POLSKA. Krajobraz Nadmorski..

Prezentacja na temat: "POLSKA. Krajobraz Nadmorski.."— Zapis prezentacji:

1 POLSKA. Krajobraz Nadmorski.

2 Pobrzeża Południowobałyckie: Pobrzeże Gdańskie, Pobrzeże Koszalińskie,
Pobrzeże Szczecińskie. 19 tys. km2 Zatoka Kilońska  Zalew Wiślany Długość wybrzeża(PL) – 440 km Region Pobrzeży Południowobałtyckich < granicach Polski 19 tys. km2  >to szeroki na kilkanaście kilometrów pas położony wzdłuż południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego. Rozciąga się on od Zatoki Kilońskiej po Zalew Wiślany. Pobrzeża polskie dzieli się na 3 makroregiony : p. Szczecińskie, p. Gdańskie, p. Koszalińskie. Obszary te charakteryzują się typowo morskim typem klimatu: chłodne lata i stosunkowo łagodne zimy. Średnie sumy opadów rocznych przekraczają 600 mm. Morski typ klimatu – ciepłe lata; łagodne zimy.

3 Nadmorski krajobraz regionu Pobrzeży Południowobałtyckich.
Krajobraz wydmowy. Krajobraz wysoczyznowy. Krajobraz deltowy. Krajobraz jeziorno – bagienny. Pobrzeże Polskie cechuje obecność struktur typowych dla krajobrazu nadmorskiego. Wyróżnić można krajobraz nadmorski wydmowy, wysoczyznowy, deltowy i jeziorno-bagienny. Ukształtowanie tego terenu związane jest z powstawaniem Bałtyku, epoką lodowcową i działalnością lodowca skandynawskiego, który przytransportował na północ Polski rozkruszony materiał skalny, obecnie tworzący morenowe wzgórza. Najwyższy z takich morenowych wniesień - Grzywacz, znajduje się w pobliżu Międzyzdrojów i sięga 115 m n.p.m.

4 KRAJOBRAZ WYDMOWY Środowisko suche, fragmentarycznie halofilne,
Działalność wiatru, Formacje traw z klasy Ammophiletea (psammofity), lub formacje lasu z klasy Vaccinio – Piceetea (bory sosnowe suche), Słowiński Park Narodowy (wydmy ruchome = wędrowne) <krajobraz wydmowy i piasków nadmorskich> Na linii zetknięcia wody z lądem rozciągają się plaże bałtyckie, spośród których do najpiękniejszych należą plaże na mierzejach wydmowych. Wąski pas (z niewielkimi przerwami) występujący na całej długości wybrzeża polskiego; Działalność wiatru - czyli transport eoliczny i osadzanie materiału piaszczystego.

5 POWSTAWANIE WYDM Rozwój wydm nadmorskich możliwy jest na akumulacyjnym odcinku brzegu, gdzie morze nanosi piasek formując plaże. Piasek, pędzony wiatrem lub wleczony po plaży, napotyka na swej drodze liczne przeszkody: głazy, rośliny, pnie drzew czy nierówności gruntu; gromadzi się w ich cieniu. Tworzą się pierwsze akumulacyjne formy eoliczne powstałe w wyniku transportu i depozycji osadu przez wiatr Te pierwsze formy nazywane są wydmami cieniami, gdy powstają za przeszkodą na której wytraca prędkość wiatr lub wydmami embrionalnym, jeśli tworzą się wokół utrwalającej je kępy roślinności. Wydmy przenoszone po ziarenku podmuchami wiatru wędrują z szybkością m rocznie zasypując wszystko, co stanie im na drodze. W rekordowych latach, przy silnych, jednostajnych wiatrach, osiągają nawet zawrotną szybkość 20 m na rok. W XVI w. ruchome wydmy tak zagrażały nadbałtyckiemu osiedlu Łeba, że mieszkańcy musieli przesunąć zabudowania o kilka km na zachód, poza obszar zagrożony wędrowaniem wydm. Obecnie teren dawnego miasta jest całkowicie zasypany piaskiem, a wydmy atakują kolejne fragmenty lasu. Ruch wydm ustaje w momencie pojawienia się na nich utwierdzającej roślinności. Mogą łączyć się doprowadzając do powstania ciągłego wału wydmowego. Przy dalszej akumulacji i przyroście brzegu powstają coraz to nowe wały wydmowe położone względem siebie równolegle. Tak więc na brzegach, gdzie występuje wiele wydm równolegle położonych względem siebie lub linii brzegowej występuje, proces akumulacji i przyrostu brzegu. Takie piaszczyste wzniesienie usypane przez wiatr charakteryzuje się asymetrią stoków. Stoki dowietrzne są łagodne i ubite wiatrem. Stoki zawietrzne, są strome i bardziej miękkie. Na naszym wybrzeżu panują wiatry z kierunków zachodnich, wędrówka ta odbywa się, więc ukośnie w głąb lądu. Rośliny pionierskie: piaskownica zwyczajna i wydmuchrzyca piaskowa, które odznaczają się ogromną odpornością na zasypywanie przez ruchome piaski; mikołajek nadmorski; kocanka piaskowa; turzyca piaskowa. Barchany i wydmy paraboliczne.

6 Barchany i wydmy paraboliczne.

7

8

9 KRAJOBRAZ WYSOCZYZNOWY
Nadmorskie urwiska i klify. Działalność wiatru i wody. Woliński Park Narodowy.

10 POWSTAWNIE KLIFU Klif, stroma, często pionowa ściana brzegu morskiego utworzona wskutek procesu abrazji, zachodzącego u jej podstawy na styku z platformą abrazyjną. Materiał pochodzący z niszczonej falezy, przemieszczany jest przez prądy morskie, falowanie wód oraz silne wiatry. Wody wraz z materiałem uderzają w podstawę wysokiego brzegu morskiego, tworzy niszę abrazyjną, a podcięta ściana osuwa się wraz z rosnącą na niej roślinnością - brzeg morski stopniowo przesuwa się w głąb lądu. Prędkość tego przesuwania się jest różna, średnio ok. 1 cm/rok. Są jednak miejsca, gdzie dzieje się to dużo szybciej. 1- Nisza abrazyjna; 2- Platforma abrazyjna;3 - Powierzchnia akumulacyjna

11 Np. na terenie Wolińskiego Parku Narodowego, w wyniku stale postępującej erozji, stosunkowo miękki, gliniasty klif podlegający ciągłemu destrukcyjnemu działaniu sił przyrody cofa się rocznie aż o blisko 80 cm - jest to tak zwany klif żywy, czyli aktywny.

12 Dość szybko również cofa się brzeg w pobliskim Trzęsaczu, który słynie z ruin kościoła pochłanianego przez morze. Kościół w Trzęsaczu, 1870.

13

14 KRAJOBRAZ DELTOWY Tereny równinne. Płytkie zaleganie wód gruntowych.
Transportująca i akumulacyjna działalność rzek. Gleba: mady. Występowanie lasów klasy Populetalia albae (łęgi); przeważają pola uprawne i zbiorowiska łąkowe typu „zalewowego”. Ujście Odry i Wisły; Żuławy Wiślane. Koryto delty Wisły, w odległości ok. 50 km od ujścia do Zatoki Gdańskiej, rozdziela się na : Leniwkę i Nogat. Ramiona te wyznaczają region zwany Żuławami Wiślanymi - najmłodszą krainę geograficzną Polski. (Powstały na skutek wypełniania się płytkiej morskiej zatoki osadami przyniesionymi przez rzekę. Proces ten rozpoczął się około 6 tys. lat temu i trwa do dnia dzisiejszego.)

15 Ujścia typu deltowego powstają w przypadku, gdy rzeka uchodzi do zbiornika wodnego (morza lub jeziora), który charakteryzuje się nieznacznymi wahaniami poziomu wody - w przeciwnym przypadku powstają estuaria. Delty składają się z części wynurzonej ponad poziom wody – tam: obszary płytkich depresji, oraz z części zanurzonej Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu delt jest duża ilość transportowanego i akumulowanego materiału oraz odpowiednie cechy zbiornika wodnego. Powinien być on płytki i nie powinny w nim występować zbyt silne ruchy wody (prądy i pływy). 1 - Równia aluwialna 2 - Równia deltowa 3 - Jezioro deltowe 4 - Czoło delty 5 - Prodelta

16 Na terenie Żuław występują obszary depresyjne, sięgające 1,8 m poniżej poziomu morza (Raczki Elbląskie). Depresje, choć nie aż tak głębokie, zajmują około 30 % tego obszaru.

17 KRAJOBRAZ JEZIORNO – BAGIENNY
Dwa typy jezior: przybrzeżne i deltowe. Jeziora są płytkie i muliste; brzegi – płaskie, równinne, często zabagnione. Mierzeja. Zarastające jeziora okolic Łeby. Do najbardziej znanych jego przykładów należą zarastające jeziora okolic Łeby. Ich wiek liczy sobie, podobnie jak wspomnianych wcześniej Żuław Wiślanych sięga ok. 6 tys. lat.

18 POWSTAWANIE MIERZEI Mierzeja - piaszczysta bariera oddzielająca zalew lub zatokę od morza. Na skutek działania fal morskich, silnego wiatru, prądów morskich tworzy się wąski, piaszczysty półwysep izolujący zatokę od pełnego morza. Stopniowo przyrastał coraz bardziej, aż utworzyła się mierzeja łącząca oba brzegi zatoki i odcinająca ją od morza. Między mierzeją a brzegami zatoki powstało rozległe, płytkie jezioro, które na skutek stałego dopływu wody i materii organicznej z rzek wysłodziło się, zamuliło i stopniowo zaczęło zarastać. Kolejnym etapem było podzielenie się zbiornika na kilka mniejszych. W ten sposób powstały bardzo płytkie przymorskie jeziora. Brzegi jezior są płaskie, równinne, często zabagnione. Z reguły w pobliżu znajdują się tereny podmokłe i bagienne.

19 Jez. Łebsko –jezioro przybrzeżne
Jeziora przybrzeżne (Łebsko, Jamno, Gardno) - dawne zatoki morskie, które na przestrzeni wieków zostały odcięte od morza piaszczystymi mierzejami i odsolone w wyniku dużego dopływu wód śródlądowych. W ciągu ostatnich 60 lat powierzchnia jez. Łebsko zmniejszyła się o ok. 400 ha. Jez. Łebsko –jezioro przybrzeżne

20 Jez. Druzno – jezioro deltowe.
Jeziora deltowe (Dąbie, Druzno) - powstałe w wyniku akumulacyjnej działalności Odry i Wisły, prowadzącej do rozrastania się ich obszarów deltowych. Jez. Druzno – jezioro deltowe.

21 MIERZEJA HELSKA Południowe Pobrzeże Bałtyku ma jeszcze jeden osobliwy rejon - Mierzeja Helska. W sensie geologicznym rejon ten jest jedną z najmłodszych jednostek naszego kraju. W ogólnym zarysie powiedzieć można, że powstał na skutek działalności prądów morskich niosących wzdłuż brzegu piasek <piaszczysty wał będący ciągiem zalesionych wydm utworzonych przez wiatr i prąd morski płynący na wschód >.

22 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!