Fundusze emerytalne

Otwarty Fundusz Emerytalny Fundusz emerytalny to fundusz, którego przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych, ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego, i wypłata okresowych emerytur kapitałowych.

Towarzystwo emerytalne Towarzystwo emerytalne to podmiot, który tworzy i zarządza otwartym funduszem oraz może utworzyć i zarządzać dobrowolnym funduszem. Towarzystwo jest organem statutowym funduszu. Towarzystwo działa w formie spółki akcyjnej. Minimalny kapitał zakładowy – 5.000.000 EUR.

Podstawowe dane o OFE 15,9 mln – liczba członków otwartych funduszy emerytalnych (OFE) na koniec roku 2012, 8,4 mld zł – wartość składek przekazanych przez ZUS w 2010 roku, 23,2 mld zł – w roku 2010, 289,8 mln zł – opłaty od składek w roku 2012, 269,6 mld zł – wartość aktywów netto OFE na koniec roku 2012, 1.176 tys. zł – wartość wypłat okresowych emerytur kapitałowych z OFE w roku 2011,

Finansowanie działalności Towarzystwa Emerytalnego Opłata potrącana z wartości składek wpłacanych do funduszu – max 3,5% wartości wpłacanych składek Opłata za zarządzanie: Wysokość aktywów netto (mln PLN) Miesięczna opłata za zarządzanie ponad do 8.000 0,045% aktywów netto w skali miesiąca 20.000 3,6 mln PLN + 0,04% nadwyżki ponad 8.000 mln PLN 35.000 8,4 mln PLN + 0,032% nadwyżki ponad 20.000 mln PLN 45.000 13,2 mln PLN + 0,023% nadwyżki ponad 35.000 mln PLN 15,5 mln PLN

Aktywa OFE

Reforma OFE 2014 Przekazanie części obligacyjnej do ZUS – umorzenie portfela obligacji skarbowych – 51,5% aktywów OFE Suwak bezpieczeństwa Obniżenie opłaty dystrybucyjnej – 1,75% Zmiana zasad polityki inwestycyjnej – udział akcji – minimum 75% aktywów w roku 2014 (w kolejnych latach spadek limitu o 20% do 15% do 31.12.207, od 2018 bez limitu minimalnego) Zastąpienie limitu inwestycji zagranicznych limitem inwestycji denominowanych w walutach obcych (docelowo do 30% aktywów)

Aktywa OFE cd

Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto OFE

Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto OFE - 2015

Dopuszczalne kategorie lokat OFE Instrumenty dłużne Skarbu Państwa i NBP, Instrumenty dłużne gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa lub NBP, Depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe, Akcje spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym (plus prawa poboru, PDA i obligacje zamienne), Akcje spółek notowanych na regulowanym rynku pozagiełdowym (plus prawa poboru, PDA i obligacje zamienne) i akcje nienotowane na rynku regulowanym, Akcje NFI, Certyfikaty inwestycyjne FIZ, Jednostki uczestnictwa FIO i SFIO, Obligacje komunalne, Obligacje przychodowe, Obligacje inne niż komunalne w pełni zabezpieczone, Obligacje spółek publicznych, Obligacje zdematerializowane innych podmiotów, Listy zastawne, Kwity depozytowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym w Polsce Obligacje BGK.

Ograniczenia inwestycyjne – limity koncentracji Max 5% aktywów w depozytach jednego banku (7,5% dla jednego wybranego banku), Max 2% aktywów w certyfikaty jednego FIZ Max 5% aktywów w jednostki jednego FIO (SFIO) i max 15% aktywów we jednostki wszystkich FIO zarządzanych przez jedno TFI Max 5% aktywów w papiery wartościowe jednego emitenta Max 5% aktywów w zagraniczne depozyty bankowe

Ograniczenia inwestycyjne – klasy aktywów 20% - depozyty bankowe w walucie polskiej, 40% - listy zastawne (w tym max 15% niezdematerializowane), 90% - akcje notowane na rynku giełdowym, 10% - akcje notowane na regulowanym rynku pozagiełdowym i inne akcje, 10% - kwity depozytowe, 10% - certyfikaty FIZ, 15% - jednostki uczestnictwa FIO i SFIO, 40% - obligacje komunalne zdematerializowane, 20% - obligacje komunalne niezdematerializowane, 40% - obligacje w pełni zabezpieczone zdematerializowane, 10% - obligacje w pełni zabezpieczone niezdematerializowane, 20% - obligacje przychodowe, 10% - obligacje niezabezpieczone spółek publicznych, 5% - obligacje niezabezpieczone spółek niepublicznych.

Dynamika zmian portfeli OFE – 2010 - 2013 Źródło: Komisja Nadzoru Finansowego

Struktura portfeli OFE – 2013- 2015 2014 2015 lokaty zagraniczne 1,40% 3,84% 8,07% depozyty bankowe 5,90% 7,00% 6,57% krajowe instrumenty udziałowe 40,40% 79,70% 76,02% pozostałe krajowe papiery dłużne 4,00% 7,81% 7,93% papiery dłużne gwrantowane przez SP i obligacje BGK 6,00% 0,98% 1,11% papiery wartościowe SP 42,30% 0,67% 0,30%

Struktura portfeli OFE – dane indywidualne - 2015

Skład portfeli funduszy emerytalnych OFE aktywa (mln PLN) Obligacje (%) Depozyty (%) Akcje (%) NFI (%) Inne (%) AEGON 9715,19 55,15 6,44 32,19 0,14 1,37 Allianz 6874,02 54,48 2,96 33,05 2,48 Amplico 17597,7 56,98 2,49 39,74 0,17 Aviva 52659,3 47,57 8,5 31,26 0,19 0,92 AXA 14271,6 56,61 6,06 30,47 1 Generali 11438,3 54,46 3,82 31,98 2,28 ING 54500,2 52,04 6,62 32,76 0,1 2,29 Nordea 10312 51,59 0,95 32,49 0,18 5,04 Pekao 3459,68 52,47 7,5 31,43 0,21 4,28 PKO BP Bankowy 7469,83 4,8 32,31 0,02 3,76 Pocztylion 4362,2 54,54 5,69 32,21 0,5 1,15 Polsat 2090,42 PZU Złota Jesień 31209,4 56,7 1,29 32,71 0,07 3,32 Warta 3111,14 59,08 3,16 31,76 2,66

Ustawowe metody oceny efektywności OFE – do roku 2013 3-letnia stopa zwrotu Średnia ważona stopa zwrotu Minimalna wymagana stopa zwrotu

Jednostka rozrachunkowa Składki wpłacane do OFE oraz otrzymywane wypłaty transferowe po odjęciu wszystkich opłat, są przeliczane na jednostki rozrachunkowe. Jednostka rozrachunkowa OFE stanowi tytuł prawny uczestnika funduszu do udziału w wartości aktywów netto OFE (oznacza zatem wielkość udziałów członka OFE w aktywach danego funduszu).

Określanie wartości jednostek rozrachunkowych gdzie: WJR – wartość jednostki rozrachunkowej Anetto – aktywa netto OFE w PLN LJR – liczba jednostek rozrachunkowych

Określanie ilości jednostek rozrachunkowych gdzie: OJR – otrzymane jednostki rozrachunkowe Ws – wartość składki przekazanej do OFE OD – opłata dystrybucyjna na rzecz OFE

Stopa zwrotu 3-letnia Stopą zwrotu funduszu jest wyrażony procentowo iloraz różnicy wartości jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego i wartość tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy oraz wartość tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy. (Miesiącem rozliczeniowym jest marzec i wrzesień). gdzie: R – stopa zwrotu 3-letnia W1 – wartość JR w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy W2 - wartość JR w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego

Średnia ważona stopa zwrotu Średnią ważoną stopą zwrotu wszystkich OFE za okres 36 miesięcy jest suma iloczynów stopy zwrotu każdego z OFE i wskaźnika przeciętnego udziału w rynku danego OFE. gdzie: Rsw – średnia ważona stopa zwrotu wszystkich OFE za okres 36 miesięcy Up – udział aktywów OFE w wartości aktywów wszystkich OFE R – stopa zwrotu pojedynczego OFE za okres 36 miesięcy

Minimalna wymagana stopa zwrotu Minimalna wymagana stopa zwrotu to stopa zwrotu niższa o 50% od średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich OFE w tym okresie lub niższa o 4 punkty procentowe od tej średniej, w zależności od tego która z tych wartości jest niższa.

Niedobór Kwota niedoboru jest obliczana jako iloczyn liczby jednostek rozrachunkowych w OFE w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy oraz różnicy między wartością jednostki rozrachunkowej, która zapewniłaby osiągnięcie minimalnej wymaganej stopy zwrotu, a faktyczną wartością jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy. gdzie: KN – kwota niedoboru LJRx – liczba JR w OFE w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy WJRw – wartość JR, która zapewniłaby osiągnięcie minimalnej wymaganej stopy zwrotu WJRf – faktyczna wartość JR w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy

Kolejność pokrycia niedoboru Niedobór spowodowany nieosiągnięciem minimalnej wymaganej stopy zwrotu Niedobór spowodowany utratą przez depozytariusza aktywów materialnych OFE 1. Rachunek rezerwowy OFE 1. Depozytariusz 2. Rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego 2. Rachunek rezerwowy OFE 3. Środki własne OFE 3. Rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego 4. Pozostałe środki Funduszu Gwarancyjnego 4. Środki własne OFE 5. Skarb Państwa 5. Pozostałe środki Funduszu Gwarancyjnego 6. Skarb Państwa

Trzyletnia stopa zwrotu OFE za okres 30.09.2009 – 28.09.2012

Okresowa stopa zwrotu OFE (od 2014) gdzie: WJRn – wartość jednostki rozrachunkowej na koniec okresu WJRk – wartość jednostki rozrachunkowej na początek okresu

Okresowa porównawcza stopa zwrotu gdzie: WIGn – wartość indeksu WIG na koniec okresu WIGk – wartość indeksu WIG na początek okresu WIBORl(3M) – roczna stopa oprocentowania trzymiesięcznych pożyczek na rynku międzybankowym

Stopy zwrotu OFE po reformie 31.12.2014 31.12.2015 OPSZ 0,817 -7,244 AEGON OFE 1,937 -6,287 Allianz OFE 1,642 -4,223 Aviva OFE 1,674 -5,789 Axa OFE 2,262 -3,523 Generali OFE 0,293 -7,150 MetLife OFE 0,645 -2,896 Nationale Nederlanden OFE -0,883 -4,733 Nordea OFE 1,729 -5,819 Pekao OFE -0,724 -6,363 PKO BP Bankowy OFE 1,494 -3,194 Pocztylion OFE -0,570 -3,862 PZU Złota Jesień OFE -0,165 -2,887

Pracownicze Programy Emerytalne Pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w jednej z czterech form: w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, w formie umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, w formie umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, w formie zarządzania zagranicznego.

Podstawowe statystyki PPE – rok 2015 1064 programy, w tym 702 – umowy z zakładem ubezpieczeń, 324 – umowy z funduszem inwestycyjnym, 38 – pracownicze fundusze emerytalne Wartość aktywów: 10,6 mld PLN Uczestnicy: 392,6tys

Pracownicze towarzystwa emerytalne

Rozwój PPE – liczba programów oraz liczba uczestników w latach 2000 - 2014 Źródło: Pracownicze programy emerytalne w 2014 roku – UKNF, czerwiec 2015

Struktura aktywów PPE Źródło: Pracownicze programy emerytalne w 2014 roku – UKNF, czerwiec 2015

Pracownicze fundusze emerytalne - aktywa

Dobrowolne fundusze emerytalne (DFE) DFE funkcjonują od roku 2012 jako jedna z form oszczędzania w ramach kont IKE i IKZE DFE są zarządzane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne

Aktywa netto DFE – tys PLN Źródło: KNF

Dobrowolne fundusze emerytalne 2016 Źródło: http://www.mojaprzyszlaemerytura.pl

Dobrowolne fundusze emerytalne 2016 – koszty zarządzania Źródło: http://www.mojaprzyszlaemerytura.pl

Dobrowolne fundusze emerytalne – wyniki zarządzania Źródło: http://www.mojaprzyszlaemerytura.pl

Porównanie struktury portfeli OFE, DFE i PPE – 09.2015

Aktywa funduszy emerytalnych na świecie Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

Przyrost wartości aktywów funduszy emerytalnych na świecie Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

Zmiany struktury portfeli funduszy emerytalnych 1995 - 2014 Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

Zmiany struktury portfeli funduszy emerytalnych – wybrane kraje Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

Publiczne vs. Prywatne fundusze emerytalne Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2013