Czynniki glebotwórcze Opracowała: Dorota Mysza

http://gleby2004.w.interia.pl/index.htm

KLIMAT Oddziałuje na glebę w sposób bezpośredni i pośredni. Bezpośrednie oddziaływanie przejawia się m.in. niszczeniem pokrywy glebowej przez nawalne deszcze czy wywiewaniem drobnego materiału glebowego przez wiatr. W klimacie wilgotnym, który cechuje się przewagą opadów atmosferycznych nad parowaniem, często dochodzi do wypłukiwania (ługowania) określonych składników gleb. W klimacie suchym, gdzie dominuje parowanie, zachodzi przemieszczanie roztworów z dolnych poziomów gleby ku górze. Proces taki może doprowadzić do zasolenia gleb.

STOSUNKI WODNE Decydują o przebiegu niektórych procesów glebotwórczych (np. glejowego). Obecność wody warunkuje powstanie gleb hydrogenicznych, np. torfowych czy glejowych. Jej nadmiar lub niedobór wpływa na możliwość wykorzystania poszczególnych gleb do uprawy.

ROŚLINNOŚĆ Odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu pokrywy glebowej. Zwarte kompleksy leśne wpływają na modyfikację warunków klimatycznych, niwelując ekstrema termiczne i wilgotnościowe, tworząc swoisty mikroklimat. Świat roślin i zwierząt wpływa na przebieg wietrzenia, jego rodzaj i intensywność. Obumarłe organizmy w wyniku działania różnych procesów dostarczają glebie wielu składników, które są następnie wykorzystywane przez rośliny. Pokrywa roślinna pełni także istotną funkcję ochronną w stosunku do gleb, gdyż zapobiega ona jej erozji zarówno wodnej, jak i eolicznej.

RODZAJ SKAŁY Materiał skalny, z którego i w obrębie którego tworzy się gleba. Od rodzaju skały, macierzystej zależy skład mineralny gleby. Odmienne typy gleb rozwiną się na granitach ,wapieniach czy glinach zwałowych. Skała macierzysta gleby wpływa także na ważne właściwości fizyczne i chemiczne.

UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI Jest jednym z ważniejszych czynników, od których zależy miąższość zwietrzeliny. Obszary silnie nachylone charakteryzują się występowaniem grawitacyjnych ruchów masowych, w wyniku których dochodzi do usuwania zwietrzeliny z górnej części stoku i jej akumulacji u podstawy stoku.

Prezentacja opracowana na podstawie: www. gleby2004. w. interia. pl P Prezentacja opracowana na podstawie: www.gleby2004.w.interia.pl P. Wład, Geografia 1 – Bogactwo przyrodnicze Ziemi – podręcznik dla klasy I liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Ortus, Raszyn 2005.