Charakterystyka i przeciwdziałanie używaniu dopalaczy Przygotował Zbigniew Kędracki

Dopalacze  Z angielskiego: smarts, legel highs, herbal highs, boosters  Grupa (setki) substancji o działaniu psychoaktywnym (rzeczywistym lub rzekomym) stymulującym, relaksującym, psychodelicznym, halucynogennym – nie ujęte w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii  Część substancji była w obrocie na terenie RP, ale została już wycofana  Brak jeszcze jednoznacznych badań nad potencjałem uzależniającym większości dopalaczy  Jednocześnie w praktyce można znaleźć osoby od nich uzależnione lub poszkodowane ( także przypadki zgonów- Szwecja, Wielka Brytania)  Pochodzenie roślinne lub syntetyczne  Sprzedawane w sieciach sklepów, w krajach zachodnich tzw. „Smart shops”, ”Fun shops” wraz z akcesoriami do ich użycia  Nie ma obecnie możliwości powszechnego oznaczania ich zawartości w organizmie

dopalacze  W Polsce od 2008r. w legalnej sprzedaży pseudo-kolekcjonerskiej w sieciach sklepów, szczególnie aktywnych w internecie, takich jak dopalacze.com, e-dopalacze.com, azylon.pl  Interesujące, kolorowe strony internetowe przedstawiające fałszywe informacje o rzekomej nieszkodliwości, bezpieczeństwie dopalaczy oparte o fałszywe przesłanki (np. pod hasłem bezpieczeństwo jest informacja że środki są legalne, ale brak jest informacji, że nie do spożycia tylko w celach kolekcjonerskich, lub zawarta jest ona w innym miejscu  Sprzedający przekazują osobom nabywającym dualny przekaz np. że w Polsce środki są nie do spożycia, ale spożywa się je (np. jako suplement diety) na zachodzie  Jawne instrukcje zażywania, bardzo banalnie zafałszowywane tak, aby zgadzało się z prawem i nic sprzedawcom nie można było zarzucić  Zgodność z prawem, całkowicie poza moralnością  Skrajny cynizm sprzedawców i wyraźny podwójny przekaz, mimo, że i tak wszyscy wiedzą o co chodzi – jawna kpina z nie nadążąjącego za zmiennością rynku narkotyków prawa

Dopalacze  Pełne i kompletne, zaawansowane działania marketingowe skierowane do młodzieży, osób poszukujących mocnych wrażeń  Sprzedaż promocyjna, wielopaki, sprzedaz z automatów  Zalecenia producenta co do stosowania, np.”Pulse Ultra to kolejna nasza propozycja niepowtarzalnej mocy kolekcjonerskiej. Ponad godzinna przygoda, która momentalnie po włożeniu do klasera zabiera nas do krainy radości i ignorancji na wszystkie problemy świata. Jeśli lubisz być pozbawiony wszelkich zmartwień, jest to produkt dla Ciebie. Produkt nie do spożycia przez ludzi.”  oceny użytkowników w skalach: uderzenie/miłość/śmiech/zakręcenie/wychiszenie/wizualizacje  Przystępne ceny od kilkunastu złotych, różne smaki owocowe itp. – nic tylko brać…  W obecnym konstrukcie prawa – mała szansa na ich wykluczenie z „legalnego” obiegu; prawo działa zbyt wolno do zmienności specyfików na rynku  Istotne, z uwagi na trudność ograniczenia dostępu – ograniczać popyt edukując młodzież o niekorzystnych działaniach dopalaczy, ryzyku związanym z ich stosowaniem

Dopalacze - rzeczywistość  Brak dowodów na bezpieczeństwo stosowania, nie są to substancje dopuszczone do stosowania, nie przeszły standardowych, drogich dla producentów cyklów badań dopuszczających je do stosowania  Były doniesienia o zgonach i wpływie niektórych z tych substancji na występowanie zaburzeń psychicznych  Substancje te nie są legalne w całej Europie; poziom ich legalności jest różny w poszczególnych krajach europejskich; liberalne są np. Holandia, Wielka Brytania, restrykcyjne Irlandia, Szwecja, Belgia, Holandia  Nie są w pełni naturalne – zawierają często substancje syntetyczne; taka jest ich też droga rozwoju; w ucieczce przed prawem syntezowane są zmienione nieznacznie chemicznie, podobne w działaniu do poprzednio wycofanych – nowe dopalacze

dopalacze Realnym użytkownikom zaleca się:  Zapoznanie się z realnymi działaniami substancji, także ubocznymi, oraz informacjami od innych użytkowników, szczególnie w rodzaju „bad trip”  Nie łączenie dopalacza z innymi substancjami, alkoholem, lekami  Stosowanie małych dawek i nie kumulowanie ich  Zatrzymanie opakowania przy sobie, aby w razie zatrucia wiadomo było co było przyczyną  Pomoc osoby trzeźwej przy braniu, by mogła kogoś zaalarmować  Unikać odwodnienia, szczególnie po psychostymulantach  Unikać psychodelików (halucynogenów) w mocno stymulującym otoczeniu jak też w obniżonym nastroju ( potęguje te stany)  W razie złego samopoczucia wezwać pogotowie  Nie prowadzić pojazdów po dopalaczach

Dopalacze obecnie w sprzedaży - przykłady Pulse ultra Zestaw

Przykłady wycofanych ze sprzedaży dopalaczy cherries spice

Opisy substancji BZP – N-benzylopiperazyna – psychostymulant, działa podobnie do amfetaminy, ale około 10x słabiej  Obecnie nielegalny decyzja Rady Europy ( r), w Polsce pod kontrolą od dnia r.- wejścia w życie nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia r.  Biały proszek w kapsułkach, tabletkach  Działania niepożądane: bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, kołatania serca, brak apetytu, stany lekowe, bezsenność, dziwaczne myślenie, zmiany nastroju, dezorientacja, rozdrażnienie, drgawki, prawdopodobnie napady drgawkowe, odwodnienie, tachykardia,  Może uzależniać  Zwykle w tabletkach występuje wraz z TFMPP

Opisy substancji TFMPP – trifluorometylofenylopiperazyna – psychostymulująca pochodna piperazyny  Buały proszek, zwykle kapsułki wraz z BZP  Działanie zbliżone do extace (MDMA), lub LSD+metAMF  Działania niepożądane: migreny, bóle głowy, utrata apetytu, bezsenność, wymioty, odwodnienie, tachykardia,  Może uzależniać  Legalna w RP, nielegalna m.in.Dania Szwecja, Chorwacja

Opisy substancji JWH – 018 – naftalen-1-yl metanon – sysnetyczny agonista receptorów kanabinoidowych, podobny do haszyszu, marihuany  Grudkowata, twarda, lepka substancja o brązowym lub rudawym kolorze  Made in China  Działa podobnie haszyszu, marihuany  Działania uboczne – uzależnienie, psychozy, wzrost ciśnienia krwi, przekrwienie gałek ocznych, zaburzenia koordynacji ruchowej, wysuszenie śluzówek, zawroty głowy, dekoncentracja, zaburzenia uwagi, lęki  Były hospitalizacje po przedawkowaniach  Nielegalny w RP

Opisy substancji Mefedron – 4-metylometkatynon – systetyczny,psychostymulujacy – podobny do AMF i extace (MDMA) i entaktogenny (wyzwala empatię)  Biały proszek imitujący AMF lub COC, zwykle wciągany donosowo, sprzedawany jako „sole do kąpieli”, też tabletki, pigułki  Działa około 2 godziny  Działania niepożądane – brak jeszcze badań klinicznych,ale użytkownicy podają: tachykardię, hipotonię, zgrzytanie zębami, szczękościsk, oczopląs, podrażnienie śluzówek, krwawienia z nosa, potliwość, bóle i zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, drgawki i konwulsje, rozszerzenie źrenic, zaburzenia oddychania, zaburzenia pamięci krótkotrwałej, gonitwa myśli, spadek koncentracji uwagi, niepokój, paranoja, dysforia, stany depresyjne, omamy, zgon ( 1 pewny przypadek w Szwecji, 14 prawdopodobnych w Wielkiej Brytanii)  Może uzależniać  Niebezpieczny szczególnie a alkoholem i innymi psychostymulantami  W RP legalny, nielegalny w wielu krajach, w tym krajach skandynawskich,Rumunii Niemczech, Holandii

Opisy substancji Mieszanki ziołowe - susz roślinny, aromatyzowany w postaci skrętów do palenia  Podobne działanie do konopi indyjskich – euforyzujące lub uspokajające  Działania niepożądane – bóle głowy, w klatce piersiowej, krótkotrwałe spłycenie oddechu, znużenie, abulia, zaburzenia koncentracji uwagi, leki, silniejsze po wysokich dawkach  Często stosowany w połazceniu z innymi substancjami, co zaburza jego podstawowe działanie i jest nieprzewidywalne z uwagi na wielość interakcji między nimi  Można go łatwo przedawkować  Legalny w RP

Opisy substancji Szałwia wieszcza - Salvia divinorum – roślina z Meksyku, z alkaloidem salvinorin A, jednym z najsilniejszych związków psychodelicznych, wykazującym działania w setnych częściach miligrama ( mikrogram)  Postać- susz roślinny,  Silny halucynogen, z zaburzeniami zachowania i trudnościami w poruszaniu się  Silne efekty, choć krótkie po paleniu suszu; ataki szału, zaburzenia psychotyczne ostre, ból głowy  Niejasny mechanizm działania farmakologicznego  Nielegalna w RP i wielu krajach (Szwecja, Niemcy, USA, Japonia, Australia)

Opis substancji Fly agaric – muchomor czerwony  Susz kapelusza grzyba – używany do sporządzania wywarów lub żucia  Stan po użyciu przypomina upojenie alkoholowe; gadatliwość, euforia, potem omamy wzrokowe i słuchowe, czasem pobudzenie psychoruchowe, z dysforią i wściekłością, mikro- i makropsje, nadwrażliwość na bodźce  Inne objawy uboczne – zatrucie do zgonu włącznie, śpiączka, hepatotoksyczne uszkodzenie wątroby  Działa podobnie do muchomora sromotnikowego

Opis substancji Kratom – mytragena speciosa – pozyskiwany z liści azjatyckiego drzewa  Susz lub brunatny ekstrakt – do żucia lub picia wywarów  W małych ilościach pobudza, w większych euforyzuje, a potem daje senność  Porównywany do opium  Działania niepożądane – wymioty, zaburzenia perystaltyki, zaburzenia potencji, potęguje działanie leków, alkoholu, zaburza sprawność psychomotoryczną  Łatwy do przedawkowania  Nielegalny w RP, Australii, Finlandii

Opis substancji Argyreia nervosa – powój hawajski – zawiera naturalny odpowiednik LSD – LSA (amid kwasu D-lizergowego)w nasionach spożywanych w całości lub ekstrahowanych. Działanie środka jest wielokrotnie słabsze niż LSD  Działanie – światłowstręt, omamy wzrokowe, słuchowe, zaburzenia percepcji kształtów, kolorów, uspokojenie lub pobudzenie, euforia. Trwa około 2-14 godzin  Działania niepożądane – zaburzenia jelitowe, wymioty, skurcze, zaburzenia oddychania,skurcze macicy u kobiet, swędzenie, mrowienia  Nielegalny w RP, Włoszech, Australii

Opisy substancji Calea zacatechchi – krzew wykorzystywany w postaci suszu i liści, pierwotnie przez Indian  Działanie podobne do THC i euforyzujące, ponadto ułatwia zapamiętywanie snów  Objawy niepożądane: reakcje alergiczne, osłabienie, zawroty, senność, mdłości, wymioty, wysypka, obrzęki, ostre reakcje anafilaktyczne, zaburza świadomość i percepcję,  Nielegalna w RP