Sepsa i rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe

Prezentacja na temat: "Sepsa i rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe"— Zapis prezentacji:

1 Sepsa i rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe

2 sepsa Zakażenie uogólnione – roku na świecie choruje ok. 42 tys. Dzieci z czego 1/5 umiera. Jest to druga pod względem częstości przyczyna zgonu u dzieci do 14 r.ż. Ponad 50% zachorowań do 5r.ż. Czynniki usposabiające: Neutropenia Asplenia Leczenie immunosupresyjne, Nowotwory – 55% Niedobory odporności Choroby metaboliczne – cukrzyca Obecność ciał obcych – cewniki naczyniowe 25% Wrodzone wady serca Bez obecności choroby podstawowej 10% Etiologia Głownie bakterie G(+) – egzotoksyny Bakterie G(-) – endotoksyny – LPS ( lipopolisacharyd) Zakażenia Candida species Niektóre wirusy Jedynie w 45% klinicznie potwierdzonego zespołu septycznego uzyskano dodatnie posiewy krwi

3 Definicje SIRS ( Systemic Inflammatory Response Syndrome)- rozpoznawany bez względu na przyczynę + obecność co najmniej 2 objawów: Tachykardia- młodzież i dorośli > 90/min Dzieci>150/min Niemowlęta > 160/min Tachypnoe Młodzież i dorośli > 20 oddechów na min Dzieci>50 Niemowlęta > 60 Zaburzenia hematologiczne Leukocytoza>12 tys lub leukopenia <4 tys > 10% form niedojrzałych Temperatura ciała < 36 lub > 38 stC.

4 Definicje: Sepsa – zakażenie z towarzyszącymi objawami ogólnoustrojowymi Ciężka sepsa – sepsa z towarzyszącą z towarzyszącą niewydolnością narządów lub hipoperfuzją tkanek Wstrząs septyczny – hipotensja spowodowana przez sepsę, utrzymująca się pomimo odpowiedniego uzupełniania płynów. MODS( Multiple Organ Dysfuntion Syndrome) – zaburzenia czynności narządów podstawowych dla życia, wymagające interwencji terapeutycznych dla utrzymania homeostazy Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock

5 MODS - kryteria Układ krążenia: Układ oddechowy OUN Układ krwiotwórczy
RR < 40 mm Hg < 12 m-ca < 50 mmHg >12 m-ca HR <50 lub >220 /min < 12 m-ca <40 lub > 220 > 12 m-ca Zatrzymanie krążenia pH < 7,2 przy prawidłowym pO2 Układ oddechowy >90 odd./min ↑ pCO2, ↓ pO2 Mechaniczna wentylacja Intubacja OUN GCS < 8 Szerokie areaktywne źrenice Układ krwiotwórczy Hb < 5g/dl L < 3 tys. Płytki < 20 tys. DIC Układ wydalniczy- skąpomocz, bezmocz Przewód pokarmowy – krwawienie Wątroba – bilirubina , hiprtransaminazemia

6 Kryteria diagnostyczne sepsy
Zakażenie potwierdzone lub podejrzewane oraz niektóre z poniższych kryteriów Wskaźniki ogólne Gorączka > 38,3o C, Hipotermia < 36o C, tachykardia > 2 SD od wartości należnej dla wieku ( dzieci). Zwiększona częstotliwość oddechów. Zaburzenia świadomości Znaczny obrzęk lub dodatni bilans płynów (> 20ml/24h) Hiperglikemia u chorych bez cukrzycy Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock

7 Kryteria c.d. Wskaźniki zapalenia: Leukocytoza >12 tys.
Leukopenia< 4 tys. Prawidłowa liczba leukocytów, ale > 10% form niedojrzałych Stężenie białka C-reaktywnego w osoczu > 2SD od wartości średniej Stężenie prokalcytoniny w osoczu > 2 SD od wartości średniej Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock

8 Kryteria c.d. Wskaźniki hemodynamiczne:
Obniżone ciśnienie tętnicze ( skurczowe < 90 mmHg, średnie < 70 mm Hg) lub obniżenie skurczowego o > 40 mmHg u dorosłych lub < 2 SD od wartości należnej dla wieku. Wskaźniki perfuzji tkankowej: Opóźnienie powrotu włośniczkowego Zwiększone stężenie mleczanu w surowicy krwi ( pow. górnej granicy normy wg. danego laboratorium Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock

9 Kryteria c.d. Wskaźniki dysfunkcji narządów: Hipoksemia
Kryteria c.d. Wskaźniki dysfunkcji narządów: Hipoksemia Ostry skąpomocz ( < 0,5ml/kg/h przez co najmniej 2 godziny mimo prawidłowego nawodnienia Zwiększenie stężenia kreatyniny > 0,5 mg/dl Zaburzenia krzepnięcia Niedrożność przewodu pokarmowego ( brak perystaltyki ) Małopłytkowość ( < 100 tys.) Hiperbilirubinemia > 4 mg/dl Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock surviving sepsis campaign International guidelines for management of severe sepsis and septic shock

10 Kryteria sepsy u dzieci
Śmiertelność ogólna z powodu sepsy u dzieci jest mniejsza niż u dorosłych i stanowi ok.10%. Objawy podmiotowe i przedmiotowe zapalenia z: Hipertermią lub hipotermią ( temp. Mierzona w odbytnicy > 38,5o C lub < 35o C Tachykardia( może nie występować w hipotermii) co najmniej jeden z następujących wskaźników upośledzenia czynności narządów: Zaburzenia świadomości Hipoksemia Zwiększone stężenie mleczanu w surowicy Tętno hiperkinetyczne Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock

11 Ciężka sepsa Sepsa z hipoprefuzją tkanek lub dysfunkcja narządów ( obecność któregokolwiek z poniższych wskaźników jeśli związana jest z zakażeniem): Hipotensja spowodowana sepsą Zwiększenie stężenia mleczanu w surowicy Diureza < 0,5 ml/kg/h przez > 2h, mimo odpowiedniego nawodnienia Ostre uszkodzenie płuc Stężenie kreatyniny > 2,0 mg/dl Stężenie bilirubiny> 2 mg/dl Liczba płytek krwi < 100 tys. Zaburzenia krzepnięcia krwi Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock

12 Leczenie ciężkiej sepsy
Monitorowanie Częstości serca, EKG Częstość oddechów, saturacja krwi tetniczej Pomiar ciśnienia krwi metodą nieinwazyjna lub bezpośredni pomiar ciśnienia tętniczego, OCŻ Ciepłota ciała Diureza ( cewnik w pęcherzu) Badania laboratoryjne Morfologia krwi z rozmazem krwinek białych Gazometria krwi tętniczej Stężenie mleczanów Elektrolity i glikemia Pełny układ krzepnięcia CRP, kreatynina, mocznik, transaminazy, białko całkowite, badanie ogólne moczu Badania mikrobiologiczne Badania radiologiczne

13 Leczenie ciężkiej sepsy - OIT
Wstępne postępowanie przeciwwstrząsowe – nawodnienie: Wlew krystaloidów w powtarzanych szybkich infuzjach po 20 ml/kg w ciągu 5-10 minut kierując się parametrami klinicznymi ( HR, diureza, stan świadomości) zwykle 40-60ml/kg/h. Uzyskanie dostępu szpikowego nie ma różnicy między stosowaniem koloidów a krystaloidów Postępowanie należy wdrożyć jeszcze przed przeniesieniem do OIT

14 Leczenie c.d Badania mikrobiologiczne: pobranie materiału do badań przed rozpoczęciem antybiotykoterapii Co najmniej 2 próbki krwi, mocz, płym mózgowo – rdzeniowy, wymazy, płyn z j. otrzewnej, Badania obrazowe: badania przy łóżku chorego Antybiotykoterapia: W ciągu pierwszej godziny od rozpoznania Leczenie empiryczne z zastosowaniem leku wykazującego aktywność wobec wszystkich prawdopodobnych czynników etiologicznych Leczenie skojarzone u chorych z neutropenią Korekcja leczenia po otrzymaniu wyniku posiewu z antybiogramem, po upływie h ocena skuteczności leczenia Surviving sepsis campaign 2008: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock

15 Leczenie c.d. Kontrola ogniska zakażenia Usunięcie zakażonych cewników
Drenaż ropni Usuniecie zakażonych tkanek martwiczych Usunięcie ciała obcego

16 Leczenie c.d. Leki wazopresyjne lub zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego – tylko po prawidłowym nawodnieniu: Dopamina jest lekiem pierwszego wyboru w leczeniu dzieci z hipotonią nieustępującą pomimo nawodnienia Przy zwiększonym obwodowym oporze naczyniowym i małym rzucie serca – dobutamina Kortykosteroidy: Dzieci niereagujące na aminy katecholowe, u których podejrzewa się lub stwierdza niewydolność kory nadnerczy Lekiem z wyboru jest hydrokortyzon W przypadku gdy pacjent otrzymywał kortykosterydy lub otrzymuje leczenie podtrzymujące sterydami – nie ma przeciwwskazań do kontynuacji leczenia. Immunoglobuliny – do rozważenia Kontrola glikemii - utrzymanie stężenia glikozy < 150 mg/dl Dzieci są zagrożone hipoglikemią gdy są zależne od płynów dożylnych.

17 Leczenie c.d. Preparaty krwiopochodne:
Nie ustalono optymalnego stężenia hemoglobiny u dzieci z ciężką sepsą Wartości graniczne 7g/dl ( u osób dorosłych) – 9,5 g/dl. Sugeruje się aby nie stosować rutynowo FFP w celu wyrównania zaburzeń krzepnięcia , gdy nie występuje krwawienie lub nie planuje się zabiegu inwazyjnego. KKPł < 5 tys niezależnie od tego czy występuje krwawienie 5-30 tys . – gdy występuje ryzyko poważnego krwawienia Do zabiegów liczba płytek krwi >= 50 tys.

18 Leczenie c.d. Mechaniczna wentylacja przy ALI lub ARDS
Sedacja, leki przeciwbólowe Leczenie nerkozastępcze Profilaktyka zakrzepicy żył głębokich Pozaustrojowe natlenianie krwi ( ECMO) Aktywowane rekombinowane białko C - OIT Nie stosować u dzieci ? U dorosłych z niewydolnością narządów obciążonych dużym ryzykiem zgonu Uwaga na przeciwwskazania Czynne krwawienie wewnętrzne Poważny uraz głowy lub zabieg operacyjny w obrębie czaszki lub kręgosłupa Uraz z dużym ryzykiem krwawienia Nadwrażliwość na preparat rhAPC

19 Posocznica bakteryjna u noworodka
posocznica bez zaburzeń perfuzji Objawy kliniczne Niechęć do ssania i zaleganie treści pokarmowej Wzdęcie brzucha Hipo- lub hipertermia bez zaburzeń krążenia obwodowego Tachykardia lub bradykardia Tachypnoe lub pojedyncze bezdechy Żółtaczka Odchylenia w badaniach laboratoryjnych Hiperglikemia >180 mg/dl lub hipoglikemia < 40 mg/dl Liczba krwinek białych > 20 tys ( z wyjątkiem pierwszych 7 dni życia) lub leukopenia < 4 tys. Stosunek form młodych do całkowitej ilości neutrofilów> 0,2 Dodatni wynik CRP

20 Posocznica bakteryjna u noworodka
Posocznica z zaburzeniami perfuzji Objawy kliniczne: Objawy uszkodzenia funkcji OUN Cechy niewydolności mięśnia sercowego Niewydolność oddechowa, wzrost zapotrzebowania na tlen Niewydolność nerek Zaburzenia funkcji wątroby Skaza krwotoczna Badania laboratoryjne: Narastająca kwasica metaboliczna Hipoalbminemia Leukopenia < 2 tys. Podwyższone wartości transaminaz Nieprawidłowści układu krzepnięcia, w tym spadek AT III, wzrost FDP Zapalny płyn mózgowo-rdzeniowy

21 Posocznica bakteryjna u noworodka
Wstrząs septyczny: Szybkie pogarszanie się stanu ogólnego Bladość powłok, bezdech Areaktywność Spadek średniego ciśnienia tętniczego krwi poniżej 10 pc dla danego wieku ciążowego Oliguria przechodząca w anurię. Narastające zaburzenia w badaniach laboratoryjnych

22 Postępowanie we wstrząsie u dzieci
0-5 min. Rozpoznać zaburzenia świadomości i spadek perfuzji. Zapewnić drożność dróg oddechowych i dostęp do naczynia Szybkie wstrzykniecie 20 ml/kg 0,9% NaCl lub koloidu 60 ml/kg. Skorygować hipoglikemię i hipokalcemię Podać antybiotyki 15 min. Wstrząs ustępujący po przetoczeniu płynów Nie ustępujący Wstrząs oporny na przetaczanie płynów obserwacja

23 Wstrząs u dzieci c.d. Wstrząs oporny na przetaczanie płynów
Zapewnić dostęp do żyły centralnej Rozpocząć podawanie dopaminy lub dobutaminy Zapewnić dostęp do tętnicy w celu monitorowania Postępowanie w OIT: Adrenalina lub noradrenalina, dalsze uzupełnianie płynów, kortykosterydy, sztuczna wentylacja, ECMO

24 Sepsa i DIC posocznica Uszkodzenie endotelium Wykrzepianie Zapalenie
Niewydolność narządowa fibrynoliza zgon

25 Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
International Society on Thrombosis and Haemosthasis: Nabyty zespół charakteryzujący się uogólniona wewnątrznaczyniową aktywacją krzepnięcia z utrata zdolności do ograniczania się związany z różnymi przyczynami. Prowadzi do uszkodzenia naczyń mikrokrążenia, ciężkiej niewydolności i dysfunkcji narządów. Nie jest chorobą raczej komplikacją choroby, najczęściej z komponentą zapalną, występuje u ok.1% pacjentów hospitalizowanych, w 30-50% pacjentów z sepsą

26 DIC - przyczyny Istnieją dwa główne mechanizmy związane z rozwojem DIC; Systemowa reakcja zapalna, prowadząca do aktywacji cytokin prozapalnych, w następstwie tego aktywacja krzepnięcia Uwalnianie do krążenia materiału prozakrzepowego – martwicze tkanki, fragmenty łożyska Najczęstsze choroby związane z DIC: Ciężkie zakażenia/sepsa Urazy w tym urazy OUN Nowotwory złośliwe Ciężkie reakcje poprzetoczeniowe Choroby zapalne tkanki łącznej Powikłania ciąży i porodu Nieprawidłowości naczyniowe – wielkie naczyniaki Ciężka niewydolność wątroby Ciężkie reakcje toksyczne

27 DIC - podział ostry przewlekły
Nagła ekspozycja na czynniki prozakrzepowe, włączając czynnik tkankowy. Szybie przełamanie mechanizmów wyrównawczych, co powadzi do koagulopatii ze zużycia, krwawień, niewydolności narządów. Przyczyny: Infekcje bakteryjne, wirusowe, grzybicze, pasożytnicze Choroby nowotworowe Powikłania położnicze Urazy, oparzenia Zatrucia, ukąszenia Transfuzja i reakcje hemolityczne Ostra niewydolność wątroby Shunty naczyniowe Rozwijają się mechanizmy wyrównawcze , we krwi w sposób ciągły lub z przerwami eksponowany jest czynnik tkankowy. Wykładniki laboratoryjne wykrzepiania, raczej niż kliniczne. Przyczyny: Guzy lite Zespół mielodysplastyczny Nocna napadowa hemoglobinuria Zapalenie naczyń w zapalnych chorobach tkanki łącznej Nieswoiste zapalenia jelit sarkoidoza

28 Tętniak rozwarstwiający aorty
zlokalizowany uogólniony Tętniak rozwarstwiający aorty Olbrzymie naczyniaki – zesp. Kasabacha- Merritta Ostre odrzucenie przeszczepionej nerki Zespół hemolityczno- mocznicowy Najczęściej w przebiegu sepsy

29 DIC patofizjologia

30 Dic patofizjoogia Ekspozycja czynnika tkankowego poprzez
uszkodzenie naczynia krwionośnego, Uszkodzenie innych tkanek Ekspresja komórek zapalnych lub nowotworowych Aktywacja wewnątrzpochodnego toru krzepnięcia z włączeniem cz. VIIa Aktywacja trombiny skutkująca przekształcenie się fibrynogenu w fibrynę oraz jednoczesna aktywacja i agregacja płytek krwi. Upośledzenie naturalnych mechanizmów antykoagulacynych Spadek aktywności AT III Zużycie AT III przez aktywne krzepniecie Degradacja AT III przez elastazę aktywowanych neutrofilów Obniżona produkcja AT III przez uszkodzoną mikrozakrzepami wątrobę Spadek aktywności trombomoduliny ( śródbłonek naczyń) oraz układu białka C spowodowany cytokinami prozapalnymi - TNF α oraz IL – 1. Upośledzenie fibrynolizy wysoki poziom PAI-1 ( inhibitor aktywatora fibrynogenu) Interakcja miedzy stanem zapalnym a układem krzepnięcia – aktywne czynniki krzepnięcia stymulują komórki śródbłonka naczyń do produkcji prozapalnych cytokin. Czynnik Xa, trombina i kompleks TF-VIIa stanowią czynniki prozapalne.

31 DIC – objawy wstępne i wywiad
Częstość wystepowania Krwawienia – śluzówkowe, z dziąseł, z nosa 64% Zaburzenia funkcji nerek - skąpomocz 25% Dysfunkcja wątroby - hiperbilirubinemia 19% Dysfunkcja ukł. Oddechowego – kaszel, tachypnoe 16% Wstrząs 14% Zaburzenia OUN- dezorientacja, drgawki, 2%

32 DIC objawy przedmiotowe
Układ krążenia: Krwotoki zagrażające życiu, objawy krwawień podostrych – krew w kale, Objawy rozlanej lub zlokalizowanej zakrzepicy OUN: Utrata świadomości, otępienie Najczęściej brak objawów ogniskowych Układ sercowo – naczyniowy: Spadek ciśnienia, tachykardia, Układ oddechowy: Krwioplucie Tarcie opłucnowe ARDS Układ pokarmowy: Wymioty lub stolec z krwią Układ moczowo – płciowy: Niewydolność nerek Kwasica, Krwiomocz Krwawienie z dróg rodnych

33 DIC objawy przedmiotowe - skóra
Wybroczyny, krwotoczne pęcherze, sinica, martwica skóry kończyn, miejscowe zawały i zgorzel. Krwawienie z ran i wylewy podskórne. Zatory.

34 Dic objawy skórne

35 DIC badania laboratoryjne
Czas krzepnięcia krwi pełnej – przedłużony INR lub PT – przedłużony APTT – przedłużony Fibrynogen – obniżony Obecne FDP lub D-dimery AT III – obniżona Pytki krwi - obniżone Plazminogen – obniżony Zmiany w obrazie krwi obwodowej: Obecne schizocyty, Leukocytoza z przesunięciem w lewo Duże młode płytki retikulocytoza

36 DIC – badania laboratoryjne
DIC SCORE – non-overt (utajony) i overt - jawy Ocena ryzyka i zlecenie badań układy krzepnięcia Liczba płytek krwi (tys/ul) >100 – 0p., <100 1p., <50 2p. Stężenie FDP lub D-imery Nie zwiększone 0p., umiarkowany wzrost 1p., znaczny wzrost 2p. Wydłużenie czasu protrobinowego <3s 0p., >3 i<6 s 1p, >6s 2p Stężenie fibrynogenu g/l >1,0 0p., <1,0 1p. Dodatkowe wskaźniki: stężenie AT III oraz białka C Wskaźnik >= 5p jawny DIC , koniczne powtarzanie badań <5 DIC utajony powtórzenie badań za h.

37 DIC leczenie Przede wszystkim leczenie choroby podstawowej
Zależne od wieku pacjenta, ciężkości choroby, istniejących zakrzepów i krwawień Ciągłe monitorowanie parametrów układu hemostazy Składa się z leków przeciwzakrzepowych, preparatów krwi i leków antyfibrynolitycznych

38 DIC – leki przeciwzakrzepowe
Heparyna Zwiększa aktywność AT III, zapobiega przekształceniu się fibrynogenu w fibrynę, hamuje trombogenezę Zapobiega ponownemu powstawaniu skrzepu po spontanicznej fibrynolizie Stosowana w klasycznej plamicy piorunującej u dzieci z rozległymi zmianami niedokrwiennymi skóry, posocznice(?) Dawkowanie – dorośli j/kg s.c. co 4-6 h, dzieci- Przeciwwskazania Nadwrażliwość na lek, aktywne krwawienie, małopłytkowość indukowana heparyną, piorunująca niewydolność wątroby, rozległe oparzenia Obowiązkowe monitorowanie czasu APTT dla prawidłowej i bezpiecznej heparynizacji Heparyna drobnocząsteczkowa: AT III Używana w średnio ciężkim i ciężkim DIC, przy znacznie obniżonym stężeniu Alfa 2 globulina inaktywuje trombinę, plazminę, czynnnik IXa, Xa, XIa, XIIa, VIIIa Dawkowanie: (dawka wymagana – dawka aktualna)(0,6xm.c. kg) iv co 8h aby osiągnąć stężenie 125% Przeciwwskazanie – nadwrażliwość. Wzmacnia przeciwzakrzepowe właściowści heparyny

39 DIC – leki przeciwzakrzepowe
Rekombinowane aktywowane białko C Wskazane u pacjentów z ciężką sepsą, niewydolnością wielonarządową i wysokim ryzykiem zgonu. Hamuje czynnik Va i VIIIa , pośrednie działanie profibrynolityczne przez hamowanie inhibitora aktywatora plazminogenu PAI-1, Działanie przeciwzapalne – hamowanie produkcji TNFα , Dawkowanie – dorośli 24mcg/kg/h w ciągłej 96h infuzji Dzieci- badania kliniczne dawkowanie j.w. Przeciwwskazania: Udokumentowana nadwrażliwość na lek Aktualne krwawienie, przebyty udar krwotoczny mózgu, uraz, nowotwory wewnątrz czaszkowe, ciężki uraz głowy Może nasilić krwawienia przy podawaniu z lekami przeciwzakrzepowymi, trombolitycznymi

40 DIC – preparaty krwi Są używane do korygowania nieprawidłowych parametrów hemostazy, ale po zastosowaniu leczenia przeciwzakrzepowego oraz specyficznego dla danej choroby KKCz oraz KKPł wydają się bezpieczne przy DIC, FFP lub krioprecypitat – mogą nasilić DIC KKCz Filtrowana, napromieniana 10-15 ml/kg max 600 ml jednorazowo KKPł Bezpieczny w ostrym DIC, transfuzja zależna od stanu klinicznego i liczby płytek krwi 1 j.( 50 ml) /10-15 kg FFP Zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia, białko C i S, AT III Rekomendowane przy aktywnym krwawieniu lub stężeniu fibrynogenu 1g/l 15-20 ml/kg Przeciwwskazanie – nadwrażliwość na białka osocza Fibrynogen , krioprecypitat ( fibrynogen i cz. VIII)

41 DIC – inne leki Leki antyfibrynolityczne – kwas aminokapronowy, kwas transexamowy: Hamują fibrynolizę, wzrost aktywności antyplazminy Przeciwwskazanie – krwawienie z dróg moczowych, do OUN, Stosowane w rzadkich przypadkach przy stwierdzonej hiperfunkcji układu fibrynolitycznego Rekombinowana trombomodulina Rekombinowany TFPI Nap c2 ( rekombinowane białko antykoagulacyjne c2 ) – potencjalny specyficzny inhibitor kompleksu VIIa/TF/Xa

42 DIC powikłania Ostra niewydolność nerek
Zagrażające życiu krwawienia i zakrzepy Tamponada serca Krwawienie do OUN Zgorzel i utrata palców zgon