Czym zajmuje się onkologia?

Prezentacja na temat: "Czym zajmuje się onkologia?"— Zapis prezentacji:

1 Czym zajmuje się onkologia?
Jacek Jassem Katedra i Klinika Onkologii i Radioterapii

2 Ważniejsze pojęcia Onkologia: nauka o nowotworach
Nowotwór: rozrost komórek cechujący się autonomią i niezależnością od czynników regulujących wzrost Łagodny nowotwór: zmiana zlokalizowana; rokowanie bardzo dobre. Złośliwy nowotwór: zmiana naciekająca sąsiednie struktury i zdolna do tworzenia przerzutów; rokowanie poważne. Rak jest zawsze złośliwy.

3 Ważniejsze pojęcia (cd.)
Karcynogen: Czynnik lub substancja wywołująca nowotwór Ko-karcynogen: Czynnik nasilający działanie rakotwórcze Mutagen: Czynnik zdolny przekształcić komórkę normalną w złośliwą Przerzuty: przeniesienie komórek nowotworu z jednej części ciała do innej; komórki w nowym ognisku są takie same, jak w ognisku pierwotnym

4 Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia nowotworu
wiek dziedziczność osłabienie odporności styl życia i środowisko naturalne

5 Czynniki rakotwórcze czynniki chemiczne czynniki fizyczne
mikroorganizmy onkogenne

6 Zachorowalność na raka u mężczyzn

7 Zachorowalność na raka u kobiet

8 Statystyka nowotworów w Polsce - około 110
Statystyka nowotworów w Polsce około nowych zachorowań rocznie - około zgonów rocznie - około 20% ogółu zgonów (druga przyczyna po chorobach układu sercowo - naczyniowego) - współczynniki zgonów: około 240/ u mężczyzn i 170/ u kobiet

9 Zachorowalność na raka płuca w Europie
mężczyźni kobiety

10 Wzrost liczby zgonów nowotworowych wynika przede wszystkim ze wzrostu liczby zgonów z powodu raka płuca. Gdyby nie ten fakt, liczba zgonów nowotworowych miałaby tendencję malejącą

11 Przyczyny wzrostu liczby zgonów na nowotwory na świecie
Wydłużenie średniego czasu życia Lepsze rozpoznawanie Dokładniejsze dane statystyczne Zmiany stylu życia i czynników środowiskowych

12 Ważniejsze chemiczne czynniki rakotwórcze
Czynnik Lokalizacja nowotworu Aflatoksyny Wątroba Benzen Szpik Eter dwuchlorometylowy Płuco Chrom Płuco Chlorek winylu Wątroba, płuco, mózg Nitrozoaminy Przewód pokarmowy Nikiel Płuco, jama nosowa

13 Ważniejsze fizyczne czynniki rakotwórcze
Czynnik Lokalizacja nowotworu Promieniowanie jonizujące Białaczki, rak tarczycy, rak płuca Promieniowanie ultrafioletowe Rak skóry, czerniak Azbest Międzybłoniak, rak płuca

14 Nowotwory rodzinne rak piersi rak jajnika
rodzinne nagromadzenie pewnych nowotworów rola dziedziczności w indywidualnych przypadkach nie jest jasno określona rak piersi rak jajnika rak jelita grubego niezwiązany z rodzinną polipowatością

15 Upośledzona odporność
Pierwotna (np. zespoły wrodzone) Wtórna (np. AIDS, leki immunosupresyjne) Leki immunosupresyjne: 8% roczne ryzyko zachorowania (100 x większe niż w normalnej populacji); dotyczy szczególnie chłoniaków i białaczek

16 Czy możemy zapobiegać nowotworom?

17 Czynniki związane ze stylem życia (około 70% ogółu przyczyn)
Dym papierosowy Dieta, otyłość Nadużywanie alkoholu Czynniki zawodowe Wirusy przenoszone drogą płciową Działanie promieni słonecznych

18 Zgłoś się do lekarza, jeśli zauważysz: - Zgrubienie - Zmianę w obrębie znamienia - Nienormalne krwawienie

19 Zgłoś się do lekarza, jeśli: - Masz przewlekły kaszel - Masz chrypkę - Masz zaburzenia przewodu pokarmowego - Chudniesz bez wyraźnej przyczyny

20 Wczesne wykrycie nowotworu jest możliwe u większości chorych
W tym celu konieczne jest: uważne wysłuchanie chorego dokładne badanie przedmiotowe proste badania dodatkowe (test Papanicolau, krew utajona w stolcu, analiza krwi i moczu)

21 Przyczyny opóźnienia w rozpoznaniu
z winy chorego (nieznajomość objawów, strach przed chorobą i jej leczeniem, brak wiary w możliwość wyleczenia) z winy lekarza (nieznajomość lub lekceważenie objawów, niedokładne badanie, brak wiary w możliwość wyleczenia)

22 ”Zapobieganie jest znacznie lepsze od leczenia, ponieważ pozwala uniknąć mozołu chorowania” Thomas Adams angielski lekarz z XVII wieku