Zarządzanie procesami logistycznymi Prof. Dr.-Ing. habil. B. Hentschel Zarządzanie procesami logistycznymi Cz. 1

Historia logistyki w zarysie “Logistyka” pochodzi od greckiego słowa “logos” = rozum Leibnitz i Boole zakwalifikowali logistykę do nauk matematycznych W technice wojskowej termin logistyka jest używany od roku 1830 Szwajcar Baron de Jomini (1779 - 1869) stawiał na równi logistykę ze strategią i taktyką W 1884 r. amerykański Instytut Floty Wojennej wprowadził logistykę do celów nawigacji i zaopatrzenia floty W 1955 r. w USA ukazała się publikacja pt. “Note on the Formulation of the Theory of Logistics” – włączenie logistyki do sfery gospodarki W 1970 r. ukazała się pierwsza publikacja z zakresu logistyki w niemieckiej literaturze ekonomicznej

Historia logistyki w zarysie 1980 początek edukacji logistycznej w Niemczech 1981 utworzenie Instytutu Fraunhofera – Instytut Przepływu Materiału i Logistyki 1993 Uruchomienie ścieżki kształcenia logistycznego w TFH Wildau 1998 uruchomienie międzynarodowego kierunku „logistyka” w Technische Fachhochschule Wildau Partnerzy: TFH Wildau (Niemcy) – Politechnika Poznańska (Polska) - TH Budapeszt (Węgry) – Uniwersytet Jaroslawl (Rosja) – Politechnika Arnhem (Holandia) – Wyższa Szkoła Inżynierska Belo Horizonte (Brazyla) – WSL Poznań (2005) Od 1996 Niemiecko-Polskie Konferencje Logistyczne (Wildau / Poznań) 28. września 2000 I. Międzynarodowa Konferencja Logistyczna w Wildau 14./15. maja 2002 LOGISTICS 2002 Poznaniu 25. września 2003 III. Międzynarodowa Konferencja Logistyczna w Wildau 19./20. maja 2004 LOGISTICS 2004 in Poznan Maj 2005 Międzynarodowa Konferencja Logistyka w Portach Lotniczych Wildau Maj 2006 LOGISTICS 2006 w Poznaniu

Scenariusz rozwoju rynku i globalne trendy w logistyce Systemy informacyjne i komunikacyjne Rynki globalne Presja kosztów E-Business Sieci producentów i usługodawców Indywidualizacja produktów Supply Chain Management Efficient Consumer Response Cykl innowacji i cykl życia produktu Time to Customer Time to Market Ustawa o gospodarce w układzie zamkniętym i ustawa o odpadach Rynek usług Wpływ na logistykę krótsze przedziały czasowe wyższe wymagania dotyczące poziomu obsługi coraz bardziej elastyczne sieci logistyczne wzrost potoków towarowych większe częstotliwości zaopatrzenia mniejsze przesyłki

Kompleksowe podejście logistyki PRZEDSIĘBIORSTWO PRZEMYSŁOWE Przepływ informacji Rynek zbytu Rynek zaopatrzenia Sterowanie - Organizacja- Planowanie – Dystrybucja - Kontrola Logistyka zaopatrze-nia Logistyka produkcji Ekologistyka Logistyka dystrybucji Logistyka transportu Logistyka transportu Transport zewn. - Magazynowanie – Trasnsp. wewn.– Kompletacja - Manipulacje Dostawcy Klient Fizyczny przepływ materiału

Podstawowe koncepcje logistyki system efektywnościowy przedsiębiorstwa zorientowanego na przepływ zorientowana na przepływ funkcja przekrojowa zorientowane na przepływ zarządzanie przedsiębiorstwem rozszerzona funkcja gospodarki magazynowej i transportu

MYŚL KATEGORIAMI EKONOMICZNYMI Założenia logistyki Zasadniczo procesy logistyczne powinny opierać się na następujących założeniach: MYŚL RADYKALNIE Dąż do ideałów – nie zajmuj się symptomami, lecz rozwiązuj podstawowe problemy MYŚL KATEGORIAMI EKONOMICZNYMI W miarę możliwości przeprowadzaj zmiany w sferze struktury, ponosząc małe inwestycje – za to wprowadzaj dobre (sprawne) formy organizacyjne KAŻDA IDEA – NIEZALEŻNIE OD JEJ ODNIESIENIA DO PRAKTYKI – JEST CENNA !

Sekwencje w procesie budowy systemu logistycznego AUTOMATYZACJA Wymiany informacji i przepływu materiału SYNCHRONIZACJA Przepływów informacyjnych i materiałowych UPROSZCZENIE Struktur i operacji w procesach DYWERSYFIKACJA Procesów według wymagań logistyki

Przepływ materiału w przedsiębiorstwie - dzisiaj Przyjęcie zamówienia Wydanie 10% Czas obróbki 2% Czas transportu 3% sprawdzanie/kontrola 85 % Czas zatrzymania materiału 5% Czas składowania 3% Czas zatrzymania materiału z powodu zakłóceń (awarie) 2% Czas zatrzymania materiału z powodu pracowników 75% czas zatrzymania materiału w związku z wykonywaną pracą

Logistyka zwiększa wartość dzięki optymalizacji ... Działania wnoszące wartość - NL Obróbka Terminowe dostawy Stopień efektywności procesów - WP Transport Manipulacje Kontrola Działania „pozorne”- SL NL WP = Kontrola Magazynowanie buforowe NL + SL + BL + FL Działania „ukryte” - BL Tworzenie wartości Braki Poprawki Działania ujmujące wartość- FL Zużycie wartości

Udowodnij własne kompetencje społeczne ! Faza akceptacji i motywacji Przezwyciężenie starych schematów myślowych ! Opracowywanie zintegrowanych analiz potencjału logistyki ! Zdefiniowanie słabych strony ! Objaśnienie koniecznych zmian ! Mobilizacja wszystkich pracowników ! Udowodnij własne kompetencje społeczne !

Również w tym zakresie udowodnij kompetencje społeczne ! Odnawianie procesów w łańcuchach logistycznych Optymalizuj łańcuch logistyczny w sposób kompleksowy ! Buduj łańcuchy logistyczne zorientowane na tworzenie wartości ! Wprowadzaj nowe technologie ! Szkol pracowników dla zapewnienia osiągnięcia celów przedsiębiorstwa ! Wszyscy pracownicy muszą uczestniczyć w procesie ! Również w tym zakresie udowodnij kompetencje społeczne !

Faza zrozumienia przez wszystkich pracowników Spowoduj, aby pracownicy identyfikowali się z wprowadzonymi zmianami ! Zapewnij stałą wolę zmian dotyczących procesów logistycznych ! Uświadom swoim pracownikom: Miejsce pracy zapewni sobie tylko ten, kto się sprawdzi !

Człowiek znajduje się centrum Zapamiętaj ! Człowiek znajduje się centrum i właśnie z tego powodu jest zawsze „przeszkodą” – Ale to właśnie on jest i będzie najważniejszym zasobem ! Pater Augustinus Henckel – Donnersmerch 10. Kongres Logistyczny 1993, Berlin

Zmiany w kulturze przedsiębiorstw LEAN PRODUCTION - część 1 „Wyszczuplona produkcja” - jak ją osiągnąć ?: Zmiany w kulturze przedsiębiorstw Człowiek znajduje się w punkcie centralnym Inteligentna, prosta struktura procesów Zarządzanie przez Coaching Mniejsza hierarchiczność w przedsiębiorstwie Podwyższanie kwalifikacji przez pracowników Praca zespołowa Kompleksowe podejście do usuwania błędów Wprowadzanie zmienionego podejścia do myślenia o karierze i formach wynagrodzenia Konieczność ciągłego doskonalenia !

NOWA ORIENTACJA NA KLIENTA LEAN PRODUCTION - część 2 „Wyszczuplona produkcja” - jak ją osiągnąć ?: NOWA ORIENTACJA NA KLIENTA Jakość ma priorytet Zadowolenie klienta na pierwszym miejscu Każdy klient jest traktowany jako rynek Zapewnienie prostej komunikacji Orientacja na koszty (Target Cost) Priorytet budowania łańcuchów procesu Zapewnienie zmiennego programu produkcji Dążenie do ciągłego procesu doskonalenia i jego realizacja !

LEAN PRODUCTION - część 3 „Wyszczuplona produkcja” - jak ją osiągnąć ?: Powiązania (relacje) z dostawcami Skrócenie czasu rozwoju produktów Dostawca wnosi ze sobą know-how Długotrwałe związki z dostawcami Identyfikacja błędów w najszybszym stadium Produkcja Just-in-time-/Just-in-sequence Zapewnienie zmniejszenia partii produkcji Zapewnienie zmniejszenia głębokości produkcji Implementacja Global lub single sourcing (zaopatrywanie się z jednego lub wielu źródeł). Ciągłe doskonalenie procesów !

Konsekwencje dla zarządzania wynikające z rosnącej dynamiki rynków Krótsze czasy reakcji dla decyzji menedżerskich wymagają rozbudowy systemów planowania i kontroli Elastyczność przedsiębiorstwa musi zostać zagwarantowana dzięki elastycznym strukturom organizacyjnym, elastyczności w produkcji i w logistyce Odbiurokratyzowanie w celu zwiększenia elastyczności struktury organizacji dla podejmowania procesów decyzyjnych umożliwiających reagowanie przedsiębiorstwa na nieoczekiwane zdarzenia Zmniejszenie kosztów przezbrojenia Magazynowanie towarów zgodnie z popytem - szybkie i niezawodne wydanie towarów

Konsekwencje dla zarządzania wynikające ze zmniejszającej się rentowności Liczą się nie tylko obroty, ale większa rentowność Jakość zamiast ilości Zarządzanie zorientowane na marketing należy rozszerzyć o: zarządzanie zorientowane na produkcję, z uwzględnieniem: ciągłej kontroli i nadzoru nad wszystkimi czynnikami produkcji i ich kosztami zarządzania informacją dla uzyskania optymalnego wykorzystania czynnika produkcji, jakim jest INFORMACJA. Cel - zastąpienie innych czynników produkcji (Hasło: Zapasy zastępuj informacjami !) Zarządzanie zapasami jako kompleksowe podejście do wszystkich zapasów magazynowych znajdujących się w przedsiębiorstwie w celu zmniejszenia zaangażowania kapitału i podniesienia wydajności dzięki szybszej cyrkulacji kapitału.

SYTUACJA WYJŚCIOWA CEL Wymagania stawiane logistyce produkcji w przedsiębiorstwie budowy maszyn SYTUACJA WYJŚCIOWA Niewłaściwy przepływ materiału Brak zoptymalizowanej sekwencyjności produkcji Niejednorodny podział potencjału Brak uzgodnień wielkości partii Długi czas transportu, przepływu i zatrzymania materiału Brak transparentnej organizacji dostaw Wysokie nakłady na poszukiwanie materiału Niewłaściwe użycie zasobów ludzkich Wysokie koszty transportu CEL Budowanie przejrzystych przepływów informacyjnych Synchronizacja: techniki - organizacji - personelu- kwalifikacji - ekonomiczności Dostosowanie dostaw materiałowych do przebiegu montażu

Działania logistyczne Działania służące do podniesienia wydajności Organizacja produkcji wg zasad logistyki Polepszenie Procesów produkcji i przepływu materiału Zmniejszenie poziomu zapasów na magazynie i produkcji Polepszenie procesu manipulacji materiałem Zwiększenie dostępności do maszyn, materiałów, i środków eksploatacyjnych Zwiększenie elastyczności W procesie zmian technologicznych Działania służące do zmniejszenia kosztów

Organizacja produkcji Poprawa procesów produkcji Działania zmierzające do wzrostu efektywności logistyki Organizacja produkcji wg zasad logistyki Poprawa procesów produkcji i przepływu materiału Redukcja zapasów w procesie produkcji, w magazynie i montażu Redukcja procesu Materialvorlaufes Łączne magazynowanie części seryjnych i zamiennych Zredukowanie struktur list materiałowych Zagwarantowanie przepływu informacji wyprzedzającego przepływ materiałowy Zastępowanie zapasów informacją Zmniejszenie liczby wariantów Zmniejszenie różnorodności części Analiza wartości Doradztwo dot. produkcji Dostosowanie konstrukcji Stworzenie katalogu produkcji Planowanie przepływu materiału Badanie przepływu materiału Wdrażanie zautomatyzowanych systemów transportu Systemy „ssące” (PULL) Liniowy, a nie krzyżowy przepływ materiału Implementacja „wysepek produkcyjnych” Symulacja procesów wytwarzania Animacja i optymalizacja

Działania zmierzające do wzrostu efektywności logistyki Racjonalizacja procesu manipupulacji materiałami Zwiększenie dostępności do materiałów i maszyn Zwiększenie elastyczności w procesie zmian technologicznych Zautomatyzowane magazyny części do produkcji i części zamiennych Implementacja automatycznych systemów przydzielania zadań produkcyjnych Wykorzystanie robotyki Sterowanie procesem użycia materiałów Implementacja systemów śledzenia materiałów (logistyka informacyjna) Przeniesienie (przelokowanie) procesu kontroli towarów Wdrożenie systemów sterowania procesami Ciągłe badanie występowania zakłóceń Stworzenie elastycznego potencjału produkcyjnego Stworzenie elastycznego systemu wykorzystania zasobów ludzkich (personel) Wykorzystanie dynamicznych metod ustalania wielkości partii Sterowanie wg zasady „PULL” Włączenie prac projektowych do zintegrowanego procesu sterowania Usprawnienie systemów sterowania przy przeprowadzaniu zmian technicznych Stworzenie systemu informacyjnego dla list materiałowych

Krzywe LORENZA do oznaczania koncentracji obrotu w różnych branżach Procent obrotów w roku Artykuły technologiczne 100 % 80 % ANALIZA ABC 80 % obrotu jest generowanych przez 20 % artykułów ! Sporządzenie statystki obrotów artykułów umożliwia określenie artykułów, na których koncentruje się obrót ! Procent artykułów

TERAZ WIEMY, DLACZEGO POSTULAT 0 BŁĘDÓW Dlaczego ZERO BŁĘDÓW ? Czy faktycznie jest konieczne osiągnięcie 0 błędów ? Czy nie wystarczy 99,9 % ? Oto kilka przykładów, ilustrujących co w istocie dla logistyki oznacza 99,9 % : Codziennie dwa niebezpieczne lądowania samolotów na lotnisku we Frankfurcie ! Co godzinę ginie 1.600 przesyłek pocztowych! Co godzinę 22.000 pomyłek przy realizacji czeków ! Co miesiąc przez godzinę zanieczyszczona woda! Co roku pomyłkowo 20.000 wystawionych 20.000 recept ! Co roku 32.000 zawałów ! TERAZ WIEMY, DLACZEGO POSTULAT 0 BŁĘDÓW MA SENS !!! Źródło: FhG IML Dortmund

Zapobieganie błędom Wykrywanie błędów Zasada zazębiania się kosztów błędów Jeden nie wykryty błąd w łańcuchu logistycznym powoduje, że koszty jego usunięcia są na każdym etapie dziesiąciokrotnie wyższe ! (Źródło: DAIMLER - BENZ 1996) Zapobieganie błędom Wykrywanie błędów 51,12 € Koszty przypadające na błąd 5,11 € 0,51 € 0,05 € Planowanie Rozwój Wytwarzanie Kontrola Klient

Jakość usługi logistycznej = 100% Zarządzanie jakością w logistyce Hierarchiczna struktura i rangi kryteriów celu Jakość usługi logistycznej = 100% Przepływ materiałów = 80% Przepływ informacji = 20% Realizacja (wykonanie) zlecenia logistycznego = 35% - właściwy artykuł = 30% - we właściwej ilości = 20% - we właściwym czasie = 20% - we właściwym miejscu = 20% - po właściwych (minialnych ) kosztach = 10% Zapewnienie jakości produkcji = 15% Realizacja usług dodatkowych = 10% Stopień gotowości do wykonania dostawy = 10% Czas dostawy = 7% Gwarancja sprawności środków transportu = 7% Wykorzystanie pojemności jednostek ładunkowych = 5% Wykorzystanie przestrzeni ładunkowej = 5% Ekologia procesu logistycznego = 3% Konstrukcja jednostek wg zasady LIFO = 3% Kompletność informacji = 35% Przepływ informacji wyprzedzający przepływ materiałów = 25% Niezawodność informacji = 25% Czas konieczny dla zapewnienia przepływu informacji = 15%

Usługodawca logistyczny – SPEDYCJA Logistyka zaopatrzenia – zaopatrzenie „tradycyjne” Dostawca nr 1 Dostawca nr 2 Dostawca N Usługodawca logistyczny – SPEDYCJA STREFA EKSPEDYCJI System Informatyczny i system sterowania PRODUKCJA Przyjęcie towaru Magazynowanie WYTWARZANIE MONTAŻ Zlecenie Dostawca (-y) Materiał

Usługodawca logistyczny - SPEDYCJA Logistyka zaopatrzenia – zaopatrzenie wg JUST-IN-TIME Dostawca 1 Dostawca 2 Dostawca N Usługodawca logistyczny - SPEDYCJA STREFA EKSPEDYCJI System informatyczny i system sterowania PRODUKCJA Przyjęcie - towaru Eingangs- lager WYTWARZANIE MONTAŻ Zlecenie Dostawca Materiał

Usługodawca logistyczny - SPEDYCJA Logistyka zaopatrzenia wg JUST-IN-SEQUENCE - Dostawca 1 Dostawca 2 Dostawca N Usługodawca logistyczny - SPEDYCJA STREFA EKSPEDYCJI System Informatyczny i system sterowania PRODUKCJA Przyjęcie towaru Eingangs- lager Dokładne dostosowanie do rytmu produkcji (synchronizacja procesów montażu ! Zlecenie Dostawca Materiał

Skoordynowany przepływ informacji Łańcuchy procesów w przedsiębiorstwie Przepływ materiału Skoordynowany przepływ informacji Dostawcy Wyprzedzający przepływ informacji Klienci Ilość Koszty Jakość Czas

Podejście procesowe – co nim jest nowego? Nowa zasada logistyki brzmi: Najważniejszym elementem nie jest maszyna, lecz produkt (zamówienie klienta) ! Logistyk rozpatruje: cały łańcuch wartości – od zamówienia do przekazania zlecenia klientowi ! CEL: Organizacja produkcji (wg zasad przepływu) dysponującej optymalnym potencjałem, w celu zapewnienia zgodnej z wymaganiami klienta realizacji zamówienia!