Żołnierze Wyklęci Danuta Siedzikówna

Danuta Siedzikówna -.„Inka” Danuta Siedzikówna ps. „Inka”(ur. 3 września 1928 w Guszczewinach,zm.28 sierpnia 1946 w Gdańsku) sanitariuszka 4. szwadronu odtworzonej na Białostocczyźnie 5 Wileńskiej Brygady AK, w 1946 w 1 szwadronie Brygady działającym na Pomorzu.

Życiorys Danuta Siedzikówna była córką Wacława Siedzika i Eugenii z Tymińskich herbu Prus III. Ojciec, leśniczy, został wywieziony przez Sowietów do łagru 10 lutego 1940 w ramach pierwszej wielkiej wywózki mieszkańców Kresów na Wschód. Stamtąd przedostał się do nowo formowanej armii Andersa. Zmarł w czerwcu 1943 w Teheranie. Matka, za współpracę z polskim podziemiem została aresztowana i 16, 17 lub 18 września 1943 r. zamordowana przez Gestapo w lesie pod Białymstokiem.

Uczyła się w szkole powszechnej w Narewce, a podczas wojny w szkole sióstr salezjanek w Różanymstoku k. Dąbrowy Białostockiej. Po zamordowaniu przez Gestapo jej matki, razem z siostrą Wiesławą wstąpiła do AK (przysięgę złożyła w grudniu 1943 lub na początku 1944), gdzie odbyła szkolenie medyczne. Po przejściu frontu podjęła pracę kancelistki w nadleśnictwie Hajnówka.

Wraz z innymi pracownikami nadleśnictwa została w czerwcu 1945 aresztowana za współpracę z antykomunistycznym podziemiem przez grupę NKWD-UB (działającą z polecenia zastępcy szefa WUBP w Białymstoku, Eliasza Kotona). Została uwolniona z konwoju przez operujący na tym terenie patrol wileńskiej AK Stanisława Wołoncieja „Konusa” (podkomendnych „Łupaszki”), następnie jako sanitariuszka podjęła służbę w oddziale „Konusa”, a potem w szwadronach por. Jana Mazura „Piasta” i por. Mariana Plucińskiego „Mścisława”.

Przez krótki czas jej przełożonym był także por Przez krótki czas jej przełożonym był także por. Leon Beynar „Nowina”, zastępca „Łupaszki”, znany później jako Paweł Jasienica. Danuta Siedzikówna przybrała wówczas pseudonim „Inka”.Na przełomie 1945/1946, zaopatrzona w dokumenty na nazwisko Danuta Obuchowicz, podjęła pracę w nadleśnictwie Miłomłyn w powiecie ostródzkim. Wczesną wiosną 1946 nawiązała kontakt z ppor. Zdzisławem Badochą „Żelaznym”, dowódcą jednego ze szwadronów „Łupaszki”. Po śmierci „Żelaznego”, zabitego podczas obławy UB 28 czerwca 1946, została wysłana przez jego następcę, ppor. Olgierda Christę „Leszka” po zaopatrzenie medyczne do Gdańska.Tam, rankiem 20 lipca 1946, w mieszkaniu przy ul. Wróblewskiego 7 we Wrzeszczu, w jednym z lokali kontaktowych V Brygady Wileńskiej, których adres zdradziła ujęta wcześniej przez bezpiekę Regina Żylińska-Mordas, łączniczka Szendzielarza, która poszła na współpracę z UB, „Inka” została aresztowana.

Śmierć Do gdańskiego więzienia przy ul. Kurkowej 20 lipca 1946 r. przywieziono więźnia specjalnego i przydzielono mu osobną celę w pawilonie dla więźniów politycznych. Niezwykłe było to, że więzień specjalny był szczupłą, ładną dziewczyną, sanitariuszką 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. Danuta Siedzikówna „Inka” po 13 dniach parodii „śledztwa” i „sądu” została skazana na śmierć. Przebywała samotnie w celi, czekając na wykonanie wyroku. Strażniczka więzienna, poruszona jej losem, przekazała gryps do znajomych w Gdańsku: „Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba...”

Dziesięciu żołnierzy KBW uczestniczących 28 VIII 1946 r Dziesięciu żołnierzy KBW uczestniczących 28 VIII 1946 r. w egzekucji oddało z odległości trzech metrów strzały do „Inki” i jej współtowarzysza niedoli, Feliksa Selmanowicza „Zagończyka”, również żołnierza mjr. „Łupaszki”. „Inka” i „Zagończyk” osunęli się na ziemię, ale jeszcze żyli. Zostali dobici o godz. 6.15 strzałem w głowę przez dowódcę plutonu egzekucyjnego ppor. Franciszka Sawickiego. Przebieg egzekucji znany jest ze szczegółowych relacji złożonych w oddziale gdańskim IPN przez żyjących do dziś świadków: ks. Mariana Prusaka (spowiednika „Inki” przed egzekucją) i Alojzego Nowickiego (ówczesnego zastępcy naczelnika więzienia w Gdańsku). Według tych relacji, przed egzekucją „Inka” krzyknęła „Niech żyje Polska!”. Miejsce pochówku Danuty Siedzikówny „Inki” zostało przez UB utajnione.  

Wizerunek w okresie powojennym Ince zarzucono osobisty udział w zastrzeleniu funkcjonariuszy UB i MO podczas starcia koło miejscowości Podjazy z oddziałem Łupaszki, a nawet wydawania rozkazów, pomimo że była jedynie sanitariuszką oddziału. Nie brano pod uwagę nawet jej wieku (była nieletnia). Rozbieżności w zakresie jej udziału w starciu pomiędzy partyzantami a UB i MO pojawiły się zresztą w zeznaniach samych milicjantów. Jedni zeznawali, że Inka strzelała i wydawała rozkazy, a inni, że nie. Jeden z milicjantów przyznał nawet, że Inka udzieliła mu pierwszej pomocy, gdy został ranny. Ostatecznie nawet stalinowski sąd stwierdził, że Inka nie brała bezpośredniego udziału w zabójstwach. Mimo to wymierzył jej karę śmierci.

Do 1989 r. PRL-owska propaganda nazywała „Inkę” bandytą Do 1989 r. PRL-owska propaganda nazywała „Inkę” bandytą. W wydanej w 1969 roku książce Front bez okopów autorstwa m.in. Jana Bobczenki, byłego szefa UBP w Kościerzynie, twierdzono, że krwiożercza „Inka” uczestniczyła w egzekucji funkcjonariuszy UB w Starej Kiszewie. W dokumentach zachowanych w archiwum IPN znajduje się „Prośba o łaskę” do „Obywatela Prezydenta”, czyli Bolesława Bieruta, napisana 3 sierpnia 1946 r. Została zredagowana przez obrońcę „Inki” z urzędu, Jana Chmielowskiego. Pisana jest w pierwszej osobie („Ja, Danuta Siedzikówna”). Nie została jednak podpisana przez „Inkę”, tylko przez Chmielowskiego. „Inka” odmówiła, ponieważ w tekście Chmielowski pisał o jej kolegach z oddziału jako o „bandzie”. W grypsie do sióstr Mikołajewskich z Gdańska, krótko przed śmiercią, „Inka” napisała: Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się, jak trzeba. Po śmierci rodziców babcia była jej szczególnie bliska, opiekowała się jej siostrami: Wiesią i Irenką.

Prokuratorzy IPN postawili przed sądem byłego prokuratora wojskowego Wacława Krzyżanowskiego (który oskarżał „Inkę” i żądał dla niej kary śmierci), oskarżając go o udział w komunistycznej zbrodni sądowej. Został on jednak uniewinniony w sądzie II instancji. Mimo kasacji wyroku na Siedzikównie, nigdy nie został skazany. 8 stycznia 2015 roku IPN podał informację o prawdopodobnym zlokalizowaniu szczątków Danuty Siedzikówny. Informację tę potwierdził prezes IPN Łukasz Kamiński w czasie uroczystości z okazji dnia Żołnierzy Wyklętych 1 marca 2015 roku w Pałacu Prezydenckim, z udziałem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.

Upamiętnienia Tablica Pamiątkowa Danuty Siedzikówny w gdańskiej Bazylice Mariackiej Pomnik w Parku im. Sanitariuszki Inki w Sopocie

Pomnik przy Katolickim Zespole Edukacyjnym imienia księdza Piotra Skargi na Warszawskiej Woli (kopia krakowskiego pomnika) – odsłonięty 3 października 2015 roku. Wydarzenie objął swoim patronatem prezydent Andrzej Duda. Pomnik w Krzeszycach na Placu Danuty Siedzikówny ps. "Inka" – odsłonięty 28 czerwca 2015 r. Została ustanowiona Nagroda im. Danuty Siedzikówny „Inki”[11].

Symboliczny Grób na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku Pomnik przy Kościele Parafialnym w Narewce

Tablica Pamiątkowa Oddziału Łupaszki w gdańskiej katedrze Pomnik Danuty Siedzikówny w Parku im. dra H. Jordana w Krakowie

Ponadto jej imię nosi: Park im. sanitariuszki Inki w Sopocie, naprzeciwko gmachu Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego przy alei Armii Krajowej między przecznicami: 1 Maja i Władysława Sikorskiego Szkoła Podstawowa w Podjazach, w gminie Sulęczyno w powiecie kartuskim w województwie pomorskim Gimnazjum nr 2 w Ostrołęce w województwie mazowieckim Liceum Ogólnokształcące nr I we Wrocławiu w województwie dolnośląskim

Park. im. Danuty Siedzikówny "Inki" w Kartuzach Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego w Kielcach Zespół Szkół Handlowych; Technikum nr 1 w Sopocie im. Danuty Siedzikówny "Inki" Rondo im. Danuty Śledzikówny ps. Inka w Lesznie

Oraz organizacje: 3 Sokólska Drużyna Wędrownicza (ZHP) 95 Tomaszowska Drużyna Harcerek „Szarotka” (Hufiec ZHP w Piotrkowie Trybunalskim) 1 Ostrołęcka Drużyna Harcerek „Ignis” ZHR 37 Gdyńska Drużyna Harcerek „Biedronki” (ZHR) 44 Mazowiecka Drużyna Harcerek „Kasjopea” ZHR z Warszawy Polska Organizacja Wojskowa Oddział Malbork im. Danuty Siedzikówny „Inki”

25 Sopocka Drużyna Harcerek „Samarytanki” (ZHR) Zastęp „Inka” 13 Drużyny Starszoharcerskiej im. 70 Pułku Piechoty w Pleszewie 2 Olsztyńska Drużyna Harcerek „Astrum” im. Danuty Siedzikówny "Inki" (ZHR) 96 Byczyńska Drużyna Harcerek „Dziupla” im. Danuty Siedzikówny ps. "Inka" (ZHR) 1 Karlińska Drużyna Harcerek „Ventus” im. Danuty Siedzikówny ps."Inka" (ZHR) 5 Niepołomicka Drużyna Harcerek „Gawra” im. Danuty Siedzikówny (ZHR)

Źródła z których korzystałam: https://pl.wikipedia.org/wiki/Danuta_Siedzik%C3%B3wna http://ipn.gov.pl/zasoby-cyfrowe/biuletyn-instytutu-pamieci-narodowej/nr-72009/danuta-siedzikowna-inka https://www.google.pl/search?q=danuta+siedzikowna&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjEja_71ZrLAhUlOJoKHXnZBEkQ_AUIBygB&biw=1366&bih=657#imgrc=tofUluTKSezONM%3A http://pamiec.pl/pa/edukacja/akcje-i-obchody/ogolnopolskie/1-marca-narodowy-dzien/archiwum/obchody-2016/10958,Materialy-do-pobrania-i-wydrukowania.html

Prezentacje przygotowała Julia Krupa