Ewidencja zakupów towarów i materiałów K. Bondarowska

Ewidencja zakupu rzeczowych aktywów obrotowych Dokumentem potwierdzającym wystąpienie operacji zakupu materiałów (podstawowych, pomocniczych, surowców, części zamiennych, opakowań itd.) lub towarów jest dokument zewnętrzny – faktura zakupu (oryginał)/paragon Dokumentem potwierdzającym przyjęcie do magazynu kupionych materiałów/towarów jest dokument Pz Cena nabycia, to cena zakupu oraz ewentualne koszty zakupu (załadunek, wyładunek, transport, ubezpieczenie na czas transportu)

Ustalanie ceny zakupu towarów Faktura za zakupione towary zawiera: wartość towarów: 100 szt.x10 zł/szt. = 1.000,- wartość opakowania: 50,- koszt transportu: 100,- ubezpieczenie dostawy: 40,- Stąd: wartość netto towarów w cenie nabycia = 1.190,- VAT naliczony 23% = 273,70,- wartość brutto faktury = 1.463,70,-

Ewidencja zakupu towarów przyjętych do magazynu Rozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Towary Rozrachunki z tyt. VAT Usługi obce Fa brutto płatna w terminie … Pz – cena ewidenc. netto VAT naliczony Koszt transportu Cena netto

Ewidencja zakupu towarów - przykład Dział księgowości otrzymał i rozliczył fakturę VAT za zakupione towary (termin płatności 7 dni): 10 szt. w cenie jednostkowej netto 80 PLN +VAT 23% Do faktury dostawca doliczył koszt wysyłki: 20 PLN + VAT 23% Towary przyjęto do magazynu na podstawie dokumentu Pz

Ewidencja zakupu towarów – przykład Rozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Towary Rozrachunki z tyt. VAT Usługi obce 1 008,60 1 008, 60 800 800 188,60 188,60 20 20 1 008, 60 1 008,60

Ewidencja zakupu materiałów przyjętych do magazynu Rozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Materiały Rozrachunki z tyt. VAT Usługi obce Fa brutto płatna w terminie … Pz – cena ewidenc. netto VAT naliczony Koszt transportu Cena netto

Ewidencja zakupu materiałów oddanych bezpośrednio do użytkowania Rozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Rozrachunki z tyt. VAT Zużycie materiałów i energii Fa brutto płatna w terminie … Cena ewidenc. netto VAT naliczony

Wycena rozchodu materiałów/towarów/wyrobów gotowych Podstawą wyceny mogą być rzeczywiste ceny zakupu, ceny nabycia lub koszt wytworzenia we własnym zakresie. Cena zakupu – to cena do zapłaty (zapłacona) za zakupione składniki majątku, pomniejszona o naliczony podatek VAT, a w imporcie powiększona o obciążenia o charakterze publiczno prawnym, np. cło, podatek akcyzowy. Cena nabycia – to cena zakupu powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem. Koszt wytworzenia składnika we własnym zakresie obejmuje bezpośrednie koszty produkcji (koszt zużytego materiału), oraz przypadającą na okres wytwarzania proporcjonalną część kosztów pośrednich produkcji (zużyta energia, woda, ogrzewanie itp.).

Wycena rozchodu materiałów/towarów Podstawą wyceny może być system zmiennych lub stałych cen ewidencyjnych. W systemie zmiennych cen ewidencyjnych stosuje się następujące metody wyceny rozchodu materiałów/towarów: Metodę kosztu przeciętnego (średnia ważona) –ustala się jednostkowy koszt przeciętny dla danego okresu sprawozdawczego i wg niego dokonuje się wyceny kolejnych rozchodów w tym okresie. Wg ceny najwcześniejszej FIFO (first in – first out) – wycenę rozchodu rozpoczyna się od cen najwcześniejszych (pierwszych) chronologicznie dostaw. Wg ceny najpóźniejszej LIFO (last in – first out) – wycenę rozchodu rozpoczyna się od cen najpóźniejszych (ostatnich) chronologicznie dostaw. Wg ceny najwyższej HIFO (higest in – first out) – rozchodowi w pierwszej kolejności, bez względu na chronologię dostaw, podlegają materiały/towary o najwyższych cenach. Wg ceny najniższej LOFO (lowest in – first out) - rozchodowi w pierwszej kolejności, bez względu na chronologię dostaw, podlegają materiały/towary o najniższych cenach.

Koszt zakupu lub wytworzenia sprzedanych produktów Przykład: Firma X w miesiącu …. sprzedała 4.000 szt. produktów. Na początku miesiąca …. zapas produktów wynosił 1.000 szt. Na koniec miesiąca …. stan zapasów nie zmienił się. W ciągu miesiąca …. dokonano zakupu czterokrotnie. Wielkość każdej partii zakupu wyniosła 1.000 szt. Zmianie ulegała cena zakupu.

Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą kosztu przeciętnego Polega na ustaleniu przeciętnego kosztu na jedną sztukę produktu. W tym przypadku: 55.000 PLN / 5.000 szt. = 11 PLN 4.000 szt. x 11 PLN = 44.000 PLN a 1000 szt. x 11 PLN = 1.100 PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 44.000 Stan końcowy

Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą LIFO (last-in, first-out) Polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk produktów począwszy od kosztów ostatniej dostawy. W tym przypadku: 45.000 PLN 4.000 szt. x 11 PLN = 44.000 PLN a 1000 szt. x 11 PLN = 1.100 PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 45.000 Stan końcowy

Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą FIFO (first-in, first-out) Polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk produktów począwszy od kosztów pierwszej dostawy. W tym przypadku: 43.000 PLN 4.000 szt. x 11 PLN = 44.000 PLN a 1000 szt. x 11 PLN = 1.100 PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 43.000 Stan końcowy

Porównanie metod ustalania kosztu sprzedanych produktów Oszacowanie wyniku finansowego Dla omawianego przykładu przyjęto jednostkową cenę sprzedaży produktu: 15 PLN 2. Określenie wartości zapasów Metoda przeciętnego kosztu Metoda LIFO FIFO Wartość sprzedaży 60.000 Koszt sprzedanych produktów 44.000 45.000 43.000 Wynik finansowy 16.000 15.000 17.000 Zapas produktów 11.000 10.000 12.000

Zalety i wady metod ustalania kosztu sprzedanych produktów Metoda przeciętnego kosztu Metoda LIFO (przy rosnącej inflacji) FIFO Zalety Łatwa Minimalizuje zysk do podziału lub premie Uzasadnia wzrost cen Zmniejsza kwotę podatku dochodowego Maksymalizuje zysk Wady Najmniej popularna Zaniża zysk Obniża wartość zapasów Pogarsza wskaźnik płynności Zapewnia najwyższy poziom wartości zapasów

Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2 W danym okresie zapas towarów w P.H. Alfa wynosił 60 szt. zakupionych w cenie 14,90,-/szt. Zakupiono także towary w 4 partiach w cenach podanych w tabeli i sprzedano 627 szt. towarów w cenie jednostkowej 17,00,- Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2 Metoda LIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2 Metoda FIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2 Metoda HIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2 Metoda LOFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

Porównanie wyników finansowych Metoda kosztu przeciętnego LIFO FIFO Metoda HIFO Metoda LOFO Wartość sprzedaży Koszt sprzedanych produktów Wynik finansowy