SYSTEMY OPERACYJNE.

SYSTEMY OPERACYJNE

CO TO JEST SYSTEM OPERACYJNY?
System operacyjny jest skrótem od angielskich słów Operating System. Jest to program komputerowy bądź zbiór programów, który zarządza sprzętem oraz aplikacjami komputera. Podstawą wszystkich systemów operacyjnych jest wykonywanie podstawowych zadań takich jak: kontrolowanie i przypisywanie pamięci, przydział czasu procesora, obsługa urządzeń, ustalanie połączeń sieciowych zarządzanie plikami. Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające ich obsługę. Określenie to jednak nie jest w pełni ścisłe. Czasem potocznie mówi się system operacyjny mając na myśli całość oprogramowania dostarczanego z zakupionym komputerem, czasem samo jądro systemu operacyjnego, czasem bootloader, czasem z kolei chodzi o całą rodzinę systemów (np. Microsoft Windows).

Co to są: POWŁOKA - interfejs użytkownika - oprogramowanie pozwalające na interakcję między aplikacjami i użytkownikiem JĄDRO SYSTEMU (ang. kernel) - podstawowa część systemu operacyjnego, która jest odpowiedzialna za wszystkie jego zadania. SYSTEM PLIKÓW - metoda przechowywania plików, zarządzania plikami, informacjami o tych plikach, tak by dostęp do plików i danych w nich zgromadzonych był łatwy dla użytkownika systemu; także: wolumin.

JAK MOŻEMY PODZIELIĆ SYSTEMY OPERACYJNE?

JAKIE CECHY MA SYSTEM OPERACYJNY?
Ochrona pamięci System może wykonywać jednocześnie wiele zadań Każdy z programów działa we własnym obszarze pamięci nie angażując pamięci wykorzystywanych przez inne Wielozadaniowość Współdzielenie plików własnego systemu z innymi użytkownikami sieci Możliwość łączności z innymi systemami operacyjnymi Własności sieciowe

TYPY I PRZYKŁADY SYSTEMÓW OPERACYJNYCH
Novell Amiga NeXT Be INNE Digital Apple UNIX Systemy czasu rzeczywistego Microsoft IBM

AROS (Resarch Operating System)
Amiga AmigaOS AROS (Resarch Operating System) MorphOS POWRÓT

AmigaOS Upadek firmy Commodore spowodował wstrzymanie wszystkich prac developerskich przy systemie operacyjnym AmigaOS. Rozwiązany również został zespół systemowych programistów. Każdy kolejny właściciel praw do marki Amiga, a przewinęło nam się ich trochę, obiecywał nie tylko nowe, wspalniałe modele komputerów Amiga, ale także nową wersję systemu operacyjnego - miał to być "AmigaOS 4.0". AmigaOS 4.0 nie miał szansy zaistnieć, do czasu... 1 listopada 2001 roku firma Amiga Inc. podpisuje porozumienie z firmą Hyperion na mocy którego ta druga ma zająć się dalszym rozwojem systemu operacyjnego Amigi. Hyperion to znany gracz na rynku amigowym - rozwój systemu dostał się więc nie w przypadkowe ręce, choć wielu było takich, co nie wróżyło sprawie przyszłości. Tymczasem sprawy zaczęły żyć własnym życiem i przybierać zgoła odmienny od przewidywań malkontentów obrót…

Już w połowie listopada roku 2001 Hyperion przedstawia pierwszy plan rozwoju systemu (mogliście o tym przeczytacie na łamach serwisu eXeca). Pierwsze założenia były więcej niż skromne. Nowy system miał być oparty na starszej wersji (AmigaOS 3.x), a pod PowerPC (jeszcze bez natywnego kernela, czyli zapewne z użyciem WarpUP) miało być przepisane Picasso96. Do systemu miało dojść kilka nowych sterowników do kart 3D (między innymi Matrox, Permedia 3 i Radeon), miały się w nim znaleźć sterowniki PCI i USB, a programy 68k miał obsługiwać emulator tego procesora. System miał oczywiście działać na Amigach wyposażonych w procesor PPC. Plan skromny, ale na realizację zamierzeń Hyperion dał sobie trzy miesiące. Ten niewiele zmieniony system miał być dostępny w sprzedaży w pierwszych miesiącach 2002 roku. Hyperion na szczęście dla nas wszystkich szybko zdał sobie sprawę, że nie tędy wiedzie droga do sukcesu. AmigaOS zestarzał się tak bardzo, że opieranie wersji 4.0 na AmigaOS "trzeciej generacji" nie wróży nic dobrego. Potrzebne było coś zupełnie nowego. Na początku roku 2002, a dokładniej 21 stycznia, Hyperion podaje kolejne szczegóły. Drugi plan rozwoju systemu AmigaOS 4.0 jest o wiele bardziej złożony od pierwszego. Powstaje pierwsze, naprawdę poważne zestawienie cech nowego systemu

Hyperion dysponuje ograniczonym budżetem, źródłami AmigaOS 3
Hyperion dysponuje ograniczonym budżetem, źródłami AmigaOS 3.1 (z roku 1994), jednakże nie ma dostępu do źródeł z poprawkami wprowadzonymi w wersjach 3.5 i 3.9 systemu przez firmę Haage&Partner. Jest więc już pierwszy problem, ale nie to jest w tej chwili najistotniejsze. Najważniejsze jest to, że system AmigaOS - System Operacyjny Amigi - po wielu latach przerwy znów ma własnych developerów, znowu jest rozwijany w oparciu o konkretną wizję przyszłości. POWRÓT

AROS AROS jest przenośnym i ogólnodostępnym systemem operacyjnym, posiadającym graficzny interfejs użytkownika, dążącym do kompatybilności z AmigaOS 3.1, jednocześnie przewyższającym go w wielu obszarach. Kod źródłowy jest dostępny pod otwartą licencją, która pozwala go dowolnie modyfikować POWRÓT

MorphOS MorphOS - 32-bitowy system operacyjny dla komputerów Pegasos oraz Amiga wyposażonych w procesory z rodziny PowerPC. Zaimplementowany w systemie mechanizm emulacji umożliwia uruchamianie aplikacji stworzonych dla systemu AmigaOS 3.x i skompilowanych pod procesory Motoroli z rodziny M68000, o ile nie odwołują się one bezpośrednio do układów specjalizowanych użytych w "klasycznych" modelach Amig (jak np. układy graficzne AGA). "Wsteczna kompatybilność" API MorphOSa z systemem AmigaOS 3.x umożliwia relatywnie proste przeportowanie aplikacji z Amigi na ten system. Część programów oryginalnie napisanych pod AmigaOS jest obecnie rozwijana dla systemu MorphOS. Rozwój systemu MorphOS był początkowo finansowany przez firmę Genesi, producenta płyt głównych Pegasos. Pod koniec 2003 roku firma wycofała się ze wsparcia finansowego projektu. Obecnie system rozwijany jest hobbystycznie przez dotychczasowy zespół programistów, najnowsza aktualizacja do wersji ukazała się 30 kwietnia 2005 roku, 25 sierpnia 2005 wydano MorphOS-a dla komputerów Amiga wyposażonych w akceleratory z procesorami PowerPC 603e i sierpnia 2005 ukazała się z kolei aktualizacja pakietu sterowników 3D. POWRÓT

Nieukończony projekt:
Firmy Apple Apple DOS, Pro DOS GS/OS Mac OS Mac OS X, mac OS X Server A/UX Lisa OS Nieukończony projekt: Raphsody POWRÓT

MacOS Mac OS to system operacyjny dla komputerów Macintosh firmy Apple. Był to pierwszy ogólnodostępny system operacyjny wyposażony w graficzny interfejs użytkownika (GUI). Wcześniejsze komputery Apple pracowały w oparciu o interfejs tekstowy. Idea graficznego interfejsu została zaczerpnięta przez inżynierów Apple z laboratoriów firmy Xerox w Palo Alto, gdzie w 1974 roku stworzono Alto, pierwszy komputer z graficznym interfejsem. Pierwsza wersja systemu weszła do użytku publicznego w 1984 wraz z modelem Macintosh - reklamowana przy pomocy klipu nawiązującego do literatury Georga Orwella. Upowszechnione przez nią takie standardy graficznego interfejsu jak okna, rozwijalne menu, kursor myszy, kosz na niepotrzebne pliki stały się od tej pory podstawą współczesnych systemów operacyjnych. POWRÓT

MacOS X/MacOS X Server POWRÓT
Mac OS X - jest to złożony system operacyjny dla komputerów Macintosh opracowany w roku 2000 w amerykańskiej firmie Apple Computer. X w nazwie oznacza 10 wersję systemu Mac OS, jednak Mac OS X jest systemem o całkowicie odmiennej budowie niż poprzednie wersje Mac OS. Mac OS X powstał w oparciu o mikrojądro Mach oraz usługi i narzędzia zaczerpnięte z projektów NetBSD oraz FreeBSD. Jego podstawą jest opracowany w Apple Computer system operacyjny Darwin. Graficzny interfejs użytkownika nosi nazwę Aqua i jest własnym rozwiązaniem opracowanym przez Apple z wykorzystaniem doświadczeń i wzorów z poprzednich systemów tej firmy. Apple udostępnia także własną wersję X Window System. Mac OS X Server zapewnia wszystko, co jest potrzebne do dostarczania opartych na standardach usług dla grup roboczych i Internetu — bez złożoności Linuxa lub kosztów innych rozwiązań wywodzących się z UNIX-a. Zarządzanie grupami roboczymi Maków i Windows. Bezpieczna i wydajna współpraca. Obsługa dynamicznych witryn WWW i przekaz strumieniowy. A podczas działania — bezproblemowa integracja z istniejącą infrastrukturą. Najlepsza rzecz, Apple łączy te zadania administracyjne z programami i narzędziami, które mają potężne możliwości, ale jednocześnie są łatwe w użyciu. POWRÓT

Au/X A/UX (Apple Unix) to wersja systemu Unix stworzona przez firmę Apple. System został wydany po raz pierwszy w roku 1988, a po raz ostatni w A/UX działa na Macintoshach z procesorem M68000 – nie został przeniesiony na platformę PowerPC. Oparty jest o System V, lecz wprowadzono w nim kilka rozwiązań z BSD. Jest zgodny z normą POSIX. Dostarczany był z dwoma interfejsami graficznymi: z Finderem (używanym w „klasycznym” Mac OS) i z X-Window. POWRÓT

Lisa OS Lisa OS System operacyjny wyprodukowany przez firmę Apple dla komputerów Lisa. Ten system operacyjny obsługiwał podwójne kliknięcie oraz maksymalizowanie i minimalizowanie okna programów. System operacyjny Lisa OS jest prekursorem dla Mac OS-a i dla współczesnych systemów operacyjnych. POWRÓT

Raphsody Rhapsody - nigdy nieukończony projekt systemu operacyjnego dla komputerów Macintosh firmy Apple - w zamyśle rozwojowa wersja systemu Mac OS. Podstawę systemu miał stanowić kod BSD, środowisko graficzne zaczerpnięte miało być z rdzennego systemu Apple. Na bazie doświadczeń z powstawania Rhapsody powstał z czasem Mac OS X. POWRÓT

Firmy Be i pochodne BeOS BeIA NewOS/Haiku YellowTAB Zeta POWRÓT

BeOS Jest stosunkowo nowym systemem operacyjnym, który można uruchomić zarówno na pecetach, jak i na macintoshach (Power PC). Łączy w sobie najlepsze cechy MS Windows, IBM OS/2 i Mac OS, dzięki czemu użytkownicy wcześniej wymienionych systemów będą się czuli na platformie BeOS dość swojsko. Według twórców systemu, ich dzieło łączy w sobie funkcjonalność z produktywnością. Ma też potencjalnie ogromne możliwości w obsłudze szeroko pojętej komunikacji internetowej, oraz jest kapitalną platformą do zastosowań multimedialnych. BeOS został zaprojektowany z myślą o bezkompromisowym spełnieniu warunków wielozadaniowości i wielowątkowości procesów; jest w pełni 64 bitowy, co daje niespotykany komfort pracy i obsługuje komputery wieloprocesorowe. Załamanie się jednego lub kilku procesów nie powoduje pojawienia się słynnego "niebieskiego ekranu" czy konieczności ponownego uruchomienia komputera. Celem firmy Be było stworzenie multimedialnego systemu operacyjnego, który potrafiłby efektywnie zarządzać i operować plikami o dużych rozmiarach, jak to ma miejsce podczas obróbki dźwięku czy sekwencjach video. Dlatego też Be OS różni się od innych systemów zarówno koncepcją, jak i wykonaniem. Dosyć szeroka gama wbudowanych w system aplikacji rekompensuje w pewnym sensie brak specjalistycznego oprogramowania przeznaczonego na tą platformę, ale mimo to dotkliwie odczuwa się tu brak zaawansowanego oprogramowania. Istniejące na tą platformę aplikacje to w większości przypadków egzotyczne narzędzia, ściśle dopasowane do jego specyfikacji. Do systemu dołączono przeglądarkę WWW "Net Positive", która spełnia tylko podstawowe funkcje. Niewielkie narzędzia i rozszerzenia systemu (głównie freeware) można znaleźć na stronie producenta przy ściąganiu programów trzeba jednak zwracać uwagę na na jaką platformę sprzętową będą przeznaczone gdyż system jest produkowany w dwóch wersjach: na PCty i Maki. Istotne jest również to, na jaką wersję systemu chcemy doinstalować oprogramowanie, gdyż pomiędzy poszczególnymi wersjami mogą istnieć poważne rużnice w formacie plików wykonywalnych, przez co oprogramowanie nie jest wymienne. Następnym źródłem programów (głównie shareware'owych) można znaleźć na a na znajdziemy pakiet aplikacji biurowych Be-Basics POWRÓT

BeIA O zmierzchu epoki pecetów i nadciągającej erze postpecetowej mówi się już od jakiegoś czasu. Nieuchronność zbliżającej się rewolucji została dobrze oddana w opublikowanych w lutym br. przewidywaniach amerykańskiego instytutu badania rynku IDC. Według niego już w 2002 roku liczba sprzedanych tzw. urządzeń internetowych przekroczy analogiczną wielkość dotyczącą komputerów klasy PC i będzie nadal bardzo szybko rosnąć. Przez urządzenia internetowe autorzy raportu rozumieją sprzęty domowego bądź osobistego użytku, łączące się z Internetem za pomocą łącza stałego lub bezprzewodowo. Takimi urządzeniami mogą więc być telefony komórkowe czy palmtopy nowej generacji, a także np. kuchenki mikrofalowe zaopatrzone w funkcje internetowe. Intratny rynek urządzeń internetowych dopiero się kształtuje, nic dziwnego zatem, że co chwilę pojawiają się na nim nowi gracze, usiłujący uszczknąć choćby jego drobną część dla siebie. W lutym br. amerykańska firma Be po raz pierwszy zaprezentowała w czasie konferencji Demo2000 system operacyjny BeIA (nazwa kodowa "Stinger"), przeznaczony do obsługi urządzeń tego typu.

BeIA jest - dzięki modularnej budowie - systemem łatwo modyfikowalnym, możliwym do zastosowania w urządzeniach internetowych o zróżnicowanym przeznaczeniu, stworzonych na bazie procesorów z rodziny x86 lub PowerPC. Może być wykorzystany w sprzęcie obsługiwanym przy użyciu klawiatury i ekranu dotykowego. System wyposażony jest w przeglądarkę WWW Opera, wspiera standard bezpiecznych transakcji SSL 2.0/3.0, "zna" najnowsze technologie, takie jak USB czy IEEE 1394 (FireWire). BeIA obsługuje podstawowe formaty plików multimedialnych (Real Audio, QuickTime, AVI, MPEG itp.). Istnieje możliwość rozszerzenia zestawu rozpoznawanych standardów zapisu zbiorów dźwiękowych oraz kodeków wideo. W systemie zaimplementowano też bibliotekę OpenGL. BeIA wymaga do swej pracy minimum 8 MB pamięci stałej i ok. 32 MB RAM. Producent przewiduje dwa zasadnicze zastosowania BeIA: w urządzeniach służących do surfowania po stronach WWW i wymiany danych z innymi użytkownikami oraz w urządzeniach multimedialnych, pozwalających np. na pobieranie oraz odtwarzanie plików muzycznych (w tym MP3), wideo itp. Wykorzystanie BeIA w swoim sprzęcie zapowiedziały już Hitachi, Intel, Compaq. Przypomnieć trzeba, że premiera produktu była poprzedzona dwoma komunikatami. Jesienią ub.r. Be oznajmiło, że pracuje nad wersją BeOS-a, która będzie mogła być uruchamiana... jako aplikacja Windows. W styczniu 2000 z kolei firma ogłosiła, że piąta edycja jego sztandarowego systemu - BeOS-a - będzie udostępniana zainteresowanym bezpłatnie i że będzie to zarazem jego ostatnia wersja (oprogramowanie pojawi się na firmowym serwerze WWW najpóźniej 31 marca). Obydwa posunięcia zwiastowały zmianę polityki firmy, która skoncentrowała się na rozwoju BeIA. Wszystko wskazuje więc na to, że Be w końcu znalazło swoją niszę na rynku. POWRÓT

NewTAB/Haiku Haiku (dawniej OpenBeOS) – system operacyjny oparty o jądro NewOS na licencji X11 (MIT), którego celem jest odtworzenie platformy BeOS i pełna zgodność z BeOS R5. NewOS to pełnowartościowy, wolnodostępny system operacyjny oparty na mikrojądrze napisanym przez byłego pracownika Be Inc., Travisa Geiselbrechta. Opiera się na pewnych rozwiązaniach z systemów Microsoft Windows NT, BeOS, Solaris a także innych uniksowych.

Modularna budowa BeOS-a pozwoliła ekipie programistów-wolontariuszy na niezależne prace nad zamiennikami serwerów i API (znanymi w Haiku jako "kity"). Ten zespół zawiera podzespoły: App/Interface - pracuje nad kitami App, Interface i Support BFS - pracuje nad odtworzeniem systemu plików BeFS - owocem tego zespołu jest praktycznie kompletny OpenBFS, który jest używany nie tylko przez Haiku, ale także przez SkyOS Game - pracuje nad odtworzeniem kitu game Input Server - pracuje nad serwerem, który obsługuje urządzenia wejściowe i to, jak się komunikują z resztą systemu Kernel - pracuje nad jądrem systemu Media - pracuje nad serwerem dźwięku i związanymi z nim API MIDI - pracuje nad implementacją standardu dźwięku MIDI Network - pracuje nad sterownikami i API związanymi z siecią Preferences - pracuje nad napisaniem apletów służących do konfiguracji systemu Printing - pracuje nad serwerem druku i sterownikami do drukarek Screen Saver - pracuje nad wygaszaczem ekranu Storage - pracuje nad serwerem magazynowania i sterownikami do wymaganych systemów plików POWRÓT

yellowTAB ZETA yellowTAB ZETA to bazujący na kodzie źródłowym BeOSa system operacyjny, rozwijany przez niemiecką firmę yellowTAB w latach Po ogłoszeniu bankructwa przez yellowTAB w drugim kwartale 2006 wyłącznym dystrybutorem systemu stał się magnussoft, niemiecki dystrybutor oprogramowania dla systemów alternatywnych. Natomiast pracami nad systemem zajmuje się bliżej nieznana grupa programistów, w skład której wchodzą również byli pracownicy yellowTAB (w tym kontrowersyjna postać Bernd T. Korz).

Firma yellowTAB była odpowiedzialna za następujące wersje systemu:
beta ?-6 - wersje deweloperskie RC1-RC4 (Neo) - wersje testowe R1 - pierwsza wersja finalna systemu zaprezentowana w marcu 2005 roku na targach CeBIT; cena: €99 R1.1 - pierwsza aktualizacja systemu wydana w październiku 2005 R1.2 - druga aktualizacja wydana w kwietniu 2006 Inne wersje: w lipcu 2005 opublikowana została płatna wersja LiveCD w październiku, wraz z wydaniem wersji 1.1, upubliczniono bezpłatne LiveCD 25 września 2006 wypuszczona została bezpłatnie Zeta LiveCD 1.21 (wydana przez magnussoft) Nigdy nie zostało wyjaśnione w jaki sposób firma yellowTAB weszła w posiadanie praw na modyfikację i sprzedaż systemu BeOS pod własną nazwą handlową. POWRÓT

Firmy Digital(DEC)/Compaq
AIS OS-8 RST/E RSX RT-11 TOPS: TOPS-10, TOPS-20 VMS (później przemianowany na OpenVMS) POWRÓT

VMS VMS (ang. Virtual Memory System), co można tłumaczyć jako "system z obsługą pamięci wirtualnej", to serwerowy system operacyjny opracowany przez firmę Digital (Digital Equipment Corporation) dla produkowanych przez siebie dużych komputerów z rodziny VAX oraz późniejszych z rodziny Alpha. Firma Digital w 1998 r. przejęta została przez Compaq, a w 2002 r. razem z Compaqiem przez koncern Hewlett-Packard. VMS jest systemem skalowalnym, umożliwiającym klastrowanie oraz, w przypadku działania na wielu fizycznych maszynach, odpornym na awarie sprzętowe.

VMS jest wielodostępnym i wielozadaniowym systemem operacyjnym z podziałem czasu (ang. time sharing), o założeniach zbliżonych do systemu Unix, jednak odmiennie zrealizowanych. Umożliwia jednoczesną pracę w systemie wielu użytkowników, którzy dostęp do systemu otrzymują albo poprzez terminale, albo poprzez stacje robocze i sieć komputerową. VMS umożliwia każdemu użytkownikowi równoczesne uruchamianie wielu programów (których wykonywanie razem z równolegle uruchomionymi zadaniami innych użytkowników nadzorowane jest przez system operacyjny). System OpenVMS jest nadal rozwijany. Po przejęciu firmy Digital przez Hewlett-Packard, w 2003 r. wydana została wersja systemu dla 64-bitowych procesorów Intel Itanium. System VMS, poza architekturą Alpha, która jest bezpośrednim następcą systemów VAX, oraz ostatnio architekturą Intel Itanium, nie został przeniesiony na inne architektury procesorów. Z tego powodu jest znacznie mniej popularny od systemów z rodziny Unix. POWRÓT

Firmy IBM POWRÓT OS/2 AIX OS/400 OS/390 VM/CMS DOS/VSE DOS/360 MFT MVT
PC-DOS SVS MVS TPF ALCS z/OS POWRÓT

AIX AIX (ang. Advanced Interactive eXecutive) to odmiana systemu Unix
tworzona przez firmę IBM na podstawie zarówno SysV jak i BSD. Rodzimą (i jak dotąd jedyną) platformą systemu AIX jest rodzina RS/6000 bazująca na procesorach IBM POWER. Najnowsze wydanie to AIX 5L, wersja 5.3. Litera "L" w nazwie została dodana dla podkreślenia związku AIX-a z systemem Linux (AIX posiada zdolność uruchamiania linuksowych binariów).

POWRÓT Innowacja i przyspieszenie z AIX 5L
AIX 5L jest coraz powszechniej uznawany za czołową platformę przez użytkowników systemów uniksowych i niezależnych producentów oprogramowania. AIX 5L dostarcza przemysłowej jakości niezawodność, dostępność i bezpieczeństwo właściwe systemom uniksowym, jednocześnie oferując elastyczność administrowania systemem i łatwość integracji z platformami linuksowymi. Nowatorskie mechanizmy wirtualizacji i mikropartycji czynią AIX 5L bezkompromisowym rozwiązaniem w wymagającym świecie usług na żądanie. POWRÓT

MVS MVS - system operacyjny systemów Mainframe. Skrót rozwijany jako Multiple Virtual Storage. Jest kolejnym członkiem rodziny systemów wsadowych (OS/360, OS/VS2). Wspierał zarówno przetwarzanie wsadowe (ang. batch) jak i transakcyjne. Nowym elementem w stosunku do poprzedników było wprowadzenie koncepcji wirtualnej przestrzeni adresowej. Został zastąpiony przez OS/390. POWRÓT

OS/390 OS/390 to system operacyjny firmy IBM dla komputerów typu mainframe tej firmy. System ten jast kontynuacją systemu MVS i został zaprezentowany w 1995 roku. W 2001 roku IBM przeniósł OS/390 na platformę 64-bitową (z/Architecture) wraz z tym zmieniając nazwę na z/OS. POWRÓT

PC-DOS POWRÓT PC-DOS – jeden z trzech systemów operacyjnych,
które dominowały na rynku komputerów osobistych w latach Wersja ta została stworzona przez IBM i przez wiele lat była tak podobna do MS-DOS, że wiele osób je utożsamiało. Dopiero po wersji 5.0 drogi IBM i Microsoftu rozeszły się, głównie z powodu różnicy w poglądach na przyszłość systemów operacyjnych. POWRÓT

DOS/360 Pierwszy system został opracowany
dlamodeli System-u 360 i oznaczony został jako DOS/360. Wraz z kolejnymi systemami, np. System 370, wprowadzane były kolejne jego wersje.

System ten w zasadzie stanowił rozszerzenie wcześniej eksploatowanych systemów:
- BOS/360 (Basic Operating System) opracowany dla najmniejszych modeli z rodziny komputerów System 360, - TOS/360 (Tape Operating System) dla wersji systemów pozbawionych dysków magnetycznych. POWRÓT

OS/2 OS/2 (ang. Operating System/2) to system operacyjny stworzony przez firmy IBM i Microsoft, później rozwijany wyłącznie przez IBM. Nazwa oznacza, że system był przygotowywany dla drugiej generacji komputerów osobistych IBM. OS/2 1.0 został wydany w grudniu 1987 roku. Był to wtedy system z tekstową powłoką, ale posiadający już bogate API zapewniające kontrolę grafiki i obsługę myszy. Interfejs graficzny wprowadzono wraz z wydaniem w listopadzie roku 1988 wersji 1.1. W roku 1990 współpraca firm Microsoft i IBM nad OS/2 rozluźniła się. Rosnąca popularność środowiska graficznego Windows skłoniła Microsoft do skupienia uwagi na własnym systemie. Doprowadziło to do podziału prac nad OS/2 – IBM miał zająć się wydaniem wersji 2.0, podczas gdy Microsoft miał skupić się nad wersją 3.0 znaną jako NT OS/2. Ostatecznie współpraca obu firm nad OS/2 została zerwana, zaś wersję 3.0 Microsoft wydał jako Windows NT.

Technologia Jako interfejs graficzny system OS/2 wykorzystuje program zwany Presentation Manager, pod względem funkcjonalności w pewnym stopniu przypominający X Window System. Zapewnia on zarządzanie czcionkami, ikonami oraz oknami uruchomionych programów. Bazując na powyższym rozwiązaniu w wersji systemu 2.0 wprowadzono zorientowaną obiektowo, zgodną z zasadami Common User Access, graficzną powłokę systemową nazwaną Workplace Shell (WPS). Obsługę multimediów zapewnia Media Control Interface wprowadzając poprzez wbudowane mechanizmy lub zewnętrzne programy obsługę takich formatów i kodeków jak MPEG, PNG, progressive JPEG, DivX, Ogg czy MP3. Obsługę sieci umożliwia zaimportowany z systemu BSD protokół TCP/IP.

WYBRANE WERSJE: POWRÓT
OS/2 1.0 (CP/DOS) - pierwsza wersja tego systemu, tylko Interfejs tekstowy OS/2 1.1 (Trimaran) - pierwsza wersja z interfejsem graficznym OS/ wprowadzono obsługę nowego systemu plikowego HPFS OS/2 1.3 (Cutter) - pierwsza wersja opracowana bez udziału Microsoftu -1990 OS/2 2.0 (Cruiser) - pierwsza wersja 32-bitowa -1992 OS/2 2.1 (Borg) - wprowadzono 32-bitowy silnik grafiki OS/2 Warp 3 (Warp) - najbardziej popularna wersja OS/ OS/2 Warp, wersja dla PowerPC - oparta na mikrojądrze Mach, niestety nigdy nie sprzedawana OS/2 Warp 4 (Merlin) - wprowadzono obsługę Javy, PNP, nowy GUI, grafika GRADD, OpenDoc oraz zintegrowane z systemem rozpoznawanie mowy VoiceType OS/2 Warp Server for E-business (Aurora) - dodano JFS (system plikowy stosowany wcześniej w systemie AIX), usprawnienia w jądrze (KEE API), większa dostępna dla programów pamięć POWRÓT

OS/400 OS/400 - system operacyjny komputerów firmy IBM z rodziny AS/400 (obecnie iSeries). OS/400 oraz AS/400 zostały zaprezentowane w 1988 roku. Najnowsza wersja OS/400 nazywa się i5/OS. Szczególną cechą tego systemu jest tekstowy interfejs użytkownika z wielopoziomowym systemem menu oraz specyficznym (i bardzo rozbudowanym) zestawem poleceń, które mogą m.in. obsługiwać i przetwarzać bazy danych. POWRÓT

z/OS Z/OS jest 64 bitowym serwerowym systemem operacyjnym należącym do firmy IBM. Jest następcą jego poprzednika - OS/390, łączącego MVS i UNIX Usługi Systemowe. Obecnie z/OS obsługuje Javę, wspomaga uniksowy API i aplikacje i łatwe komunikowanie się z TCP/IP oraz internetem. Uzupełniający produkt IBM-u, z/VM wprowadził obsługę Linuksa. z/OS jest flagowym systemem operacyjnym IBM'a, przystosowanym do istotnych operacji z wysokim bezpieczeństwem i stabilnością. Tańsza wersja z/OS - z/OS.e ma identyczny kod źródłowy, ale uruchamia się pomijając COBOL i PL/I. z/OS jest dostępny dla IBM z800, z890 i z9 BC (komputery klasy mainfra POWRÓT

Firmy Microsoft i pochodne
MS-DOS Microsoft Windows Singularity POWRÓT

MS-DOS MS-DOS (ang. Microsoft Disk Operating System) to system operacyjny stworzony przez firmę Microsoft na podstawie nabytego przez nią kodu źródłowego systemu QDOS (ang. Quick and Dirty Operating System - napisany szybko i na brudno system operacyjny) stworzonego przez Seattle Computers. Jest to wersja systemu operacyjnego DOS przeznaczona dla komputerów IBM-PC. Choć MS-DOS sam w sobie jest środowiskiem tekstowym, rolę graficznej nakładki działającej na nim spełniać miał DOS Shell oraz wczesne wersje systemu Microsoft Windows. Od rozwiązań Microsoftu bardziej popularny okazał się jednak Norton Commander – napisany poza firmą Microsoft dosowy menedżer plików, korzystający z tzw. semigrafiki środowiska tekstowego DOS. Istniały także inne programy, np. 1dir. Późniejsze wersje Windows (od 3.0 wzwyż w linii systemów 9x, kończącej się systemem Millennium Edition) stawały się coraz bardziej samodzielnymi systemami operacyjnymi, tworząc odrębną własną platformę programistyczną. Jednak wszystkie systemy tej linii startowały z poziomu DOS i były z nim zgodne w dół.

Firma Microsoft oficjalnie zaprzestała rozwoju MS-DOS jako samodzielnego systemu. Ostatnia samodzielna wersja nosi numer Obecnie MS-DOS (oznaczony jako 7, 7.1 i 8) jest bazą, na której są zbudowane systemy Windows 9x/Millenium, stanowiąc ich integralną część i nie jest sprzedawany jako oddzielny produkt. W 1993 roku, wraz z wydaniem systemu Microsoft Windows NT, Microsoft zrezygnował z używania MS-DOS jako podstawy systemów operacyjnych z linii NT. Usunięcie systemu MS-DOS z Microsoft Windows było trudne, szczególnie w wersjach systemu przeznaczonych dla użytkowników końcowych, gdyż wiele istniejących programów, wśród nich wiele gier, było zaprojektowanych wyłącznie dla systemu DOS. Dlatego MS-DOS był usuwany z Microsoft Windows stopniowo i wyjątkowo powoli. W Windows Millenium system MS-DOS został ukryty przed użytkownikiem – nie istniała np. możliwość uruchomienia samego MS-DOS dostarczanego z systemem, tak jak było to możliwe we wcześniejszych wersjach systemu. Zwieńczeniem planu usunięcia systemu MS-DOS z wersji Microsoft Windows dla użytkowników końcowych było wydanie Microsoft Windows XP, w którym MS-DOS został całkowicie usunięty (aczkolwiek nadal można korzystać z poleceń DOS po uruchomieniu interpretera poleceń instrukcją cmd).

MS-DOS PC-DOS DR-DOS Free-DOS NDOS(DOS) QDOS POWRÓT

PC-DOS POWRÓT PC-DOS – jeden z trzech systemów operacyjnych,
które dominowały na rynku komputerów osobistych w latach Wersja ta została stworzona przez IBM i przez wiele lat była tak podobna do MS-DOS, że wiele osób je utożsamiało. Dopiero po wersji 5.0 drogi IBM i Microsoftu rozeszły się, głównie z powodu różnicy w poglądach na przyszłość systemów operacyjnych. POWRÓT

DR-DOS POWRÓT DR-DOS (ang. Digital Research Disk Operating System) – dyskowy system operacyjny dla komputerów osobistych opracowany przez firmę Digital Research, wywodzący się ze starszego systemu tej firmy CP/M. DR-DOS był alternatywą dla systemu MS-DOS wydanego przez Microsoft. Największą popularnością cieszył się w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych, ze względu na lepszą obsługę sieci, wydajniejsze zarządzanie pamięcią, bogatszy pakiet oprogramowania oraz niższą od MS-DOS cenę. Właścicielem praw do systemu jest obecnie forma DeviceLogics. 30 marca 2004 wydany został DR-DOS w wersji 8.0. W nowej wersji systemu wprowadzone zostało wsparcie dla systemu plików FAT 32 oraz dla dużych dysków.

Free-DOS FreeDOS - jest wersją systemu operacyjnego DOS dla komputerów PC stanowiącą wolne oprogramowanie. Celem twórców systemu FreeDOS jest stuprocentowa zgodność z zamkniętym i komercyjnym MS-DOS. FreeDOS jest szczególnie polecany do wykorzystania z emulatorem DOSEMU. Interpreter komend używany przez FreeDOS został nazwany FreeCOM (odpowiednik COMMAND.COM z MS-DOS). POWRÓT

NDOS (DOS) Niektóre wersje Norton Utilities dla DOS zawierały zmodyfikowane kopie 4DOS zwane NDOS. 4DOS 4DOS jest interpreterem wiersza poleceń opracowanym przez JP Software, zaprojektowane w celu zastąpienia standardowego interpretatora COMMAND.COM w systemie DOS oraz Windows 95/98/Me. Substytutami 4DOS dla innych systemów są 4NT dla Windows NT i 4OS2 dla IBM OS/2. 4DOS został napisany przez Rexa Conna oraz Toma Rawsona, wydany został w 1989 roku.

4DOS cechuje większa ilość udogodnień w porównaniu z COMMAND.COM
CECHY 4DOS’a: 4DOS cechuje większa ilość udogodnień w porównaniu z COMMAND.COM Dodatkowe komendy Większa funkcjonalność komend Większe możliwości plików wsadowych Ulepszona edycja komend dzięki dopełnianiu nazwy plików oraz historii wprowadzonych komend Obsługa aliasów komend Kolorowane listingi Konfiguracja zapisywana w plikach *.INI Wsparcie dla notatnika Windows POWRÓT

Historia i wprowadzane zmiany
WERSJA DATA WYDANIA NOWE FUNKCJE 2.00 15 lutego 1989 Pierwsze wydanie. Ulepszona obsługa linii komend, dopełnianie nazwy plików, historia komend, aliasy, pomoc online, wewnętrzne zmienne, Opisy plików, rozdzielanie komend. 2.20 5 lipca 1989 Wykonywanie rozszerzeń 3.00 7 marca 1990 pliki wsadowe (umieszczane w pamięci podręcznej), korzystanie z pamięci XMS, zmienne, nawiasy w zmiennych 4.00 1 listopada 1991 Kolorowanie listingów, plik konfiguracyjny 4DOS.INI, wprowadzone listy, grupowanie komend, implikowane CDD, wsparcie dla DOS 5 UMB 5.00 23 listopada 1993 Zasięgi dla daty i czasu; Kompresowane pliki wsadowe 5.51 22 sierpnia 1995 Obsługa długich nazw plików, REXX w plikach .BAT i .BTM 6.00 24 lipca 1997 Polepszone możliwośći przeszukiwania katalogów, Ulepszona konfiguracja, debuger plików wsadowych. 7.50 24 lutego 2003 Funkcje definiowane przez użytkownika

QDOS POWRÓT QDOS (ang. Quick and Dirty Operating
System) to system operacyjny napisany przez Tima Patersona i wykupiony później przez Billa Gatesa za 25 tys. dolarów. System QDOS został stworzony w celu uruchamiania automatycznie przekodowanych programów systemu CP/M na platformie opartej o procesor Intel QDOS stał się bazą dla MS-DOS, wraz ze wszystkim i ograniczeniami prostego, 16-bitowego jądra systemu. POWRÓT

Microsoft Windows POWRÓT Misrosoft Windows 1.0 Misrosoft Windows 2.0
Misrosoft Windows 3.x Misrosoft Windows 95 Misrosoft Windows 98 Misrosoft Windows 98 Me Misrosoft Windows Se Misrosoft Windows CE Misrosoft Windows NT Misrosoft Windows 2000 Misrosoft Windows XP Misrosoft Windows 2003 Misrosoft Windows Vista PetrOS ReactOS POWRÓT

Microsoft Windows 1.0 Windows 1.0 – 16-bitowe graficzne środowisko operacyjne, które do sprzedaży trafiło 20 listopada 1985, choć jego nadejście ogłoszono w miesięczniku Byte już w listopadzie Było ono pierwszą próbą wprowadzenia na rynek środowiska operacyjnego opartego na wielozadaniowym graficznym interfejsie użytkownika dla platformy PC.

WŁAŚCIWOŚCI Wersja 1.0 jako jedyna pozwalała na ograniczone uruchamianie aplikacji MS-DOS w trybie wielozadaniowym, koncentrując się raczej na stworzeniu standardów interakcji z użytkownikiem, modelu uruchamiania aplikacji i stabilnego interfejsu programowania aplikacji (API) natywnych do późniejszego wykorzystania. Dzięki silnemu wsparciu Microsoftu w kwestiach kompatybilności wstecznej, nie tylko możliwe jest ogólnie bezproblemowe uruchamianie przeznaczonych dla Windows 1.0 programów na nowszych wersjach systemu, ale nawet rekompilacja ich kodu źródłowego i w ten sposób tworzenie względnie nowoczesnych aplikacji po drobnych przeróbkach. Windows 1.0 często uznawano za "fronton" dla systemu operacyjnego MS-DOS – określenie to dotyczyło również późniejszych wersji programu. Rzeczywiście, samo środowisko uruchamiane było z linii poleceń DOSu, programy napisane dla Windows mogły wywoływać funkcje MS-DOS, a same były, podobnie, jak w DOSie, zawarte w plikach o rozszerzeniu .exe. Pliki .exe stosowane w Windows miały jednak własny format - "nowy wykonywalny" (New Executable, NE) - który mógł być przetwarzany tylko w środowisku Windows i który pozwalał między innymi na ładowanie porcji kodu i danych na żądanie. Aplikacje w założeniach miały odwoływać się do pamięci tylko poprzez system zarządzania pamięci Windows, który tworzył programowy model pamięci wirtualnej, co pozwalało na uruchamianie aplikacji przekraczających swoimi rozmiarami dostępną w komputerze pamięć operacyjną. Traktowanie Windows jako wyłącznie nakładki kosmetycznej na MS-DOS jest mniej uzasadnione, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że prace Microsoftu nie zmierzały do stworzenia nowego systemu operacyjnego, a tylko środowiska graficznego, w którym można by uruchamiać aplikacje. Windows 1.0 zawierał własne sterowniki kart graficznych, myszy, klawiatur, drukarek i portów komunikacji szeregowej. Aplikacje miały w założeni wyłącznie wywoływać elementy API oparte na tych sterownikach. Biorąc pod uwagę ówcześnie bardzo ograniczoną obsługę grafiki w systemie MS-DOS i równie ograniczoną użyteczność pozostałych usług systemu, aplikacje dosowe musiały odwoływać się bezpośrednio do urządzeń (lub czasami do BIOSu komputera) podczas wykonywania swoich zadań. Środowisko Windows 1.0 nie było wiec frontonem dla MS-DOSu, gdyż uzupełniało i częściowo zastępowało jego funkcje. Poziom zastępowania usług dosowych wzrastał w kolejnych edycjach produktu. Pewne cechy Windows 1.0 wskazują jednak na to, że termin "fronton dla MS-DOSu" jest uzasadniony. Przykładem może być stosowanie dosowego mechanizmu obsługi plików i wynikający z tego fakt, że Windows nie mógł działać samodzielnie. Kolejną "frontonową" cechą jest to, że Windows udostępniał aplikacjom możliwość wywoływania funkcji, z których wiele było wykonywanych za pomocą o wiele prostszych funkcji w środowisku MS-DOS. Można wysunąć konkluzję, że Windows 1.0 był fazą przejściową pomiędzy frontonem a systemem operacyjnym.

HISTORIA WERSJI Pierwsza edycja Windows, która trafiła do sprzedaży nosiła naprawdę numer Po świecie informatyki krążyły pogłoski, że natychmiast po pojawieniu się wersji 1.0 odkryto poważny błąd dotyczący obsługi klawiatury przez środowisko. Pogłoska ta jednak została dość konsekwentnie obalona przez kilka wiarygodnych źródeł i czynionych przez nie komentarzy w odniesieniu do historii wydania Windows 1.0. Przykładem może być stwierdzenie Bena Armstronga, menedżera zespołu programowego do spraw maszyn wirtualnych: ...niewiele osób wie, że Windows 1.0 naprawdę nigdy się nie pojawił. Była to wersja środowiska Windows pokazana na targach Comdex w Dopiero 14 miesięcy później Microsoft wprowadził na rynek publiczny środowisko Windows 1.01, w którym wyeliminował kilka pomniejszych błędów. Wersja 1.02, która zadebiutowała na rynku w maju 1986, była edycją międzynarodową, dostępną w kilku językach europejskich. Wersja 1.03, datowana na sierpień 1986, była wersja wyłącznie amerykańską, która wyposażona była w dodatki, stawiające ją na równi z edycją międzynarodową. Wprowadzono do niej sterowniki do klawiatur europejskich oraz dodatkowe sterowniki drukarek i monitorów. Wersja 1.04, która pojawiła się w kwietniu 1987, udostępniała możliwość korzystania z nowych kart graficznych standardu VGA opracowanych przez IBM dla komputerów PS/2. W tym samym czasie firmy Microsoft i IBM ogłosiły rozpoczęcie wspólnych prac nad systemem operacyjnym OS/2 oraz rozwiązaniem graficznego interfejsu użytkownika pod nazwą Presentation Manager. Proponowane przez obydwie firmy rozwiązanie miało być następcą zarówno MS-DOSu jak i Windows. Linia 1.0x środowisk Windows została zakończona w listopadzie 1987, kiedy na rynku pojawiło się środowisko Windows 2.0.

SZCZEGÓŁY POWRÓT Wymagania systemowe środowiska Windows 1.0 określono następująco: system operacyjny MS-DOS 2.0, 256 kilobajtów pamięci RAM, dwa dwustronne napędy dyskietek lub dysk twardy. Pierwsza wersja Windows uruchamiała program powłoki znany jako MS-DOS Executive. Dostępne w środowisku programy to: Calculator (kalkulator), Calendar (kalendarz), Cardfile (kartoteka), Clipoard Viewer (podgląd Schowka), Clock (zegar), Control Panel (panel sterowania), Notepad (notatnik), Paint (program graficzny), Reversi (gra planszowa), Terminal (okno terminala), Write (edytor tekstu) i wiersz poleceń. Ciekawą cechą systemu było to, że okna nie mogły na siebie wzajemnie nachodzić, a jedynie sąsiadować ze sobą. Nad oknami mogły pojawiać się tylko pola dialogowe. Pliki wykonywalne Windows 1.0, mimo tego samego rozszerzenia co wykonywalne pliki MS-DOS (.exe) oraz mimo takiego samego nagłówka, nie zawierały jeszcze porcji kodu odpowiedzialnej za wyświetlenie komunikatu "Ten program wymaga Microsoft Windows" (This program requires Microsoft Windows) i zakończenie pracy aplikacji. Nagłówek był za to napisany tak, by system operacyjny odrzucał program z komunikatem "Program zbyt duży do umieszczenia w pamięci" (Program too big to fit in memory). Od samego początku twórcom Windows zależało na umożliwieniu wielozadaniowej pracy, choć z początku względy te miały być przyznane tylko programom natywnym, a stosowane rozwiązania nie obejmowały wielozadaniowości z wywłaszczeniem. Programy Windows miały więc własne paski menu, nie korzystały na przykład ze wspólnego paska na górze ekranu, jak rozwiązali to twórcy komputerów Apple Macintosh. Początkowo twórcy Windows zakładali umieszczenie rozwijanych menu na dole każdego okna, co było popularnym rozwiązaniem w ówczesnych programach dla systemu MS-DOS. Zmianę wprowadzono jeszcze przed wydaniem wersji W wersji pokazanej w 1983 roku w czasopiśmie BYTE istnieje takie rozwiazanie.

Microsoft Windows 2.0 POWRÓT
Produkt na rynku pojawił się 1 listopada 1987, pozwalając oknom zachodzić na siebie nawzajem, co było znaczącą zmianą od poprzednika - Windows 1.0 pozwalał oknom wyłącznie na sąsiadujące położenie, co spowodowane było pozwem wytoczonym Microsoftowi przez firmę Apple, choć okna dialogowe i pozycje menu mogły w Windows 1.0 zasłaniać inne okna. Wersja 2.0 wprowadziła również operacje "Minimize" i "Maximize" w odniesieniu do okien, zastępując nazwy "Iconize" i "Zoom" edycji 1.0. Wprowadzono również bardziej skomplikowany mechanizm wywoływania funkcji nakładki kombinacjami klawiszy: jedna z liter polecenia była podkreślana, a komendę można było wywołać naciskając podkreślony znak wraz z klawiszem Alt. Zadania obsługi plików wywoływane były w programie MS-DOS Executive, którego działanie opierało się raczej na listach plików niż na ikonach. W środowisku Windows 2.0 uruchomić można było pierwsze wersje programów Microsoft Word i Microsoft Excel, a wsparcie dla Windows ze strony firm trzecich na rynku programistycznym rosło - niektórzy producenci programów dostarczali klientom nie posiadającym Windows środowisko uruchomieniowe Windows Runtime wraz ze swoimi tytułami. Większość firm programistycznych utrzymywała jednak swoje programy w "czystym" systemie operacyjnym MS-DOS, gdyż użytkownicy Windows stanowili wciąż wąskie grono. Wersja Windows 2.03, zawierająca nieco ikon przywodzących na myśl styl komputerów Macintosh, pojawiła się w styczniu marca 1988 forma Apple wytoczyła proces firmom Microsoft i Hewlett-Packard, zarzucając im naruszenie posiadanych przez siebie praw autorskich do systemu operacyjnego komputerów Macintosh. POWRÓT

Microsoft Windows 3.x Rodzina nakładek graficznych GUI, działających w systemie operacyjnym MS-DOS. Windows 3.x została wydana w latach Wersja 3.0 zyskała dużą popularność, dzięki czemu Microsoft mógł wreszcie konkurować na rynku GUI z firmami Apple i Commodore. Do tamtej pory Macintosh i Amiga nie miały sobie równych.

Microsoft Windows 3.0 Windows 3.0 została wydana 22 maja Zawarto w niej znacznie odświeżony interfejs użytkownika oraz ulepszenia techniczne w celu lepszego wykorzystania mechanizmów zarządzania pamięcią udostępnianych przez procesory Intela: i Programy pisane dla MS-DOS można było teraz uruchamiać w oknie (co wcześniej było dostępne w bardziej ograniczonej formie w Windows/ ). Dzięki temu system udostępniał wielozadaniowość dla starszych programów. Na rynku komputerów domowych miało to mniejsze znaczenie, bo gry i inne programy rozrywkowe nadal wymagały bezpośredniego dostępu do sprzętu, a taki dawał tylko DOS. Dodano oparty na ikonach program zarządzający innymi programami oraz program do obsługi plików (winfile), które zastąpiły stary tekstowy kombajn. Zarządzanie ustawieniami scentralizowano i przemodelowano na wzór Mac OS. Do odziedziczonych po wersjach 2.x programów Notepad, Write i gry Reversi dołączyła gra Solitaire. Windows 3.0 był ostatnim systemem mogącym pracować w trybie rzeczywistym procesora i ostatnim, który był w pełni zgodny z programami dla starszych wersji.

Microsoft Windows 3.1 I DALSZE
Windows 3.1 (pierwotna nazwa kodowa: Janus) ukazał się 18 marca 1992, został poszerzony o podstawową obsługę multimediów (nagrywanie dźwięku, odtwarzacz muzyki z CD) oraz o standard czcionek TrueType, co sprawiło, że system ten stał się poważną platformą do tworzenia publikacji. POWRÓT

Microsoft Windows 95 Microsoft Windows 95 (nazwa robocza Chicago) - to system operacyjny wyprodukowany przez firmę Microsoft, którego oficjalna premiera miała miejsce 24 sierpnia Swą nazwę zawdzięcza systemowi okien (ang. windows), które są głównym elementem graficznego interfejsu użytkownika tego systemu operacyjnego. Windows 95 jest połączeniem interfejsu użytkownika wywodzącego się z Windows 3.11 oraz systemu operacyjnego Microsoft DOS Pod względem handlowym system operacyjny Windows 95 stał się wielkim sukcesem, równie wielkim jak pompa, która towarzyszyła jego premierze (reklamy z członkami zespołu The Rolling Stones).

EDYCJE POWRÓT WYDANIE NUMER WERSJI ROK WYDANIA IE USB FAT32 DMA
Windows 95 Retail 1995 --- Windows 95 Retail SP1 A 1996 OEM Service Release 1 2,00 OEM Service Release 2 B ( ) 3,00 • OEM Service Release 2.1 B ( ) OEM Service Release 2.5 C ( ) 1997 4,00 POWRÓT

Microsoft Windows 98 POWRÓT
Windows 98 (nazwa robocza Memphis, numer wersji 4.1) to 32-bitowy system operacyjny z graficznym interfejsem użytkownika (GUI) firmy Microsoft. Jego premiera miała miejsce 25 czerwca 1998. System w dużej mierze opiera się na Windows 95, ale zawiera poprawioną (lub dodaną) obsługę standardów takich jak USB, MMX i AGP. Windows 98 obsługuje system plików FAT32, wprowadzony już w wersji 95 OSR2. Dodano obsługę wielu monitorów, WebTV. Dodatkową nowością jest większe zintegrowanie przeglądarki internetowej Internet Explorer z interfejsem użytkownika, tzn. Active Desktop. Microsoft, po raz pierwszy dla Windows 98, udostępnił darmową usługę Windows Update, służącą POWRÓT

Microsoft Windows 98Me POWRÓT
Windows Me to kontynuacja linii 95/98. Zmiany w stosunku do poprzednich wersji Windows polegają m.in. na dołączeniu programu Internet Explorer i Outlook Express w wersji 5.5 oraz pakietu Windows Media, w którego skład wchodzą: Windows Media Player 7, Windows Movie Maker i Windows DVD Player(dvdplay.exe). Wraz z tymi programami użytkownik otrzymywał przewodniki po dodatku Windows Media (stworzone w technologii HTA), dostępne przez łatwe w obsłudze Centrum pomocy i obsługi technicznej (helpctr.exe dostępnym w menu Start lub jako lokacja hcp:/// w przeglądarce Internet Explorer). Większość tych programów można było ściągnąć za darmo z Internetu. W systemie duży nacisk położono na wygodę i łatwość obsługi systemu, lecz często z miernym rezultatem - Centrum Pomocy było świetnym, lecz nieco niedopracowanym programem (nie zawsze było w stanie znaleźć rozwiązanie problemu użytkownika, a na dodatek wykryto w nim lukę bezpieczeństwa).

Microsoft Windows 98Se Windows 98 SE (Second Edition, czyli Edycja Druga) ukazał się 10 czerwca Dodano m.in. nową wersję IE, program NetMeeting, możliwość współużytkowania jednego połączenia internetowego (Internet Connection Sharing), obsługę napędów DVD-ROM i funkcję wielu użytkowników. Microsoft był krytykowany za brak innowacyjności w produkcie. Użytkownicy Windows 98 mogli za darmo zaktualizować go do wersji SE po warunkiem, że byli użytkownikami zarejestrowanymi i złożyli wniosek o przysłanie wersji Windows 98 SE Uaktualnienie. Firma Microsoft nie rozpowszechniała tej informacji przez co większość użytkowników Windows 98 nie była świadoma takiej możliwości. Następcą systemu Windows 98 jest wersja Windows Me. W dniu 11 lipca 2006 oficjalnie zakończono udzielania wsparcia technicznego dla tego systemu.

OPINIE KRYTYKÓW NOWE OPCJE POWRÓT
Mimo kilku innowacji, m.in. mechanizmu przywracania stanu systemu, krytycy, podobnie jak w przypadku poprzednika (Windows 98), uznali Me za niewielkie uaktualnienie, będące posunięciem marketingowym. Mimo że zmieniono nieco wygląd systemu, nie były to zmiany rewolucyjne, dla wielu użytkowników Windows 98 wręcz niedostrzegalne. NOWE OPCJE Millennium to także pierwszy system Microsoftu posiadający opcję Przywracanie systemu, dzięki czemu system można było odtworzyć do poprzedniego stanu. Mechanizm ten tworzył punkty kontrolne systemu, zawierające kopię zapasową niektórych plików systemu. Kopie były zapisywane w katalogu C:\_RESTORE. Niektórzy użytkownicy narzekali na "znikające" miejsce na dysku, zajmowane przez te pliki. Zdarzało się też, że pliki w folderze _RESTORE były rozpoznawane przez oprogramowanie antywirusowe jako wirusy. Pakiet Panda Antivirus oferował w związku z tym wykluczenie z przeszukiwania tego folderu. Millennium to także ostatni system Windows, który w ogóle nie wymaga aktywacji. POWRÓT

Microsoft Windows CE POWRÓT
Windows CE jest systemem operacyjnym opracowanym przez firmę Microsoft dla urządzeń przenośnych typu PDA (np.: Pocket PC lub Palm). Jest to system operacyjny czasu rzeczywistego. Windows CE jest zoptymalizowany dla urządzeń o minimalnej pamięci — jądro Windows CE może być uruchomione nawet w 1MB pamięci. Urządzenia są często konfigurowane bez zapisu na dysk, i może być konfigurowany jako "zamknięty system" (np. może być zapisany w pamięci ROM). Obsługuje 256 priorytetów wykonywania. Jego podstawową jednostką wykonywania jest wątek, umożliwiając prostsze zarządzanie procesami. Oprócz obsługi przenośnych urządzeń, Microsoft oferuje również Windows CE w komputerach pokładowych samochodów wraz z systemem rozpoznawania mowy mającym zapewnić bezdotykową obsługę systemu operacyjnego. POWRÓT

Microsoft Windows NT POWRÓT
Microsoft Windows NT (New Technology) rodzina 32- i 64-bitowych systemów operacyjnych firmy Microsoft, początkowo przeznaczonych do zastosowań profesjonalnych, obecnie jest to także najpopularniejszy system wśród użytkowników domowych. Obecnie Microsoft oficjalnie wspiera już tylko Windows Vista i Windows XP z dodatkiem Service Pack 2. System NT działa wielozadaniowo i z wywłaszczeniem. Daje się przenosić na różne architektury procesorów. Jedną lub więcej wersji systemu NT przeniesiono na procesory Intel 386 i nowsze, MIPS R4000, DEC Alpha, PowerPC, Itanium oraz AMD64. POWRÓT

PODSTAWOWE CELE SYSTEMU:
przenośność bezpieczeństwo częściowa zgodność ze standardem IEEE 1003 interfejsu przenośnego systemu operacyjnego (patrz: POSIX) możliwość korzystania z wielu procesorów rozszerzalność adaptacje międzynarodowe deklarowana zgodność z aplikacjami MS-DOS POWRÓT

Microsoft Windows 2000 Windows 2000 to 32-bitowy, wielozadaniowy z wywłaszczaniem, wielowątkowy system operacyjny z serii NT. Posiada możliwość pracy z systemem plików NTFS i FAT32, lepsze zabezpieczenia logowania, prawa dostępu do plików i ich szyfrowanie i kompresowanie (tylko NTFS), przydział pamięci dyskowej dla użytkowników, obsługi większości urządzeń cyfrowych. Windows 2000 jest pierwszym systemem z serii NT obsługujący technologię USB i IrDA. Na komputerach pracujących pod kontrolą tego systemu możliwe jest uruchamianie aplikacji napisanych dla DOS i Windows 3.x. Windows 2000 jest ostatnim pozbawionym konieczności aktywacji wydaniem systemu Windows z linii NT.

NAJWAŻNIEJSZE NOWE CECHY:
NTFS5 - nowa wersja systemu plików NTFS wzbogacono między innymi o funkcję szyfrowania (EFS) Nowy GUI - nowy poprawiony interfejs użytkownika znacznie ułatwiający pracę z systemem WDM (Windows Driver Model) - nowy model tworzenia sterowników dla systemów Windows Obsługa technologii USB i IrDA Równoczesna obsługa FAT, FAT32 i NTFS WADY SYSTEMU: Niektóre programy napisane dla serii Windows 9x (zwłaszcza gry) nie współpracują z systemem Problem ten zazwyczaj udaje się rozwiązać poprzez instalację najnowszych uaktualnień systemu (takich jak Service Pack) oraz rozszerzeń (jak DirectX czy OpenGL).

EDYCJE SYSTEMU WINDOWS 2000
Terminal - środowisko udostępniane przez Windows 2000 Server jako usługi terminalowe ze współdzielonymi procesami i pamięcią Professional - obsługuje 2 procesory i 4 GB RAM Server - obsługuje 4 procesory i 4 GB RAM, Active Directory, Intellimirror, Kerberos, usługi terminalowe Advanced Server - jak wersja "Server" lecz obsługuje 8 procesorów i 8 GB RAM, 2 klastry Datacenter Server - jak wersja "Advanced Server" lecz obsługuje 32 procesory i 64 GB RAM, 4 klastry Advanced Server, Limited Edition - specjalna wersja systemu wydana w 2001 r. przeznaczona dla procesorów Itanium firmy Intel. POWRÓT

Microsoft Windows XP Microsoft Windows XP, (nazwa robocza
Whistler) to wersja systemu operacyjnego Windows z rodziny Microsoft Windows NT (oparty na jądrze NT) firmy Microsoft, wydana oficjalnie 25 października 2001. Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa eXPerience, czyli doświadczenie, doznanie.

CECHY SYSTEMU Windows XP jest udaną próbą stworzenia jednolitej linii systemów Windows. Wcześniej Microsoft rozwijał dwie linie produktów: jedną dla użytkowników domowych, a drugą do zastosowań zaawansowanych (linia NT). Pociągnęło to za sobą brak kompatybilności z wieloma aplikacjami DOS-owymi. System opiera się na kodzie NT z dodanym nowym GUI Luna zawierającym wiele nowości i usprawnień. Ponadto, zawiera zintegrowaną zaporę sieciową. Zapora sieciowa obecna w Windows XP jest prostym filtrem pakietów, który jest domyślnie aktywny po zainstalowaniu systemu z dodatkiem Service Pack 2 (bez tego dodatku zapora jest aktywowana dopiero po skonfigurowaniu sieci). Świadczy to o tym, że firma Microsoft przywiązuje coraz więcej znaczenia do bezpieczeństwa swoich produktów. System wyposażono w przeglądarkę Internet Explorer 6 i odtwarzacz multimedialny Windows Media Player 9. Dodano także funkcję pulpitu zdalnego, dzięki któremu możliwa jest wygodna, zdalna pomoc innemu użytkownikowi. Dodanie tych aplikacji do systemu pociągnęło za sobą dalsze oskarżenie w kierunku firmy Microsoft o praktyki monopolistyczne. Kontrowersje i sprzeciwy obrońców prywatności budziło także zintegrowanie z systemem usługi .NET Passport. Po raz pierwszy w historii systemów Microsoft Windows została wprowadzona do systemu aktywacja mająca zapobiegać piractwu. Jeżeli użytkownik nie aktywuje produktu w 30-dniowym okresie, przy każdym następnym zalogowaniu jedyną dopuszczalną operacją, na jaką system pozwoli będzie aktywacja produktu. Po dokonaniu aktywacji przywrócona zostanie pełna funkcjonalność systemu Windows XP. Zabezpieczenie to zostało jednak szybko złamane przez piratów.

NOWE FUNKCJE SYSTEMU: POWRÓT
Nagrywanie dysków CD - System potrafi w prosty sposób nagrywać płyty CD za pomocą wbudowanego programu nagrywającego. Nowe menu Start - Menu zawiera w pierwszej kolejności najczęściej używane programy, co większości użytkowników ułatwia i przyspiesza pracę. Łatwy dla użytkownika interfejs - Dzięki opcji grupowania programów na pasku zadań nie powstaje bałagan związany z otwarciem dużej ilości programów. System został także zaopatrzony w funkcję automatycznego oczyszczania pulpitu, która przenosi do osobnego folderu skróty z pulpitu, które nie były używane przez ostatnie 60 dni. Technologia ClearType® - To technologia pozwalająca na podwyższenie jakości i wygładzenie tekstu na ekranach LCD Inteligentne oszczędzanie energii - Ta funkcja przydaje się użytkownikom laptopów. Dzięki monitorowaniu przez system stanu baterii, system może zachować wyniki pracy zanim stan baterii się wyczerpie i zamknąć system bez szkody dla użytkownika i komputera. Po załadowaniu baterii system rozpoczyna pracę od tego momentu, gdy został on zahibernowany. Przełączanie użytkownika - Przydatne, gdy z komputera korzysta klika osób. Gdy jeden użytkownik pracuje, a drugi chce zdobyć dostęp do spersonalizowanych danych na swoim profilu, można przełączyć użytkownika pozostawiając jego profil w takim stanie, w jakim został on zachowany, po czym do niego powrócić po skończeniu pracy POWRÓT

Microsoft Windows 2003 CECHY SYSTEMU: POWRÓT
Windows Server 2003 jest opartą na edycji XP wersją systemu Windows przeznaczoną do zastosowań serwerowych (NT Server). System wydany został 24 kwietnia 2003 CECHY SYSTEMU: Windows Server 2003 jest bezpośrednim następcą Windows 2000 Server. W porównaniu do wersji 2000 wprowadzono lub poprawiono wiele funkcji sieciowych. Do najważniejszych należą między innymi IIS w wersji 6.0, poprawki w usłudze Active Directory, a także dodanie funkcji Kopii w tle. System nadal może współpracować z systemami plików FAT, FAT32 i NTFS. Wyposażono go w platformę .NET Framework (zobacz też: .NET) w wersji 1.1. System wyposażono w specjalną edycję przeglądarki Internet Explorer (chociaż główna wersja to nadal 6.0). Program jest też skonfigurowany w ten sposób, że praktycznie niemożliwe jest uruchamianie lub ściągnięcie plików lub rozszerzeń, które mogą zaszkodzić systemowi. Od grudnia 2006 roku jest możliwość zaktualizowania do Internet Explorer 7. POWRÓT

Microsoft Windows Vista
(Windows NT 6.0) to najnowsza edycja systemu Windows firmy Microsoft (do 22 lipca 2005 znany był jedynie pod nazwą kodową Longhorn). Następca systemu Windows XP. Hasło reklamowe systemu to Clear Confident Connected, czyli Przejrzysty Pewny Połączony.

TECHNOLOGIE Windows Vista jest wyposażony w szereg nowych technologii. Najważniejsze z nich to: Windows Presentation Foundation (Avalon) Windows Communication Foundation (Indigo) WinFX Inaczej niż początkowo zakładano, do systemu nie jest dołączony system plików WinFS. Projekt ten ma zostać dodany do Visty w dodatku Service Pack 1, którego premiera zapowiadana jest jeszcze na 2007 rok. W oficjalnej wersji Windows Vista obecny jest tylko Avalon. Powodem takich zmian jest to, że prace nad WinFX nie dojdą na czas do skutku, a Indigo jest dopiero w stadium projektu zwanym często "Milestone", czyli wczesnym projektem.

KONTROWERSJE Niektóre z rozwiązań Visty były krytykowane czy wzbudziły kontrowesje. Niektórzy krytycy zarzucają skopiowanie wielu rozwiązań z Mac OS X. Niektórzy z krytyków za nierozsądne napisanie wielu kluczowych elementów systemu w .NET. Sam menedżer okien Aero również okazał się problematyczny, ponieważ jego wymagania sprzętowe są o wiele większe od np. Beryla, który oferuje dużo więcej możliwości i efektów. Oprócz tego, kontrowersyjnym jest fakt zaimplementowania metod DRM, które drastycznie obniżają wydajność systemu nie oferując użytkownikom nic w zamian, a same w sobie budzą wątpliwości natury etycznej[6]. Innym krytykowanym rozwiązaniem jest fakt,że DirectX 10 jest dostępne tylko w Windows Vista. ponieważ według oficjalnej pozycji Microsoftu "DirectX 10 oferuje funkcje, którym nie podoła środowisko Windows XP. POWRÓT

PetrOS PetrOS to komercyjny, 32-bitowy system operacyjny, rozwijany przez firmę Trumpet Software. Według założeń miał być zgodny z Microsoft Windows 95, ale w wersji 1.0 pozwala tylko na uruchamianie aplikacji Win32 w trybie tekstowym, przez co nie zdobył większej popularności. PetrOS jest zbudowany na bazie mikrojądra, napisano go w Object Pascalu. POWRÓT

ReactOS ReactOS – projekt mający na celu stworzenie systemu operacyjnego funkcjonalnie równoważnego z Microsoft Windows NT i System oparto o architekturę mikrojądra. W założeniach jest możliwość korzystania z aplikacji i sterowników Windows, aplikacji OS/2, Java i POSIX. Projekt jest we wczesnej fazie rozwoju. Oprogramowanie udostępniono na licencji GNU GPL. Zespół ReactOS współpracuje z projektem Wine, dzięki czemu może on korzystać z jego postępów w implementacji windowsowego API. POWRÓT

Singularity Singularity - nazwa projektu badawczego firmy Microsoft, którego celem jest stworzenie systemu operacyjnego opartego na mikrojądrze i stanowiącego podstawę dla bardziej niezawodnej platformy systemowej oraz aplikacyjnej. POWRÓT

NeXTStep NeXTStep był systemem operacyjnym dla komputerów firmy NeXT, założonej przez Steve'a Jobsa. W 1993 roku nie osiągnąwszy sukcesu rynkowego firma NeXT wycofała się z produkcji własnych komputerów, skupiając się na dystrybucji systemu operacyjnego. System ten został utworzony na bazie mikrojądra Mach i kodu systemu BSD Unix. NeXTStep był zorientowany na pracę w środowisku graficznym. Posiadał bardzo dobrze przygotowany, intuicyjny interfejs użytkownika, oparty na architekturze obiektowej sporo różniący się zarówno od najbardziej popularnego wówczas Microsoft Windows 3.1 jak i Mac OS. Silnik wizualizujący oparto na Postscriptcie, co z jednej strony czyniło go bardzo wymagającym sprzętowo (spore zapotrzebowanie na pamięć operacyjną) a z drugiej strony idealnym rozwiązaniem dla przemysłowych i projektanckich stacji roboczych. Z czasem powstały wolne implementacje tego systemu: standard OpenStep stworzony wraz z Sun Microsystems oraz GNUstep. W oparciu o rozwiązania z NeXTStep po wchłonięciu NeXT przez firmę Apple powstał Mac OS X. POWRÓT

NetWare NetWare jest sieciowym systemem operacyjnym firmy Novell przeznaczonym dla serwerów pełniących funkcje serwera plików oraz serwera wydruku. Już od samego początku był zaprojektowany w celu wykonywania wielu usług na PC, a jego protokoły sieciowe bazowały na Xerox Network Systems. Serwery NetWare cieszyły się największą popularnością we wczesnych latach 90. Obecnie zostały wyparte przez Uniksy i rodzinę systemów bazujących na Microsoft Windows NT. NetWare jako protokołów komunikacyjnych może używać IPX/SPX lub TCP/IP. Wczesne wersje pozwalały na komunikację opartą tylko na rodzinie protokołów IPX/SPX. POWRÓT

UNIX i jego pochodne POWRÓT AIX BSD Debian Digital UNIX HP-UX IRIX
Mac OS X Minix OSF/1 SCO UNIX Sun Solaris (dawniej SunOS) SystemV QNX Venix Xenix GNU Linux (system GNU z jądrem Linux) GNU Hurd (system GNU z jądrem Hurd) Linux POWRÓT

AIX AIX (ang. Advanced Interactive eXecutive) to odmiana systemu Unix tworzona przez firmę IBM na podstawie zarówno SysV jak i BSD. Rodzimą (i jak dotąd jedyną) platformą systemu AIX jest rodzina RS/6000 bazująca na procesorach IBM POWER. Najnowsze wydanie to AIX 5L, wersja 5.3. Litera "L" w nazwie została dodana dla podkreślenia związku AIX-a z systemem Linux (AIX posiada zdolność uruchamiania linuksowych binariów). POWRÓT

BDS BSD (ang. Berkeley Software Distribution, czasami nazywany Berkeley Unix) - odmiana systemu operacyjnego Unix wywodząca się ze stworzonych na Uniwersytecie Kalifornijskim Berkeley rozszerzeń dla systemu rozwijanego przez firmę AT&T. Także potoczna nazwa licencji BSD, na której te systemy są wydawane, oraz pokrewnych licencji tego typu (np. licencja MIT).

BDS DragonFly BSD Free BSD Net BSD Open BSD Desktop BSD PC-BSD POWRÓT

DragonFly BDS DragonFly BSD to system operacyjny typu uniksowego, z rodziny BSD, niezależna seria oparta na gałęzi 4.x systemu FreeBSD, zarazem identyfikujący się jako jego logiczna kontynuacja. Powstał w wyniku odmiennych koncepcji rozwoju linii 5.x FreeBSD. Prace nad systemem rozpoczęły się w czerwcu 2003 roku, oficjalna data narodzin: 16 lipca 2003. Prawidłowa nazwa techniczna DragonFly BSD (pisana przez kapitalizację litery F) jednak potocznie stosowane są: DragonFly, DFly, DFBSD słowa DragonFlyBSD, DBSD są błędne. Inicjatorem projektu, zarazem pomysłodawcą jego nazwy, jest Matthew Dillon, znany z napisania kompilatora DICE C dla Amigi. DragonFly BSD posiada maskotkę - ważkę o imieniu Fred (ważka, ang. dragonfly). POWRÓT

Założycielem projektu jest Peter Hofer.
Desktop BSD DesktopBSD to wolnodostępny system operacyjny typu UNIX bazujący na FreeBSD. W zamierzeniu ma być łatwym w obsłudze systemem dla użytkowników domowych (desktop), zachowującym stabilność i wydajność BSD. Aktualnie system jest dostępny w wersji 1.0. Założycielem projektu jest Peter Hofer. POWRÓT

Free BSD FreeBSD – popularny uniksowy system operacyjny, wywodzący się z systemu BSD (4.3BSD do wersji 2.0, potem 4.4BSD Lite2) powstałego na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Podobnie jak NetBSD, jest bezpośrednim derywatem 386BSD, systemu będącego pierwszą próbą stworzenia Uniksa typu BSD dla PC. Początkowo znany pod nazwą Unofficial 386BSD Patchkit. Inicjatorami projektu byli Nate Williams, Rod Grimes i Jordan Hubbard. Nazwę FreeBSD wymyślił David Greenman z firmy Walnut Creek CDROM, które od początku wspierało projekt. Oficjalną maskotką FreeBSD, podobnie jak całej rodziny BSD, jest daemon, oficjalnym hasłem jest The power to serve (ang. Potęga aby służyć). POWRÓT

Net BSD NetBSD – wysoce przenośny, dostępny na wiele architektur system operacyjny z uniksowej rodziny BSD, zgodny z normą POSIX. Maskotką NetBSD – podobnie jak całej rodziny BSD – jest daemon, bardzo często przedstawiany w kasku inżynierskim. Oficjalnym zawołaniem jest Oczywiście, że działa na tym NetBSD (ang. Of course it runs NetBSD) – nawiązujące do rekordowej liczby architektur, na które przeniesiono system. Często wykorzystywanym motywem graficznym jest obraz opiekacza do tostów zarządzanego przez grupę daemonów w kaskach z dopiskiem Dlaczego nie? (ang. Why not?). POWRÓT

Open BSD POWRÓT OpenBSD – wolnodostępny system operacyjny
typu UNIX z rodziny BSD zgodny z normą POSIX. Projekt powstał w 1995 roku jako efekt rozłamu w zespole NetBSD, jego inicjatorem był kanadyjski programista Theo de Raadt. POWRÓT

PC-BSD PC-BSD – system operacyjny z uniksowej rodziny BSD, zgodny z normą POSIX. PC-BSD powstał na bazie FreeBSD i w zamierzeniu ma być prostym w obsłudze systemem BSD skierowanym do użytkowników domowych i biurowych. Aby osiągnąć powyższe cele, jego twórcy włączyli do niego graficzny instalator, środowisko graficzne KDE uruchomiane zaraz po instalacji oraz własny menedżer pakietów. Pierwsza wersja systemu – 0.5 – ukazała się 15 kwietnia 2005 roku. Aktualne stabilne wydanie z 10 stycznia 2007 nosi numer Inicjatorem projektu jest Kris Moore. Logo systemu zawiera napis PC-BSD oraz tradycyjnego daemona BSD. POWRÓT

GNU Hurd GNU/Hurd - tym mianem nazywamy system GNU z jądrem Hurd (opartym obecnie na mikrojądrze Mach). Ponieważ sam Hurd jest częścią projektu GNU (inaczej niż Linux, który jest rozwijany samodzielnie) można także mówić o GNU OS, czyli po prostu o systemie operacyjnym GNU. Istnieje kilka projektów dystrybucji GNU/Hurda (np. Gentoo GNU/Hurd czy Bee GNU/Hurd), ale w praktyce rozwija się tylko Debian GNU/Hurd. Testowe wydania Debian GNU/Hurda, przygotowywane przez Philipa Charlesa, pojawiają się co kilka tygodni i są numerowane kombinacją litery i liczby: litera odpowiada kolejnej wersji instalatora, a liczba - kolejnemu wydaniu z danym instalatorem. Obecna wersja to K14 (listopad 2006). POWRÓT

GNU Linux GNU/Linux - tym mianem określa się często uniksopodobny system GNU z jądrem Linux. Korzysta on z monolitycznego Linuksa, gdyż mikrojądro GNU Hurd tworzone przez GNU jest wciąż w fazie rozwojowej. Kontrowersje związane z nazwą systemu operacyjnego opartego o jądro Linuksa i m.in. oprogramowanie GNU powstały gdy Richard Stallman, założyciel Free Software Foundation i projektu GNU zaczął promować nazwę "GNU/Linux". Podkreśla ona duży wkład tego projektu dla większości istniejących dystrybucji Linuksa (np. kompilatory, biblioteki, parsery). Z kolei przeciwnicy tego podejścia przypominają, że w przeciętnej dystrybucji jest też wiele oprogramowania powstałego w innych, niezależnych od FSF, projektach (np. środowisko graficzne KDE). Proponują oni aby kompletny system operacyjny nazywać po prostu "Linux". POWRÓT

HP-UX HP-UX (Hewlett Packard UniX) to wersja systemu operacyjnego UNIX tworzona przez firmę Hewlett-Packard. HP-UX był najpierw systemem operacyjnym dla produktów firmy Hewlett-Packard opartych na procesorach FOCUS oraz procesorach Motoroli z rodziny 68k. Następnie przez wiele lat był wytwarzany dla komputerów z procesorami z rodziny PA-RISC. Od wersji HP-UX wydanej w roku 2001 firma Hewlett-Packard zaczęła wytwarzać komputery z HP-UX oparte na procesorach o architekturze IA-64 i planuje, że przyszłe wersje HP-UX będą działały tylko na niej. Pierwsza wersja HP-UX oparta była na UNIX System III, a następne na kodzie jednocześnie z UNIX System V oraz 4BSD. POWRÓT

IRIX IRIX to system operacyjny z rodziny Unix dostępny na 32 i 64-bitowej architukturze MIPS, tworzony przez SGI. Najnowsza wersja to Istnieją dwie podwersje: maintenance m oraz feature f. Odpowiadają one z grubsza wersjom stable i devel innych programów. POWRÓT

Mac OS X Mac OS - jest to złożony system operacyjny dla komputerów Macintosh opracowany w roku 2000 w amerykańskiej firmie Apple Computer. X w nazwie oznacza 10 wersję systemu Mac OS, jednak Mac OS X jest systemem o całkowicie odmiennej budowie niż poprzednie wersje Mac OS. Mac OS X powstał w oparciu o mikrojądro Mach oraz usługi i narzędzia zaczerpnięte z projektów NetBSD oraz FreeBSD. Jego podstawą jest opracowany w Apple Computer system operacyjny Darwin. Graficzny interfejs użytkownika nosi nazwę Aqua i jest własnym rozwiązaniem opracowanym przez Apple z wykorzystaniem doświadczeń i wzorów z poprzednich systemów tej firmy. Apple udostępnia także własną wersję X Window System. POWRÓT

Minix Minix jest niekomercyjnym systemem uniksopodobnym na platformę x86, który powstał w roku Obecnie Minix to w pełni funkcjonalny system operacyjny, dostępny na licencji BSD, co umożliwia swobodną (z kilkoma zastrzeżeniami) dystrybucję i modyfikację kodu źródłowego systemu Minix. Późniejsze wersje Miniksa działały również na platformach opartych o procesor Motorola ( Apple Macintosh, Amiga i Atari ST ), a także na stacjach roboczych Suna (SPARC). System miał małe wymagania sprzętowe, dzięki czemu mógł być uruchamiany także na przestarzałych komputerach PC, takich jak XT i AT. System operacyjny Minix został napisany przez Andrew Tanenbauma z holenderskiego uniwersytetu Vrije Universiteit w Amsterdamie. Był on dodatkiem do jego książki Operating Systems: Design and Implementation ( ISBN ). Znaczna część kodu źródłowego (12 tys. linii) tego systemu operacyjnego jest umieszczona w tej książce. Większość jest napisana w języku C. Celem autora było stworzenie systemu operacyjnego do celów edukacyjnych. Funkcję tę pełni Minix do dzisiaj. Minix stał się źródłem inspiracji Linusa Torvaldsa do napisania Linuksa. Razem z FreeBSD systemy te stopniowo przyciągnęły rzesze programistów, którzy preferowali pisanie otwartego oprogramowania w otwartym środowisku (mimo tego, że opłaty licencyjne za Miniksa były bardzo niewielkie). POWRÓT

QNX QNX jest to system operacyjny czasu rzeczywistego zaliczany do klasy Unix, tworząc w drzewie rozwoju Uniksa własną i niezależną gałąź. QNX został stworzony przez firmę QNX Software Systems Ltd.. Niemal od początku istnienia QNX oparty jest o założenia mikrojądra (microkernel), dzięki czemu może być szeroko stosowany jako system wbudowany. Firma produkująca QNX przewiduje go jako rozwiązanie do takich właśnie zastosowań, a QNX jest udostępniany w wersjach dla wielu różnych platform sprzętowych (x86/Pentium, PowerPC, ARM, StrongARM, XScale, MIPS i SH-4). Producent jest obecnie częścią firmy Harman International, która używa systemu QNX w komputerach pokładowych samochodów produkowanych w Niemczech przez firmę-córkę Harman/Becker. QNX charakteryzuje się rzadkim w systemach operacyjnych rozwiązaniem, w którym nie ma rozdziału na operacje systemowe i operacje użytkownika - podział czasu między zadaniami jest równomierny (system operacyjny czasu rzeczywistego, ang. realtime operating system). POWRÓT

SCO UNIX SCO UNIX to wersja systemu UNIX produkowana przez firmę Santa Cruz Operation. Poprzednikiem SCO UNIX był SCO Xenix, oparty na AT&T System V Release 3.2. W 1995 firma Santa Cruz Operation zmieniła nazwę produktu na SCO OpenServer. POWRÓT

Sun Solaris Solaris - system operacyjny z rodziny Unix opracowany przez Sun Microsystems pierwotnie dla rodzimej architektury SPARC (w wersji 8 i 9) - obecnie także dla IA32 i AMD64. Istniał także port systemu SunOS w wersji dla architektury mikroprocesora PowerPC (projekt został szybko anulowany). Kod został zoptymalizowany dla maszyn wieloprocesorowych. System stosowany jako platforma dla rozwiązań serwerowych i stacji roboczych. Komputery z systemem Solaris używane są na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i w amerykańskich wahadłowcach. Uznawany za 5 wersję systemu SunOS, w przeciwieństwie do poprzednich, które były pochodnymi BSD, jest oparty na SysV (dokładnie SVR4.3). Jego powstanie było wynikiem aliansu zawartego w końcu lat 80. XX wieku przez AT&T i Sun. Solaris został wyposażony w wygodne środowisko graficzne, OpenWindows i CDE - podczas gdy SunOS był oparty głównie na interfejsie znakowym. Następnie Sun Microsystems zaczął rozwijać swoje własne środowisko graficzne Sun Java Desktop w bardzo dużym stopniu bazujące na środowisku GNOME (Open Source). Pierwsza wersja - choć numerowana jako druga, bowiem jako pierwszą Sun retrospektywnie traktuje wcześniejsze wersje SunOS - ukazała się w 1991 roku. Kolejne wersje numerowane były wg schematu 2.x. Jednak od wersji 2.7 Sun usuwa początkowe "2." z numeracji, stąd wersja Solaris 7 następuje bezpośrednio po 2.6. POWRÓT

System V System V (SysV) - nazwa systemu UNIX rozwijanego w Bell Labs (Unix System Laboratories, USL) firmy AT&T. Nazwą tą określa się komercyjne wersje Uniksa wydawane przez AT&T począwszy od 1983 roku. System V jest w linii prostej bezpośrednim kontynuatorem systemu napisanego w 1969 roku przez Dennisa Ritchie i Kena Thompsona. W oparciu o licencjonowany kod SysV powstało wiele komercyjnych wersji Uniksa między innymi AIX, A/UX, HP-UX oraz SCO Xenix. Opracowany przez Sun Microsystems na zlecenie AT&T kod System V Release 4 (SVR4) oraz związane z nim funkcje stały się bazą standaryzacji komercyjnych Uniksów po roku 1989. System V jest często przeciwstawiany wersji UNIX znanej jako BSD, mimo że obie gałęzie bardzo często splatały się wymieniając się funkcjami i kodem. POWRÓT

Ultrix ULTRIX (nieoficjalnie również Ultrix) – wersja systemu operacyjnego UNIX dla minikomputerów firmy DEC. Pierwsze implementacje systemu UNIX powstały właśnie na maszynach firmy DEC (szczególnie znane to PDP-7 i PDP-11). UNIX był też dostępny na maszynach VAX. Na przykład UNIX System V Release 1 wydany w roku 1983 działał między innymi właśnie na VAX-ach. Ale od roku 1978 specjalnie dla VAX-ów był napisany tylko system operacyjny VMS. ULTRIX ujrzał światło dzienne dopiero w roku 1984, gdy na podstawie BSD 4.2 oraz elementów System V Release 2 został w firmie DEC specjalnie napisany dla systemów VAX. Późniejsze wersje zawierały elementy z BSD 4.3 oraz miały wsparcie dla sieci DECnet. ULTRIX był również (jedynym) systemem operacyjnym dla stacji roboczych DECstation z procesorami MIPS R2000 i R3000 ze środowiskiem X Window System używającym interfejsu graficznego DECwindows. POWRÓT

Venix system operacyjny dla komputerów DEC PRO-350.
POWRÓT

Xenix Xenix to stworzona na początku lat 80. przez firmę Santa Cruz Operations (SCO) na zlecenie Microsoft odmiana systemu operacyjnego Unix, oparta na kodzie kupionym od firmy AT&T i przeznaczona dla komputerów IBM PC z procesorami 8086 i 8088. Microsoft nigdy nie zdecydował się na wprowadzenie na rynek Xeniksa, nie sprzedawał go w ogóle użytkownikom końcowym. Prace nad systemem kontynuowało SCO (1983), które wraz z ukazaniem się SVR4 dokonało na tej bazie jego standaryzacji. Następcą SCO Xenix był SCO UNIX, którego kontynuacją jest wciąż dostępny sprzedawany SCO OpenServer. Z bardzo licznej rodziny systemów operacyjnych opartych na Unix System V i działających na platformie i386 w Polsce popularne były tylko dwa: właśnie Xenix oraz Solaris firmy Sun Microsystems POWRÓT

Najpopularniejsze dystrybucje:
LINUX Najpopularniejsze dystrybucje: Debian Ubuntu Fedora Mandriva openSUSE PDL Slackware Knoppix Gentoo POWRÓT

Debian POWRÓT Debian to wolny system operacyjny (OS).
Debian używa jądra (jest to rdzeń systemu operacyjnego) Linux, ale większość podstawowych narzędzi systemu pochodzi z projektu GNU. Dlatego system nazywa się GNU/Linux. POWRÓT

Ubuntu O Ubuntu POWRÓT Filozofia Ubuntu Skąd nazwa
Ubuntu to stare afrykańskie słowo oznaczające "człowieczeństwo dla wszystkich". Kierując się tym przesłaniem firma Canonical Ltd. opracowała i udostępniła opartą na Debianie dystrybucję Linuksa Ubuntu. Ubuntu Filozofia Ubuntu Oprogramowanie jest i pozostanie bezpłatne, a użytkownicy - także niepełnosprawni – Powinni móc korzystać z narzędzi w swoim własnym języku i swobodnie dostosowywać, i zmieniać je zgodnie ze swoimi potrzebami. Skąd nazwa Ubuntu Linux jest gotowym systemem biurkowym. Autorzy dystrybucji wybrali z olbrzymich zasobów Debiana ich zdaniem najlepsze i najstabilniejsze oprogramowanie niezbędne do pełnego wykorzystania komputera. Pozwala to na uruchomienie i efektywne wykorzystanie systemu bezpośrednio po instalacji. Jednocześnie, poprzez pozostawienie dostępu do pakietów debianowych, każdy może dostosować system do własnych potrzeb i upodobań. O Ubuntu POWRÓT

Fedora Fedora jest społecznościową dystrybucją, powstałą na bazie dawniejszego Red Hata i sponsorowaną przez tę firmę. Jest ciekawą mieszanką zarówno konserwatywnych jak i zupełnie nowych pakietów umieszczonych razem z wieloma przydatnymi narzędziami dla początkującego (i nie tylko). Fedora to dystrybucja ogólnego użytku. Nadaje się zarówno na specjalizowany serwer jak i na desktop do domu lub firmy. We wszystkich przypadkach będzie wymagała jednak doszlifowania ustawień domyślnych według własnych preferencji i wymagań. POWRÓT

Mandriva Mandriva, dawniej znana jako Mandrakesoft, jest wynikiem połączenia kilku pionierów Wolnego Oprogramowania, takich jak francuski Mandrakesoft, brazylijska Conectiva, francuski Edge IT i Lycoris ze Stanów Zjedonoczonych. Mandrake obecnie Mandriva Linux zostal stworzony w 1998 w celu uczynienia Linuxa latwiejszym w uzytkowaniu dla wszystkich. Wówczas Linux był już dobrze znany ze względu na swoja wydajność oraz stabilność, jednak wymagał dużej wiedzy technicznej i w większości korzystało się z niego z "wiersza poleceń"; MandrakeSoft dostrzegł tutaj możliwość integracji najlepszych środowisk graficznych oraz utworzenia własnych graficznych narzędzi konfiguracyjnych oraz w krótkim czasie dystrybucja Mandrake stała się sławna ze względu na łatwość użytkowania oraz swoja funkcjonalność. POWRÓT

openSUSE Projekt openSUSE to przedsięwzięcie skupionej wokół niego społeczności, sponsorowane przez firmę Novell. Projekt promuje zastosowania Linuksa, dostarcza darmowy i łatwy dostęp do najbardziej dopracowanej dystrybucji na świecie - openSUSE. Projekt OpenSUSE oferuje wszystko co jest potrzebne zaawansowanym deweloperom Linuksa, a także początkującym entuzjastom Otwartego Oprogramowania. Cele projektu openSUSE to: Sprawienie, aby openSUSE była najbardziej przyjazną dystrybucją i najpopularniejszym systemem o otwartym kodzie źródłowym Dostarczenie środowiska do współpracy i rozwoju Otwartego Oprogramowania, które uczyni openSUSE najlepszą dystrybucją zarówno dla początkujących jak zaawansowanych użytkowników. Radykale uproszczenie procesu rozwijania i budowy oprogramowania, które sprawi że projekt openSUSE będzie ulubioną platformą linuksowych hakerów oraz programistów Wraz z rozpoczęciem projektu openSUSE, model rozwoju dystrybucji openSUSE przyjął formę otwartą - wersje rozwojowe, stabilne oraz ich kod źródłowy są upubliczniane, a społeczność ma możliwość zgłaszania błędów w bazie Bugzilla. Dodatkowo każdy może dołączyć do specjalnych list dyskusyjnych, aby otrzymywać najnowsze informacje na temat projektu i dystrybucji openSUSE. W odpowiednim czasie (zobacz roadmap) stworzymy platformę nowej generacji służącą do rozwijania dystrubucji, która będzie zawierać system zarządzania kodem oraz dostępny dla wszystkich serwer budowania (build server). POWRÓT

PDL Jest to dystrybucja przeznaczona dla zaawansowanych użytkowników, oparta na pakietach oprogramowania RPM, przystosowana do łatwego uaktualniania za pomocą narzędzia poldek. PLD Linux kładzie nacisk na wsparcie nowoczesnych technologii sieciowych (IPv6), bezpieczeństwo (Grsecurity, PAM, GSSAPI, TLS/SSL) oraz elastyczne używanie różnych języków naturalnych do komunikacji z użytkownikiem. Głównym zastosowaniem dystrybucji są serwery sieciowe. Spośród innych dystrybucji PLD wyróżnia się dużym rozdrobnieniem pakietów obejmujących jak najmniejsze fragmenty oprogramowania (np. pojedyncze wtyczki i moduły). Dzięki temu pozwala administratorom drobiazgowo kontrolować funkcjonalność dostępnych aplikacji oraz ilość zajętej przestrzeni dyskowej. Dystrybucja jest dostępna dla architektur: x86, PowerPC, SPARC (w tym SPARC32 jak i SPARC64 - programy użytkownika są jednak 32bitowe), Alpha oraz AMD64. Wersja stabilna 1.0 (Ra) została udostępniona w postaci CD-ROM-ów przez CHIP Special Linux (Zima 2002) dla architektury i686. Pozostałe architektury dostępne w sieci w postaci obrazów płyt w formacie ISO Obecnie dostępna jest również w wersji Live (uruchamiana bezpośrednio z płyty), bazująca na wersji 2.0 (Ac). POWRÓT

Slackware Slackware jest najstarszą aktywnie rozwijaną dystrybucją Linuksa. Warto jednak zauważyć, że Debian jest młodszy zaledwie o 31 dni. Pierwsza wersja, 1.00, została wydana 17 lipca 1993 roku przez Patricka Volkerdinga. Oryginalny anons można znaleźć na stronie Wersja ta była oparta o dystrybucję SLS Linux i rozprowadzana jako obrazy dyskietek 3,5 calowych, dostępne przez anonimowy FTP. Slackware obchodził swoje dziesiąte urodziny 17 lutego 2003 roku. Nazwa "Slackware" pochodzi od słowa "Slack", zdefiniowanego przez Kościół SubGenius. Slackware prezentuje odmienne podejście niż inne popularne dystrybucje, takie jak Debian, Ubuntu, Red Hat Linux, Gentoo Linux, SuSE czy Mandriva. Najtrafniej można ją określić mianem "uniksowej", ze względu na politykę dostarczania jedynie stabilnych wersji oprogramowania, organizację skryptów startowych w stylu BSD i brak dedykowanych narzędzi konfiguracyjnych GUI, które można znaleźć w innych odmianach Linuksa. Starzy wyjadacze powiadają: "Jeżeli znasz Slackware'a, znasz Linuksa... jeżeli znasz Red Hata, to znasz tylko Red Hata". Realizacja zarządzania pakietami w Slackware również jest nietypowa, ale zgodna z zasadami minimalizmu i prostoty. Pakiety są to zwykłe archiwa tar spakowane programem gzip zawierające dodatkowe informacje o ich zawartości oraz opcjonalnie skrypt instalacyjny. System ten obsługuje instalację, uaktualnianie i usuwanie pakietów równie prosto, jak w innych dystrybucjach. Nie usiłuje jednak śledzić czy pilnować tego, co określa się mianem zależności (tj. upewnienia się, że system posiada wszystkie biblioteki i programy, których nowy pakiet potrzebuje do prawidłowego działania). Dyskusje o zaletach obsługi bądź ignorowania zależności, choć nie tak zażarte, przypominają odwieczną uniksową "świętą wojnę" o edytory tekstu - vi kontra Emacs. Podejście twórców Slackware do tego problemu wydaje się być w pełni akceptowane przez jego - z reguły zaawansowaną - rzeszę użytkowników, którzy własnoręcznie sprawują pełną kontrolę nad zainstalowanym w systemie oprogramowaniem. POWRÓT

Knoppix Knoppix to dystrybucja Linuksa oparta na Debianie (większość oprogramowania pochodzi od edycji Sarge, choć kilka programów pochodzi od edycji Sid), możliwa do uruchomienia bezpośrednio z CD-ROMu lub płyty DVD, bez instalacji na twardym dysku (LiveCD). Jest ona rozwijana przez niemieckiego inżyniera Klausa Knoppera. Podczas pracy Knoppiksa tworzony jest wirtualny system plików w pamięci RAM, natomiast wszystkie partycje na dysku twardym montowane są tylko do odczytu. Dlatego nie ma ryzyka przypadkowej utraty danych. Po uruchomieniu można go zainstalować na dysku za pomocą prostego w obsłudze instalatora Knoppix-installer. POWRÓT

Gentoo Gentoo Linux – jedna z dystrybucji systemu operacyjnego GNU/Linux. Jej nazwa powstała od pingwina białobrewego, który po angielsku nazywa się Gentoo Penguin. Naczelnymi założeniami tej dystrybucji są konfigurowalność, usprawnienie przenośności i optymalizacja pod kątem sprzętu użytkownika. Jest to realizowane dzięki instalacji niemal całego oprogramowania z kodu źródłowego za pomocą mechanizmu Portage. POWRÓT

SYSTEMY CZASU RZECZYWISTEGO
System czasu rzeczywistego (ang. real-time system), to urządzenie techniczne, którego działanie jest ograniczone w czasie przez zjawiska zachodzące poza nim samym. Źródłem tych ograniczeń czasowych są zazwyczaj zjawiska fizyczne zachodzące w świecie rzeczywistym. Systemy czasu rzeczywistego najczęściej buduje się w oparciu o komputery, jednak nie jest to konieczne – można tym pojęciem określić np. pneumatyczny r egulator.

SYSTEMY CZASU RZECZYWISTEGO:
LynxOS OS9 PhoenixRTOS QNX Nut/OS RT-Linux SenseOS VxWorks Suse Linux Enterprise Real Time POWRÓT

LynksOS LynxOS RTOS to uniksowy system autorstwa LynuxWorks (formalnie: "Lynx Real-Time Systems"). Czasami znany jako System Operacyjny Lynx, LynxOS zaopatrzony jest w przenośny interfejs systemu operacyjnego (POSIX) i w większą kompatybilność z oprogramowaniem zaprojektowanym pod system Linux. System ten jest używany w lotnictwie, wojsku, telekomunikacji. Pierwsze wersje LynxOS zostały napisane w 1986 w Dallas (Teksas) i zaprojektowane z myślą o procesorze Motorola W , LynxOS został przystosowany do architektury procesora Intel ARM i PowerPC są również obsługiwane. Około 1989, została dodana kompatybilność ABI z SVR3. LynxOS jest kompatybilny z innymi systemami operacyjnymi, włączając w to Linuksa. W 2003, LynuxWorks wprowadził specjalną wersję LynxOS-178, przeznaczoną do użytku w aplikacjach lotniczych, które wymagają certyfikatów (w standardach przemysłowych) takich jak DO-178B. POWRÓT

POWRÓT Phoenix-RTOS LynxOS RTOS to uniksowy system autorstwa LynuxWorks (formalnie: "Lynx Real-Time Systems"). Czasami znany jako System Operacyjny Lynx, LynxOS zaopatrzony jest w przenośny interfejs systemu operacyjnego (POSIX) i w większą kompatybilność z oprogramowaniem zaprojektowanym pod system Linux. System ten jest używany w lotnictwie, wojsku, telekomunikacji. Pierwsze wersje LynxOS zostały napisane w 1986 w Dallas (Teksas) i zaprojektowane z myślą o procesorze Motorola W , LynxOS został przystosowany do architektury procesora Intel ARM i PowerPC są również obsługiwane. Około 1989, została dodana kompatybilność ABI z SVR3. LynxOS jest kompatybilny z innymi systemami operacyjnymi, włączając w to Linuksa. W 2003, LynuxWorks wprowadził specjalną wersję LynxOS-178, przeznaczoną do użytku w aplikacjach lotniczych, które wymagają certyfikatów (w standardach przemysłowych) takich jak DO-178B.

QNX QNX jest to system operacyjny czasu rzeczywistego zaliczany do klasy Unix, tworząc w drzewie rozwoju Uniksa własną i niezależną gałąź. QNX został stworzony przez firmę QNX Software Systems Ltd.. POWRÓT

Sense SenseOS to projekt napisania nowego 32 bitowego systemu operacyjnego czasu rzeczywistego (RTOS) przeznaczonego w zamyśle do działania na maszynach wyposażonych w procesory x86 oraz m68k/PowerPC. Projekt ten istnieje od pierwszej połowy 2004 roku i jest prowadzony przez studenta informatyki z Polski. Docelowo ma być to system z wygodnym graficznym interfejsem użytkownika (przypominającym prostotą obsługę Windows), który będzie pracował dostatecznie szybko nawet na słabszych i starych maszynach. SenseOS jest zgodny i częściowo oparty na założeniach Uniksa co ma zapewniać dużą wydajność i skalowalność. Aktualnie (koniec maja 2005) system jest w bardzo wczesnej fazie rozwoju, lecz już w tej chwili jest zaopatrzony w GUI i kilka aplikacji (wraz z kompilatorem GCC), które pozwalają na wykonywanie podstawowych zadań związanych z dalszym rozwojem systemu. POWRÓT

VxWorks VxWorks – system operacyjny czasu rzeczywistego (RTOS) rozwijany i sprzedawany przez amerykańską firmę Wind River Systems z siedzibą w Alameda w Kalifornii. System ten dostępny jest dla wielu platform sprzętowych, takich jak systemy oparte na procesorach rodziny MC68000, Intel i960, Intel i386, MIPS, SPARC. Środowisko programistyczne (jak np. kompilator, linker, edytor, debuger) nie jest dostępne na docelowej platformie (ang. target), gdyż jest to najczęściej system wbudowany o ograniczonych zasobach. Do rozwoju oprogramowania dla VxWorks wymagana jest osobna platforma programistyczna (ang. host) połączona z platformą docelową. Może to być komputer typu Sun, HP, IBM, DEC, SGI, MIPS. Kod źródłowy kompilowany jest na platformie programistycznej, lecz wynik kompilacji jest kodem wykonywalnym dla platformy docelowej (cross-kompilator). Plik wykonywalny jest następnie przesyłany do pamięci platformy docelowej, gdzie może być przetestowany z użyciem debugera z interfejsem użytkownika na platformie programistycznej. Cały ten proces (ang. cross-development) jest powtarzany wielokrotnie, aż do uzyskania poprawnie działającego programu. POWRÓT

INNE POWRÓT Agnix Amoeba Atari DOS Commondore DOS AtheneOS/Syllable
CP/J CP/M CROOK eComStation EgzekutorRTX EMOS EPOC32 GEORGE3 Sky OS GEOS Inferno IOS IRMX ISIS-II Kylin MenuetOS Mikros Multics Palm OS Quarn OS Symbian Unumiun System V7 POWRÓT

Amoeba Amoeba – rozproszony, oparty na mikrojądrze, system operacyjny ogólnego przeznaczenia. Nazwa tego systemu oznacza po polsku amebę i doskonale oddaje jego elastyczną naturę. Pierwsze badania, które przyczyniły się do jej powstania zapoczątkowano w 1980 r. na Vrije Universiteit w Amsterdamie. Badania te czynione były przy współudziale Centrum voor Wiskunde en Informatica. Amoeba ujrzała światło dzienne w 1987 r. W jej rozwój zaangażowała się finansowo Unia Europejska oraz naukowo, partnerzy z Anglii i Norwegii. Rozwój Amoeby zatrzymał się w 1998 r. na wersji 5.3. W tym też czasie stała się ona wolnym oprogramowaniem. POWRÓT

Athene Athene jest międzyplatformowym systemem operacyjnym, stworzonym do zastosowania w komputerach typu desktop i jako system wbudowany (embedded). Ciekawą jego cechą jest interfejs użytkownika, który może być dowolnie zmieniany i upodabniany do innych systemów operacyjnych, np. AmigaOS czy Microsoft Windows. Inne własności tego systemu to : architektura wtyczkowa ładowalne moduły przenoszalność na inne platformy (obecnie tylko Intel) język skryptowy DML mała zajętość pamięci obsługa Unikodu darmowy do zastosowań domowych dostępny kod źródłowy POWRÓT

AtheneOS/Syllable POWRÓT Syllable – system operacyjny
zorientowany na zastosowania domowe (prosta obsługa, multimedia) i biurowe. Powstał w lipcu 2002 jako odgałęzienie systemu AtheOS, który został porzucony przez swojego autora, Kurta Skauena. POWRÓT

CP/J CP/J to system operacyjny używany do kontroli ośmiobitowego komputera Elwro 800 Junior. CP/J był zmodyfikowaną wersją systemu CP/M. Od systemu CP/M nie różnił się prawie niczym, prócz tego, iż miał wbudowaną obsługę prostego protokołu sieciowego, co m.in. pozwalało na bezproblemowe połączenie kilku komputerów Elwro 800 Junior. POWRÓT

CP/M CP/M (ang. Control Program/Monitor lub Control Program/Microcomputer) – prosty system operacyjny, produkowany przez firmę Digital Research, dopuszczający działanie tylko jednego procesu (wykonywanego programu). Ta cecha upraszczała konstrukcję systemu, przede wszystkim zarządzanie i ochronę pamięci, która poza obszarem zarezerwowanym dla systemu, była dostępna dla jednego procesu. System CP/M posiadał bardzo ubogi zestaw poleceń wewnętrznych, interpreter poleceń był częścią jądra systemu (ładowany do początkowego obszaru pamięci). Interpreter poleceń pozwalał na wyświetlenie zawartości katalogu (z różnymi opcjami), zmianę katalogu, zmianę aktywnego użytkownika (polecenie user z parametrami 0-7) i uruchomienie polecenia (programu) zewnętrznego. Struktura plików wykonywalnych przypominała format .com, stosowany w PC-DOS (była zresztą ich pierwowzorem). POWRÓT

CROOK CROOK – system operacyjny wzorowany na systemie UNIX opracowany w latach 80. XX wieku na Politechnice Gdańskiej dla polskiego 16-bitowego minikomputera Mera 400. Był to wielozadaniowy system wielodostępny, który umożliwiał przetwarzanie bezpośrednie. Zawierał kompilator Fortranu i z tego względu był popularny w środowisku inżynieryjnym (np. Politechnika Gdańska, Politechnika Poznańska). Twórcami byli dwaj pracownicy Laboratorium Komputerowego w Zakładzie Urządzeń Okrętowych ówczesnego Instytutu Okrętowego POWRÓT

eComStation eComStation (czasami w skrócie określany jako "eCS") to wersja systemu operacyjnego OS/2, stworzony na podstawie wersji OS/2 Warp 4 Merlin Convenience Pack (MCP). POWRÓT

Egzekutor RTX POWRÓT Egzekutor RTX składa się z następujących modułów:
Egzekutor RTX ( Real Time eXecutive ) to prosty system operacyjny dla komputerów serii MERA 300. Egzekutor RTX składa się z następujących modułów: loadera (program wczytujący system do pamięci komputera), programu konwersacji z operatorem, procesora ekstrakodów (patrz język MOTIS), monitora przerwań. POWRÓT

EMOS EMOS (Elwrowski Mikrokomputerowy Operacyjny System) to system operacyjny przeznaczony dla mikrokomputera Elwro 523, kompatybilny z systemem CP/M 2.2. System oparty jest na 4 funkcjonalnych obszarach: PDO (Przetwarzanie Dyrektyw Operatora): konsola tekstowa - Interfejs tekstowy PSD (Podstawowy System Dyskowy): system plików SI/O (System Wejścia-Wyjścia) TOP (Tymczasowy Obszar Programu) POWRÓT

GEORGE3 POWRÓT GEORGE 3 - system operacyjny stosowny w przeszłości
w dużych systemach komputerowych, w tym miedzy innymi produkowanych w ELWRO systemach serii ODRA System ten pełnił funkcję przyjmowania, uruchamiania, planowania i wykonywania zadań, przy czym użytkownik do komunikacji z systemem używał języka opisu zadań. POWRÓT

GEOS GEOS (Graphic Environment Operating System) – system operacyjny stworzony w roku 1985 przez firmę Berkeley Softworks (później GeoWorks). Początkowo przeznaczony dla komputerów Commodore 64 na który powstała pierwsza wersja tego systemu. Później utworzono wersje dla Commodore 128, Apple II oraz wersje v2 dla Commodore 64. Istniała także mało znana wersja dla Commodore Plus/4. Umożliwiał pracę w środowisku graficznym na 8-bitowych komputerach. POWRÓT

Inferno Inferno to rozproszony system operacyjny zaprojektowany do pracy na wielu komputerach połączonych siecią komputerową. Może być uruchomiony jako autonomiczny system operacyjny, jako aplikacja w istniejącym już systemie, lub jako wtyczka do Internet Explorera. Aplikacje dla tego systemu pisane są w języku Limbo POWRÓT

IOS IOS (ang. Internetwork Operating System) to system operacyjny opracowany przez firmę Cisco. System ten pracuje na większości urządzeń produkowanych przez Cisco takich jak routery, przełączniki itp. IOS pracuje w trybie znakowym (CLI, ang. command line interface - interfejs wiersza poleceń). Obsługa więc jest bardzo podobna jak w systemach operacyjnych takich jak DOS. POWRÓT

IRMX iRMX to nazwa rodziny systemów operacyjnych opracowanych przez firmę Intel dla mikrokomputerów ośmio- i szesnasto-bitowych opartych na procesorach tej firmy. Systemy należące do tej grupy są wielozadaniowymi systemami operacyjnymi czasu rzeczywistego. Opracowano następujące systemy operacyjne: iRMX-86 : najbardziej rozbudowany z systemów, iRMX-88 : system podobny do w.w. lecz z pewnymi ograniczeniami, iRMX-80 : system przeznaczony dla komputerów ośmiobitowych. POWRÓT

ISIS-II ISIS-II - system operacyjny, opracowany przez firmę Intel dla rodziny mikrokomputerów Intel 8080/8085. Nazwa systemu jest akronimem od: Intel Systems Implementation Supervisor. System ISIS-II jest dyskowym systemem operacyjnym, jednoprogramowym, składającym się w swej istocie z zestawu procedur umożliwiających w jednolity sposób traktować urządzenia zewnętrzne. Jednoprogramowość systemu oznacza możliwość realizacji w danym momencie tylko jednego zadania. Zlecenie wykonania określonej operacji wstrzymuje wykonanie podprogramu zlecającego aż do zakończenia realizacji wywołanej procedury systemu lub programu. POWRÓT

Kylin Kylin jest to system operacyjny łączący idee z kilku innych systemów: jądro przypomina Macha, a warstwa usług podobna jest do BSD, jednocześnie Kylin ma posiadać przyjazny graficzny interfejs użytkownika. Zaletą systemu jest zgodność ze standardami uniksowymi (m.in. POSIX, LSB), oraz szczególna dbałość o bezpieczeństwo. POWRÓT

MenuetOS MenuetOS to 32-bitowy system operacyjny oparty na licencji GPL. Istnieje również 64-bitowa odmiana tego systemu, dostępna na stonie producenta. MenuetOS został napisany przez Ville Mikaela Turjanmaa. System mieści się w całości na dyskietce. Został napisany w asemblerze FASM. Dostępne są też kompilatory i crosskompilatory języków wysokiego poziomu. Aktualnie system obsługuje każdą kartę graficzną obsługującą standard VESA. System zawiera GUI, odtwarzacz plików WAV, prosty edytor tekstu (TinyPad), asembler, prosty stos TCP/IP oraz kilka gier. Kod źródłowy wszystkich programów i jądra systemu jest dostępny na stronie WWW, aby zwolnić miejsce dla programów na dyskietce. W 2004 liderem projektu został Mike Hibbett, twórca stosu TCP/IP dla MenuetOS. POWRÓT

Mikros Mikros to dyskowy system operacyjny, zgody z systemem CP/M w wersji 2.2, stosowany w systemie mikrokomputerowym MIKROSTER MSA-80. POWRÓT

Multics MULTICS to system operacyjny, który został zaprojektowany przez zespół złożony z pracowników Massachusetts Institute of Technology (MIT), firmy General Electric (której oddział komputerowy został później sprzedany firmie Honeywell) i firmy Bell Laboratories (która zaniechała tego projektu w 1969 r.). Z założenia MULTICS miał być naturalnym rozszerzeniem systemu CTSS. System CTSS i inne wczesne systemy operacyjne z podziałem czasu zyskały takie powodzenie, że natychmiast spowodowały zapotrzebowanie na szybkie przejście do większych i lepszych opracowań tego rodzaju. Z chwilą udostępnienia większych komputerów konstruktorzy systemu CTSS postanowili wprowadzić udogodnienie w postaci podziału czasu. Usługi komputerowe miały być dostarczane jak prąd elektryczny. Wielkie systemy komputerowe powinny być połączone liniami telefonicznymi z terminalami w biurach i domach na całym świecie. System operacyjny pracowałby nieprzerwanie w trybie podziału czasu z rozległym systemem plików wspólnie użytkowanych programów i danych. POWRÓT

Palm OS Palm OS jest jednym z popularniejszych systemów operacyjnych dla palmtopów. Pierwsze modele palmtopów pracujących w Palm OS pojawiły się w 1996 roku (Pilot 1000). Na początku producentem Pilotów była firma 3Com. Później urządzenia firmy 3com nazwano Palm Pilot, następnie w wyniku przekształceń w 3com wydzielona została firma Palm Computing zajmująca się tylko palmtopami. POWRÓT

Quarn OS Quarn OS – jądro systemu operacyjnego, shell i biblioteka C. Jest to projekt Open Source rozpowszechniany na zasadach licencji GNU GPL. Jest tworzony przez Polaka, Pawła Dziepaka, ukrywającego się pod pseudonimem Hery Sasta. Pierwsza wersja Quarn OS opublikowana została 1 maja Pisany jest w asemblerze i C. System jest w początkowej fazie rozwoju. Pracuje w 32-bitowym trybie chronionym. System obsługuje system plików FAT12. Wykorzystuje oraz obsługuje także DMA, PIC, PIT oraz TSS. Potrafi uruchamiać pliki binarne w czystej postaci (bez nagłówków i podziału na segmenty). Aktualnie trwają prace nad uruchamianiem programów wykonywalnych ELF. Planowane jest wprowadzenie innowatorskiego systemu zarządzania pamięcią oraz modułu sztucznej inteligencji. POWRÓT

Sky OS SkyOS to system operacyjny napisany na platformę x86, przystosowany głównie do pracy biurowej w trybie graficznym. System ten jest w dużej mierze zgodny z POSIX. Prace nad SkyOS zostały rozpoczęte w roku 1996 przez Roberta Szeleneya. Obecnie trwają prace nad wydaniem wersji 5.0. Będzie to system komercyjny z zamkniętym kodem źródłowym - dołączenie do grona testerów wymaga dokonania wpłaty. SkyOS używa systemu plików SkyFS, ale potrafi również odczytywać FAT16/FAT32, BeFS, ext2/ext3. POWRÓT

Symbian SkyOS to system operacyjny napisany na platformę x86, przystosowany głównie do pracy biurowej w trybie graficznym. System ten jest w dużej mierze zgodny z POSIX. Prace nad SkyOS zostały rozpoczęte w roku 1996 przez Roberta Szeleneya. Obecnie trwają prace nad wydaniem wersji 5.0. Będzie to system komercyjny z zamkniętym kodem źródłowym - dołączenie do grona testerów wymaga dokonania wpłaty. SkyOS używa systemu plików SkyFS, ale potrafi również odczytywać FAT16/FAT32, BeFS, ext2/ext3. POWRÓT

System V7 System V7 - system operacyjny mający dziś zastosowania w rzadkich systemach ekspertowych. Pierwsze projekty (do innych zastosowań) powstały w latach osiemdziesiątych. Miał być to system zastępujący Unix-y na wielkich komputerach typu Mainframe. POWRÓT

Unununium to powstały w roku 2004 eksperymentalny system operacyjny.
Oryginalność Unununium polega na oparciu o Pythona (początkowo był to asembler). Jego twórcy chcą zbudować system maksymalnie zintegrowany i eleastyczny, gdzie aplikacje mogą wykorzystywać inne aplikacje na podobieństwo bibliotek. Wersja 0.1 pozwala tylko wystartować system i uruchomić kilka demonstracyjnych aplikacji z poziomu interpretera Pythona. Kolejnym krokiem będzie Implementacja zapamiętywania bieżącego stanu aplikacji i odtwarzania go po ponownym starcie, a interfejs użytkownika pojawi się dopiero w wersji 0.5. Autorzy Unununium powołują się na filozofię FSF, ale rozumieją ją na swój sposób, mianowicie nie dają na swój system żadnej licencji. POWRÓT

SYSTEMY OPERACYJNE.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "SYSTEMY OPERACYJNE."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

SYSTEMY OPERACYJNE.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "SYSTEMY OPERACYJNE."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres