PODSTAWY TEORII BAZ DANYCH

Zagadnienia definicje podstawowe pojęcia baz danych tabele, pola i rekordy bazy danych z pojedynczą tabelą bazy relacyjne – typy relacji kwerendy, formularze, raporty filtrowanie sortowanie

Definicje Baza danych - uporządkowany zbiór danych o określonej strukturze, przechowywany na nośniku informacji w komputerze. System bazy danych – baza danych wraz z oprogramowaniem umożliwiającym operowanie tymi danymi (wyszukiwanie, modyfikowanie, wykonywanie obliczeń, tworzenie wydruków itp.)

Podstawowe pojęcia baz danych

TABELE I REKORDY Tabela – kolekcja powiązanych ze sobą informacji, przedstawiona zwykle jako układ poziomych wierszy (rekordów) i pionowych kolumn (pól).

przykładowa tabela bazy danych

Rekordy Rekord – zestaw informacji o pojedynczym elemencie w tabeli bazy danych. Rekordy składają się z pól, w każdym polu może być zawarta dana określonego typu.

Typy pól Typ znakowy (tekstowy) – umożliwia przechowywanie danych tekstowych – np. nazwisk, nazw, numerów telefonów itp. Typ numeryczny (liczbowy) - umożliwia przechowywanie danych liczbowych na których będą wykonywane operacje arytmetyczne Typ daty - umożliwia przechowywanie danych związanych z datami, np. data urodzin

Typy pól Typ logiczny - umożliwia przechowywanie danych o wartości PRAWDA(1) lub FAŁSZ(0) Typ Memo - umożliwia przechowywanie danych typu tekstowego o długości przekraczającej 255 znaków, np. dodatkowe informacje o pracowniku

Baza danych z pojedynczą tabelą rozwiązanie stosowane tylko w przypadku gromadzenia niewielkiej ilości danych, jak w przykładzie poniżej:

Baza danych z pojedynczą tabelą W przypadku bardziej złożonych danych baza danych może wykazywać wady utrudniające lub uniemożliwiające jej poprawne funkcjonowanie

Wady – zjawisko redundancji Pewne informacje powtarzają się w bazie. Jeśli czytelnik wypożyczył kilka książek, to w każdym rekordzie dotyczącym wypożyczonych przez niego książek powtarzają się jego dane.

Wady aktualizacji bazy Gdy wybrany czytelnik zmieni swój adres, należy dokonać zmian w każdym rekordzie, w którym on występuje (jest to niewykonalne w rozsądnym czasie przy większej ilości rekordów dla tego klienta)

Wady przy usuwaniu Gdy czytelnik zwraca książkę następuje usunięcie odpowiedniego rekordu. Zwrot wszystkich książek wypożyczonych przez danego czytelnika powoduje usunięcie wszystkich informacji o nim z bazy danych. Przy ponownej wizycie czytelnika w bibliotece należy od nowa wpisywać jego dane.

Bazy relacyjne Wymienione wady można zlikwidować tworząc zamiast jednej - trzy tabele o nazwach: Czytelnicy Książki Wypożyczenia Tabele te będą powiązane relacjami.

Tabele powiązane relacjami

Relacje w bazie danych Relacja – związek (powiązanie) pomiędzy różnymi tabelami w bazie danych za pomocą połączonych pól. Utworzenie relacji jest możliwe wtedy i tylko wtedy, gdy łączone pola zawierają ten sam typ danych.

Rodzaje relacji w bazach danych relacja 1 do 1 relacja 1 do n relacja n do 1 relacja n do m

Relacja 1 do 1 Relacja polegająca na tym, że jednemu rekordowi jednej tabeli odpowiada jeden rekord w drugiej tabeli.

Przykład relacji 1 do 1 1 1 Jednemu rekordowi tabeli KSIĄŻKI może odpowiadać tylko jeden rekord tabeli WYPOŻYCZENIA (nie jest możliwe, aby równocześnie ta sama książka była wypożyczona przez dwie lub więcej osób).

Relacja typu 1 do n Typ relacji polegający na tym, że jednemu rekordowi pierwszej tabeli odpowiada wiele rekordów w innych tabelach, ale każdemu rekordowi z tych tabel odpowiada tylko jeden rekord z pierwszej tabeli. Jest to najczęściej stosowany typ relacji.

Przykład relacji typu 1 do n  Jednemu rekordowi z tabeli CZYTELNICY może odpowiadać więcej rekordów w tabeli WYPOŻYCZENIA. (Ten sam czytelnik może wypożyczyć jednocześnie większą ilość książek).

Relacja typu n do 1 Typ relacji polegający na tym, że wiele rekordów z różnych tabel jest powiązanych tylko z jednym rekordem w danej tabeli.

Relacja typu n do m Typ relacji polegający na tym, że wiele rekordów jednej tabeli jest powiązanych z wieloma rekordami w innych tabelach. Bardzo często do utworzenia tego typu relacji wykorzystuje się dodatkową tabelę – tzw. tabelę łączącą.

Pola kluczowe (klucze) w tabelach Polem kluczowym (kluczem podstawowym) tabeli nazywamy pole jednoznacznie identyfikujące rekord (np. IDKsiążki, IDCzytelnika). Kluczem złożonym nazywamy kombinację dwóch lub więcej pól identyfikujących rekord. Wartości w polach kluczowych muszą być unikatowe.

Przykład klucza

Indeksowanie bazy danych ma na celu przyspieszenie wyszukiwania danych w bazie polega na tworzeniu informacji o tym, w jakiej kolejności powinny być podawane rekordy, aby spełniały określone kryterium uporządkowania indeksowanie może odbywać się według jednego lub kilku pól w bazie danych

Elementy systemu bazy danych kwerendy formularze raporty

Kwerenda (zapytanie) obiekt bazy danych mogący korzystać z wielu tabel dzięki istniejącym między nimi relacjom. umożliwia: wybieranie informacji z tabel, aktualizację danych, łączenie, wykonywanie obliczeń na danych

Formularz obiekt systemu bazy danych umożliwiający przeglądanie, wprowadzanie oraz modyfikowanie danych w bazie zwykle przedstawiony w przyjaznej dla użytkownika formie np. karty na której są widoczne wszystkie konieczne informacje wraz z narzędziami ułatwiającymi użytkowanie bazy.

Przykład formularza

Przykład formularza

Raport obiekt systemu bazy danych umożliwiający pobieranie danych z bazy, najczęściej w celu wygenerowania go na ekranie monitora lub wydrukowaniu na drukarce

Przykład raportu

Filtrowanie szukając rekordów spełniających określone kryteria korzystne jest użycie filtrów filtr – zestaw ograniczeń nakładanych na rekordy w bazie danych, który pozwala ją selekcjonować filtr nie zmienia danych, jedynie umożliwiają przeglądanie informacji

Sortowanie proces polegający na odpowiednim ułożeniu rekordów w pamięci operacyjnej komputera lub na dysku, według zadanej kolejności i zadanego sposobu np. wg pola NAZWISKO, alfabetycznie, rosnąco

Obiekty w pliku bazy danych TABELE – służą do przechowywanie danych FORMULARZE – służą do przeglądania, dodawania i aktualizowania danych KWERENDY (zapytania) – służą do wyszukiwania danych, które są nam potrzebne RAPORTY – służą do prezentowania i drukowania danych w wybranym układzie UWAGA! W programie Microsoft Access wszystkie powyższe obiekty są zapisywane w jednym pliku!