Cywilizacja XXI wieku opiera się na postępie naukowo-technicznym. Nikt już nie wyobraża sobie życia bez wykorzystania takich mediów, jak: radio, telewizja czy telefon. Nikogo nie dziwi też coraz powszechniejsze wykorzystywanie komputerów praktycznie w każdej dziedzinie życia. Media – komputer, Internet, telewizja, telefon komórkowy radio, a nie tylko prasa i książki stały się środkami edukującymi i wspomagającymi edukację i to nie tylko dzieci i młodzieży, ale także dorosłych. To właśnie informacja stała się ważnym czynnikiem wyznaczającym rozwój wielu dziedzin życia.
Komputer jest nowoczesnym urządzeniem, którego zastosowanie znajdujemy we wszystkich dziedzinach życia. Do czego służy komputer? Do zabawy: gry, muzyka, wideo. Do pisania, składania tekstów. Do obliczeń: od arkuszy kalkulacyjnych do inżynierskich i naukowych. Do przechowywania informacji, archiwizowania danych: od notesów do ogromnych baz danych. Do grafiki: projektowanie, rysunek i malarstwo, fotografia cyfrowa. Do pracy: od automatyzacji zadań biurowych i produkcji do tomografii komputerowej. Do nauki: słowniki, kursy, encyklopedie. Do komunikacji: poczta elektronicznej, WWW, zakupy, wideofonia, integracja z telefonami. Do robienia rzeczy, o którym się filozofom nie śniło... Jak wynika z powyższego zestawienia, najważniejszą zaletą komputera jest jego interaktywność!
Okres dzieci ń stwa i m ł odo ś ci to okres kszta ł towania si ę osobowo ś ci. Komputer mo ż e wywiera ć pozytywny wp ł yw na rozwój psychiczny dzieci i m ł odzie ż y poniewa ż : pobudza my ś lenie, rozwija procesy poznawcze, kszta ł tuje okre ś lone umiej ę tno ś ci, wzmacnia poczucie warto ś ci poprzez umacnianie wiary we w ł asne mo ż liwo ś ci i umiej ę tno ś ci.
Komputer wpływa też pozytywnie na rozwój umiejętności społecznych: - rozwija samodzielność, - dostarcza rozrywki, zapewnia relaks, - pomaga w wyszukiwaniu informacji na interesujące tematy.
Edukacja poprzez zabawę stanowi jeden z najważniejszych argumentów dla zastosowania komputera w pracy z małym dzieckiem. Wiele programów realizuje zasadę "bawiąc- uczyć". Programy te umożliwiają dzieciom kształtowanie konkretnych umiejętności, związanych np. z rozpoznawaniem liter, czytaniem czy liczeniem. Wspomagają ogólny rozwój psychiczny dziecka, wzmacnia poczucie wartości.
Dzieci mogą korzystać ze specjalnie dla nich przygotowanych encyklopedi i, czy gier edukacyjnych. Komputerowe gry, łamigłówki czy rebusy stymulują u dzieci większość procesów myślowych. Gry komputerowe: - zwiększają poziom koncentracji, poprawiają koordynację oka i ręki, - wyrabiają manualną zręczność i uczą strategicznego planowania, - przyczyniają się do szybszego rozwoju poznawczego dzieci, - za pewnik uznaje ich wartość edukacyjną i terapeutyczną (naprawczą).
Internet jest ogólnoświatową siecią komputerową łączącą tysiące sieci lokalnych z całego świata. Do najważniejszych i najbardziej rozpowszechnionych elementów Internetu należą: - www, - poczta elektroniczna, - komunikatory, - przesyłanie i współdzielenie plików, - praca na zdalnych komputerach, - internetowe zakupy.
Dzięki poczcie elektronicznej możliwy jest kontakt i wymiana informacji między różnymi osobami czy grupami szkolnymi. - Nie bez znaczenie jest też prędkość komunikacji - list elektroniczny (tzw. ) dochodzi w ciągu kilku minut, a nawet sekund. Uczniowie mogą również włączać się do ogólnokrajowych grup dyskusyjnych.
Witryny WWW zawierają grafikę i łącza do materiałów przechowywanych w rożnych miejscach w Internecie. Mają łatwy dostęp do ogromnych zasobów wiedzy i informacji zgromadzonych w największych bibliotekach świata. To źródło wiedzy, z którego korzystamy na co dzień: - Strony internetowe szkół: ( instytucji, organizacji, - Mapy, nawigacja, podróże(rezerwacja biletów), - Filmy, pliki dźwiękowe, muzyka (yuotube), - Prezentacja własnych dokonań – zamieszczanie różnorodnych publikacji, plików o różnym charakterze, - Wirtualne podróże – świat, kosmos, - Możliwość załatwiania ważnych spraw o dogodnej porze – np. dokonywanie opłat – przelewy bankowe, robienie wirtualnych zakupów.
Internet to w życiu dziecka siła pozytywna. Umożliwia: - wymianę poglądów, - dostęp do informacji naukowych, - zdobywanie wiedzy.
Komunikatory: - prawie na żywo: chat, komunikatory i inne internetowe pogaduszki. Dzięki temu możemy rozmawiać z kimś ze Stanów Zjednoczonych zupełnie jak kolegą przez telefon (Skype), - portale społecznościowe - społeczności zrzeszające ludzi o podobnych poglądach, zainteresowaniach: - Nasza Klasa, - Fotka.pl, - Facebook – co 13 osoba na świecie ma swoje kontom - Grono.net, - Twitter, - MySpace – własna strona lub blog.
Postęp techniczny, komputeryzacja i informatyzacja rzeczywistości to jeden z głównych czynników leżących u podstaw przyspieszenia rozwoju dzieci i młodzieży. Przyspieszenie to, obok niewątpliwie dobrych stron, może pociągnąć za sobą pewne nie do końca zbadane niebezpieczeństwa. Zastanówmy się nad nimi przez chwilę!
Niekontrolowane i nieumiarkowane korzystanie z tych wynalazków może prowadzić do uzależnienia. Wywiera zdecydowanie negatywny wpływ na rozwój dziecka, jego rozwój psychiczny, hamując go i ograniczając. Strumień informacji napływa zbyt szybko i w ilościach przekraczających naturalną zdolność mózgu do racjonalnej selekcji (wyboru) wiadomości na ważne i potrzebne oraz na bezwartościowe. Anonimowość w sieci i brak hamulców, wzajemne odizolowanie od siebie użytkowników, prowadzi do rozluźnienia więzi społecznych, a z czasem nawet do zerwania kontaktów z otoczeniem i z własną rodziną. W szerszym kontekście może to prowadzić do zupełnej izolacji dzieci i młodzieży, a w konsekwencji- do rozpadu wielu więzi społecznych.
Wpływ komputera i Internetu na rozwój dzieci i młodzieży ma charakter wielopoziomowy. Możemy wyróżnić pięć sfer rozwoju młodego człowieka, których ten wpływ dotyczy: Rozwój fizyczny - wady postawy i pogorszenie się wzroku. Rozwój psychiczny - zaburzenia emocjonalne. Rozwój moralny, etyczny - niekontrolowany dostęp do demoralizujących, niebezpiecznych treści. Rozwój społeczny - ograniczenie kontaktów rówieśniczych, anonimowość wyzwalająca zachowania nieetyczne i brak hamulców. Rozwój intelektualny- szok informacyjny, informacje niedostosowane do wieku i możliwości percepcyjnych dzieci (możliwość odbioru, zrozumienia treści).
Rozwój fizyczny: Nadwyrężenie mięśni nadgarstka. Jest to następstwo nieprawidłowego ułożenia rąk podczas korzystania z klawiatury (przeguby uniesione ku górze). Podaje się, że po sześciu godzinach pracy poziom aktywności palca wskazującego i związanych z tym obciążeń jest porównywalny z pracą nóg podczas 40-kilometrowego marszu. Zespół urazów wywołanych jednostronnym przeciążeniem kończyn górnych na odcinku dłoń-bark. Objawami mogą być bezwład lub dotkliwy, piekący ból przedramienia. Dolegliwości kręgosłupa i pleców. Usztywnienie mięśni. Jest skutkiem przyjmowania nieprawidłowej pozycji podczas pracy przy komputerze oraz złym ustawieniem monitora.
Rozwój tych objawów pozostaje utajony w związku z tym, że mózg silnie koncentruje się w czasie pracy na tym, co dzieje się na ekranie i nie potrafi w odpowiednim momencie interpretować sygnałów ostrzegawczych. Są one zagłuszane, aż do momentu, gdy stają się nie do wytrzymania.
Zaburzenia zmysłu wzroku : - Zaburzenia widzenia. Objawami są zmęczenie i zaczerwienienie oczu, pieczenie oraz kłucie w oczach, widzenie podwójne lub „za mgłą”, niedowidzenie z bliska. - Zawroty głowy. Spowodowane są przeciążeniem oczu i stresem wzmaganym przez promieniowanie elektromagnetyczne. - Bóle głowy. Jest to skutek promieniowania elektromagnetycznego, przemęczenia oczu i przyjmowania nieprawidłowej pozycji podczas siedzenia.
Rozwój społeczny - Szok informacyjny. Występuje wtedy, gdy napływ informacji jest zbyt szybki, wówczas mózg dziecka, siłą rzeczy traci zdolność selekcji wiadomości na sensowne i nic nie warte. Zaczyna zachowywać w pamięci wiadomości przypadkowe. Ubóstwo informacji potrzebnych do życia, tworzy źle przystosowanego odludka, który jest niezdolny do formułowania własnych sądów. - Wielokrotne oglądanie i dokonywanie na ekranie monitora aktów przemocy (gry komputerowe),dokonuje trwałych zmian w psychice graczy, którzy zaczynają postrzegać agresję jako rzecz normalną, a nawet jako najprostszy sposób rozwiązywania wszelkich problemów.
Rozwój psychiczny: - Długotrwałe, nadmierne korzystanie z komputera doprowadza do zakłócenia snu i systemu nerwowego przejawiające się drażliwością oraz zakłóceniem rytmu dobowego organizmu, czy wpędza w depresję. - Samotna zabawa z maszyną pogłębia poczucie izolacji. Dziecko staje się uzależnione od komputera. Nie szuka związków z innymi ludźmi, nie potrafi się z nimi komunikować. Zamierają wtedy dziecięce przyjaźnie. - Dziecko, które spędza dużo czasu przy grach komputerowych, w których wirtualna rzeczywistość oderwana jest od życia, przestaje orientować się w realiach otaczającego go świata. Zatraca poczucie wartości takich jak dobro czy zło, miłość czy nienawiść.
Uzależnienie od Internetu - „Nałóg” rujnuje nasze ciało (i umysł), więc jeszcze bardziej wycofujemy się z relacji z "żywymi" ludźmi. Należy więc ze smutkiem stwierdzić, że Internet to nie tylko cud techniki i dobrodziejstwo XXI wieku, ale realne zagrożenie dla naszego psychicznego i fizycznego zdrowia. - Użytkownik nie ma też czasu na racjonalne odżywianie, następuje zagrożenie otyłością.
Co robić, aby nie dopuścić do utraty zdrowia? Ważne zasady! 1. Trzymaj głowę prosto, tak by szyja nie była wygięta i nie powodowało to zniekształceń w odcinku szyjnym kręgosłupa. 2. Opieraj się plecami o oparcie fotela, aby nie powodować zmęczenia kręgosłupa w odcinku plecowym. Dobrze jest zastosować specjalną podpórkę pod plecy. 3. Łokcie trzymaj przy sobie lub oprzyj o poręcze fotela, aby nie obciążać dodatkowo pleców. 4. Stosuj właściwą pozycję przy pracy poprzez regulacje oparcia i wysokości fotela. 5. Ustaw klawiaturę nisko, tak by nie powodować zgięcia rąk w nadgarstkach. 6. Skuteczne są podkładki pod nadgarstki. 7. Nogi powinny być zgięte w kolanach pod kątem prostym. 8. Stopy trzymaj ustawione swobodnie i płasko na podłodze. 9. Klawiaturę ustaw około 10 cm od brzegu biurka. 10. Monitor umieść w odległości cm od oczu, górny brzeg monitora powinien być lekko poniżej linii oczu. 11. Oszczędzaj oczy, co pół godziny zrób przerwę w pracy i spójrz w dal przez okno lub na kolor zielony.
Ważne zasady - Korzystając z komputerów mamy okazje tworzyć i w pełni korzystać z wolności słowa. - Podczas zamieszczania swoich opinii i wypowiedzi należy pamiętać o panującej w sieci netykiecie. - Netykieta zabrania nam obrażać innych, używać wulgarnych słów, a zamiast argumentów wyzwisk. To tak jak w realnym świecie. Oprócz tego od kilku lat istnieją wolne encyklopedie (np. wikipedia), w których każdy może coś napisać. - W sieci bądźmy anonimowi – nie podawajmy swoich danych osobowych, ani też danych naszych bliskich. - Pamiętamy o tym, że nigdy nie wiemy, kto kryje się za osobą, z którą kontaktujemy się w sieci!!! Nie ufajmy nieznajomym!!!
Komputer zapewnia: - Zdrowie fizyczne, psychiczne, - Rozwój umiejętności, - Rozwój intelektualny. Komputer uszkadza: - Tylko wzrok, - Wpływa na ogólne pogorszenie zdrowia, - Jest całkowicie bezpieczny.
W Internecie możemy podawać - Swoje imię i nazwisko, - Swój adres zamieszkania, - Swój pseudonim (NICK). Korzystając z Internetu obowiązuje nas: - Netykieta, - Nie ma żadnych ograniczeń, gdyż jesteśmy anonimowi, - Możemy obrażać innych użytkowników sieci.
Właściwie zorganizowane miejsce pracy przedstawia rysunek: 1, 2 lub