Wstęp Wyniki Cel Wnioski Związek pomiędzy polimorfizmem w genie białka morfogenetycznego kości 4 a niedrobnokomórkowym rakiem płuca w populacji polskiej   Monika Chaszczewska-Markowska1, Agnieszka Chryplewicz1, Monika Kosacka2, Anna Korzeniewska2, Tomasz Dyła2, Anna Brzecka2, Katarzyna Bogunia-Kubik1 1 Laboratorium Immunogenetyki Klinicznej i Farmakogenetyki, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda, Polska Akademia Nauk 2 Katedra i Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc, Wrocławski Uniwersytet Medyczny e-mail: monika.chaszczewska@iitd.pan.wroc.pl Wstęp Wyniki Rak płuca to poważny problem onkologiczny zarówno w Polsce, jak i na świecie. Zdecydowaną większość tych przypadków (ok. 80%) stanowi niedrobnokomórkowy rak płuca (NSCLC). Niekorzystnymi zjawiskiami są późne rozpoznawanie choroby w wyższym stopniu zaawansowania klinicznego, 5-letnie przeżycie utrzymujące się ciągle na stosunkowo niskim poziomie oraz oporność na leczenie preparatami platyny. Rys. 1 Częstość zachorowań na raka płuca w Polsce w 2013 roku Tab.1 Charakterystyka grup biorących udział w badaniu Rys. 2 Trendy zachorowalności na raka płuca w Polsce w latach 1980-2010 w wybranych grupach wiekowych Tab.2 Częstość genotypów u badanych Nie stwierdzono statycznie istotnych różnic w częstości występowania genotypów i alleli polimorfizmu rs1957860 C>T genu BMP4 między chorymi a grupą kontrolną. Rys. 3 Kierunek badań nad polimorfizmami pojedynczego nukleotydu Cel Analiza asocjacji miejsca polimorficznego BMP-4 rs1957860 (NC_000014.9: g.53962637C>T) z poziomem BMP-4 wykazała istotne różnice w grupie badanych osób. Wśród nosicieli genotypu CT, chorzy wykazywali niższe stężenia niż osoby zdrowe (mediana: 64,4 vs 334,0, p=0,004). Polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP) w określonych genach mogą przyczyniać się do podwyższenia ryzyka rozwoju NSCLC i wpływać na powodzenie zastosowanej terapii leczenia. Badania sugerują też, że należące do nadrodziny TGF-β białko morfogenetyczne kości - BMP-4 (ang. bone morphogenetic protein 4) może być powiązane z niską odpowiedzią na leczenie. Podobnie pacjenci posiadający genotyp CC charakteryzowali się niższymi stężeniami BMP-4 (mediana: 95,85 vs 294,0), jednakże różnica nie osiągnęła istotności statystycznej (p=0,087). Jako że nie ma dostępnych danych dotyczących populacji polskiej, celem naszego badania było oznaczenie i analiza rozkładu alleli i genotypów BMP-4 rs1957860 (NC_000014.9: g.53962637C>T) w grupie pacjentów z NSCLC i krwiodawców Dolnego Śląska oraz ocena stężenia BMP-4 w surowicy chorych i zdrowych w relacji wariantów polimorficznych BMP-4 . W populacji osób zdrowych obserwowano różnice w stężeniach BMP-4 w zależności od płci badanych. Mężczyźni charakteryzowali się niższymi stężeniami BMP-4 (p=0,008). Natomiast w grupie pacjentów nie występowała zależność stężenia BMP-4 od płci (p=0,790). Ponadto wykazano istotnie niższe stężenia BMP-4 u pacjentów płci męskiej niż u zdrowych mężczyzn (mediana: 89,75 vs 366,20, p<0.001). Badaniem objęto 84 pacjentów Katedry i Kliniki Pulmonologii i Nowotworów Płuc, Wrocławskiego Uniwersytetu Medycznego oraz 234 krwiodawców. Chorzy nie byli wcześniej poddawani żadnemu leczeniu. Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) analizowano metodą real-time PCR na matrycy izolowanego z krwi obwodowej genomowego DNA. Genotypowanie przeprowadzono w oparciu o technologię SimpleProbe® firmy TIB MOLBIOL. Wnioski Polimorfizm w genie BMP-4 może być związany z lokalną produkcją BMP-4. Po korelacji z efektami leczenia platyną polimorfizm i ekspresja genu BMP-4 może być użytecznym biomarkerem odpowiedzi na chemioterapię oraz prowadzić do zwiększenia przeżywalności chorych. Rys. 4 Technika SimpleProbe Poziom BMP-4 w surowicy u 55 pacjentów i 22 zdrowych określano testem immunoenzymatycznym (ELISA) przy użyciu BMP-4 ELISA Kit, Human, Thermo Scientific™.