Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny.

Prezentacja na temat: "Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny."— Zapis prezentacji:

1 Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

2 Dane INFORMACYJNE Publiczne Gimnazjum nr 9 im. Rodziny Lutosławskich w Łomży ID szkoły: 96/60 Kompetencja: matematyczno – przyrodnicza Temat projektowy: Magiczny świat zwierząt oczami młodych odkrywców Semestr I rok szkolny 2010/2011

3 Magiczny świat zwierząt oczami młodych odkrywców
W II semestrze realizacji projektu „Rozwój przez kompetencje” nasza grupa po burzliwych dyskusjach wybrała temat o świecie zwierząt. Wydał się on nam bardzo interesujący.

4 Wycieczka do Muzeum Przyrody w Drozdowie
16 października wybraliśmy się na wycieczkę do Drozdowa. Jest to miejscowość oddalona od Łomży o ok. 14km. Wybraliśmy się tam poznać zwierzęta mieszkające w Kotlinie Biebrzańskiej oraz wziąć udział w lekcji muzealnej o osobnikach żyjących w stawie. Wiktoria

5 Po zbiórce przed szkołą o godzinie 8:00 ruszyliśmy w drogę
Po zbiórce przed szkołą o godzinie 8:00 ruszyliśmy w drogę. Po 15 min byliśmy na miejscu. Od razu zafascynowało nas to miejsce. Dlatego tez szybko przystąpiliśmy do zwiedzania. Nie było czasu do stracenia.  Wiktoria

6 Nasza doskonała Pani przewodnik kolejno przedstawiała nam ciekawe eksponaty. Początkowo przybliżyliśmy sobie zwierzęta, które żyją w Kotlinie Biebrzańskiej. Wiktoria

7 Muzeum Przyrody w Drozdowie

8 Następnie szczegółowo zapoznaliśmy się z owadami.

9 A oto zdjęcia owadów wykonane przez Damiana

10 Kończąc zwiedzanie przeszliśmy do kilku sal, w których były akwaria
Kończąc zwiedzanie przeszliśmy do kilku sal, w których były akwaria. Wszystkie rybki były śliczne. Niestety nie można było robić im zdjęć. Po obejrzeniu świata ryb pełni entuzjazmu przeszliśmy do dalszego punktu naszego pobytu w Drozdowie. Wiktoria

11 Nadszedł czas na ekscytujące lekcje pod hasłem
,,Co żyje w stawie?’’ oraz ,,Zwierzęta żyjące w lesie”. Na początku obejrzeliśmy prezentacje o stawie i jego mieszkańcach. Wiktoria

12 Wyjazd do Drozdowa jeszcze bardziej zainteresował nas tematem
Wyjazd do Drozdowa jeszcze bardziej zainteresował nas tematem. Na kolejnych zajęciach rozpoczęliśmy więc od poznania klasyfikacji świata zwierząt.

13 Systematyka Systematyka organizmów żywych - nauka zajmująca się badaniem różnorodności organizmów, klasyfikowaniem ich, katalogowaniem, opisywaniem. Systematyka umieszcza każdy organizm (grupę organizmów) zakwalifikowany jako takson w hierarchicznej strukturze kategorii. Nie jest to jednak zaszeregowanie zawsze ustalone - często dokonuje się rewizji zmieniając rangę i wzajemne relacje taksonów zgodnie ze zmieniającym się stanem wiedzy na temat poszczególnych grup organizmów (a w szczególności na temat ich pokrewieństw). Daniel

14 Czytając informacje w Internecie dowiedzieliśmy się że:
Często jednocześnie egzystuje kilka alternatywnych "systemów" na danym poziomie, każdy uznawany przez inną grupę taksonomów. Widać to nawet na najwyższym poziomie, gdzie współistnieją przynajmniej trzy różne podziały całego świata żywego. W bardziej tradycyjnych podziałach najwyższym taksonem jest królestwo lub nadkrólestwo, w nowszych przyjmuje się podział na jeszcze wyższe jednostki - domeny. Daniel

15 System Sztuczny i Naturalny
System sztuczny, klasyfikacja organizmów oparta na wybranych, dobrze rozróżnialnych cechach morfologicznych, nie oddająca ich związków pokrewieństwa, stosowana m.in. w kluczach do oznaczania roślin i zwierząt. System naturalny, klasyfikacja organizmów oparta na znajomości związków pokrewieństwa. Daniel

16 Wyróżniamy pięć królestw
Zwierzęta Rośliny Bakterie Prosity Grzyby

17 Królestwo zwierząt Kręgowce: Bezkręgowce: Jamochłony Płazińce Ryby
Obleńce Pierścienice Stawonogi Mięczaki Ryby Płazy Gady Ptaki Ssaki

18 Bezkręgowce Jamochłony Płazińce Obleńce Pierścienice Stawonogi
Mięczaki

19 Jamochłony Środowisko życia: woda.
Cechy budowy: wielokomórkowe, kształt ciała meduzy lub polipa. Dwie warstwy komórkowe mają jamę chłonąco-trawiącą, pierwotna symetria promienista, prosty plan budowy ciała.

20 Płazińce Środowisko życia: w ciele innych organizmów.
Cechy budowy: ciało płaskie podzielone na dwa człony, główka z haczykami lub bez i z przyssawkami, pobiera pokarm całym ciałem. Oddycha beztlenowo, jest obojniakiem, złożony cykl płciowy z żywicielem pośrednim i ostatecznym. Spełnia ona także funkcje wydalnicze w organizmie, bierze udział w procesach regeneracyjnych oraz w przyswajaniu składników pokarmowych, odbytowego brak

21 Obleńce Środowisko życia: lądowe.
Cechy budowy: ciało krągłe, rozdzielno-płciowe, cykl rozwojowy w ciele żywiciela ostatecznego. Wśród obleńców są organizmy żyjące w wodzie i glebie. Większość obleńców wchodzi w skład gromady nicieni. Obleńce są na ogół rozdzielnopłciowe. Zdjęcie: Damian Często występują u nich różnice zewnętrzne między samcem a samicą, czyli tzw. dymorfizm płciowy. Najbardziej znane obleńce to: glista ludzka, owsik, włosień kręty.

22 Pierścienice Środowisko życia: występują we wszystkich Cechy budowy: ciało podzielone na segmenty, brak odnóży, występują liczne lub mało liczne szczecinki. Wewnątrz jamy ciała segmenty są oddzielone od siebie poprzecznymi przegrodami. Każdy z segmentów zawiera podobne elementy narządów wewnętrznych. Pierścienice rozmnażają się płciowo. Są wśród nich rozdzielno płciowe wieloszczety oraj obojnaki- skąposzczety i pijawki. W rozwoju wieloszczetów występuje larwa. Najbardziej znane pierścienice to: wirki, przywry, tasiemiec uzbrojony , tasiemiec nieuzbrojony.

23 Stawonogi 1. Skorupiaki Środowisko życia: woda. Cechy budowy: ciało podzielone na głowo - tułów i odwłok, oddychają skrzelami. Ciało pokrywa chitynowy oskórek nasycony wapniem. Układ mięśniowy: zginacze i prostowniki, których działanie jest antagonistyczne.

24 Układ krążenia: otwarty
Układ krążenia: otwarty. Krąży w nim hemofilia, powstała z wymieszania krwi i płynu jamy ciała. Oddychanie: mniejsze oddychają całą powierzchnią ciała, większe skrzelami lub płucami odwłokowymi.

25 Stawonogi 2. Owady Środowisko życia: wszystkie środowiska.
Cechy budowy: 3 części ciała, 3 pary odnóży krocznych, oddychają tchawkami. Krew bezbarwna, chitynowy oskórek, szkielet zewnętrzny. Układ krwionośny: otwarty, leży po grzbietowej stronie ciała. Wielokomorowe serce i krótka aorta. Układ oddechowy: system rozgałęzionych rurek zwanych tchawkami. Dostaje się tam przez przetchlinki- niewielkie otwory w powierzchni ciała.

26 Układ nerwowy: leży po stronie brzusznej
Układ nerwowy: leży po stronie brzusznej. Układ pokarmowy: zaczyna się otworem gębowym, opatrzony w aparat gębowy w zależności od rodzaju pokarmu. Zdjęcie: Damian

27 Stawonogi 3. Pajęczaki Środowisko życia: woda, ląd. Cechy budowy: głowotułów i odwłok, 4 pary odnóży krocznych, oddychają płuco tchawkami. Mają kądziołki przędne. Tryb życia: większość prowadzi drapieżny tryb życia, np. roztocze, są pasożytami, większość zewnętrzne. Przenoszą choroby. Oddychanie: tchawkami lub płucotchawkami, niektóre całą powierzchnią ciała.

28 Układ krążenia: jest zależny od narządów oddechowych
Układ krążenia: jest zależny od narządów oddechowych. Przy płucotchawkach system jest liczny, a w przypadku tchawek znacznie zredukowany. Zmysły: dotyk, węch, smak oraz wzrok. Zdjęcie: Damian

29 Zdjęcia z pobytu w Muzeum w Drozdowie
Mięczaki Środowisko życia: woda, ląd. Cechy budowy: mięsiste ciało osłonięte skorupą wapienną. Zdjęcia z pobytu w Muzeum w Drozdowie

30 Błotniarka Najpospolitszym gatunkiem jest Błotniarka stawowa (Lymnea stagnalis), to największy nasz ślimak słodkowodny (dorasta do 7 cm). Na wyjeździe w Drozdowie mieliśmy okazje obejrzeć muszle tych oto ślimaków. Znajdziemy go praktycznie w każdym zbiorniku wodnym, najliczniej zaś występuje w niedużych, nie zarybionych stawkach. Muszla błotniarki jest wydłużona i heliksowato, prawoskrętnie skręcona, ciało ma kolor od żółtego do czarnego, zwykle brązowe z żółtymi plamkami. U młodych osobników muszla jest przezroczysta, a widoczne przez nią narządy wewnętrzne sprawiają wrażenie jakby muszlę pokrywały nieregularne plamy. Czułki są trójkątne, jakby oklapnięte. Błotniarka jest głównie roślinożerna (wyróżnia się żarłocznością), lecz nie gardzi też pokarmem mięsnym. Źródło: Krzysztof

31 Zatoczek Inną rodzinę ślimaków płucodysznych stanowią zatoczkowate (Planorbidae), w Polsce znanych jest 16 gatunków z tej rodziny. Mają one muszlę skręconą w jednej płaszczyźnie i w zależności od gatunku wielkość od 2 mm do 4 cm. Inne charakterystyczne cechy zatoczków to długie, cienkie czułki i czerwona krew (zawiera hemoglobinę) przez co niektóre gatunki są czerwone. Najpospolitsze są zatoczek rogowy (Planorbarius corneus) oraz zatoczek pospolity (Planorbis planorbis). Zatoczka w naturze trudniej znaleźć niż masowo występujące błotniarki, a i w oczku wodnym ślimaki te często giną i nie rozmnażają się. Krzysztof Źródło:

32 Żyworódka Inną grupę ślimaków stanowią ślimaki skrzelodyszne. Najpopularniejszym w naszym kraju ich przedstawicielem jest Żyworódka rzeczna (Viviparus viviparus). Nie łatwo ją znaleźć, występuje w silnie zarośniętych rzekach i stawach o mulistym dnie. Jej dorastająca do 4 cm wysokości muszla kształtem przypomina błotniarkę, jednak posiada spiralne paski przez co przypomina nieco pospolite w ogrodach wstężyki. Żyworódki są rozdzielnopłciowe - samca rozpoznamy po zgrubiałym prawym czułku, który jest jego narządem kopulacyjnym. Młode rodzą się z w pełni ukształtowanym domkiem i są miniaturkami osobników dorosłych. Żywi się mułem i zawartymi w nim organizmami. Zimę spędza zagrzebana w mule dennym zbiornika. Krzysztof Źródło:

33 Kręgowce: Ryby Płazy Gady Ptaki Ssaki

34 Ryby Środowisko życia: woda. Cechy budowy: kształt opływowy, płetwy parzyste i nieparzyste, oddychają skrzelami. Układ krwionośny zamknięty, serce dwudzielne.

35 Oddychanie ryb Funkcje narządów oddechowych umożliwiających rybie oddychanie tlenem rozpuszczonym w wodzie pełnią skrzela, czasami połączone z tryskawkami, i skóra, a u niektórych gatunków wyspecjalizowane narządy działające na podobnej zasadzie jak płuca – silnie unaczynione ściany jamy gębowej, narząd nadskrzelowy, narząd błędnikowy lub ukrwiony odcinek tylnej części jelita, a u ryb dwudysznych pęcherz pławny. Daniel

36 Układ Krwionośny Ryb Serce ryb chrzęstnoszkieletowych (tzw. serce skrzelowe) zbudowane jest z zatoki żylnej, przedsionka, komory i stożka tętniczego z zastawkami. U ryb kostnoszkieletowych nie występuje stożek tętniczy. Zamiast niego ryby te mają opuszkę tętniczą, która jednak zbudowana jest z mięśni gładkich (jest zgrubieniem tętnicy), więc nie wchodzi w skład serca. Jednokierunkowy przepływ krwi zapewniają zastawki. Ryby mają jeden obieg krwi. Krew z tkanek ciała dostaje się do zatoki żylnej, która pompuje ją do przedsionka serca. Skurcz przedsionka przekazuje krew do komory. Z komory krew wpływa tętnicami do skrzeli. Skrzela oplecione są siecią naczyń włosowatych. W nich zachodzi wymiana gazowa. Krew wzbogacona w tlen, rozprowadza go po całym organizmie. Zabiera z komórek dwutlenek węgla i wraca żyłami do zatoki żylnej, a następnie do przedsionka i cykl się powtarza. Sebastian

37 Rybie rytmy czyli kiedy ryby są bardziej lub mniej aktywne?
Źródło – miesięcznik Wędkarz Polski

38 Cykle aktywności Aktywnością ryb, jak zresztą wszystkich zwierząt, rządzą cykliczne zmiany zachodzące w przyrodzie. Stosownie do tego powstają dobowe, miesięczne, sezonowe lub roczne cykle aktywności zwierząt.

39 Świt i dzień Zmierzch Noc
Gdy do wody przenika o świcie więcej światła ryby zwiększają tempo. Jest to czas ich pierwszego posiłku. Ryby aktywne w dzień przez większość czasu poszukują pokarmu albo odpoczywają. Zmierzch Dla ryb dziennych przełom dnia i nocy oznacza przejście od aktywności do spoczynku. Od tego momentu aż do przedświtu pozostają nieruchome nad dnem lub wśród roślinności. Noc Po okresie aktywności przychodzi czas odpoczynku. Większość płoci i okoni, a także krąpie, liny i wzdręgi nocują na głębokości od jednego do czterech metrów. Karol

40 Przykładowe gatunki ryb występujące w Polsce
Przemek, Daniel, Bartek

41 Płoć Ciało krótkie, wysoko wygrzbiecone, bocznie ściśnięte. Głowa krótka, szczęka górna nieco wysunięta przed mały otwór ustny. Płetwy piersiowe najdłuższymi promieniami sięgają nasad płetw brzusznych. Grzbiet ciemniejszy, boki złotobrunatne lub szare. płetwy piersiowe szaroniebieski, inne płetwy z czarnymi końcami. 

42 Płoć Rodzaje pokarmu i żerowiska zmienia kilkakrotnie. Narybek żywi się planktonem skorupiakowym na płyciznach; roczniaki przechodzą na pokarm denny - skorupiaki, mniejsze larwy owadów. W drugim roku życia żeruje na stoku misy jeziora żywiąc się mięczakami, robakami, larwami owadów. Żyją w stadach, żerują gromadnie. Ryby płochliwe i bardzo ostrożne. Osiągają: cm długości, 0,5-2 kg wagi. Żyje do 20 lat.

43 Okoń Jedna z najbardziej pospolitych i najpiękniej ubarwionych ryb naszych wód śródlądowych jest okoń. Drapieżnik. Rośnie bardzo powoli, dorasta do 25cm, waga 1-1,5kg, żyje do 15lat. Żyje w przeważnie w stadach. odżywia się głównie rybami, nie gardzi również fauną denną.

44 Okoń Ciało okonia pokryte jest mocno osadzonymi drobnymi łuskami, występuje niewielkie spłaszczenie boczne. Uzębienie szczęk szczotkowate. Natężenie ubarwienia zmienne, uzależnione od środowiska. Ciało zielonkawe. Grzbiet ciemnozielony. Na bokach ciała ciemnych pasków poprzecznych. pierwsza płetwa grzbietowa szara, na jej końcu czarna plamka. Płetwy piersiowe żółte, brzuszna i odbytowa czerwone.

45 Sandacz Drapieżnik z rodziny okoniowatych, osiąga długość do 100cm, wagę 15kg, żyje do 20lat, występuje w zbiornikach, które posiadają duże partie dna kamienistego, bez mułu. Najchętniej odżywia się narybkiem ale nie gardzi larwami owadów, ślimakami a nawet żabami. Wąski przełyk zmusza sandacza do atakowania tylko małych ryb. Bardzo żarłoczny.

46 Szczupak Drapieżnik, w sprzyjających warunkach osiąga długość do 1,5m i wagę do 25kg, żyje do 35lat. W czasie żerowania czeka w bezruchu, ukryty wśród roślinności, jeżeli ofiara podpłynie na zbyt małą odległość następuje błyskawiczny atak - skok. Szczupak chwyta zdobycz najczęściej w pół i powoli obraca ją w pysku, aby połknąć od głowy.

47 Sum Drapieżnik, dorasta do 2-2,5m i osiąga wagę kg, żyje do 80lat. W pierwszym okresie życia młode osobniki żywią się planktonem, pod koniec pierwszego roku przechodzą na drapieżny tryb życia. Sum odżywia się przede wszystkim drobnymi rybami, spożywając raki, żaby i kijanki. 

48 Sum Ikrę okonia można zobaczyć na przełomie kwietnia i maja kiedy to okonie mają tarło. Samica składa ikrę głównie w nocy. Rodzice nie interesują się potomstwem. Narybek wylega się w ciągu dni.

49 Długość życia wybranych ryb w zależności od jej masy i długości
Nazwa Średnia waga (kg) wymiar (cm) wiek (lata) Okoń 1,5 25 15 Płoć 2 30 20 Sandacz 100 Szczupak 150 35 Sum 80 250

50 im ryba więcej waży i ma większą długość tym dłużej żyje.
Z tabeli i danych przedstawionych na wykresie widać, że im ryba więcej waży i ma większą długość tym dłużej żyje. Daniel

51 REKIN WIELORYBI Gatunek morskiej ryby chrzęstnoszkieletowej, jedyny przedstawiciel monotypowej rodziny Rhincodontidae, największy przedstawiciel rekinów, łatwo rozpoznawalny po specyficznym ubarwieniu. Według oficjalnych pomiarów długość ciała osobników tego gatunku dochodzi do 18 m a masa ich ciała sięga 13,6 t.

52 REKIN WIELORYBI Głowa rekina wielorybiego jest mocno spłaszczona, a szeroki otwór gębowy znajduje się w położeniu końcowym, oczy są małe. Przy nozdrzach występują śladowe wąsiki. Wzdłuż grzbietu i boków ciała przebiegają trzy kile – dwa na górze, jeden pośrodku ciała. Grzbiet ciemnoszary, czerwonawy lub zielonkawobrązowy z białymi, żółtymi i zielonymi cętkami ułożonymi w regularne rzędy, brzuch biały lub zielonkawy. Gdy ma 4 metry długości, ubarwienie jego już nie ulega zmianie,- naukowcy nazywają szachownicą - z indywidualnym jedynym kodem symboli u każdego osobnika. Sebastian

53 Płazy Środowisko życia: wodno-lądowe. Cechy budowy: głowa, tułów, kończyny, skóra naga, oddychają płucami i skórą. Serce trójdzielne.

54 Oddychanie płazów Płazy oddychają za pomocą skrzeli, płuc, skóry oraz nabłonka jamy gębowo-gardzielowej. Dorosłe formy o lądowym trybie życia oddychają głównie płucami. Gatunki wodne i larwy gatunków lądowych oddychają za pomocą skrzeli zewnętrznych lub wewnętrznych. W wyniku ewolucji płazy wykształciły płuca, powstałe z parzystego pęcherza pławnego. Są one proste i workowate. Wentylacja jest prymitywna. Płazy używają jamy gębowej jako pompy, nozdrzy i krtani jako zaworów, a dna jamy gębowej jako tłoku, do wtłaczania powietrza do płuc. Daniel

55 Układ Krwionośny Płazów
Układ krwionośny płazów jest zamknięty. Serce zbudowane jest z trzech części: dwóch przedsionków i komory. Krew krąży w dwóch obiegach. Obieg mały prowadzi krew uboga w tlen do płuc i skóry, a po jej natlenieniu z powrotem do serca. Duzy obieg rozprowadza natleniona krew po całym ciele, a następnie odprowadza z powrotem do serca. Obecność tylko jednej komory serca płazów powoduje częściowe mieszanie krwi natlenionej z odtlenioną, co jest bardzo niekorzystna. Sebastian

56 Zmiany poboru tlenu przez skórę i płuca w cyklu rocznym żaby

57 Tabela przedstawiająca pobór tlenu przez skórę i płuca w poszczególnych miesiącach żaby
Płuca (O2ml\kg*h) Skóra (O2ml\kg*h) I 20 50 II 40 60 III 100 IV 120 59 V 58 VI 90 57 VII 80 VIII 78 IX 69 X XI 30 51 XII 48 Wiktoria

58 Wykres obrazujący zmiany poboru tlenu przez skórę i płuca w cyklu rocznym żaby
Wiktoria

59 Zmiany poboru tlenu przez skórę i płuca w cyklu rocznym żaby
Z poprzedniej tabeli i wykresu wynika, że latem pobieranie tlenu przez płuca żaby jest większe niż zimą. Mimo , iż żaby należą do płazów i maja dobrze wykształcone sprawne , pofałdowane płuca to jednak w dużym stopniu pobierają tlen poprzez skórę. Płuca uczestniczą u nich w wymianie gazowej, jednak w dużej mierze tlen jest pobierany przez wilgotną skórę. Zimą płazy te oddychają tylko poprzez skórę. Wiktoria

60 Gady Środowisko życia: lądowe wtórnie przystosowane do życia w wodzie. Cechy budowy: głowa, tułów, ogon, kończyny, ciało w łuskach, oddychają płucami.

61 Oddychanie gadów U gadów płuca mają inną budowę niż u płazów. Fałdy są silnie rozwinięte, jama worka coraz bardziej się zmniejsza, aż staje się wąskim oskrzelem. Gady są zwierzętami, u których wymiana gazowa następuje tylko w płucach. Skóra pokryta zrogowaciałym naskórkiem jest nieprzenikliwa dla gazów, niezależnie od tego, czy zwierzę prowadzi lądowy czy wodny tryb życia. Ruchy powodujące wymianę gazową również są inne. Akt ten dokonywany jest przy udziale mocnych skurczów mięśni tułowia, które powodują już nie tłoczenie, lecz ssanie. Skurcze mięśni międzyżebrowych podnoszą żebra, a objętość jamy ciała, w której znajdują się płuca, zwiększa się. Przy rozszerzaniu tej jamy powietrze zostaje wessane do płuc, z w czasie opadania żeber zmniejsza się jama i powietrze zostaje wypędzone na zewnątrz. Wdech i wydech powietrza jest kontrolowany jest przez specjalne ośrodki nerwowe. Daniel

62 Układ Krwionośny Gadów
Układ krwionośny gadów jest zamknięty i składa się z dwóch obiegów krwi i serca. Serce jest zbudowane z dwóch przedsionków i jednej, częściowo przegrodzonej komory. Nie pełnia przegrody zapobiega w dużym stopniu mieszanie się krwi natlenionej z odtlenioną. Jedynie u krokodyli komory są całkowicie odtlenione. Lepsza wydolność układu krwionośnego powoduje większą sprawność i aktywnych tych zwierząt. Sebastian

63 WĘŻE charakteryzują się niewielką głową o kościach trzewioczaszki luźno połączonych, co umożliwia im połykanie ofiary w całości. Na kościach szczęki i żuchwy liczne zakrzywione ku tyłowi zęby chwytne. U węży jadowitych obok zębów chwytnych występują większe od nich zęby jadowe, zaopatrzone w bruzdę lub kanalik, którym spływa jad. Ciało wydłużone, pozbawione kończyn. Kręgosłup liczy od 140 do 435 kręgów. Żebra połączone są z kręgosłupem za pomocą więzadeł. Brak mostka i pasa barkowego. Narządy wewnętrzne położone niesymetrycznie. Narząd kopulacyjny podwójny. Daniel i Przemek

64 JASZCZURKI charakteryzują się obecnością w czaszce dwóch dołów skroniowych, dobrze rozciągniętym górnym łukiem skroniowym, silnie zrośniętymi kośćmi żuchwy. Brzuszna powierzchnia tułowia jest pokryta kilkoma lub kilkunastoma rzędami tarczek lub łusek. Ciało zwykle wydłużone zakończone ogonem, który u większości gatunków posiada zdolność autonomii i regeneracji. Daniel i Przemek

65 ŻÓŁWIE charakteryzują się ochronnym pancerzem złożonym z dwóch warstw - zewnętrznej, z rogowych tarcz lub grubej, miękkiej skóry, i wewnętrznej, zbudowanej ze spłaszczonych kości kręgosłupa, żeber właściwych i żeber brzusznych. Pancerz dzieli się na dwie części: grzbietową -karapaks i brzuszną - plastron, połączone na bokach spojeniami zwanymi mostem. Kończyny dobrze rozwinięte, z palcami zakończonymi pazurami. U gatunków wodnych palce spięte błoną pławną lub kończyny przekształcone w długie, płaskie wiosła. Zębów brak, na krawędziach szczęk ostre rogowe listwy. Daniel i Przemek

66 KROKODYLE zwierzęta wodne kształtu jaszczurkowatego, pokryte kostnymi tarczami, o szczękach opatrzonych zębami wklinowanymi w zębodoły. Ciało zakończone silnie rozwiniętym i umięśnionym ogonem. Dwie pary krótkich, silnych odnóży, z których przednie posiadają palce wolne, tylne spięte są w całości lub częściowo błoną pływną. Przemek

67 Układ krwionośny krokodyla
Układ krwionośny gadów składa się z serca i naczyń krwionośnych. Serce zbudowane jest z dwóch przedsionków oraz komory podzielonej niepełną przegrodą na dwie części. W czasie skurczu przegroda przylega do górnej części serca, więc następuje dobre oddzielenie krwi żylnej od tętniczej. Jedynie u krokodyli przegroda jest pełna (serce zbudowane jest z dwóch przedsionków i dwóch komór). Przemek

68 Zdjęcia z pobytu w Muzeum w Drozdowie
Ptaki Środowisko życia: lądowe, powietrzne. Cechy budowy: kończyny przekształcone w skrzydła, ciało pokryte piórami, kości pneumatyczne. Oddychają płucami, posiadają 9 worków powietrznych, czterodzielne serce . Zdjęcia z pobytu w Muzeum w Drozdowie

69 Zdjęcia z dokarmiania ptaków
Ptaki Gromada  stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców. Jest najbardziej zróżnicowaną spośród gromad kręgowców lądowych – istnieje około 10 000 gatunków ptaków, które zamieszkują ekosystemy na całym świecie. Zdjęcia z dokarmiania ptaków

70 Ptaki mają jeden z najbardziej skomplikowanych układów oddechowych ze wszystkich zwierząt. Ich płuca są pozbawione opłucnej. Podczas wdechu 75% świeżego powietrza omija płuca i kieruje się bezpośrednio do tylnych worków powietrznych, które ciągną się od płuc i łączą z przestrzeniami powietrznymi w kościach. Pozostałe 25% powietrza płynie bezpośrednio do płuc. Podczas wydechu zużyte powietrze wydostaje się z płuc, a powietrze zachowane w tylnych workach powietrznych jest jednocześnie przenoszone do płuc. Dzięki temu świeże powietrze przepływa przez płuca ptaka zarówno podczas wdechu, jak i wydechu. Ptaki wydają dźwięki za pomocą krtani tylnej – mięśniowej komory z kilkoma błonami bębenkowymi, która znajduje się na dolnym końcu tchawicy, czyli tam, gdzie rozdziela się ona na oskrzela. Oddychanie ptaków Daniel

71 Układ Krwionośny Ssaków i Ptaków
Posiadają serce z dwoma komorami oraz dwoma przedsionkami. Przez lewą stronę serca przepływa krew utlenowana, a przez prawą odtlenowana. W sercu krew pozbawiona tlenu nie miesza się z krwią zaopatrzoną w tlen. Między innymi dzięki temu te organizmy mogą utrzymywać stałą temperaturę ciała oraz odpowiednie tempo przemiany materii. Płazy, gady, ptaki oraz ssaki posiadają dwa obiegi krwi, mały i duży. Sebastian

72 Zdjęcia z dokarmiania ptaków
Zima to szczególnie trudny okres dla ptaków . Dlatego też musimy im pomagać. My także je wspieramy. Zbudowaliśmy karmniki i umieściliśmy je na drzewach. Zdjęcia z dokarmiania ptaków

73 W domach wieszamy słoninkę dla sikorek i sypiemy ziarno
Zdjęcia z dokarmiania ptaków

74 Z ptakami już dobrze się znamy  W Drozdowie mieliśmy okazje dowiedzieć się wielu ciekawych informacji oraz podziwiać wystawę ich zdjęć.

75 Muzeum Przyrody w Drozdowie

76 Muzeum Przyrody w Drozdowie

77 Zdjęcia z pobytu w Muzeum w Drozdowie
Ssaki Środowisko życia: wszystkie środowiska. Cechy budowy: ciało pokryte sierścią, oddychają pęcherzykowatymi płucami, serce czterodzielne, żyworodne. Zdjęcia z pobytu w Muzeum w Drozdowie

78 Oddychanie ssaków Do dróg i narządów oddechowych ssaków należą nozdrza zewnętrzne, jamy nosowe, nozdrza wewnętrzne, przewód gardzielowy, krtań, tchawica, oskrzela i płuca. Krtań otwiera się do gardzieli głośnią. Wejście do krtani zamknięte jest przez nagłośnię i chrząstki nalewkowe. U niektórych ssaków (np. małpy) tchawicy towarzyszą worki powietrzne, które działają jako rezonatory głosu. W procesie wymiany gazowej obok ruchów żeber bierze udział także przepona. Wszystkie ssaki oddychają tlenem zawartym w powietrzu. W ich budowie można jednak odnaleźć ślady skrzeli, właściwych rybom, będących ich odległymi przodkami. Trąbka słuchowa jest pozostałością szczeliny słuchowej. Daniel

79 Wybrane Ssaki, o których mówiliśmy na zajęciach.

80 Nietoperze latające ssaki
Nietoperze cechują się skrzydłami umożliwiającymi im samodzielne latanie. Tylko kciuk nie wchodzi w skład skrzydeł. Błona ciała ciągnie się po boku ciała, aż do tylnych kończyn. Czasami znajduje się również między nogami. U gatunków owadożernych błoną przytrzymywana jest większa zdobycz. Skrzydła nietoperzy są większe niż u ptaków Nietoperze latające ssaki Damian

81 Nietoperze latające ssaki
Zwisaniu zawdzięczają nietoperze specjalnym połączeniom blokowym między kośćmi, więzadłami i pazurami, dzięki tej budowie pozycja zwisu nie wymaga żadnego wysiłku mięśni więc nie tracą energii. W zwisie spędzają czas wypoczynku. Podobnie zbudowane jest połączenie kciuka. Stawy kolanowe nietoperzy zwrócone są ku tyłowi w przeciwieństwie do pozostałych ssaków. Damian

82 Nietoperze latające ssaki
Słuch jest ich podstawowym zmysłem przy orientacji w przestrzeni i zdobywaniu pokarmu. Większość nietoperzy ma bardzo małe oczy, organy te u gatunków posługujących się echolokacją ulegają uwstecznieniu. Doskonałe oczy mają tylko nietoperze nie mające dobrze rozwiniętej zdolności echolokacji. Ich ciężar mieści się w granicach 1,7g do 1,35kg. Rozpiętość skrzydeł dochodzi do 170cm Nietoperze latające ssaki Damian

83 Bóbr – ssak żyjący na lądzie i w wodzie

84 Bobry (Castoridae) – rodzina ssaków z rzędu gryzoni (Rodentia), znana od późnego eocenu, w trzeciorzędzie na terenie Ameryki Północnej była silnie zróżnicowana. Reprezentowana była zarówno przez gatunki wielkości niedźwiedzia (bóbr olbrzymi), jak i przez niewielkie gatunki żyjące pod ziemią. Współcześnie reprezentowana jest przez jeden tylko rodzaj Castorobejmujący dwa gatunki gryzoni ziemnowodnych: bobra kanadyjskiego i bobra europejskiego. Miejsce występowania Karol

85 Lądowe, wodn, powietrzne
Środowisko Życia RYBY PŁAZY GADY PTAKI SSAKI Wodne Wodno - lądowe Lądowe, wodne powietrzne Lądowe, wodn, powietrzne Daniel 85

86 Narządy Wymiany Gazowej
RYBY PŁAZY GADY PTAKI SSAKI Skrzela Płuca, skóra Larwy skrzelami Płuca Płuca, worki płucne Daniel 86

87 Zmiany w Budowie Serca Kręgowców
RYBY PŁAZY GADY PTAKI SSAKI jedna komora jeden przedsionek dwa przedsionki dwa przedsionki dwie komory Sebastian

88 posiadają włosy, paznokcie, kopyta a także gruczoły łojowe i mleczne
Pokrycie Ciała RYBY PŁAZY GADY PTAKI SSAKI ciało pokryte skórą posiadającą łuski, na których dodatkowo znajduje się śluz zmniejszający tarcie wodne skóra jest cienka, elastyczna, wilgotna, gładka lub chropowata (np. u ropuchy). Zawiera gruczoły śluzowe a także jadowe skóra ich jest gruba i sucha pokryta łuskami. U gadów dochodzi do linienia czyli zrzucania naskórka skóra ich jest sucha. Posiadają gruczoł kuprowy który wydziela substancje impregnujące pióra posiadają włosy, paznokcie, kopyta a także gruczoły łojowe i mleczne Sebastian

89 Rozmnażanie RYBY PŁAZY GADY PTAKI SSAKI Daniel
Rozdzielnopłciowe, przeważnie jajorodne Rozdzielnopłciowe, rozwój złożony – skrzek, kijanka, postać dorosła Jajorodne, rozwój prosty, owodniowce Jajorodne, owodniowce Żyworodne poza stekowcami, zapłodnienie wewnętrzne, łożyskowce Daniel

90 W czasie zajęć wykonaliśmy:

91 W czasie zajęć wykonaliśmy:

92 Źródła Wielka Encyklopedia Oxford; Oxford Educational sp. z o. o.; Warszawa 2009; Zoologia jedności i różnorodności zwierząt; B. Koszewska, T. Zabłocka; WSiP; Warszawa 1997; Biologia – Życie podręcznik dla klasy I; A. Krawczyk, J. Krawczyk; Wiking; Wrocław 2009; Puls życia; M. Jefimow; Nowa Era; 2009; Biologia; S. Gater, V. Wood – Robinson; Prószyński i S-ka; Warszawa 1999; Biologia XXI; A. Jerzmanowski; WSiP; Warszawa 1999; Biologia Vademekum; M. Balcerowicz, S. Urbańska; OPERON; Gdynia 2008; Wędkarz Polski; red. naczelny Wiesław Dębicki; Wędkarz Polski sj.; maj 2010 nr 5; Internet

93 Dziękujemy za uwagę

94 Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie