ZATRUDNIANIE CUDZOZIEMCÓW NA TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Cudzoziemiec może zostać zatrudniony o ile posiada zezwolenie pobytowe, uprawniające do podjęcia pracy oraz zezwolenie na pracę.

Rodzaje wydanych zezwoleń na pracę A – dotyczy cudzoziemca zamierzającego wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej B – dotyczy cudzoziemca zamierzającego wykonywać pracę na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji C – dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym

Rodzaje wydanych zezwoleń na pracę D- dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa) E- dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż B, C, D

Obowiązki pracodawcy, wobec cudzoziemca dla którego uzyskał zezwolenie na pracę Zgodnie z art. 88h ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, jest obowiązany do uwzględnienia w umowie z cudzoziemcem warunków zawartych w zezwoleniu na pracę. Oznacza to, że pracodawca może zatrudnić cudzoziemca wyłącznie na warunkach określonych w otrzymanym zezwoleniu na pracę (pracodawca, nawet za zgodą pracownika- cudzoziemca, nie może powierzyć pracy na innej podstawie niż wskazana w zezwoleniu, obniżyć wymiaru zatrudnienia oraz wynagrodzeniu). Zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej, przed podpisaniem której pracodawcy przedstawia jej tłumaczenie Przekazanie cudzoziemcowi jednego egzemplarza zezwolenia na pracę Informowania cudzoziemca o działaniach podejmowanych w związku z postępowaniem o udzielenie, przedłużenie zezwolenia oraz decyzjach o wydaniu, odmowie lub uchyleniu zezwolenia

Obowiązki pracodawcy, wobec cudzoziemca dla którego uzyskał zezwolenie na pracę Zachowania należytej staranności w postępowaniach o zezwolenie i przedłużenie zezwolenia na pracę Udostępnianie uprawnionym organom, na ich wniosek dokumentów potwierdzających wypełnienie obowiązków

Obowiązki pracodawcy wobec organu, który wydał zezwolenie na pracę Pracodawca powiadamia w terminie 7 dni pisemnie wojewodę, który wydał zezwolenie na pracę, o następujących okolicznościach: Cudzoziemiec rozpoczął pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę Nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej lub przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę Nastąpiło przejście zakładu lub jego części na innego pracodawcę Zmieniła się osoba reprezentująca pracodawcę w przypadku zezwoleń typu C do E Cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę Cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące Cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę

Możliwość powierzenia cudzoziemcowi pracy bez zezwolenia na pracę Cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli: posiada status uchodźcy nadany w RP; udzielono mu ochrony uzupełniającej w RP; posiada zezwolenie na pobyt stały w RP; posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE w RP; posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych; posiada zgodę na pobyt tolerowany w RP; korzysta z ochrony czasowej w RP; jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej; jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej;

Możliwość powierzenia cudzoziemcowi pracy bez zezwolenia na pracę jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi; jest członkiem rodziny cudzoziemca, o którym mowa w 3 punktach powyżej; posiada określone w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w: art. 114 ust. 1 (tzw. jedno zezwolenie na pobyt czasowy i pracę), art. 126 (zezwolenie wydawane cudzoziemcowi pełniącemu funkcje w zarządzie osoby prawnej, nieposiadającemu udziałów), art. 127 (zezwolenie wydawane cudzoziemcowi wykonującemu pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji) lub art. 142 ust. 3 (zezwolenie wydawane cudzoziemcowi posiadającemu udziały bądź akcje w utworzonej przez siebie spółce i pełniący funkcję w zarządzie osoby prawnej), art. 159 ust. 1 (zezwolenie wydawane w celu połączenia się z rodziną) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – na warunkach określonych w tym zezwoleniu.

Z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę jest zwolniony cudzoziemiec: posiadający w RP zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznościami, o których mowa: w art. 144 (studenci studiów stacjonarnych), art. 151 ust. 1 i 2 (zezwolenie wydawane w celu prowadzenia badań naukowych lub zezwolenie wydawane cudzoziemcowi posiadającemu dokument pobytowy wydany przez inne państwo członkowskie UE z adnotacją „naukowiec”), art. 158 ust. 2 pkt 1 lub 2 (zezwolenie udzielane cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie dla małżonka obywatela polskiego w przypadku rozwodu, separacji, owdowienia), art. 161 ust. 2 (zezwolenie wydawane cudzoziemcowi przebywającemu w celu połączenie się z rodziną w przypadku rozwodu, separacji, śmierci tzw. sponsora), art. 176 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy o cudzoziemcach. art. 176 (zezwolenie wydawane ofiarom handlu ludźmi) lub art. 186 ust. 1 pkt 3 lub 4 (zezwolenie wydawane cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielone przez inne państwo członkowskie UE, który zamierza w Polsce pracować, prowadzić działalność gospodarczą, studiować lub wykaże inne okoliczności).

Z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę jest zwolniony cudzoziemiec: posiadający ważną Kartę Polaka; ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy lub będący małżonkiem, w imieniu którego został złożony wniosek o nadanie statusu uchodźcy, pod warunkiem posiadania zaświadczenie wydanego na podstawie art. 36 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; w stosunku do którego umowy międzynarodowe lub odrębne przepisy dopuszczają wykonywanie pracy bez konieczności posiadania zezwolenia.

Z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę zwolnieni są obywatele Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy wykonujący pracę przez okres 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby podmiotów powierzających im wykonywanie pracy, na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej, jeżeli przed podjęciem przez cudzoziemca pracy powiatowy urząd pracy, właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego lub siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, zarejestrował pisemne oświadczenie tego podmiotu o zamiarze powierzenia wykonywania pracy temu cudzoziemcowi (§ 1 pkt 22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę).

Jednolite zezwolenie na pobyt i pracę Wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/98/UE w sprawie procedury jednego wniosku o jedno zezwolenie dla obywateli państw trzecich na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz w sprawie wspólnego zbioru praw dla pracowników z państw trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskich (Dz. Urz. UEL 343 z 23.12.2011, str. 1) Cudzoziemiec, który przebywa na terytorium naszego kraju w związku, z zamiarem wykonywania pracy ma możliwość ubiegania się w ramach jednej procedury o zezwolenie, które będzie uprawniało zarówno do pracy, jak i do pobytu w Polsce. Procedura wydawania zezwoleń na pracę nie uległa jednak likwidacji.

Jednolite zezwolenie na pobyt i pracę Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę łączy kryteria wydawania zezwolenia na pobyt czasowy i zezwolenia na pracę i udzielane jest jeżeli są łącznie spełnione następujące warunki: 1) cudzoziemiec posiada: a) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; b) źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu; 2) cudzoziemiec ma zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkanie; 3) podmiot powierzający wykonywanie pracy nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na rynku pracy;

Jednolite zezwolenie na pobyt i pracę 4) wysokość wynagrodzenia, która jest określona w posiadanej przez cudzoziemca umowie z podmiotem powierzającym wykonywanie pracy, będącej podstawą wykonywania pracy, zawartej w formie pisemnej, nie jest niższa niż wynagrodzenie pracowników wykonujących pracę w tym samym wymiarze czasu pracy porównywalnego rodzaju lub porównywalnym stanowisku. Zezwolenie na pracę wygasa z mocy prawa z dniem, w którym udzielono cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w związku z wykonywaniem pracy u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku (art. 88m ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Zezwolenie na pobyt w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji Konieczność transpozycji do polskiego porządku prawnego regulacji dyrektywy Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz. U. L 155 z 18.06.2009, str. 17). Niebieska Karta UE – wydawana w ramach jednej procedury udzielania zezwolenia na pobyt i pracę. Wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – wykonywanie pracy przez cudzoziemca posiadającego kompetencje potwierdzone wyższymi kwalifikacjami zawodowymi, który niezależnie od zachodzącego między stronami stosunku prawnego, wykonuje pracę na rzecz lub pod kierownictwem innej osoby za wynagrodzeniem. Wyższe kwalifikacje zawodowe – kwalifikacje uzyskane w wyniku ukończenia studiów wyższych albo co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych, niezbędne do pracy określonej w umowie lub ofercie pracy stanowiącej ofertę zawarcia umowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Zezwolenie na pobyt w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji udziela się, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz spełnione są łącznie następujące warunki: 1) cudzoziemiec a) zawartą na okres przynajmniej 1 roku, umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą, umowę cywilnoprawną, na podstawie, której wykonuje pracę, świadczy usługi lub pozostaje w stosunku służbowym; b) spełnia wymagania kwalifikacyjne i inne warunki w przypadku zamiaru wykonywania pracy w zawodzie regulowanym w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE c) posiada wyższe kwalifikacje

Zezwolenie na pobyt w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji d) posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; e) posiada zgodę właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska, wykonywanie zawodów lub prowadzenie działalności, gdy obowiązek jej uzyskania przed zawarciem umowy wynika z odrębnych przepisów; 2) podmiot powierzający wykonywanie pracy nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy; 3) roczne wynagrodzenie brutto wynikające z miesięcznego lub rocznego wynagrodzenia, wskazane w umowie nie będzie niższe niż minimalne wynagrodzenie określone w przepisach wydanych na podstawie art. 139 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Najczęstsze błędy popełniane przez pracodawców zatrudniających cudzoziemców Zatrudnianie cudzoziemca nie posiadającego zezwolenia na pracę, w tym cudzoziemca dopiero ubiegającego się o udzielenie jednolitego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Zatrudnianie cudzoziemca po upływie ważności zarejestrowanego oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi, który ubiega się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Zatrudnianie cudzoziemców na innych warunkach niż określone w wydanym zezwoleniu na pracę, jednolitym zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę. Traktowanie informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy, jako dokumentu uprawniającego do powierzenia cudzoziemcowi zatrudnienia.

Skutki powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom wbrew przepisom Wydanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (art. 302 ust. 1 pkt 4 ustawy o cudzoziemcach – cudzoziemiec wykonuje lub wykonywał pracę bez wymaganego zezwolenia na pracę lub zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy lub został ukarany karą grzywny za wykonywanie pracy). Nałożenie na pracodawcę kary grzywny - art. 120 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy kto powierza cudzoziemcowi nielegalne wykonywanie pracy podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł kto za pomocą wprowadzenia cudzoziemca w błąd, wyzyskania błędu, wykorzystania zależności służbowej lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania doprowadza cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy, podlega karze grzywny do 10.000 zł kto żąda od cudzoziemca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy, podlega karze grzywny nie niższej niż 3.000 zł

Skutki powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom wbrew przepisom kto za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania doprowadza inną osobę do powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy, podlega karze grzywny do 10.000 zł kto nie dopełnia obowiązku, o którym mowa w art. 88i, podlega karze grzywny nie niższej niż 100 zł Sankcje określone w ustawie z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej - kary grzywny, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, zakaz dostępu do środków publicznych lub zwrot tych środków

Przepisy regulujące zatrudnianie cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy art. 87 do 88m oraz art. 120 (tj. Dz. U. z 2016, poz. 645) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców (jt. Dz. U. z 2015 r., poz. 97) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U. Z 2011 r. Nr 155, poz. 1507 z późn.zm.) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 kwietnia 2015 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca (Dz. U. z 2015, poz. 543)

Aplikacja dla pracodawców „Jak zatrudnić cudzoziemca w Polsce?” www.aplikacja.migrant.info.pl

Kierownik Oddziału ds. Cudzoziemców Dziękuję za uwagę Katarzyna Baranowicz Kierownik Oddziału ds. Cudzoziemców tel. 58/30 77 425 katarzyna.baranowicz@gdansk.uw.gov.pl