Chemia wokół nas

Chemia nauka badająca właściwości substancji a zwłaszcza przemiany zachodzące między nimi

Związek chemiczny trwałe połączenie co najmniej dwóch różnych pierwiastków

Człowiek na co dzień spotyka się z wieloma związkami chemicznymi, towarzyszą mu one na każdym kroku, zdarza się, że związki chemiczne są dla nas niewidoczne albo niewyczuwalne.

Powietrze- mieszanina gazów W skład powietrza wchodzą: azot 78 % tlen 21% inne gazy ok. 1 % Skład powietrza

Woda Związek chemiczny o wzorze H2O, składający się z wodoru i tlenu. Występuje w trzech stanach skupienia: stałym ciekłym gazowym Woda jest niezbędna do życia dla wszystkich żywych organizmów. W chemii, woda jest szeroko stosowana ze względu na swoje doskonałe właściwości rozpuszczające.

Nasz dom zbudowany jest ze związków chemicznych zwanych solami Chemia w naszym domu Nasz dom zbudowany jest ze związków chemicznych zwanych solami cegły i cement zawierają sole kwasu krzemowego w skład tynku wchodzi węglan wapnia szyby okienne zawierają krzemiany sodowo – wapniowe emalie do urządzeń sanitarnych – zawierają krzemiany ołowiu lub glinu farby do malowania zawierają sole – siarczany, sole baru i żelaza

Chemia w kuchni Patelnia stop metali, pokryta teflonem Obudowa miksera plastik Folia spożywcza polietylen Ściereczka len, poliester, nylon Płyn do mycia naczyń alkohole tłuszczowe Garnki, sztućce stopy metali Gaz ziemny – metan, wzór CH4 spalanie gazu to reakcja chemiczna

Kuchenne laboratorium Kuchnia to laboratorium, w którym przeprowadzamy różnorodne procesy fizyczne i chemiczne, "syntezując" nasze codzienne posiłki.

EKSPERYMENT 150 ml ogrzanego mleka Spieniamy, aż mleko wypełni niemal całą szklankę. Dodajemy 50 ml kawy espresso Co uzyskaliśmy? Powstała - kawa latte macchiato Dlaczego warstwy się nie pomieszały? Dzięki różnicy temperatur ciecze nie zmieszają się ze sobą. - ciepłe mleko zostało na dnie, bo jest najcięższe - gorąca kawa osiadła w środkowej części napoju - na wierzchu została najlżejsza mleczna pianka.

Kawa latte macchiato, dla uczniów polecamy wersję z kawą Inką

Chemia, czyli co jemy Pożywienie to również związki chemiczne. Codziennie w posiłkach spożywamy: Białka Tłuszcze Cukry (węglowodany) Witaminy i sole mineralne (czyli makro i mikroelementy)

Tłuszcze Człowiek spożywa tłuszcze pod różną postacią, najczęściej są to masło, margaryna lub oleje roślinne Tłuszcze dostarczają nam energii. roślinne zwierzęce

Białka W skład białka wchodzą następujące pierwiastki: węgiel, tlen, azot oraz siarka i fosfor. Białka pełnią rolę budulcową dla naszego organizmu. Białka pochodzenia zwierzęcego Białka pochodzenia roślinnego

Witaminy i sole mineralne Niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego. Mogą być pochodzenia naturalnego lub otrzymywane syntetycznie. Do soli mineralnych niezbędnych w diecie człowieka zalicza się: Makroelementy np. wapń, magnez, sód, potas Mikroelementy np. żelazo, miedź, fluor, jod, cynk, chrom, bor, kobalt, mangan, molibden, selen

W skład cząsteczki cukru wchodzi węgiel, wodór i tlen. Cukry – węglowodany W skład cząsteczki cukru wchodzi węgiel, wodór i tlen. CUKRY ZŁOŻONE CUKRY PROSTE Dwucukry Wielocukry Glukoza Sacharoza Skrobia Fruktoza Laktoza Celuloza Maltoza Błonnik

Rodzaje cukrów w kuchni Najpopularniejsze odmiany jadalnego cukru spożywczego: cukier buraczany cukier trzcinowy

Czym zastąpić cukier buraczany: miód - jego głównym składnikiem są fruktoza i glukoza, zawiera cenne witaminy z grupy B, ma właściwości antybakteryjne i lecznicze Ksylitol - cukier brzozowy zawiera 40% mniej kalorii niż cukier buraczany, wzmacnia odporność, zwiększa przyswajanie wapnia stewia - bezkaloryczna, a do tego dużo słodsza od cukru, zawiera witaminy i minerały, w medycynie naturalnej stosowana jest jako środek moczopędny i bakteriobójczy

Sole NaCl - chlorek sodu, potoczna nazwa sól kuchenna jest popularną przyprawą, używaną w kuchni. W sklepach spożywczych jest dostępna: sól kamienna niejodowana (używana np. do kiszenia ogórków) sól kamienna jodowana – wzbogacona związkami jodu-  wykazuje działanie zdrowotne. sól morska, powstaje dzięki odparowaniu wody morskiej.

Kwasy Kwas mlekowy – wytwarza się podczas kiszenia kapusty, ogórków, kwaśnienia mleka Kwas cytrynowy jest jednym z dodatków do żywności - reguluje kwasowość i spełnia też rolę przeciwutleniacza syntetyczny naturalny kwas cytrynowy w owocach np. cytryny, porzeczki czarne Ocet spirytusowy – używany do marynowania i kwaszenia potraw Ocet jabłkowy – dodatek do surówek i potraw

Dodatki do żywności Obecnie większość produktów żywnościowych wytwarza się z udziałem dodatków Barwniki – nadają żywności barwę , Aromaty – nadają smak oraz zapach, Substancje słodzące – zamienniki cukru, Regulatory kwasowości - w celu zmiany kwasowości produktów, Przeciwutleniacze – zapobiegają ciemnieniu owoców, utlenianiu tłuszczów, np. witamina C E300, kwas cytrynowy E 330, Kwas fosforowy E 338 Substancje konserwujące – zapobiegają psuciu się żywności, hamują rozwój pleśni, przedłużają trwałość produktów, np. Sól kuchenna - NaCl, Sacharoza C6H12O6 i inne dodatki syntetyczne oznaczone symbolem E Substancje zagęszczające – zwiększają objętość produktu, pęcznieją, Emulgatory- utrzymują trwałość emulsji np. w lodach, margarynach

Chemia w salonie Tkaniny celuloza Telewizor obudowa wykonana z tworzyw sztucznych Meble celuloza, lignina, wypełnienie kanapy poliester pianka Płytki krzemionka SiO2 Żarówki wolfram Karnisze, klamki stopy metali Salon jest wypełniony różnymi produktami chemicznymi, często są to tworzywa sztuczne, które powstają z przetworzenia ropy naftowej:

Chemia w pokoju Kartony celuloza Dywan - polipropylen - Komputer plastik, metale, płytki krzemowe Koc poliester Ubrania włókna naturalne i sztuczne, np. bawełna poliester Meble celuloza, stopy metali

Dzięki solom utrzymujemy czystość i higienę Chemia w łazience Dzięki solom utrzymujemy czystość i higienę Mydło sole sodowe i potasowe Pasta do zębów sole np. węglan wapnia, magnezu, fluorki Szampon związki powierzchniowo czynne, gumy, Proszek do prania węglany i fosforany sodu Detergenty do urządzeń sanitarnych wodorotlenek sodu i potasu

Kosmetyki Używane przez każdego z nas do codziennej pielęgnacji, zawierają wiele substancji chemicznych: Chityna- stosowana w pudrach Gliceryna - zwyczajowo glicerol, stosuje się ją do produkcji kremów, szminek, mydeł, oraz wielu innych kosmetyków. Posiada właściwości nawilżające oraz natłuszczające naskórek. Lakier do włosów żywica rozpuszczona w etanolu.

Wiele rzeczy również i w szkole zawiera związki chemiczne Chemia w szkole Wiele rzeczy również i w szkole zawiera związki chemiczne Zeszyty i książki celuloza Kreda węglan wapnia Ołówek grafit odmiana węgla Meble szkolne celuloza, stopy metali

Klucze metale, stopy metali Chemia w garażu Olej produkt przeróbki ropy naftowej Klucze metale, stopy metali Benzyna paliwo uzyskiwane z ropy naftowej Opony guma Kanister plastik

Chemia w medycynie Produktami przemysłu chemicznego jest większość lekarstw. Fabryki farmaceutyczne to w rzeczywistości ogromne laboratoria chemiczne produkujące lekarstwa w postaci tabletek, syropów, maści, itp. Często badania chemiczne decydują o zdrowiu bądź życiu każdego z nas. Wielu ludzi nie potrafi prawidłowo korzystać z leków w sytuacjach choroby, co powoduje, że środki te mogą szkodzić zdrowiu.

Podsumowanie W naszym otoczeniu stosowanych jest wiele środków chemicznych, z których trudno byłoby zrezygnować. Nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, że codziennie korzystamy z wielu przemian chemicznych, związków chemicznych i produktów wytworzonych przez przemysł chemiczny. Współczesna chemia nie jest tylko " sprawcą zła ", ale jest bardzo potrzebna w życiu codziennym. Chemia mądrze wykorzystywana bardzo pomaga człowiekowi. Znajomość chemii nie tylko może ułatwić nam życie, pozwolić uniknąć zagrożeń, ale także pozwoli nam patrzeć w przyszłość z większym poczuciem bezpieczeństwa.

Wpływ alkoholu na białko Doświadczenie 1 Wpływ alkoholu na białko Białko pod wpływem alkoholu ulega denaturacji. Jest to proces nieodwracalny.

Doświadczenie 2 Odróżnianie wody słonej i słodkiej przy pomocy jaja. Jajko w wodzie słonej pływa, w słodkiej tonie.

Doświadczenie 3 Reakcja węglanu wapnia z colą i octem. Jajko pod wpływem kwasów stało się miękkie w wyniku wypłukania ze skorupki węglanu wapnia.

Doświadczenie 4 Zmiana barwy substancji Substancje zmieniają barwę w zależności od odczynu

W wyniku reakcji sody i octu wydziela się CO2 Doświadczenie 5 Wulkan W wyniku reakcji sody i octu wydziela się CO2 co powoduje wytwarzanie się spienionej lawy

Quiz

1. Wymień kwasy, które stosujemy w kuchni?

2. Rozpoznaj kwasek cytrynowy syntetyczny i naturalny.

3. Rozpoznaj sok naturalny i przetworzony.

4. Czym można zastąpić tradycyjny cukier?

5. Rozpoznaj, która woda posłodzona jest cukrem, a która stewią.

6. Rozpoznaj, jaki to zapach?

7. Jak  pozbyć  się  kamienia  z  czajnika?

8. Wymień produkty chemiczne, które znajdują się w łazience?

9. Mieszanina jakich substancji spowodowała „wybuch wulkanu”?

10. Zawody w praniu. Trzech zawodników perze plamę po soku z czerwonej porzeczki, z zastosowaniem różnych środków chemicznych.

Bibliografia „Chemia dla gimnazjum część 1, 2 i 3”, Jan Kulawik, Teresa Kulawik, Maria Litwin „60 eksperymentów „ – Griberg Delphine, Arkady 2013 „Słownik szkolny. Chemia” - Krzysztof M. Pazdro, Jadwiga Sobczak, Zofia Sobkowska „Zagadki chemiczne” – Iwona Paleska, Agnieszka Siporska Wikipedia.pl www.eksperymentychemiczne.pl

Prezentację przygotowała: kl Prezentację przygotowała: kl. II g pod kierunkiem wychowawcy - Barbary Błasiak nauczyciela chemii – Bożeny Żmudy

Dziękujemy osobom zaangażowanym w prezentację projektu: p. Bożenie Żmudzie p. Annie Jaciubek p. Marcie Słupskiej p. pielęgniarce - Monice Pawlik p. Wojciechowi Myszkowskiemu Rodzicom uczniów kl. II g