Profilaktyka uzależnień od środków psychoaktywnych Konkurs „Bezpieczna Szkoła” 2008/09 Profilaktyka uzależnień od środków psychoaktywnych Katolickie Liceum Ogólnokształcące w Szczecinie 2009

W roku szkolnym 2008/2009 w KLO organizowano szereg działań, których celem było zwrócenie uwagi i uświadomienie młodzieży naszej szkoły problemu uzależnień od środków psychoaktywnych.

Działania którymi objęto młodzież były następujące: I Prelekcje na temat uzależnień z przedstawicielami policji (październik 2008) z terapeutą p. Lilianną Biernacką z Instytutu Psychiatrii, która podzieliła się doświadczeniami z pracy z osobami uzależnionymi II Warsztaty z pedagogiem szkolnym na temat zachowań asertywnych. III W dniach 12.01 i 09.02.2009 r. odbyła się Szkoleniowa Rada Pedagogiczna na temat ,,Jak skutecznie realizować współpracę z Rodzicami” IV Konkurs plakatowy nt. „Uzależnienia” V Tydzień Bez Uzależnień w Domu, Szkole, Środowisku

Tydzień trwał 30.03 – 05.04.2009r. i w tym czasie odbywały się spotkania z Rodzicami, których namawialiśmy na współpracę z własnymi dziećmi obszarze uzależnień szczególnie w tym czasie. Jeśli palą (piją), by również próbowali ograniczyć lub na rezygnację z uzależnienia, tym bardziej, że był to przedostatni tydzień Wielkiego Postu, rodzice wypełniali test, który udzielał odpowiedzi i mogli ocenić stopień zagrożenia własnego dziecka, młodzież szkolna mogła wykazać się w formie plastycznej przygotowując plakaty. Za najtrafniejszy plakat czekała u dyrektora szkoły nagroda, nauczyciele na lekcjach przedmiotowych realizowali tematykę uzależnień.

Test do programu profilaktyki uzależnień dla Rodziców, czynniki ryzyka i czynniki chroniące dziecko. Załącznik 1, profilaktyka zagrożeń - wersja A dla rodziców

Pytanie 1. Co Państwa zdaniem wpływa na poczucie bezpieczeństwa ?

Pytanie 1 Znaczący procent 91 % Rodziców stwierdziło, że największy wpływ na poczucie bezpieczeństwa w szkole mają, właściwie reagujący nauczyciele. Taki sam wysoki 91 % Rodziców stwierdziło, że na bezpieczeństwo ucznia ma wpływ dobra atmosfera w klasie (między uczniami) Wnioskujemy zatem: Nasza Szkoła jest mała, 8 – klas, mało-liczne klasy do 25 uczniów w jednej klasie, zatem jest duży kontakt interpersonalny między nauczycielem a uczniem, uczniem a uczniem. Żaden problem nie jest niezauważalny. Realizowane zajęcia na przedmiocie WDŻ, gdzie metodą warsztatową uczą się jak radzić sobie z emocjami, jak rozwiązywać konflikty, jak nie być uległym, jak być asertywnym dają szanse bliskie relacje.

Pytanie 2. Na jakie elementy w swej pracy powinien kłaść szczególny nacisk wychowawca?

Pytanie 2 98% Rodziców stwierdza, że wychowawca powinien czynić starania o życzliwą atmosferę. Wnioskujemy Zwłaszcza nasza szkoła stara się o budowanie pozytywnych relacji nauczyciel – uczeń, wychowawca – uczeń 64% Rodziców zwraca uwagę, że wychowawca powinien często kontaktować się z Rodzicami. W KLO Rodzic ma możliwość w każdym miesiącu być w szkole, jeden raz w formie zebrania, jeden raz w formie konsultacji, ważne by chciał z tego skorzystać.

Pytanie 3. Jakich działań oczekują państwo od wychowawcy w ramach programu?

Pytanie 3 70 % Rodziców oczekuje prelekcji specjalistów w dziedzinie uzależnień. Wniosek: Należy stworzyć możliwość zorganizowania spotkań ze specjalistami dla Rodziców. 61 % Rodziców oczekuje spotkań z psychologiem szkolnym. Telefon do pedagoga szkolnego jest dostępny dla ucznia, rodzica. Zawsze jest możliwość indywidualnego spotkania w dostępnym czasie dla rodziców. Należy zwiększyć ilość spotkań na tematy uzależnień.

Pytanie 4. Jakie informacje chcieliby Państwo uzyskać od realizatorów programu?

Pytanie 4 77 % Rodziców oczekuje pomocy w rozwiązywaniu problemów braku rozmowy z dzieckiem, rozwiązywania konfliktów w domu. Wniosek W przyszłym roku szkolnym tematykę spotkań z rodzicami należy rozszerzyć o wyżej wymienioną problematykę. 52 % Rodziców oczekuje wiedzy o środkach uzależniających. Należy dostarczyć informacji Rodzicom.

100 % odpowiedzi twierdzących Na pytanie 5: Czy uważają Państwo, że rodzice i szkoła powinni współpracować w zapobieganiu zagrożeniom związanym z używkami? padło: 100 % odpowiedzi twierdzących Rodzice w 100 % są zgodni, że współpraca ze szkołą zapobiega zagrożeniom

Pytanie 6. Czy dziecko dzieli się z Państwem swoimi problemami

Pytanie 6 64 % Rodziców stwierdza, że dzieci dzielą się z nimi problemami, ale aż 36 % Rodziców ma sporadyczny kontakt ze swoimi dziećmi. Wniosek: To budzi ogromny niepokój. „Im dalej od siebie tym bliżej narkotyków” ta reklama znacząco przemawiała. Dziś Rodzic często ma zaburzony kontakt z własnym dzieckiem. Zaburzona relacja z nastolatkiem, jest często skutkiem braku relacji w latach wcześniejszych. Należy pomóc Rodzicom w budowaniu relacji – to nasze kolejne zadanie.

Pytanie 7. Czy rozmawiali Państwem ze swoimi dziećmi o zagrożeniach związanych z alkoholem i innymi używkami? Odpowiedź nie budzi niepokojów

Pytanie 8. Czy Państwa zdaniem Wasze dziecko zetknęło się kiedykolwiek z używkami?

Pytanie 8 70 % Rodziców stwierdza, że dziecko nie zetknęło się z alkoholem, ale aż 25 %, że tak. Wniosek Nie wiemy czy to było incydentalne, ale jest to duży odsetek. 5 % nie jest świadoma. Kontakt z papierosami swoich dzieci deklaruje 18% Rodziców, 82 % dzieci według Rodziców nie miało styczności z tytoniem. Kontakt z narkotykiem. 95% Rodziców twierdzi, że dzieci nie miały kontaktu, 5 % nie wie. (Może to być wynikiem braku kontaktu interpersonalnego w relacji rodzic - dziecko)

Pytanie 9 i 10 Czy dostrzegają państwo inne zagrożenia dla swoich dzieci? TAK – 20%, NIE – 80% Jeśli TAK, to jakie? komputer, problemy z samoakceptacją, możliwość znęcania się przez grupy z marginesu, pobicie, napad, kradzież.

Pytanie 9 20 % Rodziców dostrzega inne zagrożenia dotyczące dzieci, objawiają się między innymi: - możliwości znęcania się przez grupy młodzieży z marginesu, - pobicia, napadów, kradzieży, - problemów z samoakceptacją, - zagrożeń jakie niesie komputer,

Na terenie szkoły przeprowadzono testy dla Rodziców. (załącznik nr 2) Test do programu profilaktyki uzależnień dla rodziców. Czynniki ryzyka i czynniki chroniące Na terenie szkoły przeprowadzono testy dla Rodziców. (załącznik nr 2) Ten test diagnozował wiedzę rodziców na temat relacji rodzic – dziecko i konsekwencji ryzyka jaki z tego wynika. Rodzice udzieliło następujących odpowiedzi: A) 59% rodziców, stwierdziło, że punkty sprzedaży alkoholu są blisko domu B) 24% rodziców, stwierdziło, że w rodzinie był ktoś uzależniony C) 15% rodziców zostawia młodzieży wybór co mu wolno, czego nie w związku z alkoholem i innymi używkami D) 44% rodziców stwierdziło że koleżeństwo ich dzieci pali papierosy, popija lub próbuje narkotyków .

Test do programu profilaktyki uzależnień dla rodziców. Czynniki ryzyka i czynniki chroniące – cd. O ile nie mamy jako środowisko szkolne wpływu na zjawiska ujawnione przez rodziców w odpowiedziach A i B, o tyle odpowiedzi C +D świadczą o tym, że rodzice dając młodzieży wolną rękę, nie ograniczają określonych zachowań, zwłaszcza w stosunku do używek, sprzyjają sięganiu po nie. To wymaga od naszego środowiska zauważenia, chociaż to tylko (?) 15% badanych rodziców. Stopień zagrożenia dziecka, rodzice mogli stwierdzić sami po zliczeniu udzielonych odpowiedzi na TAK. Otóż 98 % badanych rodziców mieści się w grupie podstawowego ryzyka (1 – 6 pkt.), 2 % badanych mieści się w powiększonym stopniu ryzyka (7 – 13pkt.) Ten test dał jednocześnie rodzicom określenie swojej relacji z dzieckiem, każdy mógł zachować dla siebie tą część testu

Wnioski z tej ankiety Należy w KLO zorganizować spotkania dla Rodziców z fachowcami z instytucji pozaszkolnych na temat uzależnień oraz przybliżyć problematykę relacji interpersonalnej rodzic – dziecko by uzyskać odpowiedź na pytanie: jak zostać WYSTARCZAJĄCO DOBRYM RODZICEM? Jeszcze w tym roku szkolnym zaplanowane jest szkolenie Rady Pedagogicznej na temat: Jak sobie radzić z prowokacyjnymi zachowaniami uczniów? Metoda Konstruktywnej Konfrontacji”. Na zebraniach zespołu wychowawczego podejmiemy problem relacji nauczyciel – uczeń, a zwłaszcza wychowawca – uczeń.

Konkurs na najtrafniejszy plakat dot. zagrożeń Wpłynęło wiele plakatów – komisja konkursowa w składzie: Ksiądz dyrektor szkoły, Pedagog szkolny i Przewodniczący samorządu nagrodziła pierwszą równorzędną nagrodą prezentowane na następnych slajdach prace

Miejsce 1

Miejsce 1

Miejsce 2

Warsztaty w jednej z klas drugich prowadzone przez pedagoga szkolnego Dotyczyły postaw asertywnych

Tematyka uzależnień realizowana lekcjach przedmiotowych przez nauczycieli J. polski, Felieton pisać każdy może? - uczniowie pisali felietony tematycznie związane z profilaktyką „Poeci przeklęci” – uzależnienia dawniej i dziś Fraszka „O doktorze Hiszpanie” jest pretekstem do poruszenia tematów związanych z problemem uzależnień, alkohol, presja otoczenia, powody sięgania po kieliszek Biologia Mechanizm działania substancji uzależniających na organizm człowieka wpływ palenia na zdrowie człowieka. Przysposobienie obronne obejrzenie filmu „Tereska” dyskusja po filmie Matematyka uczniowie obliczali ile przeciętny palacz wydaje na papierosy zadania matematyczne przygotowywane przez uczniów na temat szkodliwości palenia

Lekcja wychowania fizycznego Informatyka przeanalizowano objawy uzależnień od komputerów (gry) i sieci internetowej Lekcja wychowania fizycznego wpływ palenia tytoniu na wydajność fizyczną człowieka Plastyka uczniowie wykonywali plakaty o tematyce uzależnień J. angielski film o uzależnieniach połączony z debatą addictions – dyskusja na temat uzależnień i przyczyn Fizyka wpływ alkoholu i narkotyków na reakcje i zachowanie kierowcy Na godzinach wychowawczych nauczyciele realizowali między innymi następujące tematy: Zdrowy styl życia Życie bez środków uzależniających Przeciwdziałanie uzależnieniom.

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny Ciekawym działaniem było również na lekcji wychowawczej, przygotowanie „dyferencjału semantycznego”. Uczniowie przygotowywali treści dotyczące uzależnień w formie spolaryzowanych par przymiotników i określeń np. że alkohol jest uzależniający – nie uzależniający. Przygotowali narzędzia do badania siebie – było to bardzo twórcze, tworząc narzędzia musieli zastanawiać się nad problemem określonych środków uzależniających badali stosunek do alkoholu, papierosów, narkotyków i komputerów, to był ich wybór.

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny – ankieta (Uczniowie sami wpisywali pary spolaryzowanych przymiotników.)

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny cd. Według młodzieży I klasy (21 osób) Narkotyk, uzależnia/nie uzależnia 18 uczniów stwierdziło, że uzależnia 2 uczniów stwierdziło, że nie uzależnia 1 uczeń nie miał zdania Narkotyk pobudza/uspokaja 14 uczniów stwierdziło, że pobudza 1 uczeń stwierdził, że uspokaja 6 uczniów nie miało zdania Narkotyk dostępność 11 uczniów stwierdziło, że jest dostępny 6 uczniów stwierdziło, że nie jest dostępny 4 uczniów nie miało zdania Narkotyk cena 18 uczniów stwierdziło, że są drogie 2 uczniów stwierdziło, że są tanie 1 uczeń nie miał zdania

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny cd. Alkohol - dostępność 18 uczniów stwierdziło, że nie jest dostępny 2 uczniów stwierdziło, że jest dostępny 1 uczeń nie miał zdania Alkohol - uzależnienie 14 uczniów stwierdziło, że uzależnia 2 uczniów stwierdziło, że nie uzależnia 6 uczniów nie miało zdania Alkohol - wpływ na zachowanie 19 uczniów stwierdziło, że ma wpływ na zachowanie 1 uczeń stwierdził, że nie ma wpływu

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny cd. Papierosy - uzależnienie 16 uczniów stwierdziło, że uzależniają 1 uczniów stwierdziło, że nie uzależniają 3 uczniów nie miało zdania Papierosy – zatrucie organizmu 17 uczniów stwierdziło, że są trujące 2 uczniów stwierdziło, że nie są trujące 2 uczniów nie miało zdania Papierosy- dostępność 4 uczniów stwierdziło, że nie są dostępne 14 uczniów stwierdziło, że jest dostępny 3 uczniów nie miało zdania

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny cd. Komputer – uzależniający 10 uczniów stwierdziło, że słabo uzależnia 9 uczniów stwierdziło, że mocno uzależnia 2 uczniów nie miało zdania Komputer – mający wpływ na psychikę 12 uczniów stwierdziło, że mocno oddziałuje na psychikę 7 uczniów stwierdziło, że słabo oddziałuje na psychikę Komputer – szkodliwy 11 uczniów stwierdziło, że nieszkodliwy 9 uczniów stwierdziło, że jest bardzo szkodliwy 1 uczeń nie miał zdania

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny cd. Wygląda, że młodzież tej klasy ma wiedzę na temat środków uzależniających, nie czują jedynie rosnącego uzależnienia od komputera (sieci, gier) Mają świadomość, że: narkotyk - uzależnia - pobudza - jest dostępny - jest drogi alkohol - jest niedostępny - uzależnia - ma wpływ na zachowanie papierosy – uzależniają - zatruwają organizm - są łatwo dostępne

Lekcja wychowawcza: dyferencjał semantyczny cd. Budzi niepokój netoholizm. Młodzi ludzie nie mają świadomości, że gry, net, gadu-gadu UZALEŻNIA. W tej konkretnej klasie jest duża polaryzacja postaw, tyle samo osób twierdzi, że komputer: (10 osób) słabo uzależnia | (9 osób) mocno uzależnia (7 osób) ma wpływ na psychikę | (12 osób) nie ma wpływu (9 osób) jest szkodliwy | (11 osób) nie jest szkodliwy To budzi ogromne obawy i stoimy społecznie przed tym problemem. W naszej szkole w przyszłym roku szkolnym zajmiemy się tym zagadnieniem.

Ankieta B – wiedza u młodzieży nt. zagrożeń w pierwszej części ankiety postawiono następujące pytania, odpowiedzią było Prawda/Nieprawda 1. Osoby z mocną głową mogą bezpiecznie pić więcej alkoholu od innych. 2. Jeśli ktoś często zażywa środki odurzające będzie potrzebował ich coraz więcej aby czuć się normalnie . 3. Z piciem alkoholu warto poczekać do pełnoletniości. 4. Alkohol w piwie i winie jest inny i mniej groźny niż alkohol w wódce. 5. Prawo zezwala na sprzedaż piwa i wina od 16 roku życia. 6. O zażywaniu leków uspokajających możesz decydować bez wiedzy osób dorosłych. 7. Wypicie alkoholu przed jazdą przeszkadza w prowadzeniu pojazdu. 8. Istota uzależnienia polega na tym, że człowiek traci zdolność do kontroli swojego picia. 9. Picie alkoholu i korzystanie ze środków uzależniających pomaga w rozwiązywaniu kłopotów osobistych. 10. Picie piwa lub wina może prowadzić do uzależnienia. 11. Od wysiłków rodziny alkoholika zależy czy przestanie on pić. 12. Picie alkoholu pomaga w uzyskaniu sukcesów życiowych. 13. Istota uzależnienia od alkoholu polega na tym, że człowiek często pije.

Uzyskane odpowiedzi z podziałem na grupy wiekowe

Zdecydowana większość uczniów, którzy udzielili odpowiedzi na TAK uważa:  97 % - zażywając środki odurzające wzrasta zapotrzebowanie na nie 99 % - uzależnienie polega na tym, że człowiek traci zdolność do kontroli swojego picia 90 % - naszych uczniów wie, że picie piwa lub wina może również doprowadzić do uzależnienia 67 % - twierdzi, że z piciem alkoholu warto poczekać do pełnoletniości 5 % - picie alkoholu pomaga    Niepokój może budzić twierdzenie: - że aż 41 % sądzi iż osoby z mocną głową mogą bezpiecznie pić więcej alkoholu od innych.

Reszta 95 % uważa, że alkohol nie pomaga. Udzielone odpowiedzi na ten test dają obraz naszego ucznia, który ma świadomość problemów, jakie sprawia picie alkoholu i używanie środków odurzających. Mają świadomość, bo 5 % stwierdziło, że picie alkoholu pomaga w rozwiązywaniu kłopotów osobistych. Reszta 95 % uważa, że alkohol nie pomaga. Dla tych 5 % powinniśmy stworzyć program i objąć opieką. Niepokojące jest to, że aż 18 % uważa, że do nich należy decyzja o zażywaniu leków uspokajających (nie decydują dorośli). Przeraża łatwy dostęp do leków w domu, czy w aptekach. Kategoria picia alkoholu w czasie ostatnich 30 dni w badaniach młodzieży szkolnej uznawana jest za wskaźnik częstego picia alkoholu lub zażywania środków odurzających, ostatnia ankieta przeprowadzona wśród naszej młodzieży daje nam obraz tego zjawiska w naszej szkole.

Test PARPU – Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Uzależnień Załącznik nr 3

Ankieta dla młodzieży, (załącznik nr 3). 34 % wypiło napój alkoholowy, w tym w grupie wiekowej 17-latków wypiło 1 - 7 (5 osób na 36) butelek piwa (0,5 l), 18-latków wypiło 2 -10 (6 osób na 33) butelek piwa (0,5 l).

Pojawia się również ilość spożywanego wysokoprocentowego alkoholu w grupie - 17-latków (od 1-go kieliszka do 30 kieliszków), (na 36 osób 3 osoby), - 18-latków (od 1-go kieliszka po 4), (na 33 osoby -6 osób). Nie jest to ilość zatrważająca. W grupie 17, 18-latków przeważa picie wina i piwa, co jest niepokojące zwłaszcza w przypadku osoby, która napisała „30 kieliszków”. Nie ignorujemy tego. Bywa, że w tej grupie są to imprezy tak zwane, „18-tki" gdzie spożywany jest alkohol. Bywa też, że rodzice przyzwalają na picie alkoholu w domu: „trzeba nauczyć młodego człowieka kultury picia”. Środki odurzające 5 % naszej młodzieży deklaruje, że korzystało z takich środków: - 8 % wśród 17-latków, - 6 % wśród 18-latków. Jednakże gdy zapytujemy dalej odpowiadają, że są to leki uspokajające, nasenne stosowane bez wiedzy lekarza. I tu przeraża nieświadomość Rodziców. Zarówno o dostępności leku w ich własnych domach, jak również łatwość zakupu. Nie wiemy czy młody człowiek (4 osoby) zażywał, bo chciał zmniejszyć stres, czy też, chciał znaleźć się w świecie nierealnym.  

jeden 18-latek aż 630;(co mniemam znaczy, że codziennie jedną paczkę) Papierosy 5 % naszej badanej młodzieży deklaruje, że w ciągu ostatnich 30 dni paliła papierosy. jeden 18-latek aż 630;(co mniemam znaczy, że codziennie jedną paczkę) Trójka 17-latków po 40 - 60 (m -c).Nie wygląda na powszechność zjawiska palenia papierosów ale młody człowiek, który pali 1 paczkę dziennie może budzić przerażenie skąd bierze pieniądze na zakup ? dlaczego się zatruwa ? czy ma przyzwolenie dorosłych ? W naszej szkole i terenie szkoły jest absolutny zakaz palenia papierosów dla wszystkich! Budzi obawę, że 42 % naszej młodzieży proponowano zażycie środków uzależniających, ale jednocześnie, cieszy, że potrafili tak wiele razy ODMOWIĆ! 38% młodzieży próbowało powstrzymać innych od picia alkoholu i te próby różnie wyglądały, ze skutkiem pozytywnym i negatywnym w tych samych proporcjach.  

Program, który był realizowany w naszej Szkole Podsumowanie: Program, który był realizowany w naszej Szkole w obszarze profilaktyki uzależnień od środków psychoaktywnych był dla nas okazją do: poznania zjawiska wśród młodzieży, rodziców. diagnoza pokazała, ze w środowisku naszej szkoły w uzależnienia nie stanowią dużego zagrozenia działań prewencyjnych na różnych płaszczyznach (prelekcje, lekcje na temat, warsztaty na terenie szkoły, godziny wychowawcze, oglądanie filmów, tworzenie felietonów) działań z Rodzicami, wychowawcami, młodzieżą, Tydzień Bez Uzależnień wyciągnięcia wniosków, w celu podjęcia na kolejny rok działań w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom

Wnioski: I Należy wzmóc współpracę z rodzicami zwłaszcza w celu pogłębienia relacji z własnym dzieckiem. Nauczyć, uświadamiać rodzica, jak to jest ważne być przy dorastającym dziecku. Nie jest to łatwe. Wiele rodzin jest dysfunkcyjnych, podbnie jak w całym społeczeństwie, ale tym bardziej wymagają wsparcia. II Zwrócić większą uwagę na atmosferę w klasie zwłaszcza w relacji uczeń - uczeń, uczeń - nauczyciel na zajęciach zespołu wychowawczego.   III Jeszcze w tym roku szkolnym, szkolenie grona pedagogicznego na temat: „Jak sobie radzić z prowokacyjnymi zachowaniami uczniów." IV Zorganizować spotkania dla Rodziców, Nauczycieli na temat środków odurzających, ich dostępności, działania, tu liczymy na współpracę z ekspertami Policji. V Nieustanny monitoring naszej młodzieży w szkole, poza nią. Jesteśmy chyba jedyną szkołą w mieście, a być może w województwie, która Połowinki organizuje na terenie szkoły, dyskoteki z różnych okazji - również. Stwarzamy młodzieży okazję do dobrej zabawy bez używek. VI Niebezpieczeństwem ogromnym dla nas dorosłych, młodzieży jest netoholizm, uzależnienie od internetu, gier - KOMPUTERA. Zjawisko nie do końca zdiagnozowane, a już są widoczne konsekwencje.

Załącznik nr 1 – ankieta profilaktyka zagrożeń – wersja A dla rodziców

Załącznik nr 2 - Test do programu profilaktyki uzależnień dla rodziców Załącznik nr 2 - Test do programu profilaktyki uzależnień dla rodziców. Czynniki ryzyka i czynniki chroniące

Załącznik nr 3 – ankieta druga dla ucznia 1. Czy w ciągu ostatnich 30 dni wypiłeś jakiś napój alkoholowy? 2. Jeśli odpowiedziałeś "tak", wpisz ile razy piłeś 3. Wpisz w kolejne kratki, ile w sumie wypiłeś w ciągu ostatnich 30 dni: a) ile było to butelek (dużych puszek 0,5l) piwa b) ile było to lampek wina (100g) c) ile lampek szampana (100g) d) ile kieliszków wódki, ginu, koniaku (50g) e) ile szklanek koktajlu 4. Czy w ciągu ostatnich 30 dni korzystałeś z jakiś środków odurzających? 5. Jeśli odpowiedziałeś "tak" wpisz, ile razy używałeś: a) środki uspokajające, nasenne stosowane bez wiedzy lekarza b) klej, rozpuszczalnik c) marihuana d) amfetamina e) opiaty 6. Czy w ciągu ostatnich 30 dni paliłeś papierosy? 7. Jeśli tak, wpisz ile sztuk wypaliłeś w ciągu ostatnich 30 dni 8. Czy w ciągu ostatnich 30 dni proponowano Ci picie alkoholu lub zażywanie innych środków odurzających 9. Jeśli tak, wpisz ile razy: a) proponowano Ci i odmówiłeś b) proponowano ci i nie odmówiłeś 10. Czy w ciągu ostatnich 30 dni próbowałeś powstrzymać kogoś od picia alkoholu lub korzystania z innych środków uzależniających 11. Jeśli tak, wpisz ile razy a) powstrzymywałem i udało mi się b) powstrzymywałem i nie udało mi się

Załącznik 4 - ankieta B da uczniów Postawy wobec alkoholu

Opracowali: Elżbieta Linartowicz Łukasz Piskorski