PROBLEMY DECYZYJNE KRÓTKOOKRESOWE WYBÓR OPTYMALNEJ STRUKTURY PRODUKCJI

PROBLEMY DECYZYJNE KROTKOOKRESOWE Rachunek kosztów zmiennych znajduje zastosowanie w rozwiązywaniu problemów decyzyjnych o charakterze krótkookresowym. Decyzje krótkookresowe to takie, które dotyczą wyboru wariantów w ramach posiadanych zdolności produkcyjnych.

PROBLEMY DECYZYJNE KROTKOOKRESOWE Najczęściej decyzje te dotyczą: - doboru przedmiotu produkcji, czyli ustalenia optymalnej struktury asortymentowej produkcji z uwzględnieniem ograniczonych zasobów, - wyboru technologii produkcji, np. czy zmechanizować pewne etapy produkcji, zastępując stare maszyny nowymi, - rezygnacji z produktu, regionu sprzedaży lub typu klienta, dla którego w tradycyjnym rachunku wykazano stratę, - wyboru wariantu: wytworzyć czy kupić określony składnik produktu finalnego, - przyjęcia specjalnego zamówienia według niższych cen.

USTALANIE OPTYMALNEJ STRUKTURY ASORTYMENTOWEJ Dla ustalenia optymalnego programu produkcji należy wyznaczyć rentowność poszczególnych wyrobów. Pojawia się problem, jaki miernik zastosować do ustalenia rentowności wyrobów? Jeśli za kryterium rentowności przyjmiemy zysk jednostkowy, wówczas musimy operować jednostkowym kosztem dla wyliczenia jednostkowego zysku: z = c – kz – KS/x

Wady zysku jednostkowego jako miernika rentowności wyrobu Koszt jednostkowy, który decyduje o jednostkowym zysku zawiera poza kosztami bezpośrednimi koszty wspólne (głównie w kosztach stałych), które zostały rozliczone na wyroby na podstawie umownych kryteriów (kluczy podziałowych), przez co koszt jednostkowy nie jest obiektywny (wiarygodny). Koszt jednostkowy przy zmianach produkcji zmienia się (koszty stałe rozkładają się na większą lub mniejszą liczbę produktów), a zysk na jednostce - przy stałej cenie – rośnie lub spada. Jeśli zysk jednostkowy nie jest stały, to nie może być podstawą do wyznaczenia rentowności poszczególnych wyrobów i tym samym programu asortymentowego produkcji.

Jednostkowa marża brutto jako miernik rentowności wyrobów * W przypadku występowania w istotnym zakresie kosztów stałych bezpośrednich należy posługiwać się jako miarą rentowności wyrobu wielostopniowym i wieloblokowym rachunkiem kosztów i wyników, w którym występują marże brutto różnego stopnia. W tym przypadku będzie to marża brutto II stopnia.

MIERNIKI WYBORU STRUKTURY ASORTYMENTOWEJ

MIERNIKI WYBORU STRUKTURY ASORTYMENTOWEJ W pierwszym przypadku kryterium decyzyjnym może być nadwyżka cenowa na jednostkę produktu. Preferowane będą produkty o wysokich nadwyżkach jako bardziej opłacalne. Jednak sytuacja nie występowania ograniczeń w praktyce nie jest często spotykana i stąd dobór produktów jest na ogół bardziej skomplikowany.

WYSTĘPOWANIE OGRANICZEŃ W ZASOBACH Gdy występuje jeden czynnik ograniczający, wówczas wymaga to ustalenia wielkości nadwyżki cenowej poszczególnych produktów w przeliczeniu na jednostkę czynnika (zasobu) ograniczającego produkcję. O preferencjach dla danego produktu będzie decydowała wysokość tak ustalonej nadwyżki - im wyższa, tym produkt bardziej opłacalny

WYSTĘPOWANIE OGRANICZEŃ W ZASOBACH Gdy występują dwa lub więcej ograniczeń, z których jedno jest najważniejsze – to należy przeprowadzić analizę, które najbardziej ogranicza produkcję wszystkich rodzajów wyrobów (usług), Analiza taka jest możliwa do wykonania w przypadku niewielkiej liczby asortymentów i ograniczeń.

WYSTĘPOWANIE OGRANICZEŃ W ZASOBACH Gdy istnieje wiele różnych ograniczeń o różnym znaczeniu dla różnych produktów wówczas należy: Optymalny program produkcji ustalić przez zbadanie wszystkich możliwych kombinacji struktury, z uwzględnieniem najkorzystniejszego wykorzystania ograniczonych zasobów. Rozwiązanie problemu doboru struktury asortymentowej produkcji może być dokonane za pomocą techniki matematycznej, zwanej metodą simplex.

Przykład