Ubezpieczenia gospodarcze – kwintesencja (pytania i odpowiedzi) Marek Szczepański.

Prezentacja na temat: "Ubezpieczenia gospodarcze – kwintesencja (pytania i odpowiedzi) Marek Szczepański."— Zapis prezentacji:

1 Ubezpieczenia gospodarcze – kwintesencja (pytania i odpowiedzi) Marek Szczepański

2 Zdarzenie losowe 1)Cechy zdarzeń losowych. Zdarzenie losowe-zdarzenie losowe musi być zdarzeniem przyszłym. Zdarzenia losowe są niepewne. Źródła zdarzeń losowych: -obiektywne zdarzenie losowe wywołane przez siły przyrody, naturę; -zachowanie człowieka. Cechy zdarzenia losowego: a)Losowość – wiąże się z przypadkowością, losowe zdarzenia same wybierają „ofiarę”. b)Nadzwyczajność – wiąże się z losowością; nadzwyczajność dla podmiotu dotkniętego zdarzeniem. c)Niezależność od woli podmiotu dotkniętego skutkami zdarzenia – wiąże się z nadzwyczajnością, człowiek jest sprawcą danego zdarzenia. d)Statystyczna prawidłowość występowania-zdarzenia losowe poddają się prawom statystyki. 2

3 ISTOTA UBEZPIECZENIA Ubezpieczenia zajmują się zdarzeniami losowymi, które wywołują negatywne konsekwencje. Są zdarzenia, które w skutkach są pozytywne, a mimo to są przedmiotem ubezpieczenia. Ubezpieczenia zajmują się wyrównywaniem skutków zdarzeń losowych. 3

4 Metody przeciwdziałania zdarzeniom losowym i ich skutkom 1)Działania prewencyjne(zapobiegawcze)-jeśli zdarzenie losowe jeszcze nie miało miejsca; ma za zadanie nie dopuścić do zdarzenia losowego. Działanie ma na celu uniknięcie zdarzenia losowego lub jego skutków. Musi być podjęte zanim zdarzenie wystąpi. Trudno jest określić efektywność działań prewencyjnych. Działania te są trudne do zmierzenia. Efekt działania tej metody to zmniejszenie częstotliwości występowania określonych zdarzeń losowych; efekt występuje po długim okresie czasu. Mogą występować na 3- ech płaszczyznach: -działania o charakterze legislacyjnym (prewencja ogólna)- za pomocą pewnych norm postępowania zmusza się podmioty do określonego zachowania by chronić podmiot. -prewencja gospodarcza-podejmowanie konkretnych działań w celu uniknięcia zdarzeń np. montaż zamku w drzwiach, wytyczenie przejść dla pieszych. -prewencja organizatorska-obowiązek gromadzenia danych liczbowych (statystycznych) o występowalności określonych zdarzeń i podejmowanie działań w określonych przypadkach licznie występujących np. szczepienia przeciwko jakiejś chorobie która atakuje dużo podmiotów. 4

5 Metody przeciwdziałania zdarzeniom losowym i ich skutkom 2) Działania o charakterze represyjnym (represja=działanie tłumiące) – można je podejmować kiedy zdarzenie już trwa, efektywność tych działań jest różna. Mają na celu: -tłumienie, ściskanie zd.losowego; -ograniczenie czasu trwania danego zd.losowego; -minimalizowanie skutków, następstw danego zd.losowego; Przykład: działalność straży pożarnej, pomoc lekarska w przypadku wypadku drogowego. 5

6 Metody przeciwdziałania zdarzeniom losowym i ich skutkom 3) Kompensacja (naprawienie,zastąpienie) –wyrównanie skutków materialnych wywołanych przez zdarzenie losowe. Jest możliwa po zrealizowaniu się zdarzenia losowego. Mamy przywrócić dany przedmiot uszkodzony przez zd.losowe do poprzedniego stanu. Sens jest spełniony wtedy kiedy podmiot uszkodzony otrzyma środki by przywrócić przedmiot do poprzedniego stanu. Kompensata nie niweluje szkody – szkoda zawsze istnieje, może ją tylko zastąpić w pewien sposób. Działalność ubezpieczeniowa jest najbardziej związana z tą metodą, gdyż ubezpieczenie ma za zadanie wyrównanie strat, negatywnych skutków zdarzeń losowych, które zaistniały, zrealizowały się; ubezpieczenie jest najlepsza metoda kompensacyjną. 6

7 Pojęcie ryzyka ubezpieczeniowego Teoria Knighta Niepewność to działania przyszłe obarczone niewiadomą co do skutków. Pewna część niepewności nie daje się skwantyfikować dlatego pozostaje czystą formą niepewności. Tą część, którą da się oszacować nazywamy ryzykiem. Ryzyko-to mierzalna niepewność, czyli działania przyszłe o niewiadomych skutkach, których wystąpienie możemy oszacować czyli przedstawić liczbowo. 7

8 Ryzyko(definicje) Ryzyko ubezpieczeniowe występuje w przypadku istnienia jakiegokolwiek prawdopodobieństwa wystąpienia określonego zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem. Ryzyko ubezpieczeniowe rozumiane jako przyczyna, jako samo wystąpienie zdarzenia losowego (ryzyko ognia, kradzieży, upadku samolotu, kolizji drogowej).. Ryzyko ubezpieczeniowe dotyczy przedmiotu, obiektu (w odniesieniu do ludzi) ubezpieczenia. Ryzyko ubezpieczeniowe jest częścią globalnego ryzyka. Ryzyko możemy wyliczyć, oszacować, zmierzyć. Ubezpieczenia dotyczą ryzyka, nie zaś niepewności, gdyż jest ona niemierzalna. Aby można było jakiś stan zaliczyć do ryzyka musi być on mierzalny. 8

9 Formy organizacyjne funduszu ubezpieczeniowego Forma zdecentralizowana-każdy podmiot tworzy fundusz ubezpieczeniowy dla siebie (samoubezpieczenie), na własnych zasadach i na własne potrzeby. Samoubezpieczenie-zamienia charakter szkody z materialnej na finansową. Zaprzecza to niejako istocie ubezpieczenia gdyż nie kompensuje szkody, zmienia się tylko rodzaj szkody. Tej części funduszu która jest odłożona tez zagrażają ryzyka. Ubezpieczenie zaczyna działać po jakimś czasie tzn. wartość kompensaty zostaje uzbierana dopiero po jakimś czasie. Zalety tej formy: - gdy zdarzenie losowe nie wystąpi nie tracimy tego funduszu, mamy go nadal -fundusz tworzy ten podmiot, który czuje zagrożenie. Ten kto nie czuje zagrożenia ten nie będzie tworzył funduszu. -wielkość funduszu dostosowana jest do indywidualnej sytuacji podmiotu. Wady: -zdarzenie losowe tylko u niektórych podmiotów może mieć miejsce. -nie doprowadza do kompensacji. -koszt ubezpieczenia ponosi ubezpieczający -fundusz aby rekompensował powinien być równy wartości ubezpieczonego zdarzenia – ATK nie jest bo to jest nieefektywne. 9

10 Formy organizacyjne funduszu ubezpieczeniowego Forma scentralizowana-polega na tworzeniu funduszu ubezpieczeniowego centralnego tzw. globalnego dla wszystkich. Fundusz jest jeden dla pewnej grupy ludzi. Oznacza to zniwelowanie wady, że gdybyśmy określili wartość funduszu to przekracza on potrzeby bieżące. Jeden fundusz scentralizowany może być mniejszy niż suma pojedynczych funduszy zdecentralizowanych. Jest to forma ekonomicznie korzystniejsza. Główną zaletą jest to, że jest jeden właściwie określony fundusz ubezpieczeniowy. Jego wielkość przekracza potrzeby bieżące, bo tylko u niektórych podmiotów występuje zdarzenie losowe. Fundusz ten możne tworzyć metodą budżetową-z budżetu państwa wyodrębnia się środki przeznaczone na kompensację zdarzeń losowych( np. na pomoc powodzianom).Na fundusz taki składają się wszyscy, którzy płaca podatki do budżetu. Nie występuje tutaj zależność że tworzymy fundusz w zależności od tego jakie są nasze potrzeby. Ponosimy ciężar tworzenia funduszu nie wiedząc czy w ogóle skorzystamy z tych środków. Kolejną kwestią jest akceptacja społeczna takiego sposobu tworzenia funduszu ubezpieczeniowego. 10

11 Formy organizacyjne funduszu ubezpieczeniowego Forma pośrednia-jest to forma ubezpieczeniowa; polega na połączeniu dwóch poprzednich form, a mianowicie na tworzeniu ze źródeł zdecentralizowanych scentralizowanego funduszu ubezpieczeniowego przeznaczonego na wypłatę świadczeń tych u których zrealizowało się różnego rodzaju ryzyko. Jeżeli ilość szkód będzie wzrastać to dla ubezpieczonego, będzie problem decyzyjny-jakie poniesie koszty, a jaką będzie miał korzyść. To ubezpieczenie jest samofinansującym się urządzeniem, np. AC. 11

12 Pojęcie ubezpieczenia Ubezpieczenia zajmują się zdarzeniami losowymi, które wywołują negatywne konsekwencje. Są zdarzenia, które w skutkach są pozytywne, a mimo to są przedmiotem ubezpieczenia. Ubezpieczenia zajmują się wyrównywaniem skutków zdarzeń losowych. Ubezpieczenia(pojęcie finansowe)-charakteryzuje się pewne strumienie finansowe, które funkcjonują w działalności ubezpieczeniowej; takimi strumieniami są: składka ubezpieczeniowa i wypłata świadczeń. Jest to sposób tworzenia scentralizowanego funduszu ubezpieczeniowego ze źródeł zdecentralizowanych. 12

13 Pojęcie ubezpieczenia Ubezpieczenia polegają na gromadzeniu funduszy przeznaczonych na wspieranie działań ludzkich w różnych trudnych sytuacjach życiowych oraz na wyrównywaniu strat i zaspokajaniu potrzeb wywołanych przez zdarzenia losowe, to jest przez klęski żywiołowe i nieszczęśliwe wypadki. 13

14 Pojęcie ubezpieczenia Ubezpieczenie (pojęcie ekonomiczno-społeczne)-urządzenie gospodarcze służące wyrównywaniu skutków zdarzeń losowych oparte na świadczeniu ochrony ubezpieczeniowej. Istota ubezpieczenia jest ochrona ubezpieczeniowa. Ten kto wniósł składkę nabywa prawo do wyrównania szkody w przypadku jej zaistnienia. Za wniesioną składkę „kupuje się” ochronę ubezpieczeniową. Sama gotowość zakładu ubezpieczeń do wypłaty świadczenia też jest usługą zatem każdy kto wnosi składkę korzysta z usług zakładu ubezpieczeń. Więź, która powstaje pomiędzy zakładem ubezpieczeń a innymi podmiotami tworzy prawny stosunek ubezpieczeniowy. Dzisiaj powstaje to przez umowę ubezpieczenia(aby to powstało należy wykonać pewną czynność, czyli zawrzeć umowę ubezpieczenia). Każdy zakład ubezpieczeń funkcjonuje w odpowiednim obszarze działania: 14

15 Funkcje ubezpieczeń gospodarczych Funkcja ochrony ubezpieczeniowej (kompensacyjna) Jest to podstawowa funkcja ubezpieczeń mająca na celu wyrównywanie szkód. Prócz tego istotę ubezpieczenia stanowi również gotowość zakładu ubezpieczeń do wypłaty odszkodowania w razie wystąpienia szkody u osoby ubezpieczonej. Ochrona ubezpieczeniowa jest to wszystko co ubezpieczony otrzymuje od zakładu ubezpieczeń, a w szczególnym przypadku jest to kompensacja zaistniałej szkody. Kompensacja nie dotyczy każdego, natomiast ochrona ubezpieczeniowa dotyczy każdego kto korzysta z ubezpieczenia. Posiada również efekt negatywny: jeśli zajdzie zdarzenie losowe to oczekujemy że zakład wypłaci odszkodowanie. 15

16 Funkcje ubezpieczeń gospodarczych Funkcja prewencyjna (realizowana za pomocą norm prawnych) Ubezpieczenie musi zawierać pewne elementy prewencyjne, aby mogło prawidłowo funkcjonować. Zakład ubezpieczeń określa pewne warunki ubezpieczenia, które zawierają elementy prewencyjne. Zapisy te określają minimalne wymogi w zakresie działań prewencyjnych podejmowanych przez ubezpieczonego w celu uniknięcia szkody. Bez prewencji prawnej, legislacyjnej ubezpieczenia nie mogłyby funkcjonować. Prewencja ma prowadzić do zmniejszenia liczby zdarzeń losowych, do zmniejszenia skali szkodowości, a tym samym kompensacji. 16

17 Funkcje finansowe ubezpieczeń Funkcja redystrybucyjna – redystrybucja jest mechanizmem jaki stosuje się w ubezpieczeniach polegającym na tworzeniu funduszu i jego wypłacie do poszczególnych podmiotów; następuje przemieszczenie środków od jednych podmiotów do drugich; na wolnym rynku następuje zakup usług a następnie przemieszczenie środków; może się zmieniać ich przeznaczenie. Dużo więcej podmiotów tworzy fundusz ubezpieczeniowy niż niego korzysta. Składkę ubezpieczeniową ubezpieczony płaci z funduszu przeznaczonego na konsumpcję, ale wypłata świadczenia nie musi zasilać funduszu kompensacyjnego (np. może być przeznaczona na odbudowę domu-fundusz inwestycji). Redystrybucja ubezpieczeniowa to nie zawsze gromadzenie i wydatkowanie środków w tym samym okresie i w takiej samej wielkości, gdyż stepują przesunięcia w czasie między różnymi wspólnotami. 17

18 Funkcje finansowe ubezpieczeń Funkcja redystrybucyjna – c.d. Repartycja szkód-rozłożenie ciężaru szkód na wiele podmiotów; odbywa się nie tylko w układzie pomiędzy podmiotami, ale między poszczególnymi okresami rozliczeniowymi. Reasekuracja-wtórny podział ryzyka, jest to ubezpieczenie ubezpieczyciela. 18

19 Funkcje finansowe ubezpieczeń Funkcja akumulacyjna-jest to zdolność do gromadzenia środków pieniężnych; skłonność do tworzenia dużych rezerw finansowych, dużych funduszy. Instytucje ubezpieczeniowe mają w swojej naturze wewnętrzną skłonność do gromadzeni znacznych zasobów finansowych, co oznacza akumulację i długotrwałe posiadanie zasobów finansowych; ma to związek z charakterem działalności ubezpieczeniowej-zakład ubezpieczeń musi być cały czas w pełnej gotowości do wypłaty całości swoich zobowiązań, gdyż jest to instytucja samofinansująca się; dlatego tez zakład ubezpieczeń ma tendencje do odkładania środków finansowych na przyszłość, gdyż cały czas musi być wypłacalny. 19

20 Funkcje finansowe ubezpieczeń Funkcja lokacyjna-obowiązek lokowania wszystkich nadwyżek w zakładzie ubezpieczeń; zakład ubezpieczeń musi posiadać środki do wypłat ubezpieczeń – jednym ze źródeł jest działalność lokacyjna. Funkcja lokacyjna przy ubezpieczeniach długoterminowych jest przymusem ubezpieczeniowym. Ubezpieczyciel musi wypracować techniczną stopę kalkulacji, aby ubezpieczenie było opłacalne dla zakładu i atrakcyjne dla ubezpieczających się. 20

21 Funkcja ochrony ubezpieczeniowej (kompensacyjna) Jest to podstawowa funkcja ubezpieczeń mająca na celu wyrównywanie szkód. Prócz tego istotę ubezpieczenia stanowi również gotowość zakładu ubezpieczeń do wypłaty odszkodowania w razie wystąpienia szkody u osoby ubezpieczonej. Ochrona ubezpieczeniowa jest to wszystko co ubezpieczony otrzymuje od zakładu ubezpieczeń, a w szczególnym przypadku jest to kompensacja zaistniałej szkody. Kompensacja nie dotyczy każdego, natomiast ochrona ubezpieczeniowa dotyczy każdego, kto korzysta z ubezpieczenia. Posiada również efekt negatywny: jeśli zajdzie zdarzenie losowe, to oczekujemy, że zakład wypłaci odszkodowanie. 21

22 Zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej Uwzględnia pewna jakościową stronę ubezpieczenia: -na ile ochrona ubezpieczeniowa pokryje szkodę -pełność to relacja wypłacenia ubezpieczenia do rozmiarów poniesionych szkód. 22

23 Wartość i suma ubezpieczenia Relacje między sumą a wartością: Suma ubezpieczenia < wartości-sytuacja nie do ubezpieczenia(chodzi o to,że klienta wprowadza się w taki stan, kiedy on będzie się starał nie dopuścić do szkody). Suma ubezpieczenia = wartość – ubezpieczenie o pełnej wartości. Suma ubezpieczenia > wartość – zbyt wysokie ubezpieczenie (nadubezpieczenie). O rozmiarze szkody będzie decydować wartość przedmiotu. Składka ubezpieczeniowa jest liczona od sumy ubezpieczenia. Poziom ubezpieczenia trzeba połączyć z czynnikiem odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Jakość typu wynika z warunków ubezpieczeń. 23

24 Systemy odpowiedzialności ubezpieczyciela Odpowiedzialność proporcjonalna – odpowiedzialność zachowana jest w pewnej proporcji. Q:Sz=Su:Wu Q=(Sz*Su) :Wu Zasady: -górną granicą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest suma ubezpieczenia -górną granicą wypłacanego odszkodowania jest szkoda. Obie te zasady muszą być stosowane, bo odszkodowanie nie może przekroczyć rozmiarów szkody. 24

25 Odpowiedzialność za pierwsze ryzyko Odpowiedzialność za pierwsze ryzyko- każda szkoda mieszcząca się w granicach sumy ubezpieczenia wyrównywana jest przez zakład ubezpieczeń w całości. 25

26 Franszyza Franszyza jest instytucją w dziedzinie ubezpieczeń, jest ograniczeniem odpowiedzialności zakładu. Franszyza zafunkcjonowała przede wszystkim w transporcie. 26

27 Franszyza Franszyza integralna-to warunkowa; oznacza ograniczenie kwoty wypłacanego odszkodowania, jeżeli jego wysokość nie przekroczy ustalonego limitu franszyzy. Jeżeli przekroczy ten limit, wtedy franszyza nie ma zastosowania. Jest to kwota wypłaconego świadczenia pomniejszona o wysokość franszyzy kwotowo lub procentowo; ma zastosowanie wtedy, gdy rozmiar świadczenia mieści się w granicach franszyzy. Jeśli świadczenie przekracza franszyzę to franszyzy się nie uwzględnia, nie stosuje. Cel: ma za zadanie wyeliminować likwidację szkód drobnych. 27

28 Franszyza Franszyza redukcyjna-bezwarunkowa; jest ograniczeniem występującym w każdym przypadku. Jest to każde świadczenie, które zostaje zmniejszone o pewien procent lub kwotę z tytułu tego, żeby wyeliminować z kwoty wypłaconego zdarzenia wpływ czynników losowych. Ma za zadanie wyeliminować wpływ nielosowości na rozmiary szkody i jest stosowana tam, gdzie jest uzasadnienie. 28

29 Udział własny w szkodzie Na kwotę odszkodowania wpływa również udział własny (obniża). Można wyeliminować udział własny w szkodzie poprzez opłacenie wyższej składki. 29

30 Zasada realności ochrony ubezpieczeniowej Zasada ta jest zasadą bezwzględną i musi być realizowana, jeśli ma być wogóle mowa o ochronie ubezpieczeniowej. Nie może być spełniona częściowo bo albo jest ochrona ubezpieczeniowa albo jej nie ma. Gwarancja której udziela zakład ubezpieczeń musi być na 100% pewna; omawiana realność musi występować zarówno w obszarze prawnym jak i w obszarze ekonomicznym; w obszarze prawnym dotyczy ona sposobu zawierania umowy ubezpieczenia (ochrona ubezpieczeniowa jest realna jeżeli ubezpieczający zawrze ją bez popełnienia błędu prawnego, formalnego); natomiast w obszarze ekonomicznym dotyczy wypłacalności zakładu ubezpieczeń. 30

31 Zasada realności ochrony ubezpieczeniowej Jeżeli ubezpieczający nie popełni błędu prawnego i ekonomicznego zawiera umowę ubezp. to nabywa ochronę ubezpieczeniową tzn. że ta ochrona jest realna. Błędy prawne-określenie zakresu ochrony ubezpieczeniowej; zabezpiecza przed ryzykiem. Błędy ekonomiczne-polegają na zastosowaniu ograniczników np. zmniejszenie sumy ubezpieczenia. 31

32 Podmioty i przedmiot ubezpieczenia Płaszczyzna prawna zawieranej umowy ubezpieczeniowej; podmioty widziane jako strony zawierające umowę; umowa pomiędzy ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeniowym (ubezpieczyciel) a)Ubezpieczający-to ten, który zawiera umowę i płaci składkę. Ubezpieczający może być dowolnym podmiotem: os. fizyczna, os. prawna, jedn.org. i jest to podmiot zdolny do określonych czynności prawnych. b)Ubezpieczyciel (Zakład ubezpieczeń)-jest podmiotem kwalifikowanym, musi spełniać określone warunki, uzyskać uprawnienia do używania takiej nazwy. Posiada status osoby prawnej. Są dozwolone dwie formy organizacji zakładu ubezpieczeń: Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych oraz Spółka Akcyjna. Podstawą prawną dla sp. Akcyjnej jest Kodeks Spółek Handlowych, nie każda spółka akcyjna jest zakładem ubezpieczeń. Te które nie są to zazwyczaj Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW). 32

33 Pozostałe podmioty ubezpieczenia Ubezpieczony - to osoba fizyczna,prawna; która zostaje objęta ochroną ubezpieczeniową; ryzyko związane z ta osobą zostaje objęte ubezpieczeniem. Najczęściej ubezpieczający jest ubezpieczonym, sam się ubezpiecza; jest to osoba lub podmiot, który zawiera umowę ubezpieczenia i opłaca składkę ubezpieczeniową. Uprawniony-jest to podmiot, któremu ma być wypłacone ubezpieczenie, najczęściej jest to ubezpieczający. Jest to podmiot mający prawo do świadczenia ubezpieczeniowego, ma prawo wystąpić z roszczeniem do zakładu ubezpieczeń; musi być to osoba ubezpieczona, która poniosła szkodę na skutek wystąpienia u niej zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem; osoba taka musi udowodnić że szkoda rzeczywiście powstała. 33

34 Pozostałe podmioty ubezpieczenia Uposażony- jest to osoba uprawniona do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego; staje się uprawnionym bo ubezpieczony tak chciał; stosuje się tam gdzie wchodzi w grę śmierć ubezpieczonego. Jeżeli ubezpieczony nie wskazał uposażonego to postępuje się zgodnie z zasadami prawa. 34

35 Pozostałe podmioty ubezpieczenia Więź, która powstaje pomiędzy zakładem ubezpieczeń a innymi podmiotami tworzy prawny stosunek ubezpieczeniowy. Powstaje przez umowę ubezpieczenia(aby to powstało należy wykonać pewną czynność, czyli zawrzeć umowę ubezpieczenia). 35

36 Przedmiot ubezpieczenia Ubezpieczenia majątkowe-przedmiotem jest mienie i odpowiedzialność cywilna (wg ustawodawcy). Można też powiedzieć, że przedmiotem jest mienie i prawa majątkowe. Odpowiedzialność cywilna mieści się w prawach majątkowych. Prawa majątkowe mogą mieć charakter: a) zobowiązujący-podmiot zobowiązany jest do wyrównania każdej szkody, którą wykonał; b) wierzytelnościowy- podmiot posiada pewne należności. 36

37 Przedmiot ubezpieczenia Ubezpieczenia osobowe-wg KC przedmiotem ubezpieczenia jest życie, zdrowie, zdolność do pracy ubezpieczonej osoby(czyli śmierć, wszystkie czynniki chorobowe, trwała niezdolność do pracy ze względów ekonomicznych, chorób itp.) Ubezpieczenie morskie-przedmiotem jest każdy interes majątkowy związany z żeglugą morską dający się wyrazić w pieniądzu, czyli wartościowo (statek, ładunek, fracht, odpowiedzialność cywilna, armator, załoga narażona na nieszczęśliwe wypadki). 37

38 Składka ubezpieczeniowa Składka ubezp. jest zobowiązaniem ubezpieczającego, które wynika z zawartej umowy ubezpieczeniowej. Podstawowym zobowiązaniem ubezpieczającego jest zapłata składki ubezp. Powiązanie z definicją prawną ubezpieczenia. Ubezpieczenie jest instytucją prawa w ramach której dochodzi do prawnego stosunku (ma charakter dwustronnie zobowiązujący). Zobowiązanie jednej strony jest jednocześnie prawem drugiej strony. To udział ubezpieczającego w tworzeniu funduszu ubezpieczeniowego. Składka jest finansowym wyrazem wielkości ryzyka wnoszonego przez ubezpieczającego do wspólnoty niebezpieczeństwa. Zależna jest od sumy ubezpieczenia. 38

39 Składka ubezpieczeniowa Składka ubezp. jest ceną za usługę ubezpieczenia (której przedmiotem jest ochrona ubezpieczeniowa), a skoro jest to kategoria rynkowa, może poddawać się relacji podaż, popyt. Zakłady ubezpieczeń chcąc pozyskać lub utrzymać swoich klientów reagują na zmiany zachodzące na rynku. Chcą utrzymać również konkurencyjność na rynku. Z punktu widzenia podmiotu ubezpieczeniowego jest głównym źródłem finansowania. 39

40 Szkoda i odszkodowanie Szkoda ubezpieczeniowa-skutek wypadku ubezpieczeniowego. Jest to taki wypadek, który dotknął podmiot, który zawarł umowę ubezpieczeniową. Negatywne następstwo, skutek zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową (wypadku ubezpieczeniowego). 40

41 Szkoda i odszkodowanie Rodzaje szkód wg ustawodawcy: a)Szkoda rzeczywista-fizyczne zniszczenie danego przedmiotu. b)szkoda utraconych korzyści- korzyści które nie zostały osiągnięte przez podmiot, a które byłby w stanie uzyskać gdyby nie doszło do zdarzenia ubezpieczeniowego. Szkoda rzeczywista może być: a)całkowita(totalna)-przedmiot uszkodzony w 75%. b)częściowa- w zależności od rozmiaru uszkodzenia. 41

42 Szkoda i odszkodowanie Szkoda w znaczeniu morskim to szkoda konstruktywna-jest to taka szkoda, która nie oznacza fizycznego zniszczenia przedmiotu, lecz jest związana z niemożnością czerpania przez podmiot korzyści z tytułu posiadania przedmiotu. Podmiot nie ma możliwości władania przedmiotem i czerpania z tego korzyści, ponieważ zaistniały okoliczności, które uniemożliwiły taką sytuację. Np. statek utknął na mieliźnie lub między skałami. Szkoda konstruktywna jest szkodą całkowitą. 42

43 Szkoda i odszkodowanie Abandon-możliwość wejścia w porozumienie z zakładem ubezpieczeń polegającym na przekazaniu praw do przedmiotu (np. do statku-zakład ubezpieczeń staje się właścicielem statku i ładunku) w zamian za wypłacenie odszkodowania. 43

44 Szkoda i odszkodowanie Ubezp. osobowe, ubezp. rentowego, na wypadek śmierci - w tych ubezpieczeniach jest problem określenia szkody. 44

45 Świadczenie a odszkodowanie Świadczenie ubezpieczeniowe-jest to świadczenie wypłacane w ramach umowy ubezpieczeniowej, pod warunkiem wystąpienia zdarzenia. Odszkodowanie ubezpieczeniowe- to także świadczenie; każda wypłata dokonana przez zakład ubezpieczeń w ramach działalności kompensacyjnej przybiera postać świadczenia ubezpieczeniowego. Powoduje dostarczenie środków służących naprawie szkody wywołanej zdarzeniem losowym. Ma miejsce wtedy, gdy istnieje szkoda. Może przybierać formę: 1)odszkodowania-odbudowa uszkodzonego przedmiotu i przywrócenie go do satnu przed zdarzeniem losowym; 2)renty 3)zasiłku 4)umówionej kwoty pieniężnej. 45