Dziecko w świecie matematyki

Matematyka – królowa nauk Według Arystorelesa (384 – 322 p.n.e.) „Matematyka jest miarą wszystkiego” Najwcześniejsze dowody na stosowanie pojęć matematycznych przez człowieka pochodzą z Afryki i są datowane na 35 tysięcy lat. W starożytnym Egipcie i Mezopotamii (1800 – 500 p.n.e.) stosowano tabliczkę mnożenia oraz rozwiązywano dla rozrywki zadania z treścią. Podwaliny matematyki greckiej położyli Tales z Miletu oraz Pitagoras w latach 624 – 507 p.n.e. zainspirowani ideami egipskimi i babilońskimi. s

Edyta Gruszczyk - Kolczyńska Profesor zwyczajny nauk humanistycznych (pedagogika i psychologia stosowana), nauczyciel akademicki Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi. Autorka ponad 260 artykułów, monografii naukowych, książek i podręczników dla nauczycieli, multimedialnych programów edukacyjnych dla dzieci, filmów dydaktycznych dla rodziców i nauczycieli, wykładów telewizyjnych. Autorka programów edukacyjnych, książek, przewodników metodycznych i pakietów, środków dydaktycznych dla rodziców i nauczycieli z serii Dziecięca matematyka.

Edyta Gruszczyk - Kolczyńska

Kształtowanie umiejętności liczenia Podstawą kształtowania umiejętności liczenia jest zdolność do wychwytywania regularności, która kształtuje się już w życiu płodowym.

Rytmiczna organizacja czasu są to ćwiczenia mające uświadomić dziecku rytmiczną organizacja czasu - następstwo dnia i nocy, dni tygodnia, miesięcy, pór roku.

Dostrzeganie rytmów - Rytmy Jest to sposób rozwijania umiejętności skupiania uwagi na prawidłowościach i korzystania z nich w różnych sytuacjach.

Kształtowanie umiejętności liczenia 8-miesięczne niemowlę zaczyna wyodrębniać szczegóły z otoczenia, rozglądać się i pokazywać paluszkiem. Liczenie wywodzi się z rytmu i gestu wskazywania.

1 Reguła „1 do 1” ok. 3 r.ż. Należy wyodrębnić z otoczenia (ułożyć przed dzieckiem w szeregu) przedmioty, które ma policzyć. Następnie dać polecenie „Policz”. Dziecko dotyka każdego przedmiotu paluszkiem i liczy używając liczebników (nie zawsze w prawidłowej kolejności).

2 Reguła - podwójne znaczenie liczebnika wymienionego na końcu Ostatni wymieniony liczebnik ma podwójne znaczenie, bo określa który z kolei jest ostatni element oraz określa, ile jest wszystkich elementów w zbiorze. Od tego momentu umiejętność liczenia zaczyna się rozwijać bardzo szybko.

Zasady ogólne Nie wolno ograniczać zakresu liczenia, bo dziecko nie odkryje regularności liczenia. Słowa do liczenia (liczebniki) wymienia się po kolei. Wielokrotnie powtarzać i ćwiczyć zdobyte umiejętności nie tylko w przedszkolu, ale i w domu. Pamiętać o konkrecie ułożonym w szeregu.

3 Reguła niezależności porządkowych Zmiana ułożenia elementów nie wpływa na wynik liczenia.

4 Reguła – Abstrakcji – abstrahuje od jakości obiektów Nawet jeśli zbiór składa się z różnych elementów (np. kasztany, patyczki, guziki) to można te obiekty policzyć razem, nie trzeba ich grupować.

5 Reguła - regularność układu dziesiątkowego Po kilku próbach policzenia, np. przy użyciu miarki krawieckiej dziecko szybko zorientuje się o regularności układu dziesiątkowego. Liczydło również ma układ dziesiątkowy. Można wykonać stonogę przyczepiając klamerki do bielizny na sznurku.

Przykłady ćwiczeń Do kształtowania umiejętności liczenia przydają się codzienne przedmioty (kasztany, guziczki, patyczki, fasola, klocki) i musi ich być dużo. Dziecko musi działać samo na konkretnym obiekcie.

Jak uczyć dziecko liczenia? Każde dziecko musi działać - samo liczyć. Najpierw gestem, ruchem, słowem wydzielamy obiekty do policzenia i ustawiamy w rzędzie lub szeregu. Następnie pytamy „Ile ich może być?” „Oszacuj”. Gdy dziecko odpowie liczebnikiem, to nie poprawiamy, tylko mówimy „Policz”. Dziecko liczy samodzielnie, nie wolno mu przerywać. Jeśli dziecko nie wymienia liczebników w prawidłowej kolejności, to po zakończeniu liczenia proponujemy mu „Policzmy razem” i dorosły liczy z dzieckiem dotykając każdego elementu palcem i wymienia liczebniki w prawidłowej kolejności. Wprowadzamy Regułę 1, że liczebniki wymienia się w prawidłowej kolejności.

Rachowanie Dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie – idzie po śladach liczenia. Już dwulatek jest w stanie zauważyć, że dodawanie oznacza „więcej”, a odejmowanie oznacza „mniej”. Trzylatki widzą, że dodawanie i odejmowanie ma wpływ na liczebność zbioru i po każdej zmianie liczą od początku ilość elementów. Jeżeli dorosły podpowie liczebniki to szybko nauczą się poprawnie liczyć. Dzieci liczą na konkretach lub zbiorach zastępczych (patyczkach, palcach itp.).

Rachowanie Konkret Zbiór zastępczy

Rachowanie Dziecko przez 2 lata liczy na zbiorach zastępczych, aby opanować liczenie „w głowie”. Aby ułatwić dziecku liczenie na zbiorach zastępczych wykonujemy następujące ćwiczenia: Mówimy do dziecka: Do pudełka wrzuć 3 klocki, zakryj, pokaż na palcach, ile ich jest, odkryj, sprawdź. Na kostce do gry zaklejamy „6” – wyrzucamy kolejno liczby i pokazujemy na palcach. Po kilku ćwiczeniach można użyć dwóch kostek.

Do przygotowania prezentacji wykorzystałam informacje zamieszczone w: E-Konferencja z prof. E. Gruszczyk – Kolczyńską „Matematyka na wesoło. Rozwijanie kompetencji matematycznych u dzieci.” 09.06.2016 r. Małek J. „Edukacja matematyczna metodą Edyty Gruszczyk – Kolczyńskiej”