Rozwój fizyczny Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci AM w Warszawie Andrzej Radzikowski, Aleksandra Banaszkiewicz.

Prezentacja na temat: "Rozwój fizyczny Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci AM w Warszawie Andrzej Radzikowski, Aleksandra Banaszkiewicz."— Zapis prezentacji:

1 Rozwój fizyczny Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci AM w Warszawie Andrzej Radzikowski, Aleksandra Banaszkiewicz

2 Rozwój fizyczny Wzrost Dojrzewanie

3 Wzrost Powiększanie wymiarów ciała w wyniku: namnażania się komórek (faza proliferacji) i powiększania ich wielkości (faza hypertrofizacji)

4 Wzrost Faza proliferacji Faza hypertrofizacji

5 Fazy wzrostu

6 Wzrost liczby komórek w tkankach w różnych okresach życia życie płodowe okres niemowlęcy dzieciństwodojrzewanie Móz g Szkiele t Mięśni e Tkanka tłuszczow a Mężczyź ni

7 Wzrost jako zjawisko biochemiczne Wzrost = synteza białka Wzrost przewaga anabolizmu białkowego nad katabolizmem kosztem zużycia energii (dodatni bilans azotowy i ujemny bilans energetyczny)

8 Wzrost /synteza/ anabolizm Wzrost - wypadkowa czynników: Determinacji - genetycznych (wzrost rodziców) Stymulacji - mózgowo/hormonalnych (GH,T4, insulina, androgeny, estrogeny) Modyfikacji - środowiskowych (odżywianie: aminokwasy egzogenne, węglowodany/tłuszcze)

9 Wzrost Miarą wzrostu są pomiary obwodów wzrostu linearnego - długości - wysokości

10 Dojrzewanie Doskonalenie strukturalne i funkcjonalne tkanek, narządów i układów pozwalające na osiągnięcie pewnego etapu rozwoju w określonym czasie.

11 Dojrzewanie Miara dojrzewania wiek biologiczny kostny płciowy zębowy neuromotoryczny wiek morfologiczny wzrost waga

12 Wiek kostny Wiek, w którym stopień dojrzewania układu kostnego dziecka odpowiada standardom dojrzewania (50 centylowemu) układu kostnego.

13 Wiek kostny

14 Wiek płciowy Wiek, w którym rozwój II-go rzędowych cech płciowych dziecka odpowiada standardom rozwoju tych cech (tj.na poziomie 50c).

15 Wiek płciowy Skala Tannera - stadia dojrzałości płciowej

16 Wiek płciowy Skala Tannera - stadia dojrzałości płciowej

17 Wiek zębowy Wiek, w którym stopień wyrżnięcia zębów dziecka odpowiada standardowemu uzębieniu dla danego wieku.

18 Wiek zębowy

19 Stan odżywienia Zespół cech somatycznych i biochemicznych ustroju będących wykładnikiem podaży, trawienia, wchłaniania i wykorzystania składników odżywczych.

20 Ocena stanu odżywienia Statyczna - wyrywkowa Dynamiczna, długofalowa - oszacowanie harmonijności rozwoju oraz zależności pomiędzy poszczególnymi składowymi

21 Ocena stanu odżywienia Wywiad i badanie przedmiotowe, tzw. ocena kliniczna Badania auksologiczne i antropometryczne Badania biochemiczne – ocena anabolizmu białka

22 Wywiad Rodzice: wysokość, masa ciała, tempo wzrastania, wiek kolejność ciąży Dziecko: rozwój psychoruchowy, przebieg wzrastania i dojrzewania, tryb życia, zgłaszane dolegliwości, aktualne i przebyte choroby Rodzina: dieta dziecka i nawyki żywieniowe, sytuacja społeczna i ekonomiczna

23 Badanie przedmiotowe Typ budowy i proporcje ciała Uzębienie, przydatki skórne Stadium rozwoju wtórnych cech płciowych Zachowanie pacjenta, jego samoocena

24 Badania auksologiczne i antropometryczne Auksologia (z greckiego rosnąć, rozwijać się) nauka o rozwoju osobniczym i oddziaływaniu środowiska na rozwijający się organizm dziecka Antropometria – pomiary ciała

25 Masa - ważenie

26 Wzrost Długość (niemowlę i małe dziecko) - liberometr - ławeczka Epsteina Wysokość (dziecko współpracujące z osobą wykonującą pomiary) - tzw. pozycja frankfurcka, - bierne podciągnięcie za wyrostki sutkowe

27 Liberometr

28 Pomiar wysokości

29 Norma -2d-1d+1d+2d 2,516508497,5 centyl z 25 c 75 c

30 Siatki centylowe Graficzne przedstawienie norm dla danej lub podobnej populacji Siatki przedstawiające krzywe wzrastania cech z uwzględnieniem zakresu ich zmienności

31 Siatki centylowe dziewczęta i chłopcy różne grupy etniczne dzieci urodzone o czasie i przedwcześnie różne oznaczane parametry: wzrost, masa ciała, obwód klatki piersiowej, głowy wzajemne korelacje poszczególnych parametrów np. wzrostu i masy ciała wyliczone wskaźniki np. BMI dzieci z konkretnymi wadami genetycznymi np. zespołem Downa

32 Oznaczanie wartości na siatkach centylowych Chłopiec 12-letni o masie ciała 33 kg

33 Centyl Względna miara danej cechy wyrażona w odsetku, wskazująca odsetek populacji o danej wartości większej i mniejszej

34 Harmonijność rozwoju Utrzymywanie się kolejnych pomiarów w tym samym (lub w dwóch sąsiadujących ze sobą) kanale centylowym

35 Okres dorastania radykalne,gwałtowne zmiany fizyczne i psychiczne Integracja różnych stron osobowości Samoświadomość Autonomia Bardzo intensywny rozwój intelektualny Rozwój zainteresowań i twórczości Zwiększony krytycyzm Konflikty z rodzicami, nauczycielami

36 Wiek wysokościowy (Wwys) Chłopiec 8-letni o wysokości 165 cm Wwys = 14 lat Wiek, dla którego aktualna wysokość odpowiada 50 c Wwys

37 Wiek wagowy (Wwag)Wwag Wiek, dla którego aktualna masa ciała odpowiada 50 c Chłopiec 15-letni o masie ciała 33 kg Wwag = 10 lat

38 Indeks masy ciała Body Mass Index BMI ____ masa (kg)_______ długość/wysokość (m) 2BMI

39 BMI - dorośli otyłość nadwaga norma niedożywienie wyniszczenie Ocena stanu odżywienia >30 25-30 20-25 15-20 <15 BMI

40 BMI - dzieci

41 Wskaźnik Cole masa ciała x wysokość ciała (50c) 2 x 100% masa ciała (50c) x wysokość ciała 2 BMI x 100% BMI (50c)

42 Ocena stanu odżywienia wg Cole i Stanfielda Ciężkie uso<75 Umiarkowane uso75-85 Łagodne uso85-90 Norma90-110 Nadwaga>110 Klasyfikacja stanu odżywienia Wskaźnik stanu odżywienia

43 Pomiar grubości fałdów skórno-tłuszczowych na ramieniu nad mięśniem trójgłowym i dwugłowym pod dolnym kątem łopatki nad grzebieniem talerza biodrowego

44 Badania biochemiczne i immunologiczne Białko całk., proteinogram, albuminy Żelazo, cynk Glukoza (na czczo) TBPA (tyroxin-binding prealbumin) RBP (retinol-binding protein) CLL

45 Prawa rozwoju fizycznego I.Dynamika wzrostu linearnego II.Dynamika przyrostu masy ciała III.Proporcje ciała IV.Kształtowanie postawy V.Różnice płciowe VI.Sekwencja wzrastania VII.Akceleracja wzrostu

46 I. Dynamika wzrostu linearnego Dziecko rośnie, ale coraz wolniej. 162/17318 15012 973.5 872 751 500 długość/wysokość (cm)wiek

47 II. Dynamika przyrostu masy ciała Dziecku stale rośnie masa, ale do 3 r.ż. coraz wolniej, a po 4 r.ż. coraz szybciej. 4412 60/7018 3510 246 153 10.51 350 masa (kg)wiek

48 III. Proporcje ciała W okresie wzrastania zmieniają się proporcje ciała: - bezwzględnie i względnie wydłużają się kończyny - względnie zmniejsza się głowa

49

50 IV. Kształtowanie postawy W okresie wzrastania wyprostowuje się kręgosłup. Kifozy: - piersiowa - krzyżowa Lordozy: - szyjna - lędźwiowa

51 V. Różnice płciowe Chłopcy rosną szybciej Chłopcy rosną dłużej i ostatecznie są wyżsi Dziewczęta wcześniej rozpoczynają dojrzewanie

52 VI. Sekwencja wzrastania Prawo kranialno-kaudalne i dystalno-proksymalne Najpierw rośnie głowa, ręce i stopy, potem tułów, przedramiona i podudzie,

53 VII. Akceleracja wzrostu Z pokolenie na pokolenie dzieci rosną szybciej wcześniej zaczynają skok pokwitaniowy wcześniej kończą wzrastanie Ostatecznie ludzie są nieco wyżsi od przodków.

54

55 Rozwój psychoruchowy - metody oceny Marek Ruszczyński Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci

56 Rozwój psychiczny Złożony, dynamiczny proces, polegający na ilościowych i jakościowych przemianach funkcji oraz czynności psychicznych człowieka w celu ich doskonalenia. Ściśle związany z rozwojem ruchowym, dlatego ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY

57 GENY ŚRODOWISKO -oddziaływanie fizyczne,społeczne, mikro i makroskala WYCHOWANIE WŁASNA AKTYWNOŚĆ ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY

58 Okresy rozwojowe Okres prenatalny Okres niemowlęcy 0-12 m.ż –W tym okres noworodkowy 0-28 d.ż Okres poniemowlęcy 1-3 r.ż Okres przedszkolny 3-7 r.ż Młodszy szkolny 7 - 1112 r.ż Okres dorastania 12/13 - 17/18 r.ż

59 Młodszy okres szkolny Szkoła wypiera zabawę Intensywny rozwój procesów poznawczych W myśleniu pojawia się porównywanie, abstrahowanie, uogólnianie Zdolność do wykonywania operacji logicznych – szeregowania, klasyfikowania, dokonywania odwracalnych działań umysłowych Kształtowanie „ ja idealnego”

60 Młodszy okres szkolny Zmniejszenie autorytetu rodzicielskiego Gry i zabawy w grupach, współzawodnictwo Odmienne zainteresowania chłopców i dziewczynek

61 Ocena rozwoju psychicznego Prowadzona przez psychologów –Wywiad kliniczny z rodzicami –Obserwacje i rozmowy z dzieckiem –Pomocnicze techniki – testy,skale,kwestionariusze,techniki projekcyjne, eksperymentalne próby kliniczne.

62 Ocena rozwoju psychicznego Skala Rozwoju Psychomotoycznego Dziecka wg.Brunet i Lezine –3mż – 3 rż, –4 sfery rozwoju:lokomocja i kontrola postawy, koordynacja wzrokowo-ruchowa,mowa, kontakty społeczne –Wiek psychoruchowy,iloraz rozwoju,iloraz inteligencji

63 Ocena rozwoju psychicznego Skala Inteligencji Dla Małych Dzieci wg Psyche Catell –0 do 4 lat, –inteligencja dziecka, rozumienie mowy,koordynacja wzrokowo-ruchowa

64 Metody przesiewowe oceny rozwoju psychoruchowego Dostępne dla lekarzy Niezbędne w badaniu pediatrycznym Szczególnie ważne w grupach ryzyka

65 Grupy ryzyka w opóźnieniu psychoruchowym Rodzina –Opóźnienie rozwoju, głuchota, ślepota, upośledzenie umysłowe Matka – Choroby, alkohol, narkotyki, zatrucie ciążowe, poronienia i martwe porody Okres okołoporodowy –Powikłania porodu, alkohol, dystrofia wewnątrzmaciczna, ciąża mnoga, zakażenia

66 Grupy ryzyka w opóźnieniu psychoruchowym Okres noworodkowy –Zaburzenia neurologiczne, krwotok śródmózgowy, posocznica, ZOMR, niedotlenienie wskutek zab. oddech.,ciężka hiperbilirubinemia Okres niemowlęcy i małe dziecko –Drgawki, posocznica, ZOMR, nawracające ZUŚ, zaburzenia odżywienia, przewlekłe zatrucia

67 Grupy ryzyka w opóźnieniu psychoruchowym Środowisko Zaniechanie opieki, złe warunki materialne, dziecko wychowywane przez jednego rodzica, rodzice nieletni

68 Metody przesiewowe dostępne w Polsce Większośc przeznaczona do 3 roku życia Niektóre dotyczą tylko 1 strefy rozwojowej Inwentarz rozwoju psychoruchowego 0-3 lata według ImiDz Test przesiewowy do oceny rozwoju psychomotorycznego małych dzieci Illingwortha Skala Denver – Amerykański, orientacyjny test psychoruchowy

69 Skala Denver 4 sfery: – Indywidualno-społeczna, – koordynacja wzrokowo-ruchowa, –mowa, –lokomocja i kontrola postawy

70 Czerwone flagi w rozwoju dziecka 3 miesiąc – brak fiksacji lub podążania za przedmiotem, niezwracanie wzroku w kierunku szmerów, widoczna lub asymetryczna hipo lub hipertonia mięśniowa 6 miesiąc- brak próby chwytania 1 rok – nie stoi 1,5 roku – nie biega 2 lata – brak rozwoju mowy, brak rozumienia prostych poleceń

71 Objawy sugerujące etiologię opóźnienia Niedobór wzrostu –zespół Wiliamsa, Cornelii de Lange, Rubinsteina-Taybiego, płodowy zespół alkoholowy Nadmierny wzrost –Zespół Sotosa, Beckwitha-Wiedemana Małogłowie (>3c) –Pierwotne lub wtórne małogłowie Wielkogłowie- wodogłowie, z.Sotosa, choroby spichrzeniowe, neurofibromatoza - typ I

72 Objawy sugerujące etiologię opóźnienia Wielkogłowie –wodogłowie, z.Sotosa, choroby spichrzeniowe, neurofibromatoza -typ I Opóźnione zarastanie szwów czaszkowych –wrodzona niedoczynność tarczycy Otyłość –Zespół Pradera-Willego, Beckwitha- Wiedemanna

73 Objawy sugerujące etiologię opóźnienia Hepatosplenomegalia –Mukopolisacharydozy, glikogenozy, galaktozemia, glikogenozy, zespół Zellwegera, Niemana-Picka,Gauchera Zmiany skórne –Neurofibromatoza typ I, z. Sturge -Webera, stwardnienie guzowate

74 Objawy sugerujące etiologię opóźnienia Zmiany w narządzie wzroku : –Zmętnienie rogówki – mukopolisacharydozy –Zaćma- galaktozemia –Zanik nerwu wzrokowego - adrenoleukodystrofia –Zmiany barwnikowe – choroba Taya – Sachsa –Zwichnięcie soczewki - homocystynuria

75 Objawy sugerujące etiologię opóźnienia Zmiany w zakresie kończyn –Przykurcze – amioplazja, ucisk wewnątrzmaciczny –Małe dłonie – z. Pradera – Willego –Małe kciuki i paluchy – z. Rubinsteina – Taybiego –Wiotkość stawów – z.Downa, zespół kruchego chromosomu X

76 Dziękuję!