Od narratologii do narratywizmu Klasyczna narratologia i jej dekonstrukcje
Dwa rodzaje stratyfikacji w obrębie narratologii Quasi-zdaniowa: Fonem – słowo – zdanie Funkcja – postać – narracja Zob. R. Barthes, Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań, [w:] Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004. Generatywna: Poziom elementarnej struktury znaczenia i mikrouniwersum semantycznego Poziom powierzchniowy (narracyjny) Poziom manifestacji A. J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej, przeł. Z. Kruszyński, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 1, Kraków 1992,
„Narracja niewerbalna jest naturalna „Narracja niewerbalna jest naturalna. Jej materiał stanowi obrazowa reprezentacja sekwencji zdarzeń zachodzących w mózgu, pojawiająca się nawet w mózgach prostszych niż nasze. Naturalne, prewerbalne pojawienie się owego procesu narracji można uznać za przyczynę tego, że tworzymy dramaty i powieści i tego, że znaczna część ludzkości siedzi teraz w kinach lub przed ekranami telewizorów” (Antonio R. Damasio, Tajemnica świadomości. Ciało i emocje współtworzą świadomość, przeł. M. Karpiński, Poznań 2000, s. 202-203).
Model konstytutywny P 1 P2 -P1 -P2
Model konstytutywny – przykład 1 Trachinos pragnie posiąść Charikleję Kalasiris stosuje strategię Za żonę Trachinos nie zdobywa Chariklei Charikleja nie chce wyjść za Trachinosa
Model konstytutywny – przykład 2 Bellimar pragnie uczynić Arymanta Arymant ucieka z niewoli swoim niewolnikiem Bellimarowi nie udaje się uczynić Arymanta Arymant nie chce zostać niewolnikiem swoim niewolnikiem Bellimara
Model konstytutywny – przykład 3 Twarz płeć Nie-płeć nie-twarz
Poziom narracyjny „przepisanie” struktur logicznych na struktury narracyjne: Zdania modalne – „chcieć”, „umieć”, „móc” Zdania opisowe – określające przedmiot pragnienia Przykład: Jan „chce” (a także „umie” i „może”) kupić upragnioną książkę
Jak powstaje fabuła? Konfrontacja: połączenie dwóch sprzecznych ze sobą zdań modalno-opisowych: „Jan chce kupić upragnioną książkę – Księgarz nie chce sprzedać mu tej książki”; Dominacja jednego podmiotu nad drugim, czyli zrealizowanie modalności „chcę”: Jan stwierdza, że księgarz nie ma prawa sprzedawać mu książki – księgarz zgadza się ze zdaniem Jana; Atrybucja – zdobycie upragnionego przedmiotu-wartości: Janowi udaje się kupić książkę
Fabuła – przykład 1 Konfrontacja: Jan chce kupić upragnioną książkę – Księgarz nie chce sprzedać mu tej książki; Dominacja: Jan stwierdza, że księgarz nie ma prawa sprzedawać mu książki – księgarz zgadza się ze zdaniem Jana; Atrybucja: Janowi udaje się kupić książkę.
Fabuła – przykład 2 Konfrontacja: Trachinos pragnie posiąść Charikleję za żonę, Charikleja nie chce wyjść za Trachinosa; Dominacja: Charikleja może i umie, a więc przeciwstawia się Trachinosowi; Brak atrybucji: Trachinos nie zdobywa Chariklei.
Dekonstrukcje klasycznej narratologii Wykazanie komunikacyjności opowiadania: Związane z nadawcą P. Ricoeur, Czas i opowieść (1984) J. Derrida, Force et signification (1967) Związane z odbiorcą R. Barthes, S/Z (1970) U. Eco, Lector in fabula (1979)