Rak jelita grubego: Wykrywanie i zapobieganie [TUTAJ WPISAĆ IMIĘ I NAZWISKO TUTAJ WPISAĆ NAZWĘ PLACÓWKI]

Prezentacja na temat: "Rak jelita grubego: Wykrywanie i zapobieganie [TUTAJ WPISAĆ IMIĘ I NAZWISKO TUTAJ WPISAĆ NAZWĘ PLACÓWKI]"— Zapis prezentacji:

1 Rak jelita grubego: Wykrywanie i zapobieganie [TUTAJ WPISAĆ IMIĘ I NAZWISKO TUTAJ WPISAĆ NAZWĘ PLACÓWKI]

2 Pytania wymagające odpowiedzi 1) Co to jest rak jelita grubego? 2) Co mogę zrobić, aby pomóc w zapobieganiu rakowi jelita grubego? 3) Jak mogę dowiedzieć się czy mam raka jelita grubego? 4) Jeżeli mam raka jelita grubego - jak mogę go leczyć?

3 Co to jest rak jelita grubego? Rak powstający w okrężnicy lub odbytnicy Zwykle zaczyna się jako POLIP Polip = niewielka, groniasta wyrośl wewnątrz okrężnicy lub odbytnicy Polipy to nie rak, ale mogą przekształcić się w raka

4 Jak wyglądają komórki rakowe? Komórki prawidłoweKomórki rakowe

5 Jak rosną komórki rakowe? Wielkość komórek rakowych: Milion komórek rakowych = główka szpilki Miliard komórek rakowych = małe winogrono 2 30 = 1 073 741 824 = 1 miliard komórek od 2 do 6 tygodni Komórki rakowe rozmnażają się co 2-6 tygodni od 2 do 6 tygodni

6 Rak jelita grubego Stany Zjednoczone (2008) Ponad 108 000 nowych przypadków raka okrężnicy Ponad 40 700 nowych przypadków raka odbytnicy Rak jelita grubego spowodował niemal 50 000 zgonów w 2008 r Dane szacunkowe dla 2008 r Źródło: Cancer Facts and Figures 2008, American Cancer Society

7 Niektóre obiegowe mity na temat raka Rak jest zakaźny Rak może być spowodowany urazem, jak powstanie guza lub sińca Rak zawsze występuje rodzinnie Rak może rozprzestrzeniać się po biopsji lub operacji Ekspozycja raka na powietrze spowoduje rozsianie choroby

8 Co to jest czynnik ryzyka? Czynnik ryzyka = coś, co wpływa na prawdopodobieństwo zachorowania danej osoby Dwa rodzaje czynników ryzyka: 1) Takie, których NIE MOŻNA zmienić 2) Takie, które MOŻNA zmienić

9 Czynniki ryzyka, których NIE MOŻNA zmienić 1.WIEK – 50 lat lub więcej 2.Wcześniejsze występowanie polipów lub raka jelita grubego 3.Historia zachorowań na niektóre choroby jelita a.Wrzodziejące zapalenie jelita grubego b.Choroba Crohna 4.Rak jelita grubego występujący w rodzinie 5.Niektóre dziedziczne zespoły występujące rodzinnie 6.Podłoże rasowe lub etniczne

10 Czynniki ryzyka, które MOŻNA zmienić, aby zapobiec rakowi jelita grubego 1.Stosowanie zdrowej diety zawierającej dużo owoców i warzyw 2.Spożywanie pokarmów bogatych w błonnik 3.Niepalenie i nieużywanie tytoniu 4.Regularne ćwiczenia fizyczne 5.W przypadku osób chorych na cukrzycę - właściwa kontrola choroby 6.Utrzymywanie zdrowej wagi ciała 7.Niespożywanie dużych ilości alkoholu

11 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Zdrowa dieta Dieta zawierająca CZERWONE mięso (wołowinę, jagnięcinę lub wątrobę) oraz mięsa przetworzone (hot-dogi, mortadela, mielonka) może zwiększać ryzyko raka jelita grubego Przygotowywanie mięsa w bardzo wysokich temperaturach, które powoduje czernienie zewnętrznej części mięsa (smażenie, opiekanie, grillowanie) może powodować powstawanie związków chemicznych, które mogą zwiększać ryzyko raka okrężnicy, żołądka i przełyku

12 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Pokarmy bogate w błonnik Diety ubogie w błonnik spowalniają pracę okrężnicy, zwiększając ryzyko rozwoju raka Spożywanie dużych ilości owoców i warzyw chroni przed rakiem jelita grubego (ze względu na błonnik ) Spożywanie dużych ilości owoców i warzyw chroni również przed innymi rodzajami raka (ze względu witaminy i minerały) W ciągu dnia należy spożywać WIĘCEJ niż 35 gramów błonnika. Stanowi to ponad 7 porcji owoców i warzyw.

13 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Pokarmy bogate w błonnik Ważne informacje: Metamucil ® i inne dostępne w handlu źródła błonnika „nie liczą się” Należy czytać etykiety na płatkach zbożowych –Fiber One ® płatki te zawierają 14 gramów błonnika w jednej porcji i 0 cukru

14 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Tytoń Tytoń jest czynnikiem ryzyka związanym ze stylem życia, powodującym jedną trzecią wszystkich zgonów z powodu raka, w tym: Raka okrężnicy i odbytnicy, raka płuc, głowy i szyi, przełyku, szyjki macicy, trzustki i pęcherza moczowego –W USA każdego roku 34 693 osoby umierają z powodu raka spowodowanego przez palenie tytoniu, ale nie będącego rakiem płuc, tchawicy ani oskrzeli. –W 2006r. ponad 5 milionów ludzi na całym świecie zmarło z powodu produktów tytoniowych. –Tytoń zabija ponad 20 razy więcej ludzi, niż mordercy. –Co 6,5 sekundy gdzieś na świecie umiera ktoś z powodu choroby wywołanej paleniem tytoniu. American Legacy Foundation (www.thetruth.org, 2008). Zapobiegaj rakowi jelita grubego poprzez unikanie używania tytoniu

15 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Ćwiczenia fizyczne Wykonywanie większej ilości ćwiczeń fizycznych może pomóc w zmniejszeniu TWOJEGO ryzyka raka jelita grubego

16 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Nadwaga Bardzo duża nadwaga, zwiększa ryzyko zgonu z powodu raka jelita grubego Zapobiegaj rakowi jelita grubego osiągając zdrową wagę ciała poprzez odpowiednią dietę i styl życia

17 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Alkohol Nadużywanie alkoholu ma związek z rakiem jelita grubego Zapobiegaj rakowi jelita grubego zmniejszając spożycie alkoholu zgodnie z zaleceniami lekarza

18 Czynniki ryzyka, które można zmienić: Jeżeli masz cukrzycę, kontroluj ją U osób cierpiących na cukrzycę typu 2 występuje podwyższone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego Cukrzyca typu 2 często pojawia się w późniejszym okresie życia i często leczona jest lekami doustnymi, a nie zawsze zastrzykami z insuliny Jeżeli dana osoba cierpi na cukrzycę typu 2, musi koniecznie kontrolować stężenie cukru we krwi i postępować zgodnie z zaleceniami lekarza

19 Wykrywanie raka jelita grubego Polip = Nowotwór „ Nie ma polipa = nie ma raka" Możliwe jest wykrycie i usunięcie polipów zanim dojdzie do powstania raka!

20 Dlaczego wczesne wykrywanie jest ważne? Celem wczesnego wykrywania jest odnalezienie i zatrzymanie zrakowaciałych polipów zanim urosną i rozprzestrzenią się (dadzą przerzuty). Szanse na pełne wyzdrowienie są większe, jeżeli rak zostanie wcześnie wykryty i leczony. Liczba zgonów z powodu raka jelita grubego zmniejszyła się ostatnio ze względu na zwiększoną liczbę badań przesiewowych. Zdecydowanie, badanie przesiewowe sprzyja nie tylko znalezieniu problemu, ale także często zapobieganiu i/lub leczeniu raka.

21 Co to jest badanie przesiewowe raka? Sprawdzanie, czy osoba bez żadnych objawów choroby ma raka, nazywa się badaniem przesiewowym. Dwie kategorie badań przesiewowych pod kątem raka jelita grubego: 1) Badania wykrywające RYZYKO raka 2) Badania, które wykrywają RYZYKO raka i LECZĄ go

22 Badania wykrywające RYZYKO raka jelita grubego Test na krew utajoną w kale (FOBT) Test na DNA w stolcu

23 Badania, które wykrywają ryzyko, a także LECZĄ raka jelita grubego Sigmoidoskopia (giętki endoskop) Kolonoskopia Zapytaj swojego lekarza o te badania przesiewowe!

24 Badania wykrywające RYZYKO raka jelita grubego Kolonoskopia wirtualna Wlewka bartyowa

25 Program oświatowy dotyczący wczesnego wykrywania raka w New Jersey (NJCEED) Finansowany przez rząd w celu zwiększenia ilości badań przesiewowych na raka i zmniejszenia liczby zgonów spowodowanych rakiem. Usługi dotyczące raka piersi, szyjki macicy, jelita grubego i prostaty, obejmujące: badania przesiewowe, zarządzanie przypadkami, śledzenie, kontrole oraz ułatwienie przyjęcia na leczenie. Usługi te świadczone są kwalifikującym się osobom, których dochody wynoszą poniżej 250% federalnego poziomu ubóstwa, oraz które nie posiadają ubezpieczenia lub posiadają niepełne ubezpieczenie. Więcej informacji można uzyskać pod numerem:1-800-328-3838

26 Dodatkowe miejsca, gdzie można uzyskać więcej informacji [W tym miejscu wpisać nazwę placówki i witrynę internetową] –[Numer telefonu] –[Witryna internetowa] The Cancer Institute of New Jersey –www.cinj.org National Cancer Institute - Cancer Information Service –1-800-4-CANCER –1-800-332-8615 (TTY) –www.cancer.gov/cis American Cancer Society –www.cancer.org

27 Pytania?