Wypadki przy pracy Choroby zawodowe

Prezentacja na temat: "Wypadki przy pracy Choroby zawodowe"— Zapis prezentacji:

1 Wypadki przy pracy Choroby zawodowe
Dr Andrzej Jabłoński Wypadki przy pracy Choroby zawodowe

2 Ubezpieczenie wypadkowe
- zakres podmiotowy - składka

3 Przedmiot ochrony Ryzyka ubezpieczenia wypadkowego
- wypadek przy pracy - choroba zawodowa

4 Pojęcie wypadku przy pracy
Przepis art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej uznaje za wypadek przy pracy zdarzenie, które jednocześnie spełnia następujące kryteria: 1)jest nagłe, 2) wywołane przyczyną zewnętrzną, 3)powodujące uraz lub śmierć oraz 4) pozostaje w związku z pracą.

5 Nagłość zdarzenia Cechę nagłości należy odnieść do czasu działania czynnika zewnętrznego na organizm człowieka. Nagłość zdarzenia nie odnosi się natomiast do jego skutków (urazu, śmierci, a w kontekście art. 57b - niezdolności do pracy).

6 Nagłość zdarzenia Nagłość" zdarzenia powodującego wypadek przy pracy charakteryzuje się zaskoczeniem pracownika, jest czymś nieprzewidywalnym, nieoczekiwanym, raptownym

7 Nagłość zdarzenia wykładnia językowa - "nagłość" oznacza jednorazowe, doraźne działanie zjawiska powodującego uraz lub śmierć pracownika. Założeniem przyświecającym prawodawcy było jednak objęcie jak największej liczby pracowników prawem do świadczeń z tytułu doznanego wypadku przy pracy.

8 Nagłość zdarzenia II UKN 24/99 wyrok SN 1999.06.30 OSNP 2000/18/697
Zdarzenie będące istotnym zewnętrznym czynnikiem wywołującym negatywną reakcję organizmu i stanowiące przyczynę wypadku przy pracy, posiada cechę nagłości tylko wtedy, gdy przebiega w czasie nie dłuższym niż trwanie dnia pracy. II UKN 523/98 wyrok SN OSNP 2000/10/396... Nie jest wypadkiem przy pracy zdarzenie, którego następstwa chorobowe występują po okresie znacznie przekraczającym jedną dniówkę roboczą.

9 Nagłość zdarzenia wyrok SN z dnia 3 lipca 2001 r., II UKN 465/00 (OSNP 2003, nr 7, poz. 185) Nie odpowiada wymaganiom definicji wypadku przy pracy odległe w czasie, niekorzystne działanie na organizm pracownika czynników zewnętrznych, nawet jeżeli ich następstwem jest przyspieszenie rozwoju zmian chorobowych

10 II UKN 425/99 wyrok SN OSNP 2001/16/521... Ukąszenie przez kleszcza powodujące zachorowanie na boreliozę może być traktowane jako nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które wiąże się z pracą i może być kwalifikowane jako wypadek przy pracy

11 II UKN 349/98 wyrok SN OSNP 2000/2/78 Długotrwałe oddziaływanie na organizm pracownika szkodliwych warunków zatrudnienia, które doprowadza do nagłego ujawnienia się skutku chorobowego nie jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu ustawy.

12 Zewnętrzna przyczyna zdarzenia
Przez przyczynę zewnętrzną należy rozumieć zewnętrzny czynnik sprawczy wypadku Przyczyna nie może pochodzić z organizmu pracownika dotkniętego zdarzeniem

13 Wymaganie, aby uraz został spowodowany czynnikiem zewnętrznym wskazuje na konieczność związku przyczynowego między urazem i czynnikiem pochodzącym spoza organizmu poszkodowanego

14 uraz, który następuje wyłącznie na skutek nagłego rozwoju (ujawnienia się, pogorszenia, pogłębienia) schorzeń samoistnych, wewnętrznych stwierdzanych u poszkodowanego przed wypadkiem, bez zadziałania czynnika zewnętrznego, nie jest skutkiem wypadku

15 Uraz spowodowany wyłącznie przyczyną wewnętrzną, mającą swe źródło w stanie chorobowym poszkodowanego, pozbawia zdarzenie cechy wypadku ze względu na brak przyczyny zewnętrznej. Uraz doznany wyłącznie na skutek przyczyny tkwiącej w organizmie pracownika może się bowiem zdarzyć w każdych okolicznościach, a nie tylko w pracy.

16 Zewnętrzna przyczyna zdarzenia
w doktrynie definiuje się ją jako szkodliwe zewnętrzne działanie na osobę ubezpieczonego (J. Jończyk, Prawo..., op. cit., s. 236), przyczynę stanowiącą źródło wypadku, leżącą poza organizmem pracownika (Z. Salwa)

17 Zewnętrzna przyczyna zdarzenia
Przyczyną zewnętrzną wypadku może być każdy czynnik zewnętrzny, który jest zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym

18 Zewnętrzna przyczyna zdarzenia
Przyczynami zewnętrznymi wypadków mogą być np. czynniki mechaniczne, atmosferyczne (i szerzej - działania sił przyrody), działania lub zaniechania osób trzecich, a nawet - w konkretnych sytuacjach - czynniki niematerialne takie jak stres, nadmierny wysiłek itd. Przyczyną zewnętrzną może być też praca i czynności samego poszkodowanego (zob. wyrok SN z r., I UK 257/04

19 Zewnętrzna przyczyna zdarzenia
III PR 33/80 wyrok SN LEX nr 14532 Przyczyną zewnętrzną może być nawet niefortunny odruch pracownika - jego nieskoordynowane poruszenie się powodujące potknięcie się i upadek nawet na gładkiej powierzchni. Wyłączenie przyczyny zewnętrznej przy wypadku pracownika w czasie i miejscu pracy, który nastąpił w takich okolicznościach, byłoby uzasadnione tylko wtedy, gdyby istniały podstawy do ustalenia, że upadek pracownika został spowodowany jego schorzeniem łączącym się np. ze skłonnością do omdleń lub zakłóceń równowagi

20 Zewnętrzna przyczyna zdarzenia wypadek komunikacyjny
II UKN 529/97 wyrok SN OSNP 1999/4/144 Wypadek wskutek poślizgu samochodu jest spowodowany przyczyną zewnętrzną w rozumieniu ustawy wypadkowej, a fakt, że doszło do niego wyłącznie na skutek nadmiernej prędkości i nieostrożności poszkodowanego pracownika może mieć jedynie wpływ na zakres uprawnień odszkodowawczych

21 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2009 r.  
I UK 336/08 W orzecznictwie SN utrwalony jest pogląd o szerokim rozumieniu przyczyny zewnętrznej wypadku przy pracy. Niedopuszczalne jest przyjęcie, że jeżeli poszkodowany nie jest w stanie wykazać innej, dodatkowej przyczyny zdarzenia (wypadku komunikacyjnego), to wynika z tego, że wyłączną przyczyną jest przyczyna tkwiąca w organizmie pracownika. M.P.Pr. 2009/8/

22 Wystarczające do przyjęcia, że w danym przypadku zaistniała przyczyna zewnętrzna jest ustalenie, że uraz powstał na skutek zjechania pojazdu z drogi i uderzenia w betonowy przepust, choć przyczyną zdarzenia było zasłabnięcie bądź zaśnięcie kierowcy (por. uzasadnienie wyroku z dnia 27 kwietnia 2009 r., I UK 336/08, Monitor Prawa Pracy 2009 nr 8, s. 439)

23 Nieostrożność kierowcy samochodu i popełnione przez niego błędy w czasie jazdy nie mają znaczenia dla oceny, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy, jeżeli miało charakter nagły i pozostawało w związku z wykonywaną pracą (wyrok z dnia 15 maja 2001 r., II UKN 392/00, OSNP 2003 Nr 2, poz. 46)

24 Przyczyna mieszana Należy zaznaczyć, że przyczyna zewnętrzna nie musi być przyczyną wyłączną. Dla zakwalifikowania nagłego zdarzenia jako wypadku wystarczające jest, iż zewnętrzny czynnik sprawczy stanowić będzie tzw. współprzyczynę tego zdarzenia. Przyczyna ta musi mieć charakter sprawczy, być istotna i współdecydująca, zasadnicza, dodatkowa i współistniejąca.

25 Gdy przyczyny mają charakter mieszany, do uznania zdarzenia za wypadek wystarcza wykazanie, że bez czynnika zewnętrznego nie doszłoby do szkodliwego skutku wystarczy więc wykluczenie, że bez tego czynnika zewnętrznego nie doszłoby do skutku w postaci uszczerbku na zdrowiu (wyrok z dnia 4 maja 1984 r., II PRN 6/84, Służba Pracownicza 1985 nr 1, s. 28)

26 braku dowodów, że rolnik, który przy zrywaniu owoców spadł z drzewa, chorował na zaburzenia równowagi ze skłonnością do omdleń, nie można wyłączyć istnienia zewnętrznej przyczyny wypadku (wyrok z dnia 30 lipca 1997 r., II UKN 91/97, OSNAPiUS 1998 Nr 11, poz. 344).

27 Zawał serca. Zawał mięśnia sercowego jest skutkiem schorzenia samoistnego i jego wystąpienie w czasie wykonywania normalnych czynności nie stwarza podstawy do przypisania temu zdarzeniu cech wypadku

28 Zawał serca może być uznany za wypadek przy pracy, jeśli obok schorzenia samoistnego, jego współsprawczą przyczyną był czynnik zewnetrzny.

29 Współsprawczą przyczyną zewnętrzną zawału serca może być np.
- nadmierny wysiłek - stres

30 II UKN 70/96 wyrok SN OSNP 1997/18/357 Nadmierny wysiłek podczas pracy, który z największym prawdopodobieństwem, wespół z samoistnym nadciśnieniem tętniczym wywołał u pracownika udar mózgu, stanowi przyczynę zewnętrzną wypadku

31 III APr 63/95 wyrok z S.A. w Katowicach OSA 1997/1/2 Pojęcie "nadmiernego wysiłku" nie jest pojęciem abstrakcyjnym, które odnosi się do jakiegoś bliżej niesprecyzowanego stopnia odporności fizycznej i psychicznej organizmu człowieka, lecz jest odnoszone do możliwości psychicznych i fizycznych danego pracownika.

32 wyrok SN z dnia 1 grudnia 2000 r
wyrok SN z dnia 1 grudnia 2000 r., II UKN 107/00 (OSNP 2002, nr 14, poz. 342) Praca świadczona przez kilka tygodni z ewidentnym naruszeniem przez pracodawcę przepisów o czasie pracy (po 70 godzin tygodniowo) może stanowić przyczynę zewnętrzną doznanego przez pracownika zawału serca jako wypadku przy pracy

33 Zasada – wykonywanie zwykłych czynności pracowniczych nie może stanowić przyczyny zewnętrznej wypadku Ale….

34 II UKN 22/99 wyrok SN OSNP 2000/18/696 Ocena nadmierności wysiłku fizycznego wymaga uwzględnienia możliwości fizycznych i psychicznych pracownika, w tym jego wieku i kondycji w dniu wypadku, która zależy także od tego, czy pracownik przystąpił do pracy po okresie dłuższego odpoczynku (urlopu), czy też wykonywał ją przemęczony dotychczasową jej intensywnością i rozmiarem oraz bez odpoczynku przez dłuższy czas.

35 II PRN 3/91 wyrok SN OSP 1992/11/263 Praca w normalnych warunkach może, przy uwzględnieniu indywidualnego stanu psychicznego i faktycznego pracownika, stanowić dla niego nadmierny wysiłek i stać się przyczyną zewnętrzną wypadku przy pracy

36 III PRN 49/77wyrok SN z OSP 1979/3/48 Dopuszczenie do pracy pracownika dotkniętego schorzeniem samoistnym, które w danym dniu czyniło go niezdolnym do pracy, stanowi przyczynę zewnętrzną

37 wyrok SN z dnia 19 czerwca 2001 r
wyrok SN z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 419/00 (OSNP 2003, nr 5, poz. 136) Nadmierny wysiłek pracownika przy dźwiganiu ciężarów może być uznany za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy, także wtedy, gdy przestrzegane były normy określone w przepisach

38 stres Stres związany z wykonywaniem obowiązków pracowniczych jest cechą tych obowiązków i nie może być uznany za przyczynę zewnętrzną zawału serca, chyba że jest on nadmierny, a jego gwałtowny charakter jest wynikiem rażąco nietypowych warunków pracy.

39 III AUa 864/99 wyrok s.apel w Warszawie OSA 2001/10/37... Stres związany z wykonywaniem pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych jest cechą tych obowiązków i jako taki nie może być uznany za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy, chyba że jest nadmierny i został spowodowany nadzwyczajnymi okolicznościami zaistniałymi w czasie i miejscu pracy.

40 I PK 260/07 wyrok SN OSNP 2009/15-16/196 Stres psychiczny pracownika wywołany uprawnionym sposobem sprawowania funkcji kierowniczych przez jego przełożonego działającego z poszanowaniem godności pracownika (art. 111 k.p.) oraz respektującego ukształtowane w zakładzie pracy zasady współżycia społecznego (art. 94 pkt 10 k.p.) nie może być uznany za współprzyczynę sprawczą wypadku przy pracy.

41 Brak zaświadczenia lekarskiego
wyrok SN z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 192/05 (M.P.Pr. 2006, nr 5, poz. 269) 1. W związku z ustanowionym w art. 229 § 4 k.p. zakazem dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego za zewnętrzną przyczynę wypadku można przyjąć dopuszczenie do pracy bez przeprowadzenia badań kontrolnych lub na podstawie orzeczenia lekarskiego wydanego po upływie terminu obowiązującego do przeprowadzenia tych badań albo w przypadku oczywistej błędności tego orzeczenia.

42 I UK 35/07 wyrok SN OSNP 2008/15-16/235 Dopuszczenie przez pracodawcę pracownika do pracy na podstawie wadliwego orzeczenia lekarskiego może stanowić zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy tylko wówczas, gdy zdarzenie wypadkowe nastąpiło przy wykonywaniu pracy przeciwwskazanej ze względu na stan zdrowia pracownika

43 II UKN 407/97 wyrok SN OSNP 1998/21/644 Stres związany z wykonywaniem obowiązków pracowniczych jest cechą tych obowiązków i nie może być uznany za przyczynę zewnętrzną zawału serca (art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jednolity tekst: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), chyba że jego gwałtowny charakter jest wynikiem rażąco nietypowych warunków pracy.

44 przeżycia psychiczne II PR 1/86 wyrok SN 1986.01.23 LEX nr 14881...
Przeżycie wewnętrzne (uraz psychiczny) w postaci emocji o znacznym nasileniu, wywołujące negatywne skutki w organizmie pracownika, może być uznane za przyczynę zewnętrzną wypadku, jeżeli zostało wywołane nie przez pracownika, lecz powstało wskutek okoliczności nietypowych dla normalnych stosunków pracowniczych.

45 brak pomocy lekarskiej
II UKN 443/98 wyrok SN OSNP 2000/6/237... Nieudzielenie pomocy pracownikowi, który zasłabł w miejscu pracy, stanowi przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

46 III APa 3/00 wyrok s.apel w Poznaniu Pr.Pracy 2001/9/44 Brak fachowej pomocy lekarskiej stanowi przyczynę zewnętrzną w rozumieniu art. 6 ustawy wypadkowej, zaś śmierć pracownika na statku dalekomorskim wskutek zawału mięśnia sercowego w tych okolicznościach jest wypadkiem przy pracy

47 wyrok SN z dnia 26 lutego 2001 r., II UKN 225/00 (OSNP 2002, nr 19, poz. 471)
Niezapewnienie rybakowi choremu na depresję należytej opieki medycznej oraz brak nad nim ciągłego nadzoru w czasie podróży morskiej, w razie jego śmierci samobójczej, może stanowić przyczynę zewnętrzną zdarzenia

48 Nawet, gdy źródłem nagłego zdarzenia była choroba, to należy uwzględnić przyczynę dodatkową, zewnętrzną, pochodzącą ze sfery zagrożenia pracą i przyjąć, że ta właśnie przyczyna spowodowała uraz. 

49 Uraz doznany w wyniku nagłego zdarzenia spowodowanego epileptyczną utratą świadomości w miejscu pracy może być poczytany za spowodowany przyczyną zewnętrzną, jeżeli warunki pracy wywarły wpływ na jego rozmiar, przykładowo w sytuacji, gdy podczas upadku z powodu utraty przytomności pracownik stracił rękę urwaną przez maszynę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2007 r., I UK 205/07, OSNP 2008 nr 23-24, poz. 361)

50

51 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2013 r.
I UK 505/12 Śmierć pracownika spowodowana urazami z powodu upadku z wysokości wskutek ataku padaczki jest wypadkiem przy pracy. W tym bowiem przypadku przyczyną zgonu były czynniki zewnętrzne, czyli rozległe urazy czaszki i kręgosłupa. LEX nr , G.Prawna 2013/112/6

52 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2013 r.
Schorzenie, jakim jest epilepsja, jest schorzeniem samoistnym i charakteryzuje się występowaniem okresowych ataków, w czasie których dochodzi z reguły do upadku chorego, mogącego w określonej sytuacji spowodować ciężki uraz, a nawet zgon. eżeli więc atak epileptyczny był rzeczywiście jedyną przyczyną upadku pracownika i ciężkiego urazu czaszki, który spowodował zgon, to zdarzenie takie nie może być uznane za wypadek przypracy.

53 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2013 r.
Według Sądu Najwyższego w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w wywodzie tym pominięto, że przyczyną pierwotną upadku było schorzenie wewnętrzne (napad padaczkowy), niepowodujące jednak samodzielnie, (jako przyczyna wyłączna) zgonu pracownika, którego przyczyną było doznanie urazów czaszki wskutek uderzenia o betonową podłogę. Wystąpił więc ciąg przyczynowo-skutkowy, w którym zgon pracownika nastąpił ostatecznie wskutek przyczyny zewnętrznej (urazy czaszki spowodowane uderzeniem o betonową podłogę), niewątpliwie związanej z pracą (środowisko pracy; "uwarunkowanie źródłem zagrożenia związanego z pracą").

54 wypadek komunikacyjny
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 r. I UK 105/09 Wypadek komunikacyjny pracownika objętego zadaniowym czasem pracy, w drodze pomiędzy jednym a drugim miejscem świadczenia pracy, jest wypadkiem przy pracy. OSNP 2011/9-10/131

55 związek z pracą Związek zdarzenia z pracą, o którym stanowi art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej, należy uznać za normatywny, z uwagi na fakt, że jest sformułowaniem języka prawnego

56 Związek zdarzenia z pracą nie musi mieć charakteru przyczynowo-skutkowego - praca nie musi być przyczyną zdarzenia. za wypadki przy pracy można uznać takie zdarzenia, które pozostają z nim w związku miejscowym, czasowym bądź funkcjonalnym

57 Czasowy związek zdarzenia z pracą polega na tym, że zdarzenie powinno nastąpić albo w czasie wykonywania przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, ewentualnie w czasie wykonywania czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia lub w związku z wykonywaniem tych czynności, albo w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

58 Czasowy i miejscowy związek wypadku z pracą oznacza, że pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu w miejscu i czasie, kiedy pozostawał w sferze interesów pracodawcy. Jeżeli jednak przyczyna zewnętrzna zadziałała poza miejscem i czasem wykonywania normalnych czynności pracownika, wtedy niezbędne jest stwierdzenie także funkcjonalnego związku z pracą - praca musi być wtedy nie tylko jednym z czynników prowadzących do zdarzenia, musi ona także wywrzeć wpływ o określonym "ciężarze gatunkowym" na zaistniały skutek.

59 Związek funkcjonalny z pracą istnieje niezależnie od czasu i miejsca, w którym wypadek nastąpił.

60 Zakres "zwykłych czynności" pracownika może być określony w akcie kreującym stosunek pracy, np. w umowie o pracę

61 Dla uznania, że czynność była podjęta na rzecz pracodawcy (czy też jak w poprzednim brzmieniu - w interesie pracodawcy), nie ma znaczenia okoliczność, czy została ona uzgodniona z pracodawcą, czy też została podjęta bez wiedzy pracodawcy Nawet subiektywne przekonanie pracownika, że działa na rzecz lub w interesie pracodawcy, daje podstawę objęcia takiego działania ochroną

62

63 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2010 r.
 II UK 407/09 Wypadek osoby prowadzącej działalność polegającą na doradztwie w zakresie sprzętu komputerowego oraz baz danych, w czasie dojazdu do siedziby kontrahenta w celu wykonania zawartej z nim umowy, jest wykonywaniem zwykłych czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i ma cechywypadku przy wykonywaniu tej działalności pozarolniczej OSNP 2011/21-22/282

64 Zerwanie związku z pracą
Zerwanie związku z pracą zachodzi wtedy, gdy pracownik bez usprawiedliwienia nie wykonuje pracy w czasie lub w miejscu, w którym pracę powinien wykonywać, bądź podejmuje inne czynności, które ze świadczeniem pracy nie pozostają w związku.

65 Wyrok Sądu Najwyższego  
z dnia 23 kwietnia 1999 r. II UKN 605/98 Przerwa w świadczeniu pracy (wykonywaniu zwykłych czynności pracowniczych) podjęta w celach prywatnych, nie związanych ze świadczeniem pracy, oznacza zerwanie związku z pracą, a tym samym zdarzenie które zaistniało w czasie takiej przerwy nie może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy

66 III PRN 31/78 wyrok SN LEX nr 14465 Związek zdarzenia z pracą będzie zerwany, chociażby samo zdarzenie nastąpiło na terenie zakładu pracy i w godzinach pracy, jeżeli pracownik w przeznaczonym na pracę czasie zachowuje się w taki sposób lub przedsiębierze takie czynności, które nie wynikają z zatrudnienia, lub nawet celom zatrudnienia są przeciwne, a przez to powodują, że w istotnym - ze względu na moment zdarzenia - czasie dochodzi do zerwania czasowego związku z pracą, co z kolei uniemożliwia przyjęcie, że wypadek nastąpił podczas lub w związku z pracą. Taki skutek może, choć nie musi, wywołać wprowadzenie się pracownika w stan nietrzeźwości. Stan taki może również wyłączyć prawo pracownika do świadczeń, nawet w razie zdarzenia, które można zakwalifikować jako wypadek przy pracy.

67 O tym, czy spożywanie alkoholu w czasie pracy względnie znajdowanie się w czasie i miejscu pracy w stanie nietrzeźwym pozwala przyjąć, że nastąpiło zerwanie związku z pracą i co za tym idzie, że zaistniały w takiej sytuacji wypadek przy pracy nie pozostaje w związku z pracą, powinny zawsze zdecydować okoliczności konkretnej sprawy.

68 wyrok SN z dnia 7 marca 2006 r., I UK 127/05 (Lex nr 299138)
Samo fizyczne stawienie się w miejscu pracy nie wyczerpuje treści obowiązku świadczenia pracy, jeżeli pracownik nie jest gotowy do jej wykonywania. Świadczenie pracy w rozumieniu ustawy wypadkowej nie może być rozumiane jako samo przebywanie w zakładzie pracy, fizyczna tam obecność pracownika, ale pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy. Warunkiem pozostawania w dyspozycji pracodawcy jest gotowość pracownika do pracy - subiektywny zamiar wykonywania pracy i obiektywna możliwość jej świadczenia. Nietrzeźwość pracownika wyłącza z istoty rzeczy jego gotowość do pracy.

69 Stan nietrzeźwości pracownika nie powoduje zerwania związku z pracą, jeżeli do wypadku dochodzi w sytuacji, w której nie można wykluczyć, że obok tego stanu także inne dolegliwości organizmu spowodowały, że doszło do zdarzenia spowodowanego przyczyną zewnętrzną, w wyniku którego nastąpiła śmierć pracownika.

70 II UKN 298/98 wyrok SN OSNP 1999/24/798... Nie jest wypadkiem przy pracy zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło po odsunięciu pracownika od wykonywania pracy, w czasie, gdy samowolnie przebywał na terenie zakładu pracy i nie był w dyspozycji pracodawcy.

71 II UKN 130/99 wyrok SN OSNP 2001/3/76... Związek zdarzenia z pracą zostaje zerwany wówczas, gdy pracownik bez prawnego usprawiedliwienia nie wykonuje pracy. Nie dotyczy to jednak krótkotrwałych przerw pozostających w związku z wykonywanymi normalnie czynnościami

72 II UKN 275/98 wyrok SN OSNP 1999/23/754 Nie dochodzi do zerwania związku zdarzenia z pracą wówczas, gdy pracownik na polecenie przełożonego wykonuje inne czynności niż wynikające z zakresu jego obowiązków.

73 II UKN 164/97 wyrok SN OSNP 1998/8/250 Normatywny związek pomiędzy zdarzeniem wypadkowym i pracą nie zostaje przerwany przez to, że napadu na pracownicę w czasie i w miejscu pracy oraz w trakcie wykonywania czynności wynikających z umowy o pracę dopuścił się jej były mąż.

74 Wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 8 maja 2012 r. II UK 253/11 Odstąpienie od osobistego wykonywania obowiązków pracowniczych (kierowcy) i kontynuowanie podróży w charakterze pasażera stanowi zerwanie związku z pracą. M.P.Pr. 2012/9/

75 Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy

76 Wypadek w czasie podróży służbowej
wypadek podczas podróży służbowej musi się wiązać z wykonywaniem zadań powierzonych na czas podróży służbowej Do sfery zachowań prywatnych podlegających ochronie ubezpieczeniowej podczas podróży służbowej zalicza się też zachowania podjęte przez pracownika nie w czasie wykonywania zwykłych czynności lub poleceń, ale pozostające z nimi w związku funkcjonalnym, np. nocleg w hotelu

77 Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 października 1999 r
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 października 1999 r.62, stwierdził, że pracownik w czasie podróży służbowej może być pozbawiony ochrony tylko wtedy, gdy swoim nagannym zachowaniem zerwał związek z pracą

78 Podróż służbową należy pod względem ochrony ubezpieczeniowej pracownika traktować jako jednorodną całość. Wyjątek od tej zasady stanowią przerwy, w czasie których pracownik podejmuje czynności zrywające związek z wykonywaną podróżą

79 Art. 235.1. Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym".

80 Wyłączenie prawa do świadczeń
- art.. 21 ust. 1 - art. 22

81 Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy wypadkowej świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadków, o których mowa w jej art. 3 było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa

82 3 przesłanki (muszą być spełnione łącznie)
- naruszenia przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia - wyłączność - wina umyślna lub rażące niedbalstwo

83 naruszenia przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia
Np. Przepisy bhp, przepisy prawa o ruchu drogowym

84 naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia musi być wyłączną przyczyną wypadków wyłączność oznacza, że pracodawca w żaden sposób nie przyczynił się do wypadku

85 Współprzyczyną może być:
- zachowanie pracodawcy - warunki, sposób wykonywania pracy - zachowanie innych pracowników - ekstremalne warunki drogowe, złe oznakowanie drogi,

86 Wina Wina umyślna – ubezpieczony chce osiągnąć określony skutek (wypadek przy pracy), lub przewidując możliwość jego wystąpienia, godzić się na to Wina nieumyślna w postaci rażącego niedbalstwa

87 Rażące niedbalstwo zachowania graniczące z umyślnością
występują okoliczności, które dają podstawę do szczególnie negatywnej oceny postępowania sprawcy ubezpieczony ma świadomość, że jego zachowanie spowoduje określone skutki, lecz bezpodstawnie sądzi, że ich uniknie bądź też skutków tych nie przewiduje, mimo że powinien przewidzieć

88 Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku

89 art. 46 ustawy z dnia 26 października 1982 r
art. 46 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi nietrzeźwość zachodzi wtedy, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do: stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3

90 art. 6 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r
art. 6 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii środkiem odurzającym i substancją psychotropową jest każda substancja pochodzenia naturalnego (w przypadku substancji psychotropowych również grzyby halucynogenne) lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy, określona w wykazie środków odurzających i substancji psychotropowych

91 O przyczynieniu się ubezpieczonego można mówić wówczas, gdy jego zachowanie powstaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem jako jedna ze współsprawczych przyczyn doprowadzających do wypadku

92 chodzi o przyczynienie się mające charakter większy od pozostałych czynników, dość duży czy pokaźny.

93 Świadczenia wypadkowe przysługują członkom rodziny pracownika zmarłego wskutek wypadku w drodze z pracy do domu, bez względu na stopień jego przyczynienia się do wypadku.

94 Art. 22. 1. Zakład odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:
1)   nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku; 2)   nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy; 3)   gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.

95 Art. 6. 1. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:
1)   "zasiłek chorobowy" - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; 2)   "świadczenie rehabilitacyjne" - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy; 3)   "zasiłek wyrównawczy" - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

96 4)   "jednorazowe odszkodowanie" - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; 5)   "jednorazowe odszkodowanie" - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; 6)   "renta z tytułu niezdolności do pracy" - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; 7)   "renta szkoleniowa" - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;

97 8)   "renta rodzinna" - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; 9)   "dodatek do renty rodzinnej" - dla sieroty zupełnej; 10)  dodatek pielęgnacyjny; 11)  pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.

98 Jednorazowe odszkodowanie
- z tytułu uszczerbku na zdrowiu - z tytułu śmierci ubezpieczonego

99 Jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu
- określone % - zryczałtowane – każdy procent = 704 zł