Obiektywne Badanie Słuchu Otoemisja Akustyczna Obiektywne Badanie Słuchu Gliwice, 15 listopada 2008

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Budowa ucha

Budowa ucha Audiometria impedancyjna

Budowa ucha Otoemisja akustyczna

Budowa ucha Potencjały wywołane

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Zjawisko otoemisji akustycznej Otoemisja to zjawisko generowania bardzo cichego sygnału akustycznego, który powstaje w ślimaku na skutek skurczu komórek słuchowych zewnętrznych.

Zjawisko otoemisji akustycznej Dla głośnych dźwięków usztywniają błonę pokrywową narządu Cortiego w celu hamowania jej nadmiernej ruchliwości. Dla cichych sygnałów wzmacniają sygnał docierający do narządu Cortiego (naprzemienne ruchy).

Zjawisko otoemisji akustycznej Thomas Gold (1948) Zasugerował możliwość generowania dźwięków w uchu wewnętrznym przez komórki włoskowate (słuchowe) zewnętrzne ślimaka. David Kemp (1978) Udowodnił istnienie otoemisji spontanicznej oraz zademonstrował zjawisko otoemisji wywołanej.

Zjawisko otoemisji akustycznej Prawie wszyscy ludzie charakteryzujący się OAE w normie, słyszą prawidłowo (korelacja > 97%) - możliwość automatyzacji i obiektywizacji testu słuchu. Wyjątkiem pacjenci z dysfunkcjami neurologicznymi dla których OAE będzie prawidłowe a ABR nie.

Zjawisko otoemisji akustycznej Na natężenie OAE mają wpływ warunki w kanale słuchowym oraz stan ucha środkowego - badanie otoemisji akustycznej powinno być poprzedzone oceną stanu ucha środkowego. W przypadku gdy kanał słuchowy jest częściowo lub całkowicie zablokowany, OAE może nie zostać zarejestrowane pomimo wygenerowania przez ślimaka. Budowa ucha środkowego wzmacnia tylko dźwięki skierowane do wewnątrz. Dźwięki wychodzące na zewnątrz są tłumione o około 15 dB.

Zjawisko otoemisji akustycznej OAE ma bardzo małą amplitudę - pomiar należy wykonywać w dobrych warunkach akustycznych. Całkowita utrata komórek włoskowatych wewnętrznych (OHC) podnosi próg słyszalności o około 40-50 dB. OHC mogą zostać uszkodzone przez leki, głośne dźwięki oraz uraz głowy. Niskie ciśnienie krwi ma wpływ na ruchliwość OHC.

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Typy otoemisji akustycznej

Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna – SOAE (spontaneous otoacoustic emissions) Powstaje bez udziału jakiegokolwiek bodźca zewnętrznego Występuje tylko u 50% normalnie słyszących (selekcja pozytywna) Wywołana – EOAE (evoked otoacoustic emissions) Powstaje w odpowiedzi na pobudzenie ucha Występują u prawie 100% prawidłowo słyszących (korelacja) Rejestracja otoemisji wywołanej wymaga odróżnienia podanego dźwięku od dźwięku reakcji ślimaka

SOAE Spontaniczna – SOAE (spontaneous otoacoustic emissions) Występuje tylko u 50% normalnie słyszących (selekcja pozytywna) Występuje częściej w prawym niż lewym uchu Zanika, jeżeli ubytek słuchu przekracza 25–30 dB Występuje częściej u kobiet Poziom ciśnienia SOAE's nie przekracza +20dB SPL SOAE występuje u dorosłych najczęściej w paśmie 1-2kHz i jest stabilna (zmiany 1% w ciągu kilku miesięcy) SOAE występuje u niemowląt w paśmie 2,5-5kHz i ma poziom 10dB wyższy niż u dorosłych

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Otoemisja wywołana trzaskiem Typy EOAE TEOAE DPOAE Otoemisja wywołana trzaskiem Produkt zniekształceń nieliniowych ślimaka wywołany dwoma ciągłymi, czystymi tonami

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Badanie TEOAE Cechy Stymulacja trzaskiem Występuje niezależnie od wieku (od noworodka do 60 lat) i u prawie 100% osób prawidłowo słyszących Poziom TEOAE zależy od wieku – coraz słabszy z upływem czasu Zależy od płci – częściej u kobiet Widmo TEOAE zależy od badanego ucha i charakteryzuje się zmiennością osobniczą TEOAE występuje w zakresie 500-5000Hz (widmo) i jest wykrywalne, gdy ubytek słuchu nie przekracza 30-40dB HL

Badanie TEOAE Stymulacja Stymulacja trzaskiem Równa energia dla wszystkich częstotliwości 1500 – 5000 kHz Badanie dopasowania Kalibracja - echo

Zbieranie i Uśrednianie Badanie TEOAE Zbieranie i Uśrednianie TEOAE A + B NF (noise floor) A - B

Badanie TEOAE Analiza FFT dla TEOAE (A+B) i NF (A-B) Warunki zaliczenia Automatyzacja

Badanie TEOAE Analiza FFT dla TEOAE (A+B) i NF (A-B) Warunki zaliczenia Automatyzacja Określenie badanych częstotliwości Warunek dla każdej badanej częstotliwości Minimalny poziom powtarzalności sygnału między dwoma kolejnymi próbkami (%) Minimalny poziom sygnału TEOAE (dB) Moc TEOAE w stosunku do NF (dB) Warunek zbiorczy (ile z badanych częstotliwości musi zostać „zaliczonych” aby wynik końcowy był pozytywny)

Badanie TEOAE Analiza FFT dla TEOAE (A+B) i NF (A-B) Warunki zaliczenia Automatyzacja (program przesiewowy słuchu) I poziom ref. TEOAE przesiewowy II poziom ref. EOAE kliniczny III poziom ref. ABR kliniczny

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Badanie DPOAE Cechy Jednoczesna stymulacja dwoma czystymi tonami o nieznacznie różniących się częstotliwościach Nieliniowa aktywność ślimaka generuje składową intermodulacyjną o częstotliwości 2F1 – F2 Poziom DPOAE jest miarą sprawności mechanizmów ślimakowych dla F2 Występuje u prawie 100% osób prawidłowo słyszących Brak różnic związanych z płcią i badanym uchem

Badanie DPOAE Stymulacja Jednoczesna stymulacja dwoma czystymi tonami o nieznacznie różniących się częstotliwościach F1, F2 – niższa, wyższa częstotliwość L1, L2 – natężenia sygnału Najwyższe DPOAE dla F2/F1 = 1,22 Najlepsze wyniki dla L1 wyższego od L2 o 10 dB L1=65 dB, L2= 55 dB Badanie dopasowania

Zbieranie i Uśrednianie Badanie DPOAE Zbieranie i Uśrednianie DPOAE 2*F1-F2 (0,78*F1) NF (noise floor) dowolna inna Badanie kilku krokowe – w przeciwieństwie do TEOAE, w pojedynczym badaniu testujemy tylko jedną częstotliwość

Badanie DPOAE Analiza FFT dla uśrednionej odpowiedzi (DPOAE: 2*F1-F2, NF: inne) DPOAE powinno przekraczać NF o co najmniej 6 dB aby uznać, że emisja występuje Amplituda emisji różni się pomiędzy częstotliwościami (dane normatywne) Warunki zaliczenia Automatyzacja

Badanie DPOAE Analiza FFT dla uśrednionej odpowiedzi (DPOAE: 2*F1-F2, NF: inne) Warunki zaliczenia Automatyzacja Określenie badanych częstotliwości Określenie współczynnika F2/F1 Warunek dla każdej badanej częstotliwości Minimalny poziom sygnału DPOAE (dB) Moc DPOAE w stosunku do NF (dB) Warunek zbiorczy (ile z badanych częstotliwości musi zostać „zaliczonych” aby wynik końcowy był pozytywny)

Badanie DPOAE Analiza FFT dla uśrednionej odpowiedzi (DPOAE: 2*F1-F2, NF: inne) Warunki zaliczenia Automatyzacja (program przesiewowy słuchu) I poziom ref. TEOAE przesiewowy II poziom ref. EOAE kliniczny III poziom ref. ABR kliniczny

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Zalety EOAE Brak konieczności interakcji badanego Obiektywność Nieinwazyjność Łatwość realizacji Tańsze i szybsze od pomiaru ABR Do zastosowania w obiektywnym stwierdzeniu ubytków słuchu (przemysł)

Zalety EOAE Do zastosowania w badaniach przesiewowych noworodków Pierwsze ogniwo programów badań przesiewowych (poziomy referencyjności) Co najmniej 24 godziny po urodzeniu (błąd "false positive" spowodowany płynem) Ciche pomieszczenie Dziecko spokojne, w najlepszym przypadku śpiące W przypadku wyniku negatywnego powtórzyć badanie (tylko dla problematycznego ucha) W przypadku końcowego wyniku negatywnego odesłać do wyższego poziomu referencyjnego

Agenda Budowa ucha Zjawisko otoemisji akustycznej Typy otoemisji akustycznej Spontaniczna - SOAE Wywołana - EOAE Typy EOAE Wywołana trzaskiem - TEOAE Produkt zniekształceń nieliniowych – DPOAE Badanie TEOAE Badanie DPOAE Zalety EOAE Literatura

Literatura Osterhammel P. A.: “Otoemisja akustyczna”, Otolaryngologia polska, Tom VIII, Suplement No 15, 118-128, 1994. Smurzyński J.: “Podstawy badań otoemisji akustycznej”, Audiofonologia, Tom VII, 5-18, 1995. Śliwińska-Kowalska M., Sułkowski W., Murowaniecki Z.:“ Emisja otoakustyczna wywołana – badania u osób z prawidłowym słuchem”, Otolaryngologia polska, XLIX, 1, 46-56, 1995. Kochanek K.: Ocena progu słyszenia za pomocą słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu w zakresie częstotliwości 500–4000 Hz, Praca habilitacyjna, Warszawa, Wydawnictwa Akademii Medycznej w Warszawie, 2000 Musiek F. E., Rintelmann W. F.: Contemporary perspectives in hearing assessment, Boston, Allyn and Bacon, 1999 A. Pruszewicz (red.): Zarys audiologii klinicznej, Wydawnictwa Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 1999 Stapells D. R., Oates P.: Estimation of the pure–tone audiogram by the auditory brainstem response, a review. „Audiology & Neuro–Otology” 1997, 2, 5, 257–280

Dziękujemy za uwagę! Iwona Machowska Marketing & New Business Manager Tel. +48 600 375 376 Email: iwona.machowska@codeconcept.pl Ul. Toszecka 101/226 44-100 Gliwice Tel. 48 32 23 00 290 www.codeconcept.pl