodziców, motywowaniu do nabywania kompetencji, uwzględnianie możliwości środowiska, dostosowanie działań do potrzeb jednostki,

perspektywa rozwojowa- osoba ludzka rozwija się i funkcjonuje w kontekście rodziny i w transakcjach rodziny ze środowiskiem, orientacja planowania stałości- skierowana na zapewnienie dzieciom życia w rodzinie biologicznej lub innej zapewniającej stabilność więzi uczuciowych, umożliwia reagowanie na potrzeby dzieci i rodzin poprzez rozwojowe podejście, chroni prawo dziecka do rodziny i więzi rodzinne, uwarunkowania rodzicielstwa- badania wskazały, że na rodzicielstwo wpływają cechy rodziców i dziecka, kontekst społeczny relacji między dziećmi i rodzicami. potencjał rodziny- odejście od medycznego diagnozowania i wskazywania patologii na rzecz określania pozytywnych aspektów życia rodziny.

Co ważne! Koncentrujemy się na tym, aby dziecko nie było pozbawione rodziny, a jeżeli już musi przebywać poza nią, ma być krótko, utrzymywać kontakty z nią i być w miarę blisko. Włączamy do interwencji całego środowiska, wykorzystując jego zasoby.

Rola profesjonalisty: nie jest kontrolującym urzędnikiem, a wspierającym partnerem szukającym wsparcia społecznego, włączającym w działania środowisko lokalne, członków rodziny będącej pod jego opieką. Stąd pomysł konferencji rodzinnych, które to mają podejmować decyzje co do dziecka w oparciu o negocjacje wewnątrzrodzinne.

Programy pomocy rodzinie przekonanie o prymacie rodziny jako środowiska wychowawczego, pomoc na umocnienie rodziny, zaspokajanie potrzeb a nie diagnozowanie problemów, koncentracja na relacjach rodziny ze środowiskiem, wykorzystując metody pracy środowiskowej.

Rodzaje programów- home treatment, day treatment: programy prewencyjne, programy interwencyjne: zapobiegające umieszczaniu dzieci lub przywracające dzieci do rodziny. Te drugie mają duże spectrum: długofalowe, terapeutyczne.

Drugi podział wskazuje na programy: wspierania rodziny, działań w rodzinie, intensywnej interwencji w sytuacji kryzysu.

Więcej o programach wspierania rodziny znajdziecie w: Red Więcej o programach wspierania rodziny znajdziecie w: Red. Stelmaszczuk, Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem: Wybór tekstów. Warto również zapoznać się z warszawskim Programem Wspierania Rodziny na lata 2016 – 2018: https://warszawarodzinna.um.warszawa.pl/dokumenty-strategiczne/program-wspierania-rodziny-w-m-st-warszawie-na-lata-2016-2018