Opypy- moja wieś – spuścizna po

Prezentacja na temat: "Opypy- moja wieś – spuścizna po"— Zapis prezentacji:

1 Opypy- moja wieś – spuścizna po
Księciu Józefie Poniatowskim

2 OPYPY Opypy – to wieś położona w województwie mazowieckim, w powiecie grodziskim, w gminie Grodzisk Mazowiecki – 30 km od centrum Warszawy. Opypy jako wieś istniały już w XVIII wieku, należały do rodu Mokronoskich. Obecnie Opypy są wsią sołecką (w 2011 roku nagroda wojewody dla najbardziej aktywnego sołectwa), liczba mieszkańców ciągle rośnie – w zeszłym roku Opypian było 485 – osób, ale nadal budują się nowe domy i coraz więcej widać małych dzieci

3 Tu mieszkam Tu jest posiadłość,
która należała do Księcia Józefa Poniatowskiego

4 Skąd pochodzi nazwa mojej wsi…
…jak głosi legenda – młody przystojny Książę przywiózł tu razu pewnego jedną z wielu swoich wielbicielek. Ta wysiadłszy z powozu, stanęła osłupiona pięknem krajobrazu. Po chwili zarzuciła Księciu ręce na szyję i krzyknęła uradowana: „Och Pepi! – jak tu pięknię!” Istnieje zatem przypuszczenie (a w każdej plotce tkwi ziarno prawdy), że ta dziwna nazwa „Opypy” pochodzi od okrzyku pełnego zachwytu „Oh Pepi”. Pepi to zdrobnienie, którym zwracali się do Księcia od małego jego bliscy.

5 Posiadłość Księcia Józefa
Jest wpisana do rejestru zabytków województwa mazowieckiego jako: „ zespół pałacowo-parkowy „Wiśnin”: pałac pocz. XX w., park krajobrazowy XIX/XX w. (d. majątek ks. Józefa Poniatowskiego)”

6 Kim był Książę Józef Książę Józef Poniatowski urodził się 7 maja 1763 roku ( w tym roku była 250 rocznica JEGO urodzin!) o godzinie 3 nad ranem w pałacu Kinskych w Wiedniu, jako syn Andrzeja Poniatowskiego i Teresy z Kinskych. Ojciec jego, Andrzej, był bratem ostatniego króla Polski Stanisława Augusta. Na sejmie koronacyjnym w grudniu 1764 roku 11 –letni Józef otrzymał tytuł książęcy, a wkrótce (1765) od cesarzowej Austrii Marii Teresy tytuł księcia czeskiego.

7 Patriota, wódz, strateg…
Służbę i karierę wojskową zaczynał w Austrii (1780 r.) i tam doszedł do stopnia pułkownika (1788 r.). W tym samym roku, w wojnie austriacko – tureckiej, pod Sabaczem, został ciężko ranny w udo. W 1789 roku na życzenie króla wezwany został do służby narodowej i wraz z Kościuszką otrzymał stopień generała- majora.

8 Lata 90-te XVIII w. w Warszawie…
Były dla niego czasem ciągłych zabaw, uczt i bali. Ale gdy sielanka się skończyła, mianowicie w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792 o Konstytucję, mimo tak młodego wieku i niedoświadczenia wygrał z wielkim, osobistym oddaniem dla naszej sprawy bitwę pod Zieleńcami, gdzie w krytycznym momencie sam zszedł z konia i rzucił się na wrogów, dając przykład swym szeregowym.

9 Słowa Księcia Józefa pod Zieleńcami;
przed bitwą pod Zieleńcami książę pisał, że: /.../”jako żołnierz przysięgły, honor kochający, nie znam innej władzy, jak władzę, którą cały naród ustanowił /.../. Ci, którzy śmieli zaprzedawać krew współziomków swoich, są ohydą narodu i zdrajcami ojczyzny. Te są moje sentymenta i wszystkich podkomendnych moich, zacząwszy od prostego żołnierza /.../, zbrojny obcy żołnierz na gruncie polskim znajdujący się, niesprzymierzony, nie może nam przynosić przyjaźni”/.../. – Bóg, honor i ojczyzna były dewizą księcia

10 Krzyż Virtuti Militari…
Z okazji bitwy pod Zieleńcami król Stanisław August ustanowił, podobno z sugestii księcia, Krzyż Virtuti Militari (Cnocie Wojskowej) dekorując jako pierwszych – księcia Józefa, Kościuszkę i generała Wielhorskiego. Orderem Wojennym Virtuti Militari odznaczono do tej pory ok. 26 tysięcy osób. Przyznawano go za bohaterstwo m.in. podczas insurekcji kościuszkowskiej, powstania listopadowego, styczniowego, wielkopolskiego i powstań śląskich. Kawalerami orderu byli działacze niepodległościowi, legioniści, Hallerczycy, uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej, kampanii 1939 r., członkowie ruchu oporu, żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, ale także sowieccy generałowie i wojskowi w czasach PRL.

11 Książę i dramat Rzeczpospolitej
Na wieść o tym, że jego stryj przystąpił do konferencji targowickiej próbował ze wstydu, złości i bezsilności popełnić samobójstwo-dzięki Bogu nie udało mu się to. Nie wyrzekł się Polskości nawet wtedy, gdy carowie obiecywali mu swoją przychylność-na taki czyn było stać w tamtych czasach moim zdaniem osobę niezwykle odważną. PO targowicy poprosił o dymisję, i żegnany z uwielbieniem przez wojsko, zawiedziony, załamany – udał się za granicę.

12 Insurekcja kosciuszkowska - powrót Księcia do kraju
27 maja 1794 roku Józef Poniatowski stanął w obozie Kościuszki pod Jędrzejowem. Ubrany w cywilny czarny frak podróżny z laseczką w dłoni, na pytanie Kościuszki „czego książę sobie życzysz?” miał podobno odpowiedzieć: „służyć prostym żołnierzem”. Bił się dzielnie pod Warszawą w czasie oblężenia, w obronie Powązek, a w październiku zdobył Witkowice i Sochaczew nad Bzurą. Po klęsce powstania kościuszkowskiego i III rozbiorze Polski (1795 r.) początkowo przebywał w Wiedniu i Petersburgu potem wrócił do Warszawy.

13 Książę Józef i Napoleon
Ostatecznie od 1798 roku mieszkał w Warszawie w pałacu pod Blachą, podarowanym przez Stanisława Augusta, a latem w podwarszawskim majątku Jabłonna. Żył z dnia na dzień, hulaszczo marnotrawił zdrowie i majątek (zwano go „Alcybiadesem spod Blachy”). Ten dwunastoletni okres bezczynności trwał do momentu, kiedy to w listopadzie 1806 roku do Warszawy wkroczyły wojska napoleońskie, z marszałkiem Joachimem Muratem.

14 U boku Napoleona Książę objął dowództwo tworzącej się armii polskiej, a w 1807 roku został ministrem wojny, następnie wodzem naczelnym wojsk Księstwa Warszawskiego. Stopniowo zdobywał sobie ogólne zaufanie i przywiązanie wojska, mimo początkowej nieufności Napoleona, a później marszałka Davouta (dowódcy sił francuskich), mimo nienawiści gen. Józefa Zajączka i niechęci gen. Jana H. Dąbrowskiego.

15 Zwycięstwa i porażki – wielki strateg
W 1809 roku książę Józef Poniatowski stawił czoło dwukrotnie przeważającym siłom austriackim. 19 kwietnia, w bitwie pod Raszynem wywołał podziw obu walczących stron; zorientowawszy się, że sytuacja na jednym z odcinków jest krytyczna, stanął na czele batalionu i z fajką w zębach, spokojny jak na przeglądzie, poprowadził go do zwycięskiego kontrataku w walce na bagnety. Dowodząc wieloma bitwami (Sandomierz, Zamość, Lublin, Lwów i Kraków), przyłączył ogromne tereny do Księstwa Warszawskiego i doprowadził do załamania się ofensywy austriackiej oraz opuszczenia przez nich Warszawy. Sukcesy te przyniosły mu ogromny autorytet i Wielki Krzyż Legii Honorowej.

16 W latach następnych książę Józef pracował dalej nad organizacją i szkoleniem armii oraz uczestniczył w przygotowaniach Francji do wojny z Rosją. Podczas tej wojny (1812 r.) dowodził Armią Polską tworzącą V Korpus Wielkiej Armii Napoleona.

17 LIPSK Po katastrofie Wielkiej Armii i odwrocie Napoleona z Rosji, książę Józef na nowo zaczął organizować polską armię. Walczył u boku Napoleona m.in. pod Lipskiem ( października 1813 roku) dowodząc VIII Korpusem. W pierwszym dniu bitwy (16.X.) Napoleon mianował księcia Józefa marszałkiem Francji. Książę nie zamienił jednak polskiego generalskiego munduru na mundur marszałka i w ostatnich pismach przedśmiertnych podpisywał się po dawnemu: „generał wódz naczelny korpusu VIII”. 19 października Poniatowski otrzymał zadanie osłaniania odwrotu wojsk napoleońskich i przejścia przez Lipsk jako ostatni. Sytuacja była krytyczna. Wojska nieprzyjacielskie były już w mieście, ostatni most na rzece Elsterze został przedwcześnie wysadzony z rozkazu marszałka Berthiera.

18 19.X.1813 – śmierć Księcia w nurtach Elstery
Dzięki świetnej postawie swej eskorty książę przebył rzekę Pleissę i przedzierał się dalej już pieszo ku brzegowi Elstery. Tu został ranny po raz kolejny, kula karabinowa ugodziła go w bok. Otaczający żołnierze poczęli prosić, aby pozwolił się opatrzyć i zachował dla Ojczyzny oddając się w niewolę. Jednak z pomocą adiutantów dosiadł z trudnością konia i podtrzymywany z obydwóch stron udał się wzdłuż Elstery. Ociekający krwią i tracący co chwilę przytomność, książę Józef spostrzegł nieprzyjacielski oddział zachodzący mu drogę, zawrócił więc konia, a po chwili skoczył do rzeki. Koń z trudem dotarł do przeciwległego brzegu i tu, podczas wdrapywania się na urwisty brzeg, książę Józef jeszcze raz został trafiony kulą, zsunął się do wody i zaczął tonąć. Kapitan Blechamps, Francuz, pośpieszył z pomocą, ale po chwili obydwaj zginęli w nurtach rzeki. Był 19 października 1813 roku.

19 January Suchodolski - "Śmierć księcia Józefa Poniatowskiego pod Lipskiem„ Obraz ten znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie

20 Czym zafascynowała mnie postać Księcia Józefa Poniatowskiego
1) był PATRIOTĄ 2) był HONOROWY Książę Pepi - dotrzymywał słowa w sprawach mniej i bardziej ważnych. Np..Nasze wojska pod dowództwem księcia jako jedyne poza francuskimi z Wielkiej Armii wytrwały do samego końca przy Cesarzu, mimo świadomości o nieuchronnej klęsce. Bo książę wiedział, że raz danego słowa nie wolno złamać.

21 3) Był ŚWIETNYM WODZEM Wygrywał bitwy z silniejszymi i lepiej uzbrojonymi wojskami - np. „okiwał” armię księcia D’Este w 1809 roku i nie raz wyciągnął Murata czy samego Napoleona z opałów. 4) Był ROZRYWKOWY Jak dziecko nie rwał się do nauki, pisał baaardzo nieortograficznie. Lubił za to grać na instrumentach, w karty, uwielbiał się zakładać z kolegami-raz przepłynął Dunaj wpław na koniu z pełnym ekwipunkiem, kiedy indziej przejechał na nago przez stolicę. Uwielbiał brać udział w balach i zabawach-nawet w czasie postów. Nie lubił zwyczajów panujących w szlacheckich rodach-nie chciał żenić się z przymusu, bo tak wypada. Do końca swych dni był „wolnym strzelcem”, ale miał dwóch synów z dwóch wolnych związków.

22 5) Był NORMALNYM CZŁOWIEKIEM
Książę popadał w depresje, często „miał lenia”, miał często ogromne długi, nie był ideałem - i to jest wspaniałe, bo ideałów na szczęście nie ma.

23 6) BYŁ Zawsze gotów do poświęceń i wyrzeczeń
 Wolał uciec do Austrii, niż zostać jak król Staś pachołkiem carycy Katarzyny i jej następcy.

24 CIEKAWOSTKI: „Bóg mi powierzył honor Polaków, Bogu tylko go oddam” – według legendy tak odpowiedział ciężko ranny książę Józef na propozycję gen. Bronikowskiego, aby zdał komendę i szukał ocalenia (podczas bitwy pod Lipskiem). Burka – według tradycji książę Józef kupił burkę „lekką niesłychanie, trzech funtów nie ważącą, z  długim włosiem, z sierści wielbłądziej za sto dukatów od Żyda z Astrachania”, w czasie pobytu w Lubarze w 1792 roku. W tej burce, zarzuconej na lewym ramieniu figuruje na wielu wizerunkach. W niej miał zginąć w Elsterze. Pepi – pieszczotliwa forma imienia Józef, używana często przez króla Stanisława Augusta, gdy zwracał się do swojego bratanka. Prince charmant (czarujący książę) – tak nazywano księcia Józefa gdy w sierpniu 1789 roku przyjechał do Warszawy, rzucił się w wir zabaw, przodował w salonach, przelatywał miasto w wysokim powozie zaprzężonym w 8 koni w jednym rzędzie, a podczas sejmu konstytucyjnego założył się, że na koniu nago przejedzie całą Warszawę i – dokonał tego. Pałac Pod Blachą – przylegający do Zamku Królewskiego w Warszawie, zbudowany w XVII wieku, jeden z pierwszych budynków w Warszawie krytych blachą – stąd nazwa. Od 1794 roku był własnością księcia Józefa Poniatowskiego. Wróżba Cyganki – na skutek zakładu z jednym z kolegów pułkowych w czasie manewrów letnich w roku książę Józef przepłynął wpław konno, w pełnym rynsztunku rzekę Łabę. Legenda głosi, że zaraz po tym wydarzeniu Cyganka powiedziała księciu: „zwyciężyłeś Łabę, ale zginiesz od sroki” (Elster, rzeka Elstera – znaczy sroka).              „Książę Józef Poniatowski tęgo Niemców kropił, ale to nieszczęście, że się nam utopił” – przysłowie ludowe.

25 Literatura

26