Żywienie w cukrzycy Maria Kowalczyk.

Prezentacja na temat: "Żywienie w cukrzycy Maria Kowalczyk."— Zapis prezentacji:

1 Żywienie w cukrzycy Maria Kowalczyk

2 Cukrzyca łac. diabetes mellitus
Definicja WHO: Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów (oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych).

3 Cukrzyca – rys historyczny
1550 p.n.e. – najstarszy opis stanu sugerującego cukrzycę 1797 – użycie określenia diabetes mellitus 1824 – opis śpiączki cukrzycowej 1889 – odkrycie związku cukrzycy z wyspami Langerhansa – odkrycie insuliny i zastosowanie w leczeniu cukrzycy 1980 – pierwsza ludzka insulina rekombinowana

4 Podział cukrzycy Cukrzyca typu I Cukrzyca typu II Cukrzyca wtórna
Cukrzyca ciężarnych

5 Objawy kliniczne Polidypsja Poliuria Oddawanie moczu w ciągu nocy
Chudnięcie Często wzmożone łaknienie Zmęczenie Hiperglikemia Glukozuria

6

7 Przyczyny cukrzycy Zmniejszenie wydzielania insuliny przez komórki beta wysp trzustki Zwiększenie insulinooporności tkanek Uwarunkowania genetyczne upośledzenia funkcji komórek beta trzustki (cukrzyca typy MODY) lub działania insuliny Choroby zewnątrzwydzielniczej części trzustki (np. mukowiscydoza) Endokrynopatie Leki Zakażenia (np. CMV)

8 Epidemiologia Zasięg choroby przekracza 1% ogółu społeczeństwa
Zwiększa się we wszystkich grupach wiekowych 50-60% przypadków to cukrzyca znana, pozostałe – cukrzyca nieznana (nierozpoznana) Zapadalność na cukrzyce w Polsce (na osób) Typu I >9 Typu II Innego typu ,6

9 Sposoby leczenia Leczenie dietetyczne Wysiłek fizyczny
Leczenie farmakologiczne Doustnymi lekami hipoglikemizującymi Insuliną 4. Edukacja terapeutyczna

10 Alternatywne metody leczenia
Przeszczepienie trzustki Przeszczepienie wysp Langerhansa Inne sposoby podawania insuliny Wszczepialna pompa insulinowa sterowana glikemią

11 Leczenie dietetyczne Regularne posiłki
Równowaga w kaloryczności posiłków każdego dnia Zmniejszenie kaloryczności posiłków w przypadku nadwagi i otyłości Zbilansowanie posiłków pod względem udziału składników pokarmowych

12 Zalecenia dietetyczne cukrzyca typu I
Regularność posiłków Zwiększenie kaloryczności posiłków Równomierna dystrybucja podaży węglowodanów Uwzględnienie przekąsek Dodatkowa podaż energii przy zwiększonym wysiłku fizycznym

13 Zalecenia dietetyczne cukrzyca typu II
Unikanie węglowodanów prostych Niekonieczne równomierne rozkładanie podaży węglowodanów Zmniejszenie kaloryczności posiłków Stała zredukowana podaż energii Niekonieczny ustalony czas posiłków Ograniczanie przekąsek Ekwiwalent 20 g glukozy na każdą godz. wysiłku fizycznego

14 Podaż energii Dostosowana do masy ciała i wydatku energetycznego każdego dnia Od 20 do 40 kcal/kg n.m.c. w zależności od wykonywanej pracy U osób z nadwagą i otyłością zmniejszona o kcal/d

15 Podaż energii

16 Liczba posiłków Cukrzyca typu I nie mniej niż 5/d Cukrzyca typu II
nie musi przekraczać 3/d

17 Skład diety Białko: 15-20% całkowitej dostarczonej energii
0,8-1 g/kg m.c./d. Preferowane białko roślinne, drób i ryby

18 Skład diety c.d. Tłuszcze: <30% c.d.e. Nasycone <10%
Wielonienasycone 7-10% Jednonienasycone <10% Cholesterol <300 mg/d

19 Skład diety c.d. Węglowodany 50-60% c.d.e.
Wyeliminować węglowodany proste Niski indeks glikemiczny Owoce i jarzyny Błonnik ok. 15 g/d Pojęcie „jednostki chlebowej”

20 Nieodżywcze środki słodzące
Niezalecane, aczkolwiek niekiedy konieczne Fruktoza, sorbitol, mannitol, ksylitol, aspartam, sacharyny

21 Zalecenia żywieniowe Codziennie (malejąco):
Chleb razowy, makarony, kasze, ryż, ziemniaki, zboża Owoce, warzywa Margaryny miękkie, oleje roślinne, oliwa Chudy ser, jogurty naturalne, mleko 0,5-2%

22 Zalecenia żywieniowe c.d.
Kilka razy w tygodniu (malejąco): Chude ryby Chudy drób, wędliny drobiowe Jaja (białko jaja) Cielęcina

23 Zalecenia żywieniowe c.d.
Kilka razy w miesiącu (4-5x): Mięso wieprzowe, mięso wołowe Wędliny wieprzowe Masło Kilka razy w roku lub wcale: Kremy, torty, słodkie ciasto Czekolada i inne słodycze

24 Europejskie zalecenia dietetyczne
Zalecenia Grupy Badawczej do Spraw Cukrzycy i Żywienia Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Cukrzycą traktują o roli: NNKT Indeksie glikemicznym Antyoksydantach Aktywności fizycznej Unikania protein

25 Europejskie zalecenia dietetyczne
Zalecenia krajowych organizacji diabetologicznych państw członkowskich (np. Francja, Szwecja, Wielka Brytania) dotyczą: Udziału procentowego składników odżywczych Udziału procentowego różnych typów kwasów tłuszczowych

26 Dieta w schorzeniach towarzyszących
Zalecana dieta może być nietolerowana, gdy schorzeniami towarzyszącymi cukrzycy są: Anoreksja Biegunka Nudności, wymioty Nie należy podawać zwykłej dawki insuliny (zmniejszyć o 30-50%) Indywidualnie rozpatrywać plan żywieniowy

27 Edukacja żywieniowa Program szkoleń
Zapotrzebowanie energetyczne Składniki pokarmowe Wymienniki Rozkład energii Porcje wagowe Planowanie jadłospisu Profilaktyka powikłań

28 „ Kto więcej wie o cukrzycy, żyje dłużej”
< Joslin >

29 Dziękuję za uwagę!