2006-12-14 Roman Kolenda 1 Ekonomia ewolucyjna Na podstawie tekstu W. Kwaśnickiego „Czy ekonomia nadąża z wyjaśnianiem rzeczywistości?”

Prezentacja na temat: "2006-12-14 Roman Kolenda 1 Ekonomia ewolucyjna Na podstawie tekstu W. Kwaśnickiego „Czy ekonomia nadąża z wyjaśnianiem rzeczywistości?”"— Zapis prezentacji:

1 2006-12-14 Roman Kolenda 1 Ekonomia ewolucyjna Na podstawie tekstu W. Kwaśnickiego „Czy ekonomia nadąża z wyjaśnianiem rzeczywistości?”

2 2006-12-14 Roman Kolenda2 Plan prezentacji  Cechy ekonomii ewolucyjnej  Różnice pomiędzy paradygmatem neoklasycznym i ewolucyjnym  Optymalizacja i równowaga  Rola wiedzy  Koncepcja firmy  Rozumienie czasu  Rola czynników losowych  Modele, a rzeczywistość  Podsumowanie

3 2006-12-14 Roman Kolenda3 Cechy ekonomii ewolucyjnej  wywodzi się ze szkół: neo-schumpeterian neo-schumpeterian instytucjonalistów instytucjonalistów Szkoły Austriackiej Szkoły Austriackiej  opis rozwoju gospodarczego jest pełniejszy i lepiej oddaje rzeczywiste zachowania w stosunku do podejścia neoklasycznego  w centrum zainteresowania => problem czasu, a zwłaszcza jego nieodwracalność

4 2006-12-14 Roman Kolenda4 Cechy ekonomii ewolucyjnej c.d.  analiza procesów zarówno w stanie dalekim od równowagi, jak i w stanie równowagi  znaczenie zmian ilościowych i jakościowych  modelowane sposoby podejmowania decyzji przez człowieka bliższe rzeczywistości  obserwowany proces => w obrębie populacji wzajemnie na siebie wpływających elementów

5 2006-12-14 Roman Kolenda5 Cechy ekonomii ewolucyjnej c.d.  uwzględnia różnorodność i heterogeniczność zachowań podmiotów gospodarczych  poszukiwanie innowacji ( nowości )  istnienie informacji dziedzicznej ( wiedzy )  proces rozwoju gospodarczego => spontaniczny, w którym ważną rolę odgrywa mechanizm selekcji

6 2006-12-14 Roman Kolenda6 Różnice pomiędzy ekonomią ewolucyjną, a neoklasyczną  Fundamentalne różnice można zidentyfikować w obrębie pięciu obszarów: Kwestia optymalizacji i równowagi Kwestia optymalizacji i równowagi Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym Koncepcja firmy Koncepcja firmy Rozumienie czasu Rozumienie czasu Rola czynników losowych Rola czynników losowych

7 2006-12-14 Roman Kolenda7 Optymalizacja i równowaga w ujęciu neoklasycznym  Koncentruje się na analizie w stanie równowagi  3 etapy analizy: wyizolowanie pewnego obszaru rzeczywistości i określenie relacji pomiędzy otoczeniem i wyizolowanym obszarem wyizolowanie pewnego obszaru rzeczywistości i określenie relacji pomiędzy otoczeniem i wyizolowanym obszarem zbudowanie modelu opisującego najważniejsze zjawiska zbudowanie modelu opisującego najważniejsze zjawiska po weryfikacji modelu, wykorzystuje się go do prognozowania lub określenia optymalnej ścieżki rozwoju, dokonania optymalnych decyzji po weryfikacji modelu, wykorzystuje się go do prognozowania lub określenia optymalnej ścieżki rozwoju, dokonania optymalnych decyzji

8 2006-12-14 Roman Kolenda8 Optymalizacja i równowaga w ekonomii ewolucyjnej  Na procesy gospodarcze mają wpływ czynniki: endogeniczne (gospodarcze) endogeniczne (gospodarcze) egzogeniczne ( demograficzne, kulturowe, psychologiczne i socjologiczne ) egzogeniczne ( demograficzne, kulturowe, psychologiczne i socjologiczne )  Ważniejszymi stają się potrzeby: Poznania motywacji ludzkich Poznania motywacji ludzkich Procesów decyzyjnych Procesów decyzyjnych Mechanizmów rozwoju gospodarczego Mechanizmów rozwoju gospodarczego Zrozumienia aktywności podmiotów gospodarczych Zrozumienia aktywności podmiotów gospodarczych

9 2006-12-14 Roman Kolenda9 Optymalizacja i równowaga w ekonomii ewolucyjnej c.d.  to co obserwujemy w rzeczywistości to stałe dążenie do stanu równowagi, który się ciągle zmienia  koncentruje się na analizach procesów przejściowych ( dążeniu do równowagi )

10 2006-12-14 Roman Kolenda10 Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym  Ekonomia klasyczna wiedza o procesie, przesłankach i konsekwencjach wszelkich działań jest pełna wiedza o procesie, przesłankach i konsekwencjach wszelkich działań jest pełna dzięki tej pełnej wiedzy możliwe staje się dokonywanie optymalnych wyborów dzięki tej pełnej wiedzy możliwe staje się dokonywanie optymalnych wyborów

11 2006-12-14 Roman Kolenda11 Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym  Ekonomia ewolucyjna Friedrich Hayek – wiedza nie jest pełna, zawsze ma charakter lokalny i jest rozproszona Friedrich Hayek – wiedza nie jest pełna, zawsze ma charakter lokalny i jest rozproszona Michael Polanyi – wiedza jest w dużym stopniu nieuświadomiona i niewerbalizowalna Michael Polanyi – wiedza jest w dużym stopniu nieuświadomiona i niewerbalizowalna

12 2006-12-14 Roman Kolenda12 Koncepcja firmy w ekonomii neoklasycznej  patrzenie na obserwowalną różnorodność przez pryzmat „reprezentatywnej firmy”  konkurencja: ogranicza się do konkurencji cenowej ogranicza się do konkurencji cenowej powoduje zbliżanie się produkcji i cen do pewnego stanu równowagi powoduje zbliżanie się produkcji i cen do pewnego stanu równowagi

13 2006-12-14 Roman Kolenda13 Koncepcja firmy w ekonomii neoklasycznej  maksymalizacja zysku => podstawowym kryterium działania podmiotów gospodarczych  pod wpływem krytyki zaczęto uwzględniać procesy zmian technologicznych => zbliżenie w kierunku podejścia ewolucyjnego

14 2006-12-14 Roman Kolenda14 Koncepcja firmy w ekonomii ewolucyjnej  uwzględnienie powszechnie obserwowalnej różnorodności w obrębie populacji  Konkurencja: zbliżona do pojęcia rywalizacji zbliżona do pojęcia rywalizacji najistotniejszą rolę w długim okresie odgrywa konkurencja technologiczna najistotniejszą rolę w długim okresie odgrywa konkurencja technologiczna

15 2006-12-14 Roman Kolenda15 Koncepcja firmy w ekonomii ewolucyjnej  decydenci podejmują decyzje, które nie muszą być optymalne w danym momencie, ale których intencją jest chęć maksymalizacji zysku  przy ograniczonej wiedzy możliwości dokonania maksymalizacji są bardzo ograniczone

16 2006-12-14 Roman Kolenda16 Koncepcja firmy w ekonomii ewolucyjnej  kryteria jakimi posługują się decydenci to pewna kombinacja kryterium:  krótkookresowego – maksymalizacji zysku  długookresowego – zapewnienie firmie perspektyw rozwojowych  Herbert Simon – przedsiębiorcy neoklasyczni są „maksymalizatorami” zysku, a w rzeczywistości przedsiębiorcy zadowalają się możliwie dużym zyskiem

17 2006-12-14 Roman Kolenda17 Rozumienie czasu w ekonomii neoklasycznej  natychmiastowe przechodzenie od starego do nowego stanu równowagi  skutki podejmowania decyzji są natychmiastowe w tym sensie można powiedzieć, że czas w teorii neoklasycznej nie istnieje w tym sensie można powiedzieć, że czas w teorii neoklasycznej nie istnieje  jeżeli już występuje to ma on charakter czasu absolutnego w tym sensie można powiedzieć, że jest nieukierunkowany w tym sensie można powiedzieć, że jest nieukierunkowany

18 2006-12-14 Roman Kolenda18 Rozumienie czasu w ekonomii ewolucyjnej  istotna rola procesów przejściowych pomiędzy stanami równowagi  czas przebywania w stanie równowagi jest z reguły znacznie krótszy niż czas przejścia pomiędzy kolejnymi stanami równowagi  w rzeczywistych procesach ewolucyjnych czas jest ukierunkowany w tym sensie sam proces wyznacza kierunek upływu czasu i nie jest możliwe proste odwrócenie stanu z przeszłości, skąd osiągnięty został stan obecny w tym sensie sam proces wyznacza kierunek upływu czasu i nie jest możliwe proste odwrócenie stanu z przeszłości, skąd osiągnięty został stan obecny

19 2006-12-14 Roman Kolenda19 Rola czynników losowych w ekonomii neoklasycznej  zmienne losowe o danych rozkładach prawdopodobieństwa  zmiany widziane jako fluktuacje wokół trendów wyznaczanych równaniami modelu  niepewność redukowalna do koncepcji niepełnej informacji => dzięki czemu możliwe jest określenie racjonalnych decyzji podmiotów gospodarczych

20 2006-12-14 Roman Kolenda20 Rola czynników losowych w ekonomii ewolucyjnej  czynnik losowy => jednym z centralnych na drodze do zrozumienia funkcjonowania systemów gospodarczych  jego istotna rola widziana jest w procesie: podejmowania decyzji podejmowania decyzji poszukiwania innowacji poszukiwania innowacji Istota procesu ewolucyjnego leży właśnie w czynnikach losowych przyczyniających się do powstawania różnorodności podmiotów gospodarczych i ich zachowań. Istota procesu ewolucyjnego leży właśnie w czynnikach losowych przyczyniających się do powstawania różnorodności podmiotów gospodarczych i ich zachowań.

21 2006-12-14 Roman Kolenda21 Modele, a rzeczywistość  Kategorie badania zasadności modelu: racjonalizm racjonalizm empiryzm empiryzm stanowisko pozytywistyczne stanowisko pozytywistyczne  Milton Friedman – zamiast krytykować teorię ekonomiczną poprzez analizę założeń powinniśmy skupić się na sprawdzeniu wniosków płynących z danej teorii

22 2006-12-14 Roman Kolenda22 Modele, a rzeczywistość  Nigdy nie jest tak, że mamy model idealnie pasujący do rzeczywistości William Edwards Deming William Edwards Deming „ Wszystkie modele są złe tylko niektóre są użyteczne”  Budujemy ogólny wskaźnik oceny danego modelu

23 2006-12-14 Roman Kolenda23 Modele, a rzeczywistość  Najczęściej stosowane sub-kryteria, które wpływają na ten globalny wskaźnik:  poprawność  spójność  uniwersalność  prostota  płodność  użyteczność

24 2006-12-14 Roman Kolenda24 Podsumowanie Ekonomia ewolucyjna:  koncentruje się na stanach przejściowych  lepiej oddaje rzeczywistość  wiedza jest niepełna i rozproszona  decyzje podejmowane przez podmioty często nie są optymalne  czas oraz czynniki losowe są istotnymi elementami modelu

25 2006-12-14 Roman Kolenda25 Podsumowanie F. Hayek - „…w pewnym sensie działalność, jaką ekonomia pragnie wyjaśnić, nie odnosi się do zjawisk fizycznych, ale do ludzi. Wartości ekonomiczne są interpretacją faktów fizycznych widzianych w kategoriach obiektów fizycznych, służących w szczególnych sytuacjach zaspokojeniu ludzkich potrzeb. Zatem można by ekonomię określić jako metateorię, teorię o teoriach jakie ludzie tworzą po to, by w sposób najefektywniejszy odkryć i wykorzystać środki, jakimi dysponują dla zróżnicowanych celów”

26 2006-12-14 Roman Kolenda26