Jolanta Gawlikowska

Działalność spółdzielni socjalnej Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków, która służy społecznej i zawodowej reintegracji jej członków. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo – kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 23 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późniejszymi zmianami), np. w zakresie pomocy społecznej, usług socjalnych, sportu, turystyki i rekreacji.

Działalność spółdzielni socjalnej Zadania, którymi mogą być zainteresowane spółdzielnie socjalne to działania na rzecz osób niepełnosprawnych, promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych lub zagrożonych zwolnieniem, działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości, działania edukacyjne i kulturalne. Działalność ta finansowana jest z nadwyżki bilansowej, która nie może być podzielona między członków spółdzielni. Zysk spółdzielni przeznaczony jest na realizacje celów społecznej i zawodowej reintegracji członków spółdzielni, fundusz inwestycyjny i zwiększenie funduszu zasobowego.

Działalność spółdzielni socjalnej Spółdzielnia socjalna, działając na otwartym rynku pracy, a więc w warunkach ekonomicznej konkurencji, podlega tym samym zasadom, co firmy komercyjne: musi pozyskać i utrzymać odbiorców swoich towarów lub usług, zapewnić sobie zyski i utrzymać płynność finansową. Rodzaj działalności i sposób jej prowadzenia przekłada się na kondycję finansową spółdzielni socjalnej. O ile efekty społeczne jej funkcjonowania są szybko zauważalne, to efekty ekonomiczne, przekładające się na wynik finansowy, przedstawiają sie dużo gorzej.

Działalność spółdzielni socjalnej Większość spółdzielni swój budżet konstruuje w oparciu o dwa źródła: dotacje, granty, refundacje, czyli środki niezwiązane bezpośrednio z działaniami rynkowymi oraz środki uzyskane z działalności biznesowej, komercyjnej.

Założenie spółdzielni socjalnej Etapy zakładania spółdzielni socjalnej Osoby, które zamierzają utworzyć spółdzielnię socjalną muszą mieć pomysł na działalność gospodarczą. To najważniejszy moment na etapie powstawania spółdzielni, ponieważ od właściwego wyboru rodzaju produkcji czy usług zależy przyszłość spółdzielni i jej członków. Jeśli zostaną spełnione dwa podstawowe warunki konieczne do założenia spółdzielni, czyli zbierze sie grupa osób, które chcą powołać spółdzielnię socjalną i będą miały pomysł na działalność, wówczas powinien powstać dokument określający cele i zasady funkcjonowania tworzonej spółdzielni – statut, który musi być zatwierdzony na Walnym Zgromadzeniu.

Założenie spółdzielni socjalnej Etapy zakładania spółdzielni socjalnej Statut spółdzielni musi zawierać niezbędne elementy, takie jak: - nazwa spółdzielni zawierająca oznaczenie „Spółdzielnia Socjalna”, - przedmiot działalności spółdzielni (działania wykonywane w ramach działalności gospodarczej wymienione zgodnie z kategoriami opisanymi w Polskiej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej oraz informacja, że spółdzielnia działa na rzecz reintegracji społecznej i zawodowej),

Założenie spółdzielni socjalnej Etapy zakładania spółdzielni socjalnej - teren działania (obszar w obrębie, którego spółdzielcy mają zamiar sprzedawać towary lub usługi) i siedzibę, - czas trwania, o ile spółdzielnia została założona na czas określony, - prawa, obowiązki i zasady przyjmowania, wykreślania czy wykluczania członków spółdzielni socjalnej, - zasady wyboru, odwoływania oraz kompetencje władz spółdzielni socjalnej, w tym: zarządu, walnego zgromadzenia członków oraz rady nadzorczej, - zasady wprowadzania zmian w statucie,

Założenie spółdzielni socjalnej Etapy zakładania spółdzielni socjalnej - sposób podziału, połączenia się, a także likwidacji spółdzielni socjalnej, - zasady podziału nadwyżki bilansowej oraz pokrywania strat, - wysokość wpisowego, wysokość i ilość udziałów, które członek zobowiązany jest zadeklarować, terminy wnoszenia i zwrotu oraz skutki braku wniesienia udziału w terminie. Gdy statut będzie już gotowy, muszą go podpisać wszyscy członkowie przyszłej spółdzielni.

Założenie spółdzielni socjalnej Etapy zakładania spółdzielni socjalnej Po podpisaniu statutu, podczas zebrania założycielskiego, musi powstać wniosek o rejestrację spółdzielni oraz dokumentacja założycielska Walnego Zgromadzenia spółdzielni. Spółdzielnia socjalna jako forma działalności gospodarczej socjalnej, m.in. uchwała Walnego Zgromadzenia o przyjęciu statutu, uchwała o powołaniu spółdzielni socjalnej oraz uchwała o powołaniu organów spółdzielni socjalnej.

Założenie spółdzielni socjalnej Etapy zakładania spółdzielni socjalnej W ciągu siedmiu dni od zebrania założycielskiego członkowie spółdzielni muszą ją zarejestrować. Spółdzielnie socjalne rejestruje sie w Krajowym Rejestrze Sądowym na takich samych zasadach jak wszystkie spółdzielnie. Są natomiast zwolnione z opłaty za rejestracje i ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Założenie spółdzielni socjalnej Dokumenty Dokumenty niezbędne do zarejestrowania spółdzielni socjalnej to: 1) wniosek o rejestrację spółdzielni, do którego dołącza sie: zaświadczenie powiatowego urzędu pracy, potwierdzające posiadanie statusu osoby bezrobotnej, zaświadczenie potwierdzające spełnienie przez osoby zamierzające założyć spółdzielnie socjalną warunków (bycie osobą bezdomną, uzależnioną od alkoholu, uzależnioną od narkotyków, chorą psychicznie, zwalnianą z zakładów karnych, uchodźcą), o których mowa w art. 4 pkt. 2 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. Nr 94, poz. 651 z późniejszymi zmianami) lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności osoby zamierzającej założyć spółdzielnię socjalną,

Wszystkie osoby powołujące spółdzielnię socjalną powinny znać i dobrze rozumieć treść przygotowanego statutu. Zanim zostanie zwołane oficjalne zebranie założycielskie należy wcześniej ustalić termin (datę, godzinę) dogodny dla wszystkich przyszłych członków oraz miejsce, gdzie będzie się odbywało spotkanie. Dobrze byłoby przygotować wcześniej listę członków założycieli, na której każdy na początku spotkania powinien się podpisać (warto uprzedzić wszystkich, że potrzebne będą adresy zameldowania lub zamieszkania, numer PESEL czy też inny numer identyfikacyjny).

Zebranie założycielskie Na początku zebrania założycielskiego przedstawia się porządek obrad, który powinien zawierać takie punkty jak: uchwała o powołaniu spółdzielni socjalnej, uchwała o przyjęciu statutu, uchwała o wyborze zarządu spółdzielni socjalnej. Później punkt po punkcie następuje realizacja zaplanowanego porządku, a ze spotkania sporządzany jest protokół, czyli pisemne sprawozdanie, które zawiera zapis tego, co się na zebraniu wydarzyło – streszczenie dyskusji, wniosków, informacje o podjętych uchwałach, sposób głosowania, ilość oddanych głosów za lub przeciw.

Zebranie założycielskie Spotkanie prowadzi przewodniczący. Sporządzenie protokołu należy natomiast do sekretarza. Osoby przewodniczącego i sekretarza wybiera się spośród członków założycieli (warto znaleźć je wcześniej, po to by miały możliwość przygotowania się i sprawnie przeprowadziły całe zebranie). Zarówno przewodniczący, jak i sekretarz, podpisują się pod protokołem ze spotkania założycielskiego i wszystkimi podjętymi nad nim uchwałami

Rada nadzorcza Jeśli członków spółdzielni socjalnej jest więcej niż 15 należy także powołać radę nadzorczą, czyli organ kontroli wewnętrznej (w spółdzielniach poniżej 15 członków kompetencje rady nadzorczej należą do walnego zgromadzenia i w takim przypadku prawo kontroli działalności spółdzielni przysługuje każdemu członkowi).

Przykładowy przebieg zebrania założycielskiego spółdzielni socjalnej: Przykładowy przebieg zebrania założycielskiego spółdzielni socjalnej: 1. Przedstawienie celu zebrania oraz uczestników (wszyscy uczestnicy podpisują się na liście). 2. Wybór przewodniczącego i sekretarza – kandydaci mogą zgłosić się sami lub zostać zgłoszeni przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w głosowaniu jawnym – przechodzą osoby, które uzyskają najwięcej głosów. 3. Podjęcie uchwały o powołaniu spółdzielni socjalnej.

Przykładowy przebieg zebrania założycielskiego spółdzielni socjalnej: 4. Dyskusja nad statutem, zgłoszenie uwag i zatwierdzenie ewentualnych poprawek. 5. Podjęcie uchwały o przyjęciu statutu. 6. Wybór komisji skrutacyjnej (komisja liczy głosy w głosowaniach tajnych). 7. Zgłoszenie kandydatów i wybór w głosowaniu tajnym zarządu; zarząd to osoby, które będą kierowały działalnością spółdzielni i będą reprezentowały ją na zewnątrz; skład i liczbę członków zarządu określa statut, który może przewidywać zarząd jednoosobowy ( jedynie prezesa) lub kilkuosobowy.

Przykładowy przebieg zebrania założycielskiego spółdzielni socjalnej: 8. Ewentualnie: zgłoszenie kandydatów i wybór rady nadzorczej (podjęcie uchwały o wyborze rady nadzorczej, czyli osób, które będą kontrolowały działania zarządu – wybierani są w głosowaniu tajnym). 9. Wolne wnioski. 10. Zamknięcie zebrania. UWAGA: Uchwały powinny być numerowane oraz mieć nadawany tytuł, np. Uchwała nr 1/2006 o powołaniu Spółdzielni Socjalnej „Dedal” lub Uchwała nr 1 z dnia 15 sierpnia 2006 roku o powołaniu Spółdzielni Socjalnej „Dedal”.

Dokumenty Dokumenty powstające na spotkaniu założycielskim dobrze byłoby przygotować przynajmniej w dwóch oryginałach. Jeden komplet zostanie złożony w sądzie, drugi warto przechowywać w archiwum. Po zakończeniu zebrania założycielskiego należy sprawdzić i zebrać wszystkie dokumenty, które będą potrzebne przy składaniu wniosku o rejestrację, a są to: 1. Lista członków założycieli z oryginalnymi podpisami wszystkich osób (lista powinna zawierać: imię i nazwisko osoby, adres zameldowania bądź zamieszkania, PESEL bądź inny numer identyfikacyjny, własnoręczny podpis). 3 Art. 35 ustawy Prawo spółdzielcze.

Założenie spółdzielni socjalnej Dokumenty 2) statut spółdzielni, 3) uchwała Walnego Zgromadzenia o uchwaleniu statutu, 4) uchwała Walnego Zgromadzenia o powołaniu spółdzielni, 5) uchwała Walnego Zgromadzenia o powołaniu organów spółdzielni socjalnej, 6) protokół założycielskiego Walnego Zgromadzenia spółdzielni socjalnej. Sąd rejestrowy ma 14 dni na rozpatrzenie wniosku o rejestrację spółdzielni.

Źródła finansowania działalności spółdzielni socjalnej W funkcjonowaniu każdego przedsiębiorstwa niezmiernie ważną jest kwestia pozyskania źródeł finansowania działalności gospodarczej (zapewnienie środków na zatrudnienie pracowników, zakup sprzętu i maszyn, kupno lub wynajem lokalu). Jest to szczególnie istotne na początku istnienia przedsiębiorstwa, kiedy firma nie ma jeszcze stałych odbiorców usług czy produktów, nie ma wyrobionej i ugruntowanej marki i pozycji na rynku. Spółdzielnia socjalna może uzyskać pomoc finansową ze strony państwa lub ze środków unijnych.

Źródła finansowania działalności spółdzielni socjalnej Wsparcie ze strony państwa O pomoc finansową ze środków publicznych spółdzielnie socjalne mogą się starać na wielu płaszczyznach: jako dotacje bezzwrotne, wniesienie wkładu do spółdzielni, zwolnienia podatkowe, zwolnienia z opłat sądowych czy zatrudnienie wspierane. Jednorazowa dotacja na utworzenie spółdzielni socjalnej z Funduszu Pracy.

Źródła finansowania działalności spółdzielni socjalnej Wsparcie ze strony państwa Powiatowe urzędy pracy mogą przyznać osobie bezrobotnej jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych w wysokości nie wyższej niż 4 - krotne przeciętne wynagrodzenie na jednego członka spółdzielni oraz 3 - krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka przystępującego do spółdzielni socjalnej po jej założeniu.

Źródła finansowania działalności spółdzielni socjalnej Wsparcie ze strony państwa W tym celu należy skontaktować sie z powiatowym urzędem pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Zasady przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej regulują: - Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późniejszymi zmianami) – art. 46.

Źródła finansowania działalności spółdzielni socjalnej Wsparcie ze strony państwa - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 kwietnia 2009 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2009 r. Nr 62, poz. 512 ).

Prawa i obowiązki członka spółdzielni Członek Spółdzielni ma prawo do: 1) brania czynnego udziału w życiu Spółdzielni, a w szczególności uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu z prawem głosowania, 2) wybierania i wybieralności do organów Spółdzielni, 3) przedstawiania opinii, wniosków i postulatów w sprawie działalności Spółdzielni i jej organów, 4) zaskarżania do Sądu Uchwał Walnego Zgromadzenia z powodu ich niezgodności z prawem lub postanowieniami Statutu,

Prawa i obowiązki członka spółdzielni Członek Spółdzielni ma prawo do: 5) zatrudnienia w Spółdzielni na zasadach określonych w statucie, stosownie do swoich kwalifikacji, aktualnych potrzeb i możliwości gospodarczych Spółdzielni 6) pobierania za swoją pracę wynagrodzenia zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami ustawowymi oraz postanowieniami Statutu, 7) niezwłocznego uzyskania od organów Spółdzielni informacji o jej stanie finansowym, działalności i zamierzeniach na przyszłość, na żądanie członka ww. informacja winna być udzielona na piśmie,

Prawa i obowiązki członka spółdzielni Członek Spółdzielni ma prawo do: 8) wglądu do rejestru członków, protokołów Walnego Zgromadzenia, sprawozdań Spółdzielni, w tym sprawozdań finansowych oraz protokołów lustracji, 9) świadczeń socjalnych określonych przepisami ustawowymi oraz postanowieniami statutu, 10) korzystania wraz z członkami rodziny z urządzeń Spółdzielni oraz uczestniczenia w organizowanych przez Spółdzielnię imprezach socjalnych, oświatowo- kulturalnych, szkoleniowych, sportowych i turystycznych

Prawa i obowiązki członka spółdzielni Członek Spółdzielni ma obowiązek: 1) uczestniczenia w realizacji zadań Spółdzielni, w tym podjęcia i wykonywania pracy w Spółdzielni zgodnie z przepisami Prawa spółdzielczego, Statutu oraz regulaminu pracy, 2) brania udziału w walnych zgromadzeniach oraz uczestniczenia w pracach organów, do których został wybrany, 3) dbałości o dobro Spółdzielni, w szczególności o dobre imię i mienie Spółdzielni,

Prawa i obowiązki członka spółdzielni Członek Spółdzielni ma obowiązek: 4) stosowania się do postanowień statutu, regulaminów i uchwał organów Spółdzielni, 5) przestrzegania zasad współżycia społecznego oraz życzliwości, uczynności i koleżeństwa w stosunku do innych członków Spółdzielni, 6) wpłacenia wpisowego oraz zadeklarowanych udziałów w sposób i terminach określonych w Statucie, 7) ochrona i zabezpieczenie majątku Spółdzielni oraz użytkowanie go zgodnie z przeznaczeniem.

Prawa i obowiązki członka spółdzielni Członek Spółdzielni zatrudniony na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, nie może podejmować bez zgody Zarządu zatrudnienia w innych zakładach prowadzących działalność konkurencyjną w stosunku do Spółdzielni.