PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA KALISZA Realizacja przedsięwzięć/inwestycji przewidzianych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej 1

Co to jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej DOKUMENT, który wykorzystuje informacje o wielkości zużycia energii i wielkości emisji dwutlenku węgla do osiągnięcia celu jakim jest zwiększenie efektywnego wykorzystywania energii, redukcja emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększenie udziału energii z OZE w ogólnym zużyciu energii. 2

Polityka UE w sprawie emisji gazów Według Europejskiej Agencji Środowiska: sektor energetyczny odpowiada za 28% emisji gazów cieplarnianych, transport za 21%, przemysł za 20%, a gospodarstwa domowe oraz małe i średnie przedsiębiorstwa za 17%. Dlatego też wysiłki Unii Europejskiej ukierunkowane są w głównej mierze na ograniczenie emisji w tych czterech sektorach. Komisja Europejska oszacowała, że głównymi technologiami, które pozwolą na znaczną redukcję emisji dwutlenku węgla do atmosfery są: efektywność energetyczna, energia odnawialna oraz energia nuklearna. 3

Polityka UE w sprawie emisji gazów Pakiet Klimatyczno - Energetyczny 2020 został przyjęty przez Parlament Europejski i przywódców krajów członkowskich UE w grudniu 2008 roku, definiuje on następujące cele do 2020 r.: redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20%. w stosunku do emisji z 1990 r., zwiększenie udziału energii z OZE do 20% w bilansie energetycznym UE (dla Polski 15%), podniesienie o 20% efektywności energetycznej. 4

Dlaczego warto mieć Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Wg założeń krajowych wszelkie inwestycje i działania organizacyjne związane z ograniczeniem emisji CO 2 w najbliższej prognozie finansowej UE muszą być objęte Planem Gospodarki Niskoemisyjnej. 5

Dlaczego warto mieć Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Ze środków dostępnych w nowej perspektywie finansowej w funduszach: NFOŚIGW, WFOŚiGW, POIiŚ, RPO nie będą mogły skorzystać: 1.Samorządy i inne instytucje publiczne (urzędy, szkoły, przedszkola, świetlice, domy kultury itd.), 2.Przedsiębiorstwa i prowadzący działalność gospodarczą na terenie miasta, 3.Wspólnoty, spółdzielnie mieszkaniowe na terenie miasta, którzy nie są wpisani w harmonogramie PGN. 6

Dlaczego warto mieć Plan Gospodarki Niskoemisyjnej REASUMUJĄC Jednostki, podmioty nie objęte Planem Gospodarki Niskoemisyjnej zmuszone będą wykonać inwestycje z sektora ochrony środowiska (termomodernizacje, modernizacje) oraz z sektora energetycznego (instalacje OZE, oświetlenie Led, zakup urządzeń o najwyższym wskaźniku energetycznym) na własny rachunek/z własnych środków finansowych. 7

Tworzenie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Zebranie informacji o emisji gazów cieplarnianych w mieście dla ustalonego roku bazowego; Określenie obszarów problemowych; Wykonanie bazowej inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych oraz wyliczenie ilości CO 2 emitowanego wskutek zużycia energii na terenie miasta w roku bazowym; Wskazanie działań niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby w perspektywie do 2020, z wyszczególnieniem zadań inwestycyjnych na okres 3 – 4 lat i wpisanie ich do WPF. 8

Zakres terytorialny i horyzont czasowy PGN Dotyczy obszaru geograficznego podlegającego samorządowi (miasta); Uwzględnia działania w sektorze publicznym i prywatnym; Obejmuje działania inwestycyjne i nieinwestycyjne; Uwzględnia instalacje objęte EU ETS (duże firmy); Obowiązkowo dotyczy okresu do 2020 roku; Może obejmować dłuższy okres (do 2030 lub nawet do 2050 roku). Długoterminowa strategia może zostać zapisana w PGN, ale należy oszacować efekty z jej prowadzenia osiągnięte do 2020 roku; Musi zawierać konkretne działania i środki na ich realizację zaplanowane na najbliższe 3 do 5 lat. 9

Dane do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Dokumenty strategiczne i planistyczne Miasta; Dokumenty strategiczne i planistyczne Województwa Wielkopolskiego; Dokumenty strategiczne i inne miasta; Dane pozyskane z ankiet skierowanych do jednostek oświatowych, budynków użyteczności publicznej, spółek miejskich, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych; Dane pozyskane od operatorów sieci; Dane statystyczne GUS. 10

Ankiety warunkiem prawidłowo opracowanego Planu Ankiety znajdują się na stronie internetowej projektu Ankiety są rozsyłane do jednostek publicznych, instytucji, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, przedsiębiorców na terenie miasta. Dane do kontaktu: Magdalena Szewczyk Atmoterm S.A. tel

Zadania inwestycyjne w Planie Plan gospodarki niskoemisyjnej zakłada wskazanie zadań inwestycyjnych w mieście, w obszarze: zużycie energii w budynkach/instalacjach (budynki i urządzenia komunalne, budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, budynki mieszkalne, oświetlenie uliczne; zakłady przemysłowe), dystrybucja ciepła. 12

Zadania inwestycyjne w Planie Plan gospodarki niskoemisyjnej zakłada wskazanie zadań inwestycyjnych w mieście w obszarze: zużycie energii w transporcie (transport publiczny, tabor gminny, transport prywatny i komercyjny), w tym poprzez wdrażanie systemów organizacji ruchu; 13

Zadania inwestycyjne w Planie Plan gospodarki niskoemisyjnej zakłada wskazanie zadań inwestycyjnych w mieście w obszarze: gospodarka odpadami – w zakresie emisji niezwiązanej ze zużyciem energii (CH 4 ze składowisk), produkcja energii – zakłady/instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu. 14

Zadania nieinwestycyjne w Planie Plan gospodarki niskoemisyjnej zakłada wskazanie zadań nieinwestycyjnych w mieście, w następujących obszarach, m.in.: planowanie miejskie, zamówienia publiczne, strategia komunikacyjna, promowanie gospodarki niskoemisyjnej. 15

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w sektorze budynków użyteczności publicznej, mieszkalnictwa PGN Ocieplenie ścian, dachu, stropodachu Ocieplenie stropu nad piwnicą PGN Wymiana lub remont okien, dachu Unowocześnienie systemu wentylacji Wymiana oświetlenia wewnętrznego PGN Usprawnienie systemu wytwarzania ciepłej wody użytkowej Wymiana instalacji ogrzewania 16

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w sektorze budynków użyteczności publicznej, mieszkalnictwa PGN Likwidacja kotłów węglowych i podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej Budowa budynków pasywnych, energooszczędnych PGN Wymiana starych kotłów węglowych na: gazowe, retortowe, na biomasę, olejowe i ogrzewanie elektryczne akumulacyjne Wymiana urządzeń na bardziej efektywne (sprzęt AGD, RTV, ITC) PGN System kogeneracji dla budynków Montaż kolektorów słonecznych na budynkach Instalacja ogniw fotowoltaicznych na budynkach 17

18

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w sektorze energetyka, ciepłownictwo PGN Modernizacja, rozbudowa, budowa magistrali sieci ciepłowniczej wraz z nowymi przyłączami PGN Modernizacja systemów produkcji ciepła, poprzez zamianę alternatywnych paliw na paliwa ekologiczne PGN Likwidacja grupowych węzłów cieplnych i zamiana ich na indywidualne węzły cieplne wraz z budową nowych przyłączy 19

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w sektorze energetyka, ciepłownictwo PGN Optymalizacja wykorzystania ciepła sieciowego poprzez budowę systemu zdalnego monitoringu i kontroli indywidualnych węzłów cieplnych wraz z systemem zdalnego odczytu układów pomiarowych ciepła PGN Przebudowa lokalnego źródła ciepła na źródło oparte na systemie wysokosprawnej kogeneracji PGN Zastosowanie materiałów, osprzętu i technologii przy modernizacji i budowie sieci ciepłowniczych zmniejszających straty ciepła na przesyle 20

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w transporcie PGN Poprawa stanu technicznego istniejących dróg lokalnych, utwardzenie dróg lub poboczy, modernizacja dróg Regularne utrzymanie czystości nawierzchni PGN Wymiana floty samochodowej na samochody zasilane LPG, energią elektryczną itp. Wymiana taboru KLA na niskoemisyjny PGN Dostosowanie tras autobusów miejskich i organizacja ruchu autobusów w sposób gwieździsty Integracja rozkładów jazdy MZK i PKS w celu ograniczenia przestojów w komunikacji publicznej 21

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w transporcie PGN Budowa parkingów dla rowerów w obiektach publicznych Stworzenie wypożyczalni rowerów w kilku newralgicznych punktach miasta, rozwój infrastruktury rowerowej PGN Wprowadzenie bagażników na rowery w autobusach miejskich Stopniowe wdrażanie paliw z biokomponentami PGN Całkowite zamknięcie centrum miasta dla ruchu samochodów osobowych 22

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w transporcie 23

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w edukacji ekologicznej PGN Prowadzenie akcji promocyjno-edukacyjnych w zakresie OZE, efektywności energetycznej, ochrony powietrza PGN Uwzględnienie w zamówieniach publicznych problemów ochrony powietrza, poprzez: odpowiednie przygotowywanie specyfikacji zamówień publicznych PGN Prowadzenie działań wspierających na rzecz przekonania mieszkańców do przeprowadzenia działań termomodernizacyjnych oraz korzystania z OZE 24

Realizacja przedsięwzięć/inwestycji w edukacji ekologicznej PGN Kampania promująca bardziej ekologiczne podejście do transportu PGN Szkolenia z zakresu OZE zorganizowane dla mieszkańców i przedsiębiorców w celu zidentyfikowania przez uczestników możliwości, które dają OZE oraz efektywność energetyczna. PGN Program szkoleń dla mieszkańców i osób administracji publicznej odnoszący się do eco-driving 25

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 26

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 27

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 28

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 29

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 30

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 31

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 32

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 33

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 34

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 35

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 36

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 37

Przedsięwzięcia/inwestycje ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej Kalisza 38

Szacunkowe koszty realizacji inwestycji przedsięwzięć przewidzianych w Planie 49,18 mln złotych Łączne szacunkowe nakłady finansowe dla zaplanowanych zadań ujętych w harmonogramie PGN Kalisz 39

Odnawialne Źródła Energii Dlaczego odnawialne źródła energii: Zmniejszenie uzależnienie od importu paliw z państw spoza UE Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery Zwiększenie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego 40

Odnawialne Źródła Energii 7,8 kg SO2 3,2 kg NO2 937 kg CO2 0,2 kg CO 1,1 kg pyłów 1 MWh energii wyprodukowanej z źródła odnawialnego = ograniczeniu emisji: 563 ton węgla kamiennego 1387 ton węgla brunatnego Oszczędność zużycia paliw stałych na poziomie: 41 źródło: PIGEO

Odnawialne Źródła Energii 42 źródło: PIGEO

Odnawialne Źródła Energii Najczęściej wybierane rodzaje energii odnawialnej służące ograniczeniu emisji CO 2 w Polsce: 1 Kotły na drewno kawałkowe 2 Kotły na pellet 3 Pompy ciepła 4 Fotoogniwa 5 Kolektory słoneczne 43

Odnawialne Źródła Energii Pompy ciepła 44 źródło: eko-watt

Odnawialne Źródła Energii Pompa ciepła jest urządzeniem wymuszającym przepływ ciepła z obszaru o niższej temperaturze do obszaru o temperaturze wyższej. Proces wytwarzania ciepła nie generuje negatywnych zjawisk wpływających na środowisko. Ze względu na miejsce, z którego pompa pobiera ciepło wyróżniamy: - gruntowe (grunt/woda), - wodne (woda/woda, woda/powietrze), - powietrzne (powietrze/woda, powietrze/powietrze). 45 źródło: eko-watt

Odnawialne Źródła Energii Pompa ciepła - zasada działania 46 źródło: eko-watt

Odnawialne Źródła Energii Koszt pompy ciepła wraz z montażem, robotami i osprzętem Pompa typy powietrze - woda Pompa typu woda - wodaPompa typu grunt - woda – PLN – PLN – PLN Koszt pompy ciepła na poziomie 85% dofinansowania – PLN6 500 – PLN6 000 – PLN * podane kwoty są wyrażone w cenach brutto 47

Odnawialne Źródła Energii Pompa ciepła – koszty energii/produkcji 48

Odnawialne Źródła Energii Kolektory słoneczne to urządzenia zamieniające energię słoneczną na energię cieplną. Uzyskana w ten sposób energia cieplna gromadzona jest w zasobnikach, za pośrednictwem których może być wykorzystywana do: podgrzewania wody użytkowej, podgrzewanie wody basenowej, wspomagania centralnego ogrzewania. 49 źródło: PIGEO

Odnawialne Źródła Energii 50 źródło: kotly.pl

Odnawialne Źródła Energii Zasada działania kolektora próżniowego 51

Odnawialne Źródła Energii Zasada działania kolektora płaskiego 52

Odnawialne Źródła Energii Rodzaj kolektorówKolektory płaskieKolektory próżniowe Nakłady inwestycyjne [zł] Nakłady inwestycyjne z uwzględnieniem dofinansowania 85% Paliwoenergia elektryczna gaz ziemny węgielenergia elektryczna gaz ziemny węgiel Cena nośnika energii0,61 zł/kWh 2 zł/m zł/t 0,61 zł/kWh 2 zł/m zł/t Roczne oszczędności [zł/rok] Okres zwrotu [lat]23,572,548,5 53

Odnawialne Źródła Energii Ogniwa fotowoltaiczne (PV ) - systemy przetwarzające promieniowanie słoneczne bezpośrednio w energię elektryczną. Na rynku obecnie dostępne są panele polikrystaliczne i monokrystaliczne. Rozwój technologii ich produkcji wysuwa modele polikrystaliczne jako produkt bardziej wydajny. Stosowane są w trzech zasadniczych obszarach: elektronice powszechnie użytkowanej (np. kalkulatory, zegarki itp.) systemach wolnostojących lub samodzielnych (off-grid) systemach podłączonych do sieci elektroenergetycznej – systemy zintegrowane z siecią (in-grid). 54 źródło: eko-watt

Odnawialne Źródła Energii System off-grid 55 źródło: eko-watt

Odnawialne Źródła Energii System on-grid 56 źródło: eko-watt

Odnawialne Źródła Energii Koszt elektrowni fotowoltaicznej OFF-GRID (3 kW) Panele PV zł Kontroler ładowania 500 zł Akumulatory zł Inwerter zł Instalacja elektryczna zł Konstrukcja montażowa zł Montaż zł Podłączenie do sieci domowej 800 zł Dofinansowanie Wkład własny 57

Korzyści dla Miasta Kalisz wynikające z realizacji Planu 1 ograniczenie wpływu funkcjonowania miasta na zmiany klimatu 2 promocja zachowań prośrodowiskowych wśród mieszkańców 3 poprawa jakości życia mieszkańców poprzez zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń stałych mających wpływ na czystość powietrza 58

Korzyści dla Miasta Kalisz wynikające z realizacji Planu 5 zwiększenie efektywności energetycznej użytkowanych obiektów i wzrost bezpieczeństwa energetycznego 6 promocja innowacyjnych rozwiązań w zakresie produkcji, dystrybucji i użytkowania energii i ciepła 7 łatwiejszy dostęp do europejskich mechanizmów finansowych 59

Linie dofinansowania Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu [WFOŚIGW] Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej [NFOŚIGW] Regionalny Program Operacyjny Województwa Wielkopolskiego [WRPO] Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko [POiŚ]

Poziom Dofinansowania WFOŚiGW NFOŚiGW 15-30% dofinansowania do instalacji OZE 10-15% dofinansowania do spłaty kredytu 10-40% umorzenia pożyczki do 60% lub 85% kosztów kwalifikowanych WRPO do 85% kosztów kwalifikow anych POIŚ do 85% kosztów kwalifiko wanych 61

1. Program Infrastruktura i Środowisko Obszary wsparcia do realizacji zadań w ramach PGN z Programu Infrastruktura i Środowisko : wytwarzanie energii z odnawialnych źródeł energii (OZE); poprawa efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, sektorze publicznym i mieszkaniowym; promowanie strategii niskoemisyjnych; rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji. Oś 1. Zmniejszenie emisyjności gospodarki 62

1. Program Infrastruktura i Środowisko poprawa dostępności miast i przepustowości infrastruktury drogowej (rozwój infrastruktury drogowej w miastach i tras wylotowych z miast, budowa obwodnic). rozwój transportu zbiorowego, służący podniesieniu jego bezpieczeństwa, jakości, atrakcyjności i komfortu; zakup pojazdów o alternatywnych systemach napędowych (elektrycznych, hybrydowych, biopaliwa, napędzanych wodorem itp.). Oś 6. Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach Oś 4. Infrastruktura drogowa dla miast 63

1. Program Infrastruktura i Środowisko Oś priorytetowa Fundusz Wkład UEWkład krajowy Finansowanie ogółem I Zmniejszenie emisyjności gospodarki FS IV Infrastruktura drogowa dla miastEFRR VI Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach FS Razem

1. Program Infrastruktura i Środowisko G rupy podmiotów uprawnionych do ubiegania się o wsparcie: Małe i średnie przedsiębiorstwa, Duże przedsiębiorstwa, Administracja publiczna, Przedsiębiorstwa realizujące cele publiczne, Służby publiczne inne niż administracja, Instytucje ochrony zdrowia, Organizacje społeczne i związki wyznaniowe, Instytucje nauki i edukacji. 65

2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Wielkopolskiego WRPO w zakresie bezpośredniego wsparcia dla rozwoju gospodarki niskoemisyjnej koncentruje się na: Oś priorytetowa 4 – Energia Priorytet 4a Wspieranie tworzenia i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Priorytet 4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich obszarów rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu 66

2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Wielkopolskiego Priorytet 4a Wspieranie tworzenia i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Typy przedsięwzięć: budowa oraz rozbudowa instalacji służących do wytwarzania energii pochodzących ze źródeł odnawialnych, budowa, rozbudowa i modernizacja instalacji służących dystrybucji ciepła pochodzącego z OZE, budowa, rozbudowa i modernizacja dystrybucyjnych sieci elektroenergetycznych umożliwiających przyłączenia jednostek wytwórczych energii z OZE do sieci, budowę lub przebudowę jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wykorzystujących OZE w wysokosprawnej kogeneracji. 67

2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Wielkopolskiego Priorytet 4a Wspieranie tworzenia i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Grupy docelowe/beneficjenci: przedsiębiorcy, osoby prawne w szczególności jst i ich związki, inne jednostki sektora finansów publicznych, spółki wodne, podmioty prawne kościołów i związków wyznaniowych, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, w tym państwowe jednostki budżetowe, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, niesklasyfikowane w pkt. 1,2,3, podmioty działające w oparciu o umowę o partnerstwie publiczno – prywatnym, podmioty wdrażające instrumenty finansowe. 68

2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Wielkopolskiego Priorytet 4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich obszarów rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich […] Typy przedsięwzięć: zakup niskoemisyjnego taboru dla transportu publicznego oraz budowa/przebudowa infrastruktury transportu publicznego, budowa i przebudowa infrastruktury miejskiej w celu ograniczania ruchu drogowego w centrach miast, projekty z zakresu transportu zbiorowego wspierające integrację z transportem indywidualnym, drogi dla rowerów łączące miasta i ich obszary funkcjonalne, budowa, rozbudowa lub przebudowa sieci ciepłowniczych i chłodniczych; montaż efektywnego energetycznie oświetlenia ulicznego, działania informacyjno-promocyjne. 69

2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Wielkopolskiego Priorytet 4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich obszarów rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich […] Grupy docelowe/beneficjenci: - przedsiębiorcy, - osoby prawne w szczególności jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, podmioty wykonujące usługi publiczne na zlecenie gminy/powiatu grodzkiego/związku międzygminnego, organizacje pozarządowe, - państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, w tym państwowe jednostki budżetowe, - organizacje pozarządowe, stowarzyszenia i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, - podmioty działające na podstawie umowy o partnerstwie publiczno – prywatnym, - podmioty wdrażające instrumenty finansowe. 70

3. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej LEMUR – Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej BOCIAN – Rozproszone odnawialne źródła energii Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE forma dofinansowania dotacja/pożyczkadotacja na spłatę kredytu dotacja/pożyczka poziom dofinansowania pożyczka nie mniej niż 2% w skali roku na 15 lat 10-15% spłaty kapitału kredytu bankowego do 15% dla instalacji tj. biomasa pompy ciepła, kolektory słoneczne d0 30% dla instalacji tj. systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe, mikrokogeneracja pożyczka 1% w skali roku na 15 lat 71

3. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej LEMUR – Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej BOCIAN – Rozproszone odnawialne źródła energii Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE beneficjenci podmioty sektora finansów publicznych, samorządowe osoby prawne, spółki prawa handlowego, fundacje i stowarzyszenia, kościoły i inne związki wyznaniowe przedsiębiorcymikro, małe i średnie przedsiębiorstwa osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe oraz jednostki samorządu terytorialnego i ich związki 72

3. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej LEMUR – Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej BOCIAN – Rozproszone odnawialne źródła energii Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwac h Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE rodzaje przedsięwzięć projektowanie i budowa lub budowa, nowych budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego elektrownie wiatrowe, elektrownie wodne, systemy fotowoltaiczne, kolektory słoneczne, wysokosprawna kogeneracja, biogazownie, geotermia termomodernizacja budynków i/lub zastosowanie odnawialnych źródeł energii w budynkach małe elektrownie wiatrowe, systemy fotowoltaiczne, kolektory słoneczne, mikrokogeneracja, kotły na biomasę, pompy ciepła 73

4. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Priorytet B Ochrona powietrza forma dofinansowania pożyczkadotacjadopłaty poziom dofinansowania pożyczka nie mniej niż 3% w skali roku na 10 lat umorzenie na poziomie % udzielonej pożyczki do 60% wartości kosztów kwalifikowanych dopłata do oprocentowania na poziomie 3% w stosunku rocznych dopłata do kapitału kredytu do 40% kosztów kwalifikowanych 74

4. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Priorytet B Ochrona powietrza beneficjenci jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki, spółki prawa handlowego, Lasy Państwowe, związki wyznaniowe, jednostki organizacyjne kultury fizycznej i turystyki, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, publiczne uczelnie wyższe, spółki wodne, przedsiębiorcy, osoby fizyczne 75

4. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Priorytet B Ochrona powietrza rodzaje przedsięwzięć likwidacji tzw. „niskich” źródeł emisji na terenach miast, w szczególności w strefach i aglomeracjach, dla których opracowane zostały programy ochrony powietrza, realizacji przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii, wdrażania technologii i przedsięwzięć ograniczających zużycie energii w przemyśle i gospodarce komunalnej. 76

Dziękuję za uwagę Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Kalisza 77