Henryk Sienkiewicz – pisarz, patriota, podróżnik.

Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu.

(1813–1896) i Stefania z domu Cieciszowska Pochodzenie Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej herbu Oszyk, wywodzącej się po mieczu z Tatarów osiadłych na Litwie. Jego rodzicami byli Józef Sienkiewicz (1813–1896) i Stefania z domu Cieciszowska (1820–1873). .

Herb Oszyk Akt urodzenia i chrztu Henryka Sienkiewicza

Gimnazjum i studia Od 1858 roku Sienkiewicz uczęszczał do kilku gimnazjów warszawskich. W szkole interesował się historią i literaturą. Najwyższe noty zbierał za przedmioty humanistyczne, do pozostałych się nie przykładał. W 1864 roku zdobył pierwszą nagrodę za szkolne wypracowanie "Mowa Żółkiewskiego do wojska pod Cecorą".

Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1866 roku zgodnie z wolą rodziców zapisał się na wydział medyczny Szkoły Głównej Warszawskiej. Szybko jednak przeniósł się na studia prawnicze. W końcu wybrał wydział filologiczno-historyczny. 

Pisarz Na czas studiów przypadają pierwsze próby literackie Sienkiewicza. W 1867 roku "Tygodnik Ilustrowany" nie przyjął do druku jego wierszowanej "Sielanki młodości". Młody autor przerzucił się na prozę. Napisał swoją pierwszą powieść "Ofiara", pracował też nad drugą, "Na marne".

Twórczość literacką rozpoczął Sienkiewicz nowelami – napisał ich ponad czterdzieści. Posługiwał się różnymi formami: humoreską, gawędą, obrazkiem obyczajowym, pamiętnikiem.

Najsłynniejsze nowele : Humoreski z teki Worszyłły, Stary Sługa, Hania, Selim Mirza, Szkice Węglem, Janko Muzykant, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela, Niewola Tatarska, Za Chlebem, Orso, Latarnik, Bartek Zwycięzca, Jamioł, Sachem, Wspomnienie z Maripozy.

Najsłynniejsze powieści : Na Marne, Ogniem i Mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski,  Bez dogmatu,  Rodzina Połanieckich, Quo vadis,  Krzyżacy,  Na polu chwały,  Wiry,  W pustyni i w puszczy.

Noblista Największy splendor spotkał pisarza w 1905 roku. Otrzymał Nagrodę Nobla za "wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu" i "rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu". Warto przypomnieć, że w 1905 roku Polski próżno było szukać na mapie Europy.

Patriota Patriotyzm dostał w genach. Jego pradziadek Michał pozyskał w 1775 r. na Sejmie Koronnym tak zwaną nobilitację, czyli zaliczenie do stanu rycerskiego. Dziadek Henryka, Józef, odbył całą kampanię pod wodzą Tadeusza Kościuszki, a później walczył w legionach gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Ojciec przyszłego noblisty, Józef Paweł Ksawery, też zasłużył się dla ojczyzny – m.in. w 1830 r. wziął udział w powstaniu listopadowym.

W czasie , kiedy Polska była pod zaborami Sienkiewicz pisał „ ku pokrzepieniu serc”. Jego dzieła dawały czytelnikowi literacką lekcję patriotyzmu i wiarę w wartość ludzkiego bohaterstwa. Nie tylko krzepiły, ale również przypominały Polakom narodową odrębność i prawo do narodowej godności. Sienkiewicz wiele razy dawał dowody ogromnego patriotyzmu. W 1901 r. protestował przeciwko prześladowaniom dzieci we Wrześni. W okresie rewolucji w 1905 r. w odezwach i artykułach domagał się autonomii dla Królestwa Polskiego.

Podróżnik Sienkiewicz niemal całe życie spędził na wędrówkach. W 1876 roku wyjechał przez Anglię do Ameryki Północnej. W 1878 roku wrócił do Europy. Zatrzymał się w Londynie, po czym przez rok przebywał w Paryżu. Odwiedził też Włochy.  Portret Henryka Sienkiewicza w stroju safari, lata 90. XIX wieku.

Syn Henryk Józef i córka Jadwiga Po powrocie do kraju w 1879 roku pojechał do Lwowa z odczytem: "Z Nowego Jorku do Kalifornii". W drodze powrotnej wygłosił go również w Szczawnicy, gdzie przy tej okazji po raz pierwszy spotkał Marię Szetkiewiczównę, z którą 18 sierpnia 1881 r. wziął ślub. Z małżeństwa tego pochodzą dzieci pisarza: Henryk Józef i Jadwiga Maria. Małżeństwo nie trwało długo, w 1885 roku Maria zmarła na gruźlicę. Pisarz żenił się jeszcze dwukrotnie. Maria Szetkiewicz Syn Henryk Józef i córka Jadwiga

Towarzysząc pierwszej żonie w kuracjach, pisarz corocznie wyjeżdżał za granicę. Po śmierci ukochanej żony jeździł nadal, lecząc się wraz z dziećmi w uzdrowiskach austriackich, włoskich, czy francuskich. 

Trzecia żona Maria Babska Druga żona Maria Wołodkiewiczówna

W następnych latach równie często podróżował – w 1886 r W następnych latach równie często podróżował – w 1886 r. był w Konstantynopolu, Atenach, Neapolu i Rzymie, w 1888 w Hiszpanii, a w 1890 w Zanzibarze w Afryce. Owocem ostatniej z wypraw były „Listy z Afryki”.

Z polskich miejscowości szczególnie upodobał sobie Zakopane, chociaż ustawicznie narzekał na zbyt słotny tatrzański klimat.

Zdjęcia z podróży

Henryk Sienkiewicz zmarł 15 X 1916 w Vevey w Szwajcarii.

W 1924 miało miejsce uroczyste sprowadzenie prochów pisarza do Polski, a 27 X 1924 nastąpił ponowny pogrzeb Sienkiewicza w katedrze św. Jana w Warszawie.

Tajemnicę fenomenu Sienkiewicza trafnie podsumował Witold Gombrowicz pisząc: „Czytam Sienkiewicza. Dręcząca lektura. Mówimy: to dosyć kiepskie, i czytamy dalej. Powiadamy: ależ to taniocha – i nie możemy się oderwać. Wykrzykujemy: nieznośna opera!- i czytamy w dalszym ciągu, urzeczeni. Potężny geniusz! – i nigdy chyba nie było tak pierwszorzędnego pisarza drugorzędnego. To Homer drugiej kategorii, to Dumas Ojciec pierwszej klasy. (...) Gdyby historia literatury przyjęła jako kryterium wpływ sztuki na ludzi, Sienkiewicz (ten demon, ta katastrofa naszego rozumu, ten szkodnik) powinien by zajmować w niej pięć razy więcej miejsca niż Mickiewicz”.

Bibliografia http://www.superkalejdoskop.com/index.php/joomla- license/2435-geniusz-i-patriota http://henryksienkiewicz-audiobooki.blogspot.com/ http://culture.pl/pl/tworca/henryk-sienkiewicz https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Sienkiewicz

Koniec Opracowała :Kinga Lewandowska kl. Id