Analiza ekonomiczna cz. II

2 Analiza czynników wytwórczych Analiza zużycia materiałów

3 WSKAŹNIKI MATERIAŁOCHŁONNOŚCI PRODUKCJI wsk. wartościowy koszty materiałowe wartość produkcji wsk. ilościowo-wartościowy ciężar wyrobu cena jednostkowa norma zużycia materiałów cena wsk. ilościowy wsk. wykorzystania materiałów ilość materiału w wyrobie jednostkowa norma zużycia materiałów wsk. strat materiałowych wielkość strat materiałowych jednostkowa norma zużycia materiałów wsk. uwzględniający parametry użytkowe wyrobu ciężar wyrobu parametr użytkowy Analiza poziomu zużycia materiałów

4

5 WSKAŹNIKI OCENY KOSZTÓW MATERIAŁOWYCH wsk. poziomu całkowitych kosztów materiałowych całkowite koszty materiałowe koszty ogółem wsk. poziomu kosztów materiałów bezpośrednich koszty bezpośrednie materiałowe koszty ogółem wsk. poziomu kosztów materiałów pośrednich koszty pośrednie materiałowe koszty ogółem wsk. poziomu kosztów i strat utrzymywania zapasów koszty i straty utrzymywania zapasów koszty ogółem

6 Zadanie 1 Na podstawie poniższych danych obliczyć wskaźniki charakteryzujące materiałochłonność produkcji oraz dokonać oceny zmian w tym zakresie wskutek przeprowadzonej modernizacji wyrobu przed po modernizacją modernizacji cena wyrobu gotowego jednostkowy koszt produkcji koszty zużycia materiałów przypadające na 1 wyrób w tym: - materiałów podstawowych materiałów pomocniczych ciężar wyrobu w gramach jednostkowa norma zużycia materiałów (g) podstawowy parametr użytkowy - moc w W (w watach)

7 Zadanie 2.1 Na podstawie poniższych danych dokonać oceny zmian w poziomie zużycia materiałów w przedsiębiorstwie (dane w tys. zł): Wyszczególnienie Wartość produkcji sprzedanej Koszty produkcji sprzedanej Koszty zużycia materiałów, w tym: - koszty zużycia materiałów bezpośrednich - koszty zużycia materiałów pośrednich

Odchylenie ilości produkcji Odchylenie w jednostkowym zużyciu materiałów Odchylenie ilości zużytych materiałów Analiza wpływu czynników na wielkość zużycia materiałów Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie materiałochłonności produkcji Odchylenie kosztów materiałów

9 Odchylenie jedn. kosztów materiałów bezp. Odchylenie jedn. zużycia materiałów Odchylenie cen materiałów Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie kosztów materiałów bezp.

10 Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie jednostkowego zużycia materiałów Odchylenie całkowitych kosztów materiałów Odchylenie cen materiałów

11 ustalanie wpływu dwóch czynników na koszty materiałowe ustalanie wpływu trzech czynników na koszty materiałowe

12 Zadanie 2.2 Na podstawie poniższych danych dokonać rozliczenia wpływu czynników na koszty zużycia materiałów w przedsiębiorstwie (dane w tys. zł): Wyszczególnienie Wartość produkcji sprzedanej Koszty produkcji sprzedanej Koszty zużycia materiałów, w tym: - koszty zużycia materiałów bezpośrednich - koszty zużycia materiałów pośrednich

13 Zadanie 3 Na podstawie poniższych danych dokonać oceny efektywności zużywanych materiałów Wyszczególnienie Wartość produkcji wytworzonej (w tys. zł) Koszty materiałowe ogółem (w tys. zł)

14 Zadanie 4 Na podstawie danych obliczyć: a) materiałochłonność produkcji, b) określić wpływ zmiany materiałochłonności na zwiększenie kosztów materiałowych WyszczególnienieOkres IOkres II Wielkość produkcji (w szt.) Koszty zużytych materiałów (tys. zł)

15 Zadanie 6 Plan produkcji w styczniu wynosił szt. wyrobów. Obliczyć obniżkę kosztów materiałowych i wielkość dodatkowej produkcji możliwą do wykonania dzięki zmniejszeniu jednostkowego zużycia materiałów. MateriałJednostkowa wielkość zużycia materiałów Jednostkowa cena materiału Planwykonanie Blacha w kg Pręty w kg Rury w mb Śruby w kg 20,0 6,0 1,2 18,0 5,8 1,0 1,

16 Zadanie 2.3 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ gospodarki materiałami na wynik finansowy przedsiębiorstwa (dane w tys. zł): Wyszczególnienie Wartość produkcji sprzedanej Koszty produkcji sprzedanej Koszty zużycia materiałów, w tym: - koszty zużycia materiałów bezpośrednich - koszty zużycia materiałów pośrednich

17 Analiza czynników wytwórczych Analiza efektywności pracy

18 Wskaźniki wydajności pracy wartość produkcji sprzedanej ogół zatrudnionych wartość produkcji wg kosztów przerobu ogół zatrudnionych liczba wykonanych wyrobów ogół zatrudnionych produkcja wytworzona liczba przepracowanych roboczo-godzin produkcja wytworzona liczba zatrudnionych robotników bezpośrednio produkcyjnych Analiza efektywności czynnika ludzkiego

19 Inne wskaźniki pomiaru efektywności pracy * wsk. pracochłonności nakłady pracy produkcja * wsk. wykonania normy ilościowej ilość wykonana ilość zadana * wsk. wykonania normy czasowej czas zadany czas rzeczywisty wykonania

20 WyszczególnienieKwiecieńMaj Zatrudnienie ogółem, w tym zatrudnienie robotników Przepracowane roboczo-godziny Produkcja sprzedana (w tys. zł) Produkcja wg kosztów przerobu (w tys. zł) Produkcja (w szt.) Zadanie 1 Na podstawie danych: a)ustalić wydajność pracy w różnych miernikach, b)przeprowadzić analizę uzyskanych wyników.

21 Wydział Wartość produkcji (w zł)Zatrudnienie I okresII okresI okresII okres I II III IV Razem Zadanie 2 Na podstawie danych: a)ustalić wydajność pracy na poszczególnych wydziałach produkcyjnych, b)przeprowadzić analizę wykorzystując wskaźnik średniej wydajności pracy i ogólny wskaźnik wydajności pracy

22 Wydział Wartość produkcji (w zł) Przepracowany czas pracy (w dniach) I okresII okresI okresII okres ABCDABCD Razem Zadanie 3 Na podstawie danych: a)ustalić wydajność pracy na poszczególnych wydziałach produkcyjnych, b)przeprowadzić analizę wykorzystując wskaźnik średniej wydajności pracy i ogólny wskaźnik wydajności pracy

23 Zadanie 4 Obliczyć dynamikę wydajności pracy mając dane: - wzrost zatrudnienia ogółem o 10% - wzrost zatrudnienia robotników o 5% - dynamika produkcji 115%

24 Zadanie 5 Na podstawie danych obliczyć: a)wydajność pracy pracowników grupy przemysłowej, wydajność pracy robotników, b)ustalić wpływ wzrostu wydajności pracy zatrudnionych i wielkości zatrudnienia na zmianę wielkości produkcji, c) ustalić wpływ wzrostu wydajności pracy robotników i zmian ich udziału w strukturze zatrudnienia na wydajność pracy pracowników grupy przemysłowej WyszczególnienieOkres IOkres II Wartość produkcji (w tys. zł) Ogół zatrudnionych pracowników Liczba zatrudnionych robotników

25

26 Wskaźniki wykorzystania czasu pracy * wsk. wykorzystania nominalnego czasu pracy liczba godz. przepracowanych czas nominalny * wsk. efektywnego czasu pracy czas efektywnie przepracowany czas nominalny * wsk. przestojów produkcyjnych czas przestojów produkcyjnych czas nominalny * wsk. strat czasu pracy czas strat produkcyjnych czas nominalny * wsk. zmianowości przec. liczba robotników na wszystkich zmianach przec. liczba pracujących na największej zmianie Analiza wykorzystania czasu pracy

27 Zadanie 6 Na podstawie poniższych danych ocenić wykorzystanie czasu pracy oraz ustalić wpływ strat czasu pracy na wielkość produkcji 1. Liczba zatrudnionych robotników 120 os. 2. Wielkość produkcji 96 mln zł 3. Nominalny fundusz czasu pracy godz. 4. Godziny nadliczbowe godz. 5. Przestoje i prace nieprodukcyjne - przestoje nieprodukcyjne godz. - produkcja braków godz. 6. Nieobecności w pracy - uzasadnione godz. - nieuzasadnione godz. 7. Czas urlopów wypoczynkowych godz.

28 Zadanie 7 Na podstawie poniższych danych dokonać analizy wykorzystania czasu pracy w ciągu miesiąca oraz wpływ na koszty przedsiębiorstwa. WyszczególnieniePlanWykonanie Wielkość zatrudnionych robotników (os.) Czas nominalny 1 robotnika (godz.) Nieobecności z powodu choroby (godz.) Inne nieobecności usprawiedliwione (godz.) Nieobecności nieusprawiedliwione (godz.) Urlopy (godz.) Miesięczne koszty ogólne (tys. zł) Miesięczne płace z narzutami (tys. zł) Wielkość produkcji (szt.)

29 Odchylenie wydajności pracy na 1 zatrudnionego Odchylenie wielkości zatrudnienia Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie czasu pracy na 1 zatrudnionego Odchylenie wydajności pracy na 1 godzinę Analiza czynnikowa w zakresie czynnika pracy

30 Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie od normy pracy Odchylenie całkowitych kosztów płac bezpośrednich Odchylenie stawek wynagrodzenia

31 Odchylenie jedn. kosztów robocizny bezp. Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie kosztów robocizny bezp. Odchylenie jedn. nakładów pracy Odchylenie stawek wynagrodzeń

32 Zakład Wielkość produkcjiZatrudnienie ogółem I okresII okresI okresII okres I II III Razem Zadanie 8 Na podstawie poniższych danych ustalić udział wzrostu wydajności pracy i zatrudnienia we wzroście produkcji.

33 Zadanie 9 Na podstawie poniższych danych obliczyć, w jakim stopniu wzrost produkcji został osiągnięty dzięki wzrostowi wydajności pracy. - wzrost zatrudnienia o 2% - wzrost produkcji o 15%

Wskaźniki oceny gospodarki płacowej * wsk. wyprzedzenia średniej płacy przez wzrost wydajności pracy dynamika wzrostu wydajności pracy dynamika wzrostu średniej płacy * wsk. opłacenia wzrostu wydajności pracy wzrostem średniej płacy tempo wzrostu średniej płacy tempo wzrostu wydajności pracy Analiza płac

Odchylenie średniej płacy Odchylenie wielkości zatrudnienia Odchylenie kosztów płac

36 Zadanie 7.2 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ czynników na zmianę kwoty wynagrodzeń przedsiębiorstwa. WyszczególnieniePlanWykonanie Wielkość zatrudnionych robotników (os.) Czas nominalny 1 robotnika (godz.) Nieobecności z powodu choroby (godz.) Inne nieobecności usprawiedliwione (godz.) Nieobecności nieusprawiedliwione (godz.) Urlopy (godz.) Miesięczne płace z narzutami (tys. zł) Wielkość produkcji (szt.)

37 Zadanie 10 Na podstawie poniższych danych obliczyć, w jakim stopniu wzrost sumy wynagrodzeń został osiągnięty dzięki wzrostowi średniej płacy - wzrost zatrudnienia o 2% - wzrost sumy wynagrodzeń o 13%

38 Zadanie 11 Na podstawie danych w tabeli dokonać oceny gospodarki czynnikiem ludzkim WyszczególnienieI kw.II kw. Produkcja towarowa (tys. zł) Produkcja sprzedana (tys. zł) Ogół wypłaconych wynagrodzeń (tys. zł) Ogół zatrudnionych pracowników w tym robotnicy Liczba przepracowanych rob-godz. przez 1 robotnika Analiza kompleksowa czynnika ludzkiego

39 Zadanie 13 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ wzrostu wydajności pracy na wzrost produkcji, koszty i rentowność. WyszczególnienieOkres poprzedni Okres badany Wskaźnik dynamiki (w %) Wartość sprzedanej produkcji (w tys. zł) Zatrudnienie ogółem Koszty ogólne (w tys. zł) Zysk (w tys. zł)

40 Analiza struktury zatrudnienia Zadanie 14 Na podstawie poniższych danych dokonać oceny struktury zatrudnienia w poszczególnych zakładach przedsiębiorstwa wielozakładowego Grupa pracowniczaZakład Nr 1Zakład Nr 2Zakład Nr 3 Robotnicy Pracownicy inżynieryjno-techniczni Pracownicy administracyjno-biurowi Pracownicy obsługi Uczniowie

41 Zadanie 15 Na podstawie poniższych danych dokonać oceny struktury zatrudnienia. Przy obliczeniach uwzględnić istnienie zatrudnienia utajonego. Grupy zatrudnionychI kw.II kw. Robotnicy Pracownicy inżynieryjno-techniczni Pracownicy administracyjno-biurowi Pracownicy obsługi Straż przemysłowa Razem I kw. II kw. Liczba przepracowanych godzin nadliczbowych Przeciętny czas pracy 1 robotnika w kwartale (godz.) Dodatkowe wynagrodzenia wypłacone pracownikom inżynieryjno-technicznym za prace zlecone (zł) Przeciętna kwartalna płaca pracownika inżynieryjno-technicznego (zł) Wartość produkcji (zł) Wykonanie planu nowych uruchomień i innych zadań z zakresu rozwoju techniki (w %) 80 92

42 Analiza zasobów majątkowych Analiza środków trwałych

43 Analiza stanu środków trwałych

44

45 Zadanie 1 Na podstawie poniższych danych: a) ocenić zużycie maszyn b) ustalić stopień zgodności planowego okresu eksploatacji z faktycznie realizowanym Grupa maszyn Liczba maszyn wg lat eksploatacjiLiczba maszyn Planowany okres eksploatacji w latach do Frezarki Szlifierki Tokarki Wiertarki Strugarki Pozostałe

46 Analiza wykorzystania środków trwałych

47

48 ANALIZA WPŁYWU STRAT CZASU PRACY MASZYN I URZĄDZEŃ NA ZMNIEJSZENIE WIELKOŚCI PRODUKCJI I ZYSKU  Ustalanie wpływu strat czasu pracy maszyn i urządzeń na zmniejszenie produkcji P * 100  P = P Ws  Ustalanie wpływu strat czasu pracy maszyn i urządzeń na zmniejszenie zysku - zmniejszenie zysku wynikające ze zmniejszenia produkcji Z * 100  Z p = Z Ws - zmniejszenie zysku wynikające z względnej zwyżki kosztów stałych KS * 100  Z k = KS Ws - zmniejszenie zysku wynikające z strat czasu pracy maszyn i urządzeń  Z =  p  Z k

49 Zadanie 2 Na podstawie poniższych danych obliczyć i ocenić wpływ strat czasu pracy maszyn i urządzeń na wielkość produkcji i zysk przedsiębiorstwa Produkcja sprzedana Koszty ogólne Zysk Wsk. strat czasu pracy maszyn (w %)

50 Zadanie 3 Na podstawie poniższych danych: a) ocenić wykorzystanie maszyn, b) określić wpływ wykorzystania maszyn na wielkość produkcji i zysk WyszczególnienieOkres IOkres II Liczba maszyn posiadanych Liczba maszyn zainstalowanych Liczba maszyn pracujących na najliczebniejszej zmianie Wielkość produkcji (tys. zł) Koszty ogólne (tys. zł) Zysk (tys. zł) Przyczyny unieruchomienia maszyn WyszczególnienieOkres IOkres II Awaria Remont Brak zleceń produkcyjnych Zmiany profilu produkcyjnego Niedostateczna harmonizacja Rezerwa Razem 1720

51 Analiza produktywności środków trwałych

52 Zadanie 4 Na podstawie poniższych danych ocenić produktywność posiadanego majątku. Wyjaśnić różnice we wskaźnikach produktywności. Ustalić najbardziej prawdopodobną zmianę produktywności majątku trwałego. Wyszczególnienie Wartość produkcji wytworzonej (tys. zł) Liczba maszyn (w szt.) Wartość netto środków trwałych (tys. zł) Wartość netto maszyn produkcyjnych (tys. zł) Amortyzacja roczna (tys. zł) Zdolność produkcyjna (tys. zł)

53 Zadanie 5 Na podstawie poniższych danych ustalić: a) produktywność środków trwałych b) wpływ zmiany produktywności na przyrost produkcji c) wpływ produktywności na zmianę zysku WyszczególnienieOkres IOkres IIZmiana% Wartość produkcji Wartość netto środków trwałych Koszty ogólne Zysk ,5 5,0 18,6 32,0

54 Zadanie 6 Rozliczyć wpływ czynników na przyrost produkcji WyszczególnienieOkres IOkres IIZmiana% Wartość produkcji (tys. zł) Liczba maszyn (szt.) Efektywny czas pracy 1 maszyny (godz.) ,3 +18,8 - 8,8

55 Zadanie 7 Na podstawie poniższych danych: a) ocenić produktywność posiadanego majątku, b) ustalić wpływ zmiany produktywności majątku trwałego na zmianę produkcji, c) ustalić wpływ zmiany produktywności majątku trwałego na zmianę zysku, d) określić wpływ czynników na zmianę produktywności majątku trwałego. WyszczególnienieI okresII okres Wartość produkcji (tys. zł) Wartość netto środków trwałych (tys. zł) Koszty ogólne (tys. zł) Zysk (tys. zł)

56 Analiza zasobów majątkowych Analiza zapasów

57 WSKAŹNIKI OCENY ZAPASÓW wsk. zapasochłonności produkcji przeciętny zapas materiałów wartość produkcji wsk. produktywności zapasów materiałowych wartość produkcji przeciętny zapas materiałów wsk. zapasu w dniach (wsk. cyklu zapasów) przeciętny zapas materiałów * liczba dni w okresie zużycie materiałów wsk. częstotliwości wymiany zapasów materiałów (wsk. rotacji materiałów) zużycie materiałów przeciętny zapas materiałów wsk. zaangażowania materiałów w procesie wytwórczym przeciętny zapas materiałów zużycie materiałów w danym okresie

58 Pomiędzy wskaźnikami zachodzą następujące powiązania: = wskaźnik poziomu zapasów wskaźnik obrotu zapasów liczba dni w okresie = wskaźnik obrotu zapasów wskaźnik zapasów w dniach liczba dni w okresie = wskaźnik zapasów w dniach wskaźnik obrotu zapasów

59 Szczegółowe wskaźniki zapasów wskaźnik zapasów zapasy materiałowe materiałów w dniach = koszty zużycia materiałów / liczba dni w okresie wskaźnik zapasów produkcji zapasy produkcji niezakończonej niezakończonej w dniach = koszty wytworzenia / liczba dni w okresie wskaźnik zapasów wyrobów zapasy wyrobów gotowych gotowych w dniach = koszty wytworzenia / liczba dni w okresie

60

61 Zadanie 2 Dokonać oceny poziomu zapasów materiałowych w przedsiębiorstwie na podstawie poniższych danych: Średni stan zapasów materiałów Zużycie produkcyjne materiałów

62

63 Zadanie 4 Dokonamy oceny poziomu zapasów w przedsiębiorstwie na podstawie poniższych danych: Wyszczególnienie PlanWykonanie Średni stan zapasów Wartość produkcji sprzedanej

64 Wyszczególnienie Materiał ABC Norma zużycia materiałów na 1 wyrób w kg Norma zapasu w dniach Cena 1 kg materiału Faktyczny zapas materiału w tys. zł Zadanie 8 Ocenić czy wielkość posiadanych zapasów materiałowych jest zgodna z potrzebami produkcyjnymi, związanymi z wytwarzaniem 20 szt. wyrobów dziennie.

65 Zadanie 8.1 Wyznaczyć wielkość średnich zapasów dla materiałów A, B i C. Porównać faktyczne zapasy z wielkościami średnimi. Z materiałów A, B i C przedsiębiorstwo wytwarza 100 wyrobów dziennie. WyszczególnienieMateriał ABC Jednostkowe zużycie materiałów w kg Średni cykl dostaw Odchylenie od średniego cyklu dostaw Cena 1 kg materiału Faktyczny zapas materiału w tys. zł