Próby przekraczania narratywizmu w historiografii „Zwrot” ku rzeczom Próby przekraczania narratywizmu w historiografii

Obiektywizm vs konstruktywizm Prawdziwość naszych przekonań zależy od natury świata, do którego się odnoszą Prawdziwość naszych przekonań zależy od tego, czy zgadzają się z danym w pewnym miejscu i czasie systemem oznaczania rzeczywistości. System ten jest arbitralny

Przekraczanie starego paradygmatu Próby połączenia humanistyki z przyrodoznawstwem (np. kognitywizm czy John Zammito) Odwrót od teorii w kierunku empirii (Bruno Latour)

„Zwrot” ku rzeczom pośród innych „zwrotów” - „zwrot” antropologiczny, kulturowy lub antropologiczno-kulturowy - „zwrot” darwinowski - „zwrot” dramaturgiczny - „zwrot” etyczny (etyczno-polityczny) - „zwrot” w badaniach genderowych: teoria rozproszenia - „zwrot” ikoniczny - „zwrot” interpretacyjny - „zwrot” konstruktywistyczny - „zwrot” lingwistyczny - „zwrot” ku rzeczom - „zwrot” narratywistyczny - „zwrot” performatywny - „zwrot” poznawczy - „zwrot” pragmatyczny - „zwrot” retoryczny - „zwrot” topograficzny

„Zwrot” ku rzeczom – przyczyny Posthumanizm i krytyka antropocentryzmu Zmiana stosunku człowieka do relacji: duch- materia; rozum – ciało Kryzys ludzkiej podmiotowości – „wsparcie” jej na rzeczach (Bruno Latour)

„Zwrot” ku rzeczom – co to jest? „Od końca lat 90. w humanistyce (zwłaszcza amerykańskiej) ujawniła się tendencja określana jako „powrót do rzeczy” albo „zwrot ku materialności”. W istocie dość łatwo było przewidzieć, że po latach panowania dekonstrukcji, konstruktywizmu i narratywizmu w końcu zatęsknimy za „rzeczywistością jako taką” i zadamy sobie pytanie, czy aby konstruktywizm za bardzo nas nie odepchnął od „realnej przeszłości” i rzeczywistości w ogóle”

„Zwrot” ku rzeczom – co to jest? Złożoność + Sprawczość rzeczy = rzecz jako „aktor” i część sieci

Przykłady Drzwi – są złożone, bo stanowią połączenie materii z pewną wartością chronienia dobra prywatnego; Są sprawcze, bo działają, skutecznie uniemożliwiając kradzież

Przykłady 2. Telefon komórkowy: Sprawczość: wynalezienie książki adresowej w telefonie komórkowym stworzyło kulturę sms-a, która była niemożliwa przed tym wynalazkiem.

Więcej przykładów 1. Krzysztof Abriszewski, Rzeczy w kontekście Teorii Aktora-Sieci. 2. Łukasz Afeltowicz, Rzeczy, za pomocą których myślimy . Rola narzędzi i artefaktów w praktyce Badawczej Oba teksty w: Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, red. J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa, Olsztyn 2008.

Odmiany „zwrotu” ku rzeczom Stanowisko Alfreda Gella Manifest w obronie rzeczy Bjørnara Olsena. Biografie rzeczy Archeologia heideggerowska

Alfred Gell, Art and Agency (1988) Distributed personhood (osobowość podzielona/rozdystrybuowana) Przechodniość sprawcy

Manifest w obronie rzeczy Bjørnara Olsena Dwie konieczności: przeciwstawienia się imperialistycznej wobec rzeczy opowieści humanistyki przeciwstawienia się konstruktywizmowi, narratywizmowi i poststrukturalizmowi Spowodowane tym, że: To nie tylko podmiot kreuje przedmiot, ale i przedmiot kreuje podmiot Rzecz nie jest tylko znakiem („tekstem”)

Biografie rzeczy Przerzucenie struktur dyskursywnych, którymi do tej pory opisywano tożsamość ludzką na tożsamość rzeczy

Archeologia heideggerowska „Byty nie istnieją dla naszego pożytku, przyjemności czy użytku. Najwspanialsza rzecz w artefaktach przeszłości mieści się nie w tym, czym są, ale że są. To właśnie te byty, a raczej ich bycie, ustanawia ramy naszej orientacji w świecie” (H. Karlsson, Anthropocentrism Revisited. A Contemplative Archeological Critique)

Dwa rodzaje podejść do rzeczy pierwsze stara się niejako „skolonizować” inność rzeczy, oswoić ją, wpisać tę inność w strukturę tożsamości – biografie rzeczy drugie stara się zachować inność przedmiotu – archeologia heideggerowska