ZATRUCIA

TRUCIZNA Trucizna – substancja, która po wniknięciu do organizmu powodująca przemijające lub trwałe uszkodzenia Definicja trucizny według Paracalsusa: "sola dosis facit venerum" - wszystko trucizną jest i nic nią nie jest. O tym decyduje dawka.

Pojęcie dawki W definicji trucizny zasadnicze znaczenie ma dawka. Już w VIII wieku n.e. alchemik arabski Gabir Ibn Hayan stwierdził, że „... trucizny rozwijają swoje działanie przez ilość, a nie tylko przez swą naturę...”. dawka toksyczna - określana w gramach na kilogram ciężaru ciała jest najmniejszą ilością substancji mogącą wywołać objawy toksyczne - powoduje zatrucie oraz odwracalne zaburzenia czynnościowe organizmu dawka śmiertelna - jest to dawka, której podanie powoduje śmierć 50% użytych w doświadczeniu zwierząt - zatem nieodwracalne uszkodzenia i śmierć organizmu.

Stopień toksyczności Dawka śmiertelna dla dorosłego człowieka Wyjątkowo toksyczne Szczypta, kilka kropel, ok. 65 mg Silnie toksyczne Łyżeczka do herbaty, ok. 4g Średnio toksyczne 30 g lub 30 cm3 Słabo toksyczne 250-500 g Praktycznie nietoksyczne 1 dm3 lub 1 kg Praktycznie nieszkodliwe Powyżej 1 kg lub 1 dm3

Rodzaje zatruć: 1.zatrucie umyślne a. samobójcze b. zbrodnicze 2. wypadkowe a. użycie trucizny zamiast leku, alkoholu lub napoju b. zażycie zbyt dużej dawki lekarstw, omyłkowe podanie niewłaściwego leku lub nieprawidłowe skojarzenie z innymi lekami, podanie leku w nieprawidłowy sposób lub nieprawidłową drogą c. spożycie trujących grzybów, wilczej jagody itp. d. zatrucie alkoholem e. zatrucia zawodowe

Droga wprowadzenie trucizny do organizmu: oddechowa - bezpośrednie wchłanianie trucizny do krążenia dużego, pokarmowa - trucizna „pokonuje” na swej drodze żołądek i wątrobę. Przewód pokarmowy człowieka dorosłego ma około 8 m długości. poprzez skórę - nie uszkodzoną lub błony śluzowe. Powierzchnia skóry dorosłego człowieka to około 1,25 – 2 m2. poprzez wstrzyknięcie - domięśniowe, dożylne, dootrzewnowe lub podskórne  poprzez jamy ciała - dospojówkowo, przez nos, doodbytniczo i dopochwowo.

Ogólne zasady postępowania w wypadku zatruć w przypadku zatruć pomoc medyczna jest wskazana, w poważnych przypadkach niezbędna ratownik powinien działać szybko i sprawnie wezwanie karetki pogotowia zapewnienie drożności dróg oddechowych kontrola i utrzymanie czynności życiowych (oddech, krążenie) zapobieganie dalszym urazom (otwarcie okna, wyniesienie poszkodowanego) zabezpieczenie substancji powodującej zatrucie

Zatrucia doustne Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania Zatrucia pokarmami Spożycie wadliwie przygotowanych i przechowywanych potraw a mięsa, ryb, majonezu, sałatek Ogólne osłabienie, bóle i zawroty głowy, wymioty, biegunka, bóle brzucha, niepokój sercowy, podwyższona temperatura, dreszcze, osłabienie tętna, omdlenia, utrata przytomności Spowodowanie wymiotów, dorosłym podaje się wodę z solą ( 2 łyżeczki na szklankę wody), a dziecku wody z sokiem malinowym, podanie węgla leczniczego rozpuszczonego w wodzie

Zatrucia doustne Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania Zatrucie bakteryjne Bakterie z grupy salmonella Objawy nawet po dwóch dniach, ból głowy, nudności, wymioty, cykliczne bóle brzucha, biegunka, krwawy stolec, gorączka, wstrząs Ułożenie w pozycji bezpiecznej i przykrycie, wezwanie lekarza, podawanie dużej ilości płynów(woda, rozcieńczony sok owocowy, słaba herbata), umożliwienie samoistnych wymiotów, ale ich nie wywoływanie

Zatrucia doustne Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania Jadem kiełbasianym Spożycie konserw mięsnych, rzadziej rybnych, jarzynowych, serów pakowanych metodą próżniową, laseczki jadu kiełbasianego żyją w warunkach beztlenowych, wytwarzają gaz, który może spowodować wybrzuszenie ścianek konserwy Narastająca suchość w jamie ustnej i gardle ( przy braku gorączki), zaburzenia wzrokowe( zamglone widzenie, widzenie podwójne), opadnięcia powiek, zez zbieżny, rozszerzenie źrenic, brak reakcji na światło, połykanie staje się trudne, mowa cicha i ochrypła. Spowodowanie wymiotów, podanie węgla leczniczego, jak najszybszy transport do szpitala w celu płukania żołądka i podania surowicy

Zatrucia doustne Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania Grzybami Muchomory : sromotnikowy, jadowity i wiosenny Tęgoskór, borowik szatański, mleczaj Muchomor czerwony olszówki ( od 6 do 48 godzin po spożyciu): nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, majaczenie i niepokój. Po upływie ok. doby pojawia się: żółtawa skaza krwotoczna, niewydolność nerek i wątroby, śpiączka ostry nieżyt żołądkowo – jelitowy omamy wzrokowe i słuchowe, pobudzenie ruchowe uszkodzenia wątroby Natychmiastowe wezwanie pogotowia i zabezpieczenie resztek jedzenia, wywoływanie wymiotów bezcelowe – zbyt długi czas od zaistnienia zatrucia

Zatrucia doustne Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania lekami Przedawkowanie, nieświadomość i lekkomyślność w postępowaniu z lekami Objawy różnorodne zależne od leku, dawki, czasu, u dzieci zaburzenia oddychania Spowodowanie wymiotów(pojenie wodą soloną), podanie węgla leczniczego ( w postaci papki; dorośli 2-4 łyżki, dzieci 1-2), zachować resztki leku oraz ewentualne wydzieliny, szybki wezwanie lekarza

Zatrucia doustne Szalej jadowity difenbachia Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania Jadami roślinnymi Żucie, lub spożycie: liści, gałązek, kwiatów, owoców: szaleju jadowitego, wilczej jagody, lulka czarnego, wilczomlecza, diffenbachii, gwiazdy betlejemskiej, filodendrona, tuji cisu, oleandra Bóle głowy, brzucha, omamy wzrokowo- słuchowe, podniecenie, zaburzenie oddychania, utrata przytomność Zapewnienie dostępu świeżego powietrza, utrzymanie czynności życiowych, szybka pomoc lekarska, ułożenie w pozycji bezpiecznej. Przytomnego układamy na boku z podkładem pod głowę. Zorientowanie się jaka roślina była przyczyną zatrucia, zabezpieczenie próbek wymiocin. Szalej jadowity difenbachia

Zatrucia doustne Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania Środkami gospodarstwa domowego Artykuły toaletowe i detergenty Objawy jak wyżej Usunąć resztki trucizny z ust suchą gazą, zidentyfikować środek, zabezpieczyć opakowanie i treści żołądkowe. Pienienie się niektórych środków, własności żrące są przeciwwskazaniem wywoływania torsji. -wywołuje się je tylko w przypadku zatrucia lakierem do paznokci czy kosmetykami zawierającymi alkohol

Zatrucia doustne Rodzaj zatrucia Źródło zatrucia Objawy Sposoby postępowania alkoholem Stan śpiączki, zniesione czucie bólu, osłabiony odruch kaszlu, sinica, nadmierne pocenie się, zaburzenia oddechowe, przyspieszone czynności serca, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, skóra zaczerwieniona Kontrola czynności życiowych, wywołanie wymiotów(osoby przytomne), przy zatruciu alkoholem metylowym podać do wypicia 100 ml 25% alkoholu etylowego, nieprzytomnego ułożyć w pozycji bezpiecznej, w silnych zatruciach wezwać lekarza

Zatrucia poprzez drogi oddechowe Rodzaj Źródła objawy Postępowanie Gazem świetlnym, tlenkiem węgla(czad), spalinami Wadliwe instalacje gazowe, zbyt wczesne zamykanie zasuwy piecowej, pożar, przebywanie w zamkniętym garażu przy pracy silnika. Tlenek węgla łączy się z hemoglobiną uniemożliwiając transport tlenu do tkanek Ból głowy, zawroty, szum w uszach, zaburzenia wzroku, zmiany psychiczne, uczucie odurzenia, senność, utrata przytomności i zaburzenia oddychania, uszkodzenia mięśnia sercowego Wyniesienie na świeże powietrze, kontrola czynności życiowych, pozycja boczna ustalona, sztuczne oddychanie, wezwanie pomocy lekarskiej

Zatrucia poprzez drogi oddechowe Rodzaj Źródła objawy Postępowanie Uduszenie dwutlenkiem węgla Bezbarwny i bezwonny gaz, cięższy od powietrza, gromadzi się na dnie silosów, szybów studziennych, osadników, ścieków Utrata przytomności na skutek niedotlenienia mózgu Zabezpieczenie własnych dróg oddechowych i wyniesienie poszkodowanego, przywrócenie czynności życiowych

Zatrucia poprzez drogi oddechowe Rodzaj Źródła objawy Postępowanie Środki ochrony roślin Pestycydy drogą doustną, oddechową, przez skórę czy błony śluzowe Podniecenie, narastający lęk, zaburzenia koordynacji ruchu, ślinotok, nudności, bóle brzucha, gwałtowne wymioty, mrowienie w okolicy ust i języka Wymioty, węgiel leczniczy(8-10 tabletek), obmyć całe ciało wodą i mydłem, usta i oczy przepłukać 2% letnim roztworem sody oczyszczonej, wezwać pogotowie

Zatrucia przez skórę i błony śluzowe Rodzaj Źródła objawy Postępowanie Rozpuszczalniki organiczne, tri, tetra, benzyna Są używane przez osoby uzależnione poprzez wąchanie Zaburzenia równowagi, zamroczenie, nudności, wymioty senność, zaburzenia świadomości, śpiączka Zapewnić dopływ świeżego powietrza, obmycie ciała wodą z mydłem, przepłukanie oczu i jamy ustnej 2% roztworem sody oczyszczonej, nie powodować wymiotów, utrzymanie czynności życiowych, wezwanie pogotowia

Przy podejrzeniu zatrucia: wywiad z poszkodowanym – rodzaj , dawka substancji zabezpieczyć opakowania, wydzieliny płeć, wiek, waga, kiedy i w jakich warunkach doszło do zatrucia, objawy, choroby i przyjmowane leki

Zasady ochrony przed zatruciami: Bakteryjnymi: zachowanie higieny podczas przyrządzania posiłków nie trzymać zbyt długo rozmrożonej żywności w temperaturze pokojowej nie zamrażać ponownie produktów raz rozmrożonych po skaleczeniu założyć rękawiczki do przyrządzania potraw Jadem kiełbasianym nie należy spożywać zepsutych, przeterminowanych, wadliwie przyrządzonych konserw konserwy mają wybrzuszone ścianki Zatrucia grzybami: nie zbieraj grzybów których nie znasz

Zasady ochrony przed zatruciami: Zatrucia lekami: zawsze dbaj by leki nie znajdowały się w miejscach dostępnych dla dzieci nie zażywaj samowolnie leków przepisywanych tylko przez lekarza przestrzegaj dawkowania leków nie korzystaj z leków przeterminowanych Zatrucie jadami roślin nie spożywaj roślin ci nieznanych nie wywołuj wymiotów – są nieskuteczne w tym przypadku Zatrucie alkoholem: nie nadużywaj alkoholu nie spożywaj alkoholu nieznanego pochodzenia

Zasady ochrony przed zatruciami: Zatrucia tlenkiem węgla dbaj o właściwy stan instalacji i urządzeń gazowych zapewnij właściwą wentylację pomieszczeń mieszkalnych (szczególnie łazienki i kuchni) w bezpieczny sposób korzystaj z kominków i pieców Zatrucia dwutlenkiem węgla: pracuj w masce p/gaz oczyszczając studnie i silosy prace powinny być wykonywane przez dwie osoby(druga ubezpiecza) Zatrucia środkami ochrony roślin: myj jarzyny i owoce zakładaj środki ochrony w trakcie oprysków

Wzywając pomoc należy: podać wiek, płeć i wagę poszkodowanego kiedy i w jakich warunkach doszło do zatrucia jakie są objawy czy poszkodowany choruje i jakie leki przyjmuje