KONTAKTY I STOSUNKI STANÓW ZJEDNOCZONYCH Z EUROPĄ W XIX WIEKU

DOKTRYNA MONROE doktryna w polityce Stanów Zjednoczonych, autorstwa sekretarza stanu Johna Quincy’ego Adamsa, którą 2 grudnia 1823 przedstawił prezydent James Monroe. Głosiła, iż kontynent amerykański nie może podlegać dalszej kolonizacji ani ekspansji politycznej ze strony Europy, w zamian zaś zapowiadała, że Stany Zjednoczone nie będą ingerowały w sprawy państw europejskich i ich kolonii. Doktryna ta stała się fundamentem amerykańskiej polityki izolacjonizmu (hasło „Ameryka dla Amerykanów”).

John Quincy Adams, faktyczny autor "doktryny Monroe’a" James Monroe prezydent USA w latach

James Monroe przedstawił w swym dorocznym orędziu do Kongresu zasady polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych Żaden z amerykańskich kontynentów nie może być obecnie ani w przyszłości obiektem kolonizacji. Stany Zjednoczone sprzeciwiają się jakimkolwiek próbom restauracji europejskich, niedemokratycznych systemów monarchicznych w Ameryce. Stany Zjednoczone nie będą ingerować w problemy kolonii europejskich (np. Kanady). Stany Zjednoczone odżegnują się od jakichkolwiek ingerencji w wewnętrzne sprawy państw europejskich.

Dyplomacja dolarowa określenie specyficznej techniki prowadzenia działań dyplomatycznych. Pojęcie to jest niejednorodne, jako że tym terminem określa się politykę zagraniczną prowadzoną przez Stany Zjednoczone w pierwszej połowie XX wieku (szczególnie w stosunku do krajów Ameryki Łacińskiej), a także działania dyplomatyczne Republiki Chińskiej (Tajwanu) w drugiej połowie XX wieku.

Określana jako jeden z elementów polityki imperializmu amerykańskiego, dyplomacja dolarowa USA wiąże się z pojęciem republik bananowych. Chodzi tu przede wszystkim o państwa Ameryki Środkowej, które uległy dominacji gospodarczej USA i amerykańskich koncernów. Za prekursora tej polityki uważa się prezydenta Theodore’a Roosevelta, i jego Rooseveltowskie uzupełnienie do Doktryny Monroe, wydane w 1904 r.

Przez pojęcie to rozumiano przede wszystkim uzależnianie lokalnych rządów i polityków od pieniędzy przekazywanych przez amerykańskie banki i koncerny za zgodą i zgodnie z sugestiami kolejnych amerykańskich rządów. Próby wyzwalania się spod takiej gospodarczej zależności bywały nawet przyczyną interwencji zbrojnej – interwencja w Nikaragui z 1912r. za rządów prezydenta Williama Howarda Tafta – któremu przypisuje się autorstwo tego określenia.

Traktat z Portsmouth – traktat pokojowy pomiędzy Japonią a Imperium Rosyjskim, kończący wojnę rosyjskojapońską zawarty 5 września 1905 roku. Zawarcie traktatu poprzedziły negocjacje w Portsmouth Naval Shipyard, nieopodal Portsmouth w stanie New Hampshire.

Nawalizm – strategiczna doktryna militarna, której początek datuje się na rok 1890, w którym to ukazała się książka Alfreda Thayera Mahana, The Influence of Sea Power Upon History: Teoria nawalizmu zakładała budowę nowoczesnej floty wojennej do ochrony również nowoczesnej floty handlowej, gdyż oba te czynniki decydują o potędze państwa. Z czasem doktryna nabrała zabarwienia czysto militarnego.

William McKinley prezydent USA w latach

Pancernik USS Maine

Na mocy traktatu pokojowego zawartego 10 grudnia 1898 roku Hiszpania traciła wszystkie swoje zamorskie posiadłości – Guam i Filipiny na Pacyfiku oraz Kubę i Puerto Rico na Karaibach. Wielka przygoda, którą w 1492 roku rozpoczął Krzysztof Kolumb, dobiegła w ten sposób końca.