Ewelina Buliczak Klasa 1TE

Inflacja to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w gospodarce. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie. Inaczej mówiąc zjawisko inflacji występuje w sytuacji, w której ilość pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość towarów i usług oferowanych do sprzedaży. Taki stan rzeczy prowadzi w konsekwencji do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza w tym samym tempie.

Przyczyny inflacji są różne. Mogą one tkwić w polityce pieniężnej, kredytowej, budżetowej i inwestycyjnej w dysproporcjach gospodarczych, w spadku wartości waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych, we wzroście cen surowców czy paliwa i energii na rynku światowym. Do najważniejszych możemy zaliczyć:  niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)  przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)  ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.  wadliwą strukturę gospodarki  wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen)  import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)  długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)  recesją gospodarczą (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)  monopolizację gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)

Skutki inflacji ponosi zarówno społeczeństwo, jak i gospodarka narodowa. Negatywne skutki inflacji, zwłaszcza przy inflacji nieprzewidzianej ponoszą:  ludzie oszczędzający - kiedy trzymają pieniądze w kieszeni lub na rachunku oszczędnościowym płatnym na żądanie,  banki, które udzielają pożyczek na długie okresy i w momencie wypłaty udzielonych pożyczek pieniądze przy inflacji mają dal banków mniejszą siłę nabywczą,  ludzie pracujący, którzy w związku z inflacją otrzymują podwyżkę płac popadają w wyższy podatek,czyli w wyższą kategorię stawek podatkowych,  emeryci, gdyż indeksacja emerytur, tak jak wzrost płac pracowników nie nadąża za wzrostem cen.

Korzyści z inflacji mają ludzie, którzy:  przewidując wzrost cen kupują wcześniej po relatywnie niskich cenach i sprzedają później po cenach wyższych,  zaciągają kredyty hipoteczne w okresie inflacji i spłacają je w pieniądzach mających mniejszą siłę nabywczą - takie zjawisko nazywa się premią inflacyjną. Korzyści z inflacji ma również rząd, który dodrukowuje pieniądze i powiększa budżet przez zwiększenie podatków. Jednak wskutek tego zostaje naruszona równowaga między popytem a podażą, wzmaga się tempo inflacji i zubożenie społeczeństwa.

Skutkami dla gospodarki narodowej będzie:  niechęć przedsiębiorców do podejmowania inwestycji, gdyż nie można przewidzieć realnych zysków,  spadek innowacji i produkcyjności w przedsiębiorstwach gdyż u przedsiębiorców zmniejsza się zainteresowanie kredytami, na które nakładane są wysokie odsetki,  dewaluacja waluty krajowej - więcej złotówek należy zapłacić za jednego dolara,  zakłócenie w systemie finansowym na skutek dużych zmian cen papierów wartościowych,  osłabienie wiarygodności państwa u wierzycieli.

Według kryterium tempa:  inflację pełzającą (do kilku procent w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddającą się kontroli.  inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu procent rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać kontroli.  inflację galopującą (powyżej 20%), powodującą narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego.  hiperinflację, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego.

Według kryterium przyczyny:  Wewnętrzna- to inflacja, której przyczyny tkwią w gospodarce danego kraju - w instytucjonalnych i strukturalnych zjawiskach, charakterystycznych dla tej gospodarki.  Importowana- to rodzaj inflacji, której przyczyny znajdują się poza granicami kraju.Wzrost cen produktów importowanych powoduje wzrost cen produktów krajowych.  Endogeniczna- to rodzaj inflacji wywołanej przez reakcję łańcuchową, spowodowaną reakcją poszczególnych grup społecznych na zmiany relacji wynagrodzeń.  Egzogeniczna-to rodzaj inflacji, którą wywołują czynniki zewnętrzne, niezależne od układu gospodarczego. Przez czynniki zewnętrzne należy tu rozumieć na przykład klęskę nieurodzaju, powodującą ograniczenie bądź zmniejszenie podaży, co wpływa na wzrost cen.  Popytowa- zjawisko spadku siły nabywczej pieniądza (wzrostu cen w gospodarce), zachodzące gdy podaż pieniędzy na rynku przekracza wartość towarów i usług. W sytuacji wzrostu ilości pieniądza na rynku cena równowagi między popytem a podażą stabilizuje się na wyższym poziomie.  Kosztowa- jest pojęciem stworzonym przez kosztową teorię inflacji. Według tej teorii, nie można założyć wysokiej elastyczności cen. Ceny bowiem administrowane są przez monopole. Przyczyna inflacji jest niezależna od agregatowego popytu na towary.  Budżetowa- to inflacja generowana przez nadmierny wzrost wydatków rządu, nie mający pokrycia w dochodach budżetu. Synonimem inflacji budżetowej jest inflacja skarbowa, emisyjna, rządowa.  Kredytowa-to inflacja, za którą odpowiedzialne są podmioty kreujące nadmierny poziom strumienia pieniężnego (kredytowego).  Płacowa- to inflacja, której przyczyną jest wzrost płac bądź naciski związków zawodowych na wzrost płac lub świadczeń socjalnych.

Stopa wzrostu inflacji w okresie PRL-u, szczególnie w latach 50. i 70. XX wieku oraz przy zmianach władz jest iluzoryczna, nie sposób szacować inflacji, gdy państwo w majestacie prawa przejmowało majątek obywateli (w tym zasoby gotówkowe), reglamentowało towary, planowało produkcję i konsumpcję. Jedną z metod zaniżania inflacji w PRL było wycofywanie produktu z rynku i wprowadzanie nań ponownie – pod inną nazwą i z wyższą ceną. W okresie PRL-u miały miejsce braki w zaopatrzeniu towarów, szczególnie gwałtowne w latach

Reformy (plan Balcerowicza) ministra finansów Leszka Balcerowicza i premiera Tadeusza Mazowieckiego spowodowały obniżenie inflacji dopiero w roku Wtedy też miała miejsce likwidacja PGR-ów i pierwsza fala bezrobocia. Nastąpiła też wtedy znaczna poprawa w zaopatrzeniu rynku w towary. W następnych latach inflacja systematycznie się zmniejszała. Gwałtowny jej spadek nastąpił w roku Jest to pozytywny efekt reform rządu premiera Jerzego Buzka, ale także spowolnienia gospodarczego na całym świecie. Wtedy w Polsce gwałtownie wzrosło bezrobocie połączone z wielką skalą prywatyzacji i z reformą ZUS-u. W roku 2004 obserwujemy niewielki wzrost inflacji po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Inflacja r/r w Polsce od 1992 do VI 2006 w procentach Inflacja w Polsce w latach

 W Polsce w ciągu pięciu lat cena dolara wzrosła z 9 marek polskich w 1918r. do ok. 6,4 miliona.  W tym samym okresie w Rzeszy Niemieckiej wartość marki niemieckiej do dolara zmalała z ok. 4,20 marek do 4,2 biliona marek za dolara (cena znaczka pocztowego w listopadzie 1923 r. wynosiła 500 miliardów marek).  W czasie kryzysu ekonomicznego na Węgrzech w 1946 r. miesięczna skala inflacji wynosiła 41,9 biliarda procent (odpowiadało to podwajaniu się wysokości cen co 15 godzin). U szczytu inflacji jeden znaczek pocztowy kosztował 20 kwadrylionów (jedynka z 24 zerami) pengö. Podczas wprowadzania forintów w sierpniu 1946 przelicznik z pengö wynosił 1 do 400 kwadryliardów (tysiąc kwadrylionów, jedynka z 27 zerami) pengö.  W latach wzrosła gwałtownie inflacja w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (patrz tabela). Kryzys skłonił władze PRL do rozmów z opozycją, co zapoczątkowało przemiany ustrojowe w Polsce i w pozostałych krajach Bloku Państw Demokracji Ludowej.  Jak twierdzi Centralny Bank Zimbabwe, roczna stopa inflacji w tym kraju wynosi 2,2 miliona procent przez co jest najwyższa na świecie. Miejscowi ekonomiści (nie powiązani z Centralnym Bankiem Zimbabwe) sądzą że inflacja w kraju wynosi nie 2,2 miliona ale nawet 7 milionów procent. Wg najnowszych danych z 9 października 2008 inflacja w lipcu 2008 podskoczyła do 231 mln. procent, podczas gdy w czerwcu wynosiła 11,2 mln. procent.

Miernikiem inflacji jest stopa inflacji, która jest procentową zmianą poziomu cen, liczoną według wzoru: poziom cen w roku bieżącym/poziom censtopa inflacji w roku poprzednim x 100% Poziom cen może również maleć. Mamy wówczas do czynienia z sytuacją odwrotną do inflacji, a określamy ją mianem deflacji.deflacji

Deflacja jest to utrzymujący się spadek poziomu cen. Występuje ona najczęściej w okresach pogarszania się koniunktury w gospodarce i wcale nie jest zjawiskiem pożądanym. Zarówno inflacja ze wzrostem cen, jak i deflacja z ich spadkiem, nie są zjawiskami które stanowiłyby cel gospodarki, jest nim bowiem osiągnięcie stabilności cen. Powrót

Stopa inflacji, miernik intensywności procesu inflacji wyrażający w procentach tempo wzrostu ogólnego poziomu cen w badanym okresie w stosunku do okresu przyjętego za podstawę. Wobec mnogości dóbr i usług składających się na produkt społeczny i braku możliwości uwzględnienia ich wszystkich w obliczeniach (z uwagi na pracochłonność), stopę inflacji oblicza się biorąc pod uwagę te z nich, które mają istotny udział w wartości rocznego produktu społecznego. Powrót

 Internet  Zeszyt  Książki