O technikach graficznych i ich wykorzystaniu w edukacji artystycznej w szkole podstawowej

Od gr. słowa grapho – ryję Jedna z podstawowych obok malarstwa i rzeźby, dziedzin sztuk pięknych. Obejmuje techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy. Od gr. słowa grapho – ryję Oznacza technikę polegającą na ryciu ostrym narzędziem w drewnianym klocku lub też metalowej płycie. Taka matryca pokrywana jest farbą i odbijana na papierze. Odbitki z matrycy to ryciny lub grafiki

Najcenniejszą odbitką jest taka, na powstaniem którą artysta sam przygotował, najpierw projektując rysunek, opracowując matrycę, by na końcu wykonać odbitkę. Z jednej matrycy możliwe jest wykonanie kilkudziesięciu odbitek. Każda praca jest oryginałem mimo, że powtarza określoną kompozycję.

Techniki druku Druk wypukły Rysunek wykonany jest w płycie lub klocku poprzez wybranie tła a farba jest przenoszona na papier z partii wypukłych. Przykłady tej techniki: drzeworyt, metaloryt, gipsoryt i linoryt.

Drzeworyt Do przygotowania klocka służyło zwykle drewno jabłoni, gruszy, czereśni, lipy, olchy lub buka. Niejednokrotnie wykorzystywano obie strony desek. Największe odbitki wykonywano czasem z kilku klocków. Istniały także deski z kilkoma wizerunkami, co pozwalało uzyskać arkusz z różnymi przedstawieniami, gotowymi do rozcięcia. Odbitki mogły być kolorowane ręcznie lub przez szablon farbami wodnymi, klejowymi lub temperami. Początkowo farby o niewielkiej ilości kolorów były kładzione cienką warstwą. Późniejsze drzeworyty zdobiono kładąc farby o jaskrawych barwach warstwą grubą, kryjącą. Ludowe drzeworyty cechowała płaszczyznowość, mocna linia konturu, często wzbogacona kreskami modelującego szrafowania, pełniącego przede wszystkim rolę dekoracyjną.

Druk wklęsły W płycie miedzianej lub stalowej wycina się lub trawi kwasem rysunek a następnie powstałe zagłębienia motywu wypełnia się farbą. Sucha igła – ryt bezpośrednio na płycie metalowej Akwaforta – przy jej wykonaniu niezbędne jest pokrycie danej płyty specjalną warstwą, w której wykonuje się rysunek.

Sucha igła  Innym, całkowicie odrębnym sposobem cięcia wprost na metalu jest suchoryt, (sucha igła). Sposób ten znany był już w początkach sztycharstwa, stosowano go jednak głównie jako środek pomocniczy do opracowywania subtelnych partii płyt sztychowanych rylcem lub trawionych, przy czym wiór prawie zawsze usuwano.   Już Rembrandt wykonał szereg płyt całkowicie lub częściowo sposobem właściwej suchej igły. Jednak dopiero od połowy XIX wieku sucha igła znajduje zastosowanie jako odrębna technika graficzna.

Druk płaski Wykonanie rysunku na odpowiednio przygotowanej powierzchni kamienia, płyty cynkowej lub aluminiowej. Wzór i tło znajdują się na jednym poziomie.

Drzeworyt Odbitka z matrycy wykonanej z drewna. Przed przystąpieniem do pracy klocek drewna jest idealnie wygładzany a następnie przenosi się na niego kompozycję z rysunku. W średniowieczu szkicowano na klocku pokrytym białą farbą. ETAPY PRZYGOTOWANIA: Artysta ostrym nożem nacinał drewno wzdłuż zaznaczonych linii i wokół nich wybierał dłutkiem tło. W ten sposób powstawała matryca, której linie rysunku pozostawały nietknięte na wyżłobionym tle Jost Amman, Drzeworytnik przy pracy, 1568 r.