POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE

Prezentacja na temat: "POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE"— Zapis prezentacji:

1 POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE 1939-1945

2 RUCH OPORU Ruchem oporu określa się walkę społeczeństwa znajdującego się pod okupacją lub społeczeństwa w państwie totalitarnym przeciwko władzom okupacyjnym i ich administracji lub przeciwko reżimowi totalitarnemu. Nazwa ta narodziła się we Francji (w jęz. franc. resistance)

3 PAŃSTWO PODZIEMNE Sytuacja , gdy na terytorium okupowanym ruch oporu obejmuje wszystkie dziedziny życia społecznego, tworzy konspiracyjne struktury, stanowiące odpowiednik aparatu legalnego państwa, a jednocześnie jest w stanie spowodować przestrzeganie przez ludność wydawanych przez siebie norm prawnych i rozporządzeń

4 WYJĄTKOWOŚĆ POLSKIEGO RUCHU OPORU
Klęska wojenna wywołała w ludności chęć odwetu Eksterminacyjna polityka okupanta zaostrzała opór Terytorium Polski miało wyjątkowe znaczenie strategiczne

5 POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE
1 Cele powstania Polskiego Państwa Podziemnego. koordynacja działań mających na celu wyzwolenie Polski spod okupacji niemiecko - sowieckiej i współpraca podziemia w kraju z rządem na emigracji. objęcie ziem polskich pod okupacją działalnością administracyjną , która reprezentowałaby legalne władze polskie w momencie wyzwolenia. scalenie wszystkich organizacji zbrojnych w jedną armię podziemną i podporządkowanie jej rozkazom Naczelnego Wodza. tworzenie programu odbudowy państwa polskiego po wojnie.

6 Samoorganizowanie się społeczeństwa
BIERNY OPÓR Samoorganizowanie się społeczeństwa Przeciwdziałanie nastrojom defetystycznym Zwalczanie środowisk i osób kolaborujących Bojkot zarządzeń okupanta Zwalczanie propagandy niemieckiej Wydawanie i kolportowanie własnych czasopism Dywersja psychologiczna wśród Niemców Dokument potwierdzający zdanie radia okupantowi.

7 Ochrona dzieł sztuki, zabytków, bibliotek
BIERNY OPÓR 2. Przeciwdziałanie próbom wynaradawiania i niszczenia materii narodowej Ochrona dzieł sztuki, zabytków, bibliotek Organizowanie własnej sieci nauczania Patriotyczna rola Kościoła Twórczość literacka Konspiracyjne teatry i filharmonie Działalność naukowa Kamil Baczyński Tadeusz Gajcy Kto mi odda moje zapatrzenie i mój cień, co za tobą odszedł? Ach, te dni jak zwierzęta mrucząc, jak rośliny - są coraz młodsze. I niedługo już - tacy maleńcy, na łupinie z orzecha stojąc, popłyniemy porom na opak jak na przekór wodnym słojom. K.K Baczyński

8 Stworzenie własnego obiegu gospodarczego („ szmugiel”, „czarny rynek”)
BIERNY OPÓR 3. Przeciwdziałanie skutkom okupacji w sferze gospodarczej i politycznej Stworzenie własnego obiegu gospodarczego („ szmugiel”, „czarny rynek”) Sabotaż w przemyśle „akcja antykontyngentowa” na wsi Odbudowa przedwojennych struktur życia politycznego

9 PION POLITYCZNO - ADMINISTRACYJNY

10 PION POLITYCZNY Polityczny Komitet Porozumiewawczy ( II 1940-III 1943)
konspiracyjny ośrodek polityczny stanowiący reprezentację głównych stronnictw politycznych w Polsce Skład przedstawiciele : SN, SP, SL, PPS-WRN ( przewodniczącym Kazimierz Pużak – PPS) Krajowa Reprezentacja Polityczna ( III I 1944) Skład: przedstawiciele SN, SP,SL,PPS-WRN Rada Jedności Narodowej ( I VII 1945) Skład: przedstawiciele SN,SP,SL,PPS-WRN oraz drobniejszych ugrupowań politycznych(poza komunistami) Deklaracja „ O co walczy naród polski” 15 III 1944 - Granice Polski – poszerzone na północy i zachodzie, na wschodzie zgodnie z układem z 1921 r. - reforma rolna( parcelacja majątków o powierzchni większej niż 50 ha; nadziały ziemi dla chłopów 8-15 ha - demokracja parlamentarna - autonomia dla mniejszości narodowych Kazimierz Pużak

11 PION ADMINISTRACYJNY Delegatura Rządu na Kraj ( XII 1940-VII 1945)
Na czele delegat rządu ( od IV 1944 w randze wicepremiera) Kolejni delegaci: Cyryl Ratajski, Jan Piekałkiewicz, Jan Stanisław Jankowski Delegaturze Rządu na Kraj podporządkowane delegatury okręgowe i powiatowe, departamenty: Informacji(prasa podziemna), Oświaty i Kultury (TON), Rada Pomocy Żydom „Żegota” Celem działalności: organizacja administracji w okupowanym kraju oraz przygotowanie warunków do objęcia władzy przez rząd londyński po wyzwoleniu Polski Krajowa Rada Ministrów( III 1945) organ władzy wykonawczej polskiego państwa podziemnego skład: delegat rządu na kraj( wicepremier) i jego trzej zastępcy(w randze ministrów) działalność KRM przerwało aresztowanie członków przez NKWD Cyryl Ratajski Jan Piekałkiewicz Jan Stanisław Jankowski

12 ARESZTOWANI PRZEZ NKWD PRZYWÓDCY POLSKI PODZIEMNEJ

13

14

15 PION WOJSKOWY – SŁUŻBA ZWYCIĘSTWU POLSKI
Służba Zwycięstwu Polski( 27 IX XI 1939) Dowódca: Michał Tokarzewski – Karaszewicz Organizacja polityczno – wojskowa Celem – przygotowanie kraju do działań konspiracyjnych Bazą organizacji – działacze sanacyjni

16 PION WOJSKOWY – ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ
Związek Walki Zbrojnej ( 13XI II 1942) Dowódcy: Kazimierz Sosnkowski, Stefan Rowecki(„Grot”) Celem głównym – przygotowanie powszechnego powstania zbrojnego, akcja scaleniowa Zadania bieżące: działalność wywiadowcza, propagandowa, ograniczona walka zbrojna

17 PION WOJSKOWY – ARMIA KRAJOWA
Armia Krajowa (II I 1945) Dowódcy: Stefan Rowecki(„Grot”), Tadeusz Komorowski („Bór”), Leopold Okulicki („Niedźwiadek”) Organizacja w zamierzeniu masowa – kontynuacja akcji scaleniowej(włączenie większości oddziałów NOW, większości BCH (III 1943), części NSZ(1944) Celem nadrzędnym – powstanie powszechne Bieżąca – informacja i propaganda, sabotaż, dywersja, wywiad

18 DZIAŁALNOŚĆ AK działania zbrojne, takie jak sabotaż oraz dywersja. Niszczono zatem linie komunikacyjne (polski ruch oporu przeprowadził m. in. akcję o kryptonimie "Wachlarz"; niszczono szczególnie szyny kolejowe), dewastowano urządzenia przemysłowe, gromadzono i produkowano broń,

19 DZIAŁALNOŚĆ AK prowadzono działalność wywiadowczą, przeprowadzano akcje odwetowe na urzędnikach i funkcjonariuszach okupacyjnej administracji (np. zamach na Kutscherę). Działacze ruchu oporu prowadzili poza tym działania zbrojne, walki o charakterze partyzanckim, wywoływali powstania Przechwycona przez wywiad AK rakieta V2

20 DZIAŁALNOŚĆ AK W okresie oddziały AK wysadziły 38 mostów, wykoleiły bądź spaliły 1175 pociągów, uszkodziły ponad wagonów, spaliły 272 wojskowe magazyny, poważnie uszkodziły 4326 samochody wojskowe. Tylko w latach jej żołnierze zlikwidowali ponad 2000 agentów wroga. Gen. August Emil Fieldorf ps. "Nil"

21 SZARE SZEREGI Szare Szeregi ( to kryptonim wiązku Harcerstwa polskiego przyjęty podczas wojny ) – zajmowały się głównie kolportażem wydawnictw prasy podziemnej , ulotek , służbą łącznikową i małym sabotażem)

22 PARTYZANTKA POWRZEŚNIOWA
Działania związane z ruchem oporu pojawiły się już jesienią r. Pierwszymi partyzantami byli żołnierze , którzy nie złożyli broni po klęsce w kampanii wrześniowej Ich największe grupy działały w lasach województw : lubelskiego , kieleckiego i Borach Tucholskich.Najbardziej znanym był oddział majora Henryka Dobrzańskiego ( pseudonim Hubal )

23 ORGANIZACJE BOJOWE UGRUPOWAŃ POLITYCZNYCH
Polski ruch oporu związany był najczęściej z ugrupowaniami politycznymi i tak : ramieniem zbrojnym : Stronnictwa Ludowego były Bataliony Chłopskie ( BCh ) Stronnictwa Narodowego - Narodowa Organizacja Wojskowa ( NOW ) Stronnictwo Pracy – Komenda Obrońców Polski Polska Partia Socjalistyczna ( Wolność, Równość ,Niepodległość ) – Gwardia Ludowa ( GL )

24 b). organizowanie sabotażu i dywersji na tyłach okupanta
FORMY WALKI Wszystkie wymienione organizacje prowadziły walkę z okupantem w różnych formach : a). organizowanie szkolenia wojskowego , przygotowanie do powstania , gromadzenie broni. b). organizowanie sabotażu i dywersji na tyłach okupanta c). informacja , propaganda , wydawnictwo prasy podziemnej , literatury , tajne komplety - nauczanie d). pomoc Żydom ( Rada Pomocy Żydom - ,, Żegota "

25 PLAN BURZA Plan ,, Burza ‘’. ( styczeń – lipiec 1944r )
przygotowany w r . Zakładał walkę z wycofującymi się oddziałami niemieckimi w momencie wkroczenia Armii Czerwonej na ziemie polskie. Realizację planu rozpoczęto w styczniu r. na Wołyniu Zakładano iż Polacy mają odegrać rolę gospodarzy we własnym kraju , stąd też terenowym dowódcom AK nakazano ujawnianie się wobec wkraczającej Armii Czerwonej , wspólne wyzwalanie ziem polskich , oraz obejmowanie władzy wojskowej i cywilnej. Podobny charakter miał akcja ,, Ostra Brama ‘’ przeprowadzona na Litwie We wszystkich wypadkach po życzliwym współdziałaniu z Armią Czerwoną rozgrywał się ten sam scenariusz : po wyjściu wojsk liniowych na tereny wyzwolone wchodziły specjalne oddziały NKWD , które aresztowały , wywoziły i rozstrzeliwały ujawniających się dowódców i żołnierzy AK ( żołnierzom szeregowym AK dawana alternatywę wstąpienia do Ludowego Wojska Polskiego lub zsyłkę do łagru ) Lwów 27 VII 1944, żołnierze kpt „Czery” z Kedywu przed zdobytym gmachem politechniki

26